Wakacje z duchami - ebook

Rozdział 1

Maniuś zatrzymał się na brzegu jeziora. Pod nogami czuł miękki, nagrzany piasek, a w oczach migotały mu srebrzyste cętki. To woda odbijała blask stojącego nad lasem słońca i zamieniała jezioro w taflę łamliwego szkła.

Było cicho. Chłopiec słyszał wyraźnie szelest szuwarów i słaby świst własnego oddechu. Z wolna ogarniała go radość. Zdumionymi oczami wodził po cienistym brzegu, po obłokach sunących nad grzbietem dalekiego wzgórza, a gdy znów spojrzał na jezioro, wydało mu się, że ciemna głębia ciągnie go ku sobie.

Uśmiechnął się – niby do siebie, niby do obłoków – a potem jego łobuzerska twarz stężała w wyrazie spokojnej zadumy.

Pierwszy raz wyjechał z Warszawy w daleką podróż, a teraz od trzech dni nie mógł się nadziwić, że świat jest tak szeroki, tak różnorodny i takie sprawia niespodzianki. Od trzech dni chodził oszołomiony i nie mógł wprost uwierzyć, że znalazł się pięćset kilometrów poza rodzinnym miastem.

A wszystko było przecież takie proste.

Pewnego razu, na wiosnę, mały Perełka, jego najlepszy przyjaciel z kamienicy, otrzymał od swej ciotki list.

Maniuś widzi teraz wyraźnie, jak Perełka wpadł do niego z radosnym okrzykiem: „Hurra! Jedziemy wszyscy nad jezioro!” – a potem jak obaj zeszli na drugie piętro do Felka, którego nazywali Mandżaro, i wszyscy razem czytali z wypiekami na twarzach.

Na początku listu było oczywiście: Dlaczego tak długo do nas nie piszecie?, potem: Co u Ciebie słychać i jak zdrowie tatusia?, ale najciekawsze okazało się zakończenie. Maniuś pamięta dokładnie ładne, okrągłe pismo pani Lichoniowej i mógłby recytować na pamięć jego treść.

Pani Lichoniowa pisała:

Wspominałeś nam o swych serdecznych kolegach, o Paragonie i Mandżaro. Skąd te dziwaczne przezwiska? Ale mniejsza o to. Jeżeli mają ochotę, niech przyjeżdżają razem z Tobą. U nas w leśniczówce jest dość miejsca, no i powodzi się nam, dzięki Bogu, nie najgorzej. Myślę, że weselej i raźniej będzie Ci z kolegami...

Oczywiście małemu Perełce zawsze raźniej było z Maniusiem i Felkiem, których dziwaczne przezwiska nikogo prócz cioci Marii nie raziły. Na Woli nie mieć przezwiska to tak, jakby nie mieć charakteru. A wiadomo przecie, że najmilsi i najmorowsi chłopcy w Warszawie to ci z Woli.

Perełkę bolały wtedy zęby, więc polecił Paragonowi, żeby w jego imieniu odpisał cioci. Odpowiedź roiła się od byków i byczków, ale list to przecież nie zadanie szkolne!

Kochana Pani Ciociu! – pisał Maniuś. – To ja, Paragon, odpowiadam w imieniu całej t r u j k i. Pyta pani, dlaczego mam takie dziwne przezwisko. Raz nasza pani zapytała mnie w klasie: „Tkaczyk, dostałeś od matki pięć złotych, idziesz do sklepu, kupujesz cztery bułki po osiemdziesiąt groszy. Ile ci wyda kasjerka?”. A ja na to: „Proszę pani, kasjerka wyda mi paragon...”. Chłopcy się śmiali, a ja od tej pory zostałem Paragonem. Proste, prawda? Z Mandżarem była gorsza sprawa. Jemu zdaje się, że jest najmądrzejszy z nas wszystkich. Raz pan od geografii pyta go, jaki jest najwyższy szczyt w Afryce, a on, proszę pani, nie wiedział. To ja mu podpowiedziałem: Kilimandżaro. To on, proszę pani, nie usłyszał dobrze i mówi: „Mandżaro”. No i od tego czasu wszyscy na niego mówią – Mandżaro. Ładnie, prawda? A Perełka, to znaczy Boguś, to już od urodzenia jest Perełką. A my z nim to najlepsi koledzy. Perełkę boli ząb c z o n o w y, to ja za niego piszę. Dziękujemy serdecznie za zaproszenie. Miło nam będzie nałykać się ś w i e r z e g o p o w i e c z a i postraszyć w jeziorze r y p k i. Mam nadzieję, że Szanowna Pani nie będzie miała z nami wielkiego kłopotu. Ja pierwszy raz wyjeżdżam na wieś. Bardzo się cieszę i Mandżaro także. Nie będziemy robić ceregieli, zjemy byle co, bo apetyty mamy fenomenalne. Przyjeżdżamy w c z e r f c u. Jeszcze raz dziękujemy za zaproszenie!

