Uzależnienie w rodzinie - ebook

NOTKA OD POLSKIEGO WYDAWCY

Książka Uzależnienie w rodzinie wyróżnia się spośród pozycji poświęconych uzależnieniom dostępnych na polskim rynku z kilku powodów. Przede wszystkim skupia się nie na osobie uzależnionej, ale na funkcjonowaniu rodziny i potrzebach jej członków, a ten ważny aspekt problemu mimo zapotrzebowania nie doczekał się wielu przystępnych opracowań. Co więcej, ujmuje go w sposób uniwersalny – odnosi się do wszystkich zaburzeń spowodowanych używaniem substancji niezależnie od jej rodzaju, zatem stanowi praktyczną pomoc zarówno w przypadku uzależnienia od alkoholu, jak i narkotyków.

Kolejną innowacją w rozpatrywaniu problemu jest zmiana perspektywy w postrzeganiu współuzależnienia, a nawet zaproponowanie alternatywnej koncepcji sytuacji rodziny borykającej się z uzależnieniem. W nowym ujęciu położono większy nacisk na poszanowanie potrzeb członków rodziny i więzi między nimi a uzależnionymi oraz ochronę rodzin przed stygmatyzacją społeczną, a przywiązanie potraktowano nie jako słabość, lecz siłę umożliwiającą zmianę.

W opisie uzależnień i zaburzeń współistniejących autorka opiera się głównie na najnowszej, piątej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego – DSM-5 (ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). W Polsce klasyfikacja ta jest powszechnie znana w edycji wcześniejszej (DSM-IV) i uznawana za pomocniczą wobec obowiązującej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Ma to znaczenie dla zakresu rozumienia pojęcia uzależnienia. Autorka zgodnie z DSM-5 definiuje je jako zaburzenia spowodowane używaniem substancji (SUD – ang. substance use disorder), a zatem szerzej niż w poprzedniej edycji, gdzie tej kategorii odpowiadają osobne dwie z oddzielnymi kryteriami: nadużywanie substancji i uzależnienie. Ten podział w ramach kategorii eksperci uznali za sztuczny i mylący, a z jego zniwelowaniem wiążą nadzieję na zapewnienie wsparcia szerszej grupie osób potrzebujących pomocy.

Warto zaznaczyć, że choć w żadnej z tych klasyfikacji współuzależnienie nie jest traktowane jako choroba, ale zespół nieprawidłowego przystosowania się do sytuacji, osoby współuzależnione również objęte są programem terapii. Wynika to z tego, że mechanizmy współuzależnienia i uzależnienia stanowią rodzaj naczyń połączonych – zmiana w jednym układzie pociąga za sobą modyfikację w drugim. Być może z tego względu autorka konsekwentnie używa terminu „zdrowienie” zarówno w odniesieniu do osoby uzależnionej (chorej), jak i współuzależnionej, podkreślając równoległość i korespondencję tych procesów w rodzinie.

Choć opisywany przez autorkę proces leczenia i zdrowienia jest bardzo zbliżony do procedur stosowanych w naszym kraju, należy zwrócić uwagę na kilka różnic wynikających ze specyfiki funkcjonowania polskiego systemu opieki zdrowotnej i miejsca, jakie zajmuje w nim terapia uzależnień.

W Polsce centralną instytucją zajmującą się lecznictwem i profilaktyką uzależnień od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz uzależnień behawioralnych jest Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU). Centrum powołano 1 stycznia 2022 r. na mocy ustawy z dnia 17.12.2021 o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2469). Centrum przejęło kompetencje działających do 31 grudnia 2021 r. dwóch osobnych organów: Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) oraz Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii (KBPN). W gestii KCPU leży m.in. opracowywanie standardów leczenia, tworzenie i wdrażanie programów profilaktycznych, społecznych oraz szkoleniowych, certyfikowanie specjalistów psychoterapii uzależnień i instruktorów terapii uzależnień oraz udzielanie akredytacji innym organizacjom do prowadzenia szkoleń. Listę najistotniejszych instytucji, grup wsparcia, telefonów zaufania, serwisów informacyjnych i poradni online oraz inne materiały, które mogą być przydatne dla osób uzależnionych i ich rodzin, zamieszczono w dziale Ważne informacje.

