Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz - ebook

Ustawa o prawach konsumenta to jeden z najważniejszych aktów prawnych w Polsce, który reguluje prawa i obowiązki konsumentów oraz określa standardy ochrony ich interesów.

W publikacji uwzględniono zmiany wynikające z implementacji dyrektywy 2019/770 w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych oraz dyrektywy 2019/771 w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów. Celem tych zmian jest ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych oraz umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą a konsumentem. Wdrożono też przepisy dyrektywy 2019/2161, które mają polepszyć egzekwowanie i unowocześnienie unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta.

Autorzy szczegółowo omawiają m.in.:
– rozszerzenie ochrony konsumentów w zakresie usług cyfrowych,
– zapewnienie konsumentom, w tym korzystającym z internetowych platform handlowych, większej przejrzystości umów zawieranych on-line,
– zmiany zakresu stosowania przepisów odnoszących się do umów przewozu osób,
– zmiany w obowiązkach informacyjnych w zakresie komunikacji przedsiębiorcy z konsumentem,
– zmiany dotyczące wykonywania usługi albo dostarczania wody, gazu, energii elektrycznej, gdy nie są one dostarczane w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej przed upływem terminu na odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem i na odległość.

Komentarz przeznaczony jest dla radców prawnych, adwokatów i sędziów, a także przedsiębiorców i ich związków oraz podmiotów zajmujących się ochroną praw konsumentów.

Spis treści
Wykaz skrótów  15
Wprowadzenie  21
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1796) 27
Rozdział 1. Przepisy ogólne  29
Art. 1. [Przedmiot ustawy]  29
Uwagi wstępne  29
Obowiązki przedsiębiorcy zawierającego umowę z konsumentem (art. 1 pkt 1)  31
Zasady i tryb zawierania z konsumentem umowy na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 1 pkt 2)  31
Zasady i tryb wykonania przysługującego konsumentowi prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 1 pkt 3)  32
Zasady i tryb zawierania z konsumentem umowy na odległość dotyczącej usług finansowych (art. 1 pkt 4)  33
Zasady i tryb wykonania praw konsumenta będącego stroną umowy zobowiązującej do przeniesienia własności towaru na konsumenta (art. 1 pkt 4a)  35
Zasady i tryb wykonania praw konsumenta będącego stroną umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej (art. 1 pkt 4b)  36
Art. 2. [Definicje ustawowe]  36
Uwagi ogólne  37
Umowa zawarta na odległość (art. 2 pkt 1)  39
Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 2 pkt 2)  45
Lokal przedsiębiorstwa (art. 2 pkt 3)  50
Trwały nośnik (art. 2 pkt 4)  53
Towar – rzecz ruchomą, a także wodę, gaz i energię elektryczną, w przypadku gdy są oferowane do sprzedaży w określonej objętości lub ilości (art. 2 pkt 4a)  59
Trwałość – zdolność towaru do zachowania jego funkcji i właściwości w toku zwykłego korzystania (art. 2 pkt 4b)  61
Treść cyfrowa (art. 2 pkt 5)  62
Usługa cyfrowa (art. 2 pkt 5a)  66
Towar z elementami cyfrowymi (art. 2 pkt 5b)  73
Środowisko cyfrowe (art. 2 pkt 5c)  78
Integracja (art. 2 pkt 5d)  81
Kompatybilność (art. 2 pkt 5e)  83
Funkcjonalność (art. 2 pkt 5f)  87
Interoperacyjność (art. 2 pkt 5g)  89
Cena (art. 2 pkt 5h)  91
Aukcja publiczna (art. 2 pkt 6)  96
Dane osobowe (art. 2 pkt 7)  99
Internetowa platforma handlowa (art. 2 pkt 8)  103
Dostawca internetowej platformy handlowej (art. 2 pkt 9)  104
Art. 3. [Umowy wyłączone spod regulacji ustawy]  106
Art. 3a. [Umowy dotyczące usług zdrowotnych wyłączone spod regulacji ustawy]  120
Art. 4. [Umowy częściowo wyłączone spod regulacji ustawy]  123
Art. 4a. [Sposób wykonania przez administratora obowiązku
informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych w zakresie umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa
lub na odległość oraz innych umów]  139
Sposób wykonania przez administratora obowiązku informacyjnego dotyczącego przetwarzania danych osobowych  139
Art. 5. [Spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta]  142
Art. 6. [Umowa o przeniesienie własności rzeczy oraz o wykonanie usługi; umowa o przeniesienie własności towaru z elementami cyfrowymi]  146
Art. 7. [Prokonsumencki charakter praw przyznawanych przez ustawę]  148
Art. 7a. [Termin odpowiedzi na reklamację]  149
Art. 7aa. [Ochrona konsumencka osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą]  165
Art. 7ab. [Zakaz zawierania umów dotyczących usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki]  168
Rozdział 2. Obowiązki przedsiębiorcy w umowach, innych niż umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość  171
Art. 8. [Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy]  171
Informacje ogólne  171
Artykuł 8 ab initio  173
Główne cechy świadczenia (art. 8 pkt 1)  178
Dane identyfikujące (art. 8 pkt 2)  179
Łączna cena lub wynagrodzenie (art. 8 pkt 3)  181
Sposób i termin spełnienia świadczenia oraz procedura rozpatrywania reklamacji (art. 8 pkt 4)  182
Odpowiedzialność za zgodność świadczenia z umową (art. 8 pkt 5)  183
Treść usług posprzedażnych i gwarancji (art. 8 pkt 6)  184
Czas trwania umowy (art. 8 pkt 7)  185
Funkcjonalność towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych i usług cyfrowych (art. 8 pkt 8)  185
Kompatybilność i interoperacyjność towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych i usług cyfrowych (art. 8 pkt 9)  187
Art. 9. [Wyłączenie obowiązków informacyjnych w zakresie drobnych umów życia codziennego]  188
Art. 10. [Płatności dodatkowe]  190
Art. 11. [Zakaz obciążania konsumenta wyższymi opłatami za połączenia telefoniczne]  193
Rozdział 3. Obowiązki przedsiębiorcy w umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość  196
Art. 12. [Obowiązki informacyjne przedsiębiorcy przy umowach zawieranych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa]  196
Informacje ogólne  197
Artykuł 12 ust. 1 ab initio  197
Główne cechy świadczenia (art. 12 ust. 1 pkt 1)  205
Dane identyfikujące (art. 12 ust. 1 pkt 2)  206
Adres przedsiębiorstwa, adres poczty elektronicznej oraz numer telefonu (art. 12 ust. 1 pkt 3)  207
Środek komunikacji on-line, jeżeli taki środek przedsiębiorca dodatkowo udostępnia (art. 12 ust. 1 pkt 3a)  208
Adres, pod którym konsument może składać reklamacje
(art. 12 ust. 1 pkt 4)  209
Łączna cena lub wynagrodzenie (art. 12 ust. 1 pkt 5)  210
Indywidualne dostosowanie ceny na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji
(art. 12 ust. 1 pkt 5a)  212
Koszty korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy (art. 12 ust. 1 pkt 6)  214
Sposób i termin zapłaty (art. 12 ust. 1 pkt 7)  215
Sposób i termin spełnienia świadczenia oraz stosowana procedura rozpatrywania reklamacji (art. 12 ust. 1 pkt 8)  216
Sposób i termin wykonania prawa odstąpienia od umowy oraz wzór formularza odstąpienia od umowy (art. 12 ust. 1 pkt 9)  217
Koszt zwrotu towaru w przypadku odstąpienia od umowy
(art. 12 ust. 1 pkt 10)  218
Obowiązek zapłaty przez konsumenta poniesionych przez przedsiębiorcę kosztów w przypadku odstąpienia od umowy (art. 12 ust. 1 pkt 11)  219
Brak prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 38 lub okoliczności, w których konsument traci prawo odstąpienia od umowy (art. 12 ust. 1 pkt 12)  220
Przewidziana przez prawo odpowiedzialność przedsiębiorcy za zgodność świadczenia z umową (art. 12 ust. 1 pkt 13)  220
Istnienie i treść gwarancji i usług posprzedażnych oraz sposób ich realizacji (art. 12 ust. 1 pkt 14)  221