Paragon

I oto od trzech dni są już u cioci Marii nad jeziorem. I oto Maniuś, zwany na Górczewskiej Paragonem, stoi na brzegu radośnie oszołomiony pięknem letniego popołudnia.

Ławica drobnych rybek przemknęła niemal pod jego stopami, sponad sosen nadleciała siwa rybitwa. Łagodnym łukiem spięła błękit nieba z zielenią lasu. Naraz runęła jak strzała, aż zakotłowało się w trzcinach. Potem wzbiła się lekko, unosząc trzepotliwą rybkę...

W tym momencie na ścieżce biegnącej do lasu rozległo się głośne wołanie:

– Paragon! Paragon!

Maniuś odwrócił się. Na tle pni zobaczył biegnącego Perełkę. Był to drobny, filigranowy chłopiec o ruchach szybkich i nerwowych. Twarz miał okrągluchną jak spodek i gęsto upstrzoną dużymi piegami. Oczy szare, zuchowate. Nosek mały, nieco zadarty i łuszczący się na końcu jak młody kartofelek. Włosy króciutko ostrzyżone i zaczesane na jeża. Jednym słowem – Perełka.

– My na ciebie czekamy – zawołał zdyszany – a ty bracie... – utknął w tym miejscu, nie mogąc wydusić ani słowa.

– Co się stało? – zapytał wesoło Paragon.

– Jak to co? Mamy przecież naradę w sprawie szałasu.

– Zupełnie o tym zapomniałem.

– No chodźże, bo Mandżaro się wścieka.

Paragon uśmiechnął się wyrozumiale, wbił dłonie w kieszenie i, nie spiesząc się, ruszył za Perełką. Szli przez stary las sosnowy. Wąska ścieżka wiła się wśród pni, poprzecinana długimi cieniami. Pachniało rozgrzaną żywicą, a w gałęziach wesoło grały trzmiele.

Wkrótce ukazała się leśna polana, pełna słońca, kwiatów i trzepotu motyli. Na polanie, pod lasem, stał świeżo zbudowany szałas, a przed szałasem nerwowymi krokami przechadzał się wysoki, zgrabny chłopiec. Miał ładną, nieco zasępioną twarz, mądre, myślące oczy, jasne włosy opadające kędziorami na czoło, a z całej jego postaci biła wyjątkowa stateczność i powaga. Był to właśnie Mandżaro.

Na widok chłopców uniósł ręce gestem zniecierpliwienia.

– Jak długo mam czekać?

Paragon skwitował to przyjaznym uśmiechem.

– Ciao! Nie denerwuj się, bośmy przecież na bezpłatnych wczasach.

W milczeniu usiedli pod szałasem.

* * *

Był to solidny szałas, wykonany według planu Paragona; ściany miał wyplecione wikliną, wsparte na grubych palikach sosnowych, dach ułożony ze świeżej, świerkowej cetyny. Trzej chłopcy patrzyli na ten szałas, nie wiedząc, w jakim właściwie celu go wybudowali. Początkowo miał być wigwamem indiańskich wojowników, potem – domem poszukiwaczy złota, wreszcie – namiotem króla Władysława Jagiełły wyruszającego na grunwaldzkie pola.

Chłopcy z fantazją rzucali pomysły, ale od wczoraj nie mogli uzgodnić, do czego ma służyć ich wspaniałe dzieło. Szałas stał więc gotowy, świeży, pachnący żywicznym igliwiem, a trzej budowniczowie wciąż jeszcze zastanawiali się nad sposobem jego wykorzystania.

Mandżaro spojrzał wyzywająco.

– Mam świetny pomysł...

Paragon poruszył się. W jego głosie zabrzmiała nutka zniecierpliwienia:

– Ty zawsze masz fenomenalne pomysły.

Perełka wygodniej ułożył się na trawie. Upstrzoną piegami twarz zwrócił ku chłopcom.

– No, mów – trącił Mandżara łokciem.