W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych leczenie uzależnień w Polsce jest w całości refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), dotyczy to również osób nieubezpieczonych – pacjenci nie muszą nic dopłacać. Odnosi się to do pełnego cyklu terapeutycznego. Oczywiście działają także prywatne – płatne – ośrodki leczenia uzależnień o bardzo różnym poziomie udzielania świadczeń.

Leczenie osób uzależnionych regulują przede wszystkim: ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 230), rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 grudnia 2018 r. w sprawie funkcjonowania podmiotów leczniczych sprawujących opiekę nad uzależnionymi od alkoholu (Dz. U. z 2018 r. poz. 2410) oraz ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485). W Polsce do leczenia uzależnień uprawnione są wyłącznie placówki będące podmiotami leczniczymi i spełniające wymagania ustawowe, przy czym ośrodki, które podpisały kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, są ponadto zobligowane do spełniania standardów i norm NFZ.

Model terapii uzależnień opisany w książce odwołuje się do popularnego w Stanach Zjednoczonych modelu Minnesota, który trafił do Polski w połowie lat 80. XX w. To pionierskie podejście zastosowano na Oddziale Odwykowym Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Koncepcja znalazła duże grono zwolenników i do tej pory wiele ośrodków w Polsce korzysta z jej elementów. Model ten w połączeniu z terapią poznawczo-behawioralną stał się zresztą punktem wyjścia do skonstruowania modelu strategiczno-strukturalnej terapii uzależnień, który dominuje na gruncie polskim, będącego syntezą różnych podejść praktycznych i teoretycznych. Opiera się on na koncepcji psychologicznych mechanizmów uzależnienia i został opracowany w Instytucie Psychologii Zdrowia pod kierunkiem prof. Jerzego Mellibrudy.

Wszystkie przypisy zamieszczone w książce pochodzą od konsultantki merytorycznej (specjalistki psychoterapii uzależnień) oraz tłumaczki, które dołożyły wszelkich starań, by oddać ideę przyświecającą autorce, a także w przystępny sposób zaadaptować informacje do potrzeb polskiego czytelnika.

------------------------------------------------------------------------

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

------------------------------------------------------------------------O AUTORCE

Louise Stanger – doktor nauk społecznych, wielokrotnie nagradzana klinicystka, specjalistka do spraw interwencji, edukatorka i mówczyni. Wyróżniona w roku 2019 tytułem Interwencjonisty Roku przez Uniwersytet Harvarda i podlegający mu szpital psychiatryczny McLean Hospital oraz londyńskie DB Recovery Resources. Dr Stanger otrzymała licencję stanu Kalifornia na prowadzenie praktyki klinicznej jako pracownik socjalny. Słynie ze stosowania innowacyjnych rozwiązań bazujących na mocnych stronach i komunikatywnego stylu rozmowy zachęcającego do zmiany. Jest oddana pomaganiu rodzinom w rozwiązywaniu problemów związanych z uzależnieniem poprzez metodę interwencji. Wyróżnia się szczególnymi osiągnięciami na polu terapii zaburzeń spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych, uzależnień behawioralnych oraz zaburzeń psychicznych, a także radzenia sobie z traumatycznymi doświadczeniami, żałobą i stratą.

Dr Stanger regularnie publikuje artykuły w specjalistycznych czasopismach i serwisach internetowych oraz prowadzi blog poświęcony tematyce uzależnień i interwencji.

Jej książka The Definitive Guide to Addiction Interventions: A Collective Strategy („Podręcznik interwencji w zakresie uzależnień – strategia zbiorowa”) zyskał ogromną renomę i został uznany za standard w tej dziedzinie. Dr Stanger mieszka w Marina del Rey w Kalifornii z mężem i psami. Wolny czas lubi spędzać z wnukami. Jest miłośniczką spinningu. Więcej informacji na temat jej pracy można znaleźć na stronie www.allaboutinterventions.com.