Kodeks dobrych praktyk (art. 12 ust. 1 pkt 15)  221
Czas trwania umowy lub sposób i przesłanki wypowiedzenia (art. 12 ust. 1 pkt 16)  222
Minimalny czas trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy (art. 12 ust. 1 pkt 17)  223
Kaucja lub inne gwarancje finansowe (art. 12 ust. 1 pkt 18)  223
Funkcjonalności towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych lub usług cyfrowych oraz mające zastosowanie techniczne środki ich ochrony (art. 12 ust. 1 pkt 19)  224
Kompatybilność i interoperacyjność towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych lub usług cyfrowych
(art. 12 ust. 1 pkt 20)  225
Pozasądowe sposoby rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasady dostępu do tych procedur (art. 12 ust. 1 pkt 21)  226
Artykuł 12 ust. 2  226
Artykuł 12 ust. 3  227
Art. 12a. [Obowiązki informacyjne dostawcy internetowej platformy handlowej wobec konsumenta]  227
Art. 13. [Wzór pouczenia o odstąpieniu od umowy]  230
Art. 14. [Sformułowanie informacji w sposób czytelny. Przekazanie
informacji na trwałym nośniku]  235
Art. 15. [Wydanie konsumentowi dokumentu umowy zawartej poza
lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenia jej zawarcia]  237
Art. 16. [Umowy zawierane w celu naprawy lub konserwacji]  241
Art. 17. [Przekazanie informacji bezpośrednio przed złożeniem
zamówienia przez konsumenta]  243
Art. 17a. [Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy w przypadku jej zawarcia podczas wycieczki, nieumówionej wizyty przedsiębiorcy lub pokazu]  250
Art. 18. [Informacje o ograniczeniach dotyczących dostarczania oraz o akceptowanych sposobach płatności przy zamówieniach on-line]  252
Art. 19. [Ograniczenie zakresu przekazywanych informacji w związku ze specyfiką środka porozumiewania się na odległość]  257
Art. 20. [Obowiązki przedsiębiorcy kontaktującego się z konsumentem
przez telefon]  260
Art. 21. [Przekazanie potwierdzenia zawarcia umowy na odległość]  264
Art. 22. [Informacje przedkontraktowe jako integralna część umowy]  269
Art. 23. [Konsekwencje niedopełnienia obowiązków informacyjnych dotyczących opłat dodatkowych lub innych kosztów]  272
Art. 24. [Ciężar dowodu spełnienia obowiązków informacyjnych]  275
Art. 25. [Dodatkowe przepisy stosowane do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość]  276
Art. 26. [Pierwszeństwo stosowania ustawy o prawach konsumenta]  277
Rozdział 4. Prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość
lub poza lokalem przedsiębiorstwa  283
Art. 27. [Termin do odstąpienia od umowy]  283
Art. 28. [Początek biegu terminu do odstąpienia od umowy]  289
Art. 29. [Przedłużenie terminu do odstąpienia od umowy]  297
Art. 30. [Złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy]  300
Art. 31. [Skutki odstąpienia od umowy]  309
Art. 32. [Zwrot przedmiotu świadczenia oraz płatności]  311
Art. 32a. [Zakaz wykorzystywania treści wytworzonych lub dostarczonych przez konsumenta w przypadku odstąpienia od umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej]  320
Art. 33. [Płatności zwracane w przypadku wyboru przez konsumenta
innego niż najtańszy sposób dostawy]  326
Art. 34. [Zwrot towaru przez konsumenta; obowiązek zaprzestania korzystania z treści cyfrowej lub usługi cyfrowej]  329
Art. 35. [Obowiązek zapłaty za świadczenia spełnione do momentu odstąpienia od umowy]  337
Art. 36. [Koszty usług spełnionych przed odstąpieniem od umowy
nie ponoszone przez konsumenta]  340
Art. 37. [Wygaśnięcie umów dodatkowych]  344
Art. 38. [Wyjątki od prawa do odstąpienia od umowy]  347
Art. 38a. (uchylony)  364
Rozdział 5. Umowy dotyczące usług finansowych zawierane na odległość  365
Art. 39. [Przedkontraktowe obowiązki informacyjne w zakresie umów o usługi finansowe zawieranych na odległość]  365
Art. 40. [Odstąpienie od umowy o usługę finansową zawartej na odległość]  401