Ten zastanawiał się chwilę, jak gdyby chciał rozstrzygnąć, czy warto wyłożyć swój plan. Nagle zapytał tajemniczym szeptem:

– Czytaliście Przygody Sherlocka Holmesa?

– Legalnie – ulubione słówko Paragona zabrzmiało jak wyzwanie. – Myślisz może, że nie czytałem? Sam mi pożyczyłeś tę książkę. Można powiedzieć, obleci! Ciekawe kawałki z dziedziny kryminologii. – Cmoknął głośno i łypnął zaczepnie oczami.

Perełka milczał. Utkwił wzrok w brudnych palcach, wyłażących z podartych tenisówek. Udawał, że nic go ta rozmowa nie obchodzi. Może nie chciał się przyznać, że nie czytał Przygód Sherlocka Holmesa...

Zapadła przedłużająca się cisza.

Paragon urwał soczyste źdźbło trawy. Ssał jego seledynową nasadkę.

– No i co z twoim pomysłem?

Mandżaro ocknął się.

– To naprawdę świetny pomysł... Tylko nie wiem, czy się wam spodoba...

– Wal, bracie. Nad czym tak dumasz?

Mandżaro uniósł się na łokciach, skupionej twarzy nadał wyraz niezwykłej tajemniczości. Patrzał na kolegów przymrużonymi oczami. Wreszcie rzekł przeciągle:

– Chodzi o to... że... może byśmy założyli klub detektywów...

Tego się nie spodziewali! Chłopcom z nagłego wrażenia opadły brody. Zaniemówili. Perełka mrugał rudawymi rzęsami. Paragon marszczył śmiesznie czoło.

– Fenomenalny pomysł – wyszeptał pierwszy Perełka.

Mandżaro odetchnął z ulgą. Spojrzał pytająco na Paragona. Ten uśmiechnął się po swojemu – szczerze, łobuzersko.

– No, dobra... pomysł obleci... ale skąd weźmiemy przestępców?

Mandżaro żachnął się:

– Ty zawsze masz jakieś zastrzeżenia. Nie słyszałeś, jak wujek Perełki opowiadał o kłusownikach?

– A ty myślisz, że Sherlock Holmes zawracałby sobie głowę kłusownikami?

Perełka jęknął:

– Znowu się kłócicie! Jeżeli będą detektywi, to na pewno znajdą się przestępcy.

– Oczywiście – podjął Mandżaro. – Czy to tak trudno o przestępców? Grunt to zastosować metodę dedukcji...

Tak ich zaskoczył tym obcym słowem, że znowu rozdziawili usta. Paragon zsunął kolarkę na czoło. Długo drapał się za uchem.

– O czym ty mówisz, Mandżaro?

– Czytałeś Sherlocka, a nie wiesz, co to metoda dedukcji.

– A ty wiesz?

– Pewnie, że wiem.

Perełka westchnął żałośnie.

– Znowu się kłócicie!

Paragon zaperzył się:

– Jak wiesz, to powiedz! Czy to takie ważne?

Mandżaro posłał mu surowe spojrzenie.

– To bardzo ważne.

– No to mów.

Mandżaro zaczął niezwykle poważnie:

– Dedukcja to metoda... to metoda – utknął w połowie zdania, ze złości zacisnął usta, aż mu wargi zbielały.

Paragon pokiwał z politowaniem głową.

– Metoda, której używał Sherlock Holmes do rozwiązywania zagadek kryminalnych. Tyle to ja też wiem.

Perełka złapał się za głowę.

– Wy zawsze musicie się kłócić. Dedukcja dedukcją, a my mamy założyć klub detektywów!

– O, właśnie – podchwycił skwapliwie Mandżaro. – Proponuję nazwę: Klub Młodych Detektywów. – Spojrzał pytająco na chłopców.

Paragon skinął głową.

– Obleci!

– Proponuję – ciągnął Mandżaro – żeby nasz klub mieścił się w tym szałasie.

– Obleci! – przytaknął Paragon.

– I żebyśmy tymczasem stworzyli jedną brygadę śledczą. Ja będę nadinspektorem...

Paragon chlasnął dłonią w kolano.

– Jak ciocię kocham, ty zawsze musisz być „nad”, a może raz będziesz „pod”?

Mandżaro zmierzył go karcącym spojrzeniem.

– Jak uważasz, ale zdawało mi się, że...