Art. 41. [Skutki niezastosowania się przedsiębiorcy do obowiązków informacyjnych]  412
Art. 42. [Wypowiedzenie umowy zawartej na czas nieoznaczony]  418
Art. 43. [Ograniczenie stosowania przepisów]  423
Rozdział 5a. Umowy zobowiązujące do przeniesienia własności towaru na konsumenta  436
Art. 43a. [Odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową]  436
Art. 43b. [Afirmatywna zgodność towaru z umową]  438
Uwagi wprowadzające  438
Zakres temporalny – norma kolizyjna  438
Afirmatywne ujęcie zgodności towaru z umową – rys historyczny  439
Zgodność towaru z umową  440
Zgodność towaru z umową w ujęciu subiektywnym  441
Zgodność towaru z umową w ujęciu obiektywnym  444
Obiektywna zgodność z umową towarów z elementami cyfrowymi  449
Przesłanki obiektywnej zgodności z umową towarów z elementami cyfrowymi – odesłanie  451
Brak zgodności towaru z umową wynikający z niewłaściwego zamontowania (instalacji)  454
Art. 43c. [Zakres czasowy odpowiedzialności sprzedawcy]  456
Art. 43d. [Uprawnienia konsumenta w przypadku braku zgodności
z umową]  458
Uwagi wprowadzające – hierarchiczny (sekwencyjny) model uprawnień na wypadek niezgodności towaru z umową  459
Uprawnienie konsumenta do żądania wymiany lub naprawy rzeczy (tzw. uprawnienia pierwszej sekwencji / pierwszego poziomu)  461
Uprawnienie przedsiębiorcy do modyfikacji wybranego przez konsumenta sposobu doprowadzenia towaru do zgodności z umową  462
Uprawnienie przedsiębiorcy do odmowy doprowadzenia towaru do zgodności z umową  463
Niemożliwość oraz nadmierność kosztów naprawy lub wymiany towaru  463
Niemożliwość naprawy lub wymiany towaru  463
Nadmierność kosztów naprawy lub wymiany towaru i przesłanki jej oceny  464
Zasady naprawy lub wymiany towaru przez przedsiębiorcę  465
Czas naprawy lub wymiany towaru  466
Obowiązek naprawy lub wymiany towaru bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta  467
Koszty wymiany i naprawy towaru  467
Udostępnienie towaru przez konsumenta  467
Obowiązki przedsiębiorcy w przypadku braku zgodności z umową towarów podlegających montażowi  468
Wynagrodzenie za użytkowanie towaru poprzedzające wymianę  470
Art. 43e. [Obniżenie ceny; odstąpienie od umowy]  470
Środki drugiej sekwencji według dyrektywy 2019/771 oraz przesłanki skorzystania z tych środków przez konsumenta  471
Uprawnienia drugiej sekwencji na gruncie ustawy o prawach konsumenta  472
Art. 43f. [Prawo powstrzymania się z zapłatą ceny]  480
Art. 43g. [Gwarancja udzielona na rzecz konsumenta]  482
Rozdział 5b. Umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej  484
Art. 43h. [Stosowanie przepisów rozdziału do nośników treści cyfrowej; umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej oraz o inne świadczenia]  484
Przedmiotowa rozłączność zakresów stosowania rozdziałów 5a i 5b ustawy o prawach konsumenta  484
Zakres stosowania przepisów rozdziału 5b do materialnych nośników treści cyfrowej  486
Zakres stosowania przepisów rozdziału 5b do towarów z elementami cyfrowymi  491
Zakres stosowania przepisów rozdziału 5b do umów
mieszanych/pakietowych  492
Zakres stosowania przepisów rozdziału 5b do umów pakietowych wskazanych w art. 305 ust. 1 p.k.e.  493
Art. 43i. [Ograniczenie stosowania przepisów rozdziału]  494
Zakres stosowania przepisów rozdziału 5b  494
Wyłączenia w zakresie usług telekomunikacyjnych (art. 43i pkt 1)  496
Wyłączenia w zakresie umów dotyczących oprogramowania oferowanego na podstawie wolnej i otwartej licencji
(art. 43i pkt 2)  498
Wyłączenia w zakresie treści cyfrowych dostarczanych przez podmioty sektora publicznego (art. 43i pkt 3)  500
Art. 43j. [Sposób wykonania obowiązku dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej; uprawnienia konsumenta w przypadku niedostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej]  502
Przedmiot regulacji  502
Dostarczenie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej (art. 43j ust. 1–3)  504
Uprawnienia przysługujące konsumentowi w przypadku niedostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej
(art. 43j ust. 4–5)  512
Ciężar dowodu dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej (art. 43j ust. 6)  522
Skutki odstąpienia przez konsumenta od umowy z powodu niedostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej
(art. 43j ust. 7)  523
Wyłączenie stosowania art. 43 w przypadku dostarczania treści cyfrowej na materialnym nośniku (art. 43j ust. 8)  524
Art. 43k. [Zgodność treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową]  525
Zgodność treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową  526
Subiektywne wymogi zgodności z umową (art. 43k ust. 1)  529
Obiektywne wymogi zgodności z umową
(w zakresie art. 43k ust. 2)  537
Aktualizacje treści cyfrowej lub usługi cyfrowej niezbędne do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową (art. 43k ust. 3 i 4 u.p.k.)  550
Kwalifikowane odstępstwo od obiektywnych wymogów zgodności z umową (art. 43k ust. 5)  557
Zgodność z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej dostarczanej w sposób ciągły (art. 43k ust. 6)  559
Wymóg dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej w najnowszej wersji (art. 43k ust. 7)  561
Brak zgodności z umową będący skutkiem niewłaściwej integracji (art. 43k ust. 8)  562
Art. 43l. [Czasowe granice odpowiedzialności przedsiębiorcy za brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej]  564
Art. 43m. [Uprawnienia konsumenta w przypadku braku zgodności
z umową]  572
Art. 43n. [Obniżenie ceny; odstąpienie od umowy]  586
Art. 43o. [Zakaz wykorzystywania wytworzonych lub dostarczonych
przez konsumenta treści po odstąpieniu od umowy]  596
Cel i zakres regulacji art. 43o  597
Obowiązki przedsiębiorcy w zakresie dalszego wykorzystania treści dostarczonych lub wytworzonych przez konsumenta (art. 43o ust. 1)  598
Obowiązki przedsiębiorcy w zakresie udostępnienia treści dostarczonych lub wytworzonych przez konsumenta
(art. 43o ust. 2)  602
Obowiązek konsumenta zwrotu nośnika (art. 43o ust. 3)  607
Brak obowiązku zapłaty ceny za okres braku zgodności z umową (art. 43o ust. 4)  611
Proporcjonalny zwrot zapłaconej przez konsumenta ceny
(art. 43o ust. 5)  612
Termin i sposób wykonania przez przedsiębiorcę obowiązku zwrotu ceny konsumentowi (art. 43o ust. 6–7)  617
Art. 43p. [Przesłanki dopuszczalności zmiany przez przedsiębiorcę treści cyfrowej lub usługi cyfrowej]  619
Zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej  620
Zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej inne niż konieczne do zachowania zgodności z umową  621
Zakaz obciążania konsumenta kosztami zmiany treści cyfrowej
lub usługi cyfrowej  628
Obowiązek poinformowania konsumenta o zmianie  629
Art. 43q. [Obowiązek poinformowania konsumenta o zmianie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej; uprawnienie konsumenta do wypowiedzenia umowy]  631
Zmiany o istotnym i negatywnym wpływie na korzystanie z treści (usługi) cyfrowej lub dostęp do nich  631
Uprawnienie konsumenta do wypowiedzenia umowy i jego skutki  634
Wyłączenie uprawnienia do wypowiedzenia umowy przez konsumenta  637
Rozdział 6. Przepisy zmieniające  638
Art. 44–50. (pominięto) 638
Rozdział 7. Przepisy przejściowe i końcowe  639
Art. 51. [Przepisy stosowane do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy]  639
Art. 52. [Przepis derogacyjny]  640
Art. 53.  [Zmiany do ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe] 640
Art. 54.  [Zmiany do ustawy o kredycie konsumenckim] 640
Art. 55. [Wejście w życie ustawy]  640
Załączniki   641
Literatura  643
Autorzy  661