– Nie kłóćcie się – przerwał mu Perełka. – Nie znamy jeszcze przestępców ani zagadek do rozwiązywania, a wy już... Z wami to tak zawsze – machnął z rezygnacją ręką i położył się na plecach.

Paragon uśmiechnął się pojednawczo.

– Niech już tak będzie, panie nadinspektorze. Ale ja wam mówię, najpierw musimy mieć przestępców.

– Najpierw musimy się dobrze zorganizować – powiedział Mandżaro.

Perełka wstał, przeciągnął się, aż mu kości zatrzeszczały.

– Organizacja organizacją, a ja czuję przeraźliwą pustkę w żołądku. Chodźmy, wiara, bo ciocia znowu będzie gderała, żeśmy się spóźnili.

– Złota myśl – uśmiechnął się Paragon. – Śniły mi się pierogi z wiśniami. Pycha! – oblizał się i przejechał dłonią po zapadniętym brzuchu. – Mówię wam, grunt to witaminy.

Mandżaro stał zamyślony.

– Trzeba przecież wszystko obgadać.

– Będziemy gadać po drodze – uspokoił go Perełka.

Ruszyli ku leśniczówce. Polana tonęła w głębokim cieniu. Słońce zapadało już za wierzchołki drzew. Przesiane przez zbity mur gałęzi kładło się ciepłymi cętkami na rozkołysane trawy. Pachniało żywicą i sianem. Nad polaną wisiało wysokie, czyste niebo. Kudłaty, różowy obłok zaplątał się w najwyższe konary drzew jak kłębek waty w kolce głogu, a ponad lasem, na wyniosłym wzgórzu, w łunie zachodzącego słońca, stała wysoka, posępna baszta zamku.

Na skraju polany chłopcy przystanęli. Jeszcze raz spojrzeli na siebie, na szałas.

Stał ukryty w cieniu, solidny, przysadzisty jak chłopska chata.

– Pierwszorzędny szałas – rzucił z dumą Paragon. – Niech wiedzą, że warszawiacy umieją budować.

– Pierwszorzędny – powtórzył Perełka i pierwszy zagłębił się w leśną drogę, która przecinała lekki skłon wzgórza jak wykuty z żywej zieleni tunel.

* * *

– Paragon, skąd wiedziałeś, że na kolację będą pierogi z wiśniami? – Mandżaro trącił łokciem kolegę. Rozpromienionymi oczyma wskazał na wielki półmisek dymiący na środku stołu.

Paragon uśmiechnął się chytrze.

– Przecież od wieczora jestem inspektorem Scotland Yardu. Wy-de-ku-ko-wa-łem – przymrużył oko i skwitował odpowiedź jeszcze jednym uśmieszkiem ze swego bogatego repertuaru.

– Mówi się: wydedukowałem – poprawił go zawsze akuratny Mandżaro.

– Niech będzie „wydedukowałem”, grunt, że pierogi są jak senne marzenie.

Siedzieli przy niewielkim stoliku na werandzie leśniczówki. Wśród dzikiego wina, oplatającego ściany, brykały zapóźnione osy, a pod sufitem, wokół żarówki, wibrowała mgiełka drobnych muszek i ciem. W głębi stał ciemny, tajemniczy las.

Pani Lichoniowa, ciotka Perełki, nakładała na talerze wielkie, dymiące pierogi. Pachniało świeżo gotowanym ciastem i śmietaną. Pani Lichoniowa mówiła swym śpiewnym kresowym akcentem:

– Żeby mi chłopcy wszystko zjedli, a jak zabraknie, to doniosę. Tylko proszę jeść grzecznie i nie mlaskać, bo to nie gospoda Samopomocy Chłopskiej.

Paragon cmoknął z zachwytu.

– Niech się szanowna pani nie martwi, my to wszystko skonsumujemy. Manka nie będzie. Takich wdechowych pierogów jeszcze w życiu nie jadłem.

Pani Lichoniowa podziękowała mu uśmiechem. Nałożyła suto na talerz.

– Maniuś to grzeczny chłopiec, jeszcze nie spróbował, a już chwali.

– W Warszawie znamy się na savoir-vivrze, a zresztą nie trzeba jeść, wystarczy popatrzeć i już się wie, że najlepszy gatunek. Wiśnie prosto z drzewa, a śmietanka prosto od krowy. Takiej śmietanki jeszcze nie jadłem. Widać, że tutaj wody się nie dolewa.

Mandżaro kopnął go pod stołem.

– Nie czaruj – syknął, ale na Paragonie nie zrobiło to najmniejszego wrażenia. Odwzajemnił się celnym kopnięciem w kostkę i z najuprzejmiejszym uśmiechem, na jaki go było stać, dorzucił:

– Z takimi pierożkami to na eksport można liczyć.

Pani Lichoniowa roześmiała się głośno i serdecznie.

– Czy Maniuś wszystkim prawi takie komplementy?

– Ciocia go jeszcze nie zna – wtrącił Perełka i z uwielbieniem spojrzał na swego najlepszego przyjaciela. – To najmorowszy chłopak na Górczewskiej, nawet na całej Woli.

– Wiem, wiem, pisałeś mi o nim – pani Lichoniowa jeszcze raz uraczyła Maniusia wdzięcznym uśmiechem. Naraz spojrzała w stronę lasu, ponad niewyraźną linię wierzchołków drzew. Przeżegnała się szybko: – W imię Ojca i Syna, błyska się!

– To na pogodę – uspokoił ją Paragon.

– Na pogodę błyska się od wschodu, od jeziora, a to nad zamkiem. O, tam! – pokazała wyciągniętą ręką.

Wszyscy spojrzeli w tym kierunku. Było ciemno i tylko ponad czarną ścianą lasu migotały w rozsypce gwiazdy. Naraz niebieskawe światło rozjaśniło kawał martwego nieba, a na jego tle ukazały się niewyraźne zarysy starej baszty.

W drzwiach prowadzących z pokoju na werandę zjawił się wuj Perełki, leśniczy Lichoń. W półcieniu mignęła jego biała koszula. Pod stopami zatrzeszczały zeschnięte deski podłogi. Zrobiło się nagle cicho. Leśniczy stanął na schodkach, patrzył w stronę baszty.

– To wcale się nie błyska... – zabrzmiał w ciszy jego niski, przyjemny głos. – Co to może być?

– Może sztuczne ognie? – wtrącił Paragon.

– Skąd by teraz sztuczne ognie – powiedział jakby do siebie leśniczy. – Może to robotnicy. Słyszałem, że mają rozbierać lewe skrzydło zamku.

Pani Lichoniowa odetchnęła.

– Chwała Bogu, że burzy nie będzie. – Głos jej nabrał nagle ciepłego tonu: – No, chłopcy, jedzcie, bo pierogi wystygną.

Leśniczy usiadł do stołu. Był chudy, kościsty i nieco przygarbiony. Twarz miał pogodną, spaloną słońcem, i małe, jasne, bardzo niebieskie oczy. Powiódł tymi niebieskimi oczami po chłopcach, uśmiechnął się.

– Jak wam smakują pierogi?

– Pierwsza klasa! – wyrwał się Paragon. – Cud gastronomiczny!

Mandżaro chrząknął cicho, jakby chciał dać do zrozumienia, że taka przesada nie jest zbyt taktowna. Po chwili chrząknął powtórnie i zapytał tonem sprawozdawcy radiowego:

– Przepraszam, czy w tej okolicy jest dużo przestępców?

Leśniczy uniósł głowę znad talerza.

– Przestępców? A do czego ci przestępcy?

– Ostatnio zacząłem interesować się kryminologią.

– Czym? – zapytał z niedowierzaniem.

– Kryminologią, proszę pana.

– On czytał o Sherlocku Holmesie – wyjaśnił Perełka.

Leśniczy roześmiał się głośno; Mandżaro zrobił jeszcze mądrzejszą twarz.

– Właśnie... chodzi mi o to, czy tu w okolicy są przestępcy i w jakiej liczbie?

Leśniczy wzruszył ramionami.

– Wybacz, mój drogi, ja się tym nie zajmuję.

– Legalnie – podjął Paragon. – Jak chcesz mieć informacje z pierwszej ręki, to wal, bracie, na milicję. I w ogóle... – parsk nął śmiechem, gdyż nie mógł wytrzymać widoku niezwykle poważnej twarzy Mandżara.

Mandżaro zmarszczył brwi.

– Co w tym śmiesznego?

– I w ogóle – dokończył Maniuś – źle się, bracie, do tego zabierasz. Czy widziałeś prawdziwego detektywa, który pyta się, ilu jest w okolicy przestępców? Przecież to nie pęczki rzodkiewek.

Mandżaro zbladł.

– Przywołuję cię do porządku!

Perełka wydobył z gardła najżałośniejsze westchnienie:

– Znowu się kłócą.

Leśniczy popatrzył na nich oczami pełnymi zdumienia.

– O co wam chodzi?

– A o nic, wujku – wtrącił Perełka, starając się załagodzić sytuację. – To takie nasze sprawy. Wujek i tak tego nie zrozumie.

– Macie jakieś tajemnice?

W momencie gdy padło to kłopotliwe pytanie, na ścieżce wiodącej do leśniczówki odezwało się głośne wołanie:

– Pani Lichoniowa! Pani Lichoniowa!

Wszyscy zamilkli. Za chwilę w drzwiach kuchni ukazał się biały fartuch gospodyni, a potem na schodkach zjawiła się stara Trociowa, która pomagała w leśniczówce. Trociowa stanęła na najniższym stopniu kamiennych schodków. Dysząc ciężko, starała się wydobyć z gardła głos. Była bardzo wzburzona i przerażona. Sękatymi rękami wymachiwała w powietrzu, jakby prowadziła walkę z niewidzialnym przeciwnikiem.

– Chryste Panie, co się stało?! – zawołała pani Lichoniowa.

Kobiecina zdobyła się na wysiłek i wykrztusiła z zaciśniętego gardła:

– Pani Lichoniowa, na zamku straszy!

Wiadomość ta wywarła piorunujące wrażenie. Wszyscy zerwali się od stołu, wianuszkiem otoczyli Trociową, która długo jeszcze drobnymi haustami łykała powietrze.

Pierwszy odezwał się leśniczy:

– Uspokójcie się, Trociowa. Gdzie straszy?

– Dyć mówię, że na zamku.

– Coś wam się przywidziało.

– Na własne oczy widziałam!

– No to mówcie, na litość boską! – niecierpliwiła się pani Lichoniowa. – Co Trociowa widziała?

Starowina nie mogła otrząsnąć się ze strachu. Z trudem rzucała chaotyczne słowa...

– Matko Najsłodsza... idę ja od jeziora popod zamek, a tu coś nagle jęknęło... Tak jęknęło, jakby się ziemia rozwarła... Myślę sobie, że to może robotnicy wysadzają skały... A tu nagle, jak się nie błyśnie! W imię Ojca, Syna, Ducha... Mówię wam, jakby niebo się rozwarło... I na baszcie ukazało się... – urwała, bo tchu jej brakło. Powiodła po otaczających ją twarzach nieprzytomnymi ze strachu oczyma.

Leśniczy potrząsnął ją za ramię.

– Co się ukazało?

– Ano, ukazała się jakaś postać jasna na baszcie.

– Pewnie wam się zwidziało.

– Na własne oczy widziałam.

– Myśmy też stąd spostrzegli – odezwała się pani Lichoniowa. – Baszta cała jasna była, jakby się błyskało.

– O, to, to... jakby się błyskało – powtórzyła, bełkocząc Trociowa.

– Na tym zamku nigdy jeszcze nie straszyło – powiedział z rozwagą leśniczy. – Zresztą, ja w strachy nie wierzę.

Pani Lichoniowa spojrzała na męża nieufnie.

– Jak tu, Bolciu, nie wierzyć, kiedy Trociowa na własne oczy widziała.

– Trociowej mogło się przywidzieć.

Kobieta uniosła ręce do góry.

– Święci anieli, przecie mówię, że się ukazało! Na baszcie coś się ukazało w świetle ogromnym.

Leśniczy pokręcił z niedowierzaniem głową.

– Coś w tym musi być.

Paragon z płonącymi policzkami przysłuchiwał się rozmowie. Jako chłopiec trzeźwy, nie był skory do zbytniego przejmowania się podobnymi zdarzeniami, lecz niespotykane do tej pory otoczenie – ciemny las, jezioro, tajemniczy zamek, stara leśniczówka i wystraszona kobieta – wywarły na nim olbrzymie wrażenie. Teraz, gdy usłyszał ostatnie słowa Lichonia, powtórzył za nim w myśli: coś w tym musi być.

Odciągnął więc na bok półprzytomnego Perełkę.

– Boguś, może byśmy tam poszli?

Perełka wytrzeszczył nań oczy.

– Gdzie?

– Na zamek...

– Zwariowałeś?!

– Nie zwariowałem, tylko jestem legalnie ciekawy.

– No to idź sam. Ja nie pójdę.

– Boisz się?

– Nie.

– No to walimy!

Perełka tak spojrzał na przyjaciela, jakby to on przed chwilą ukazał się na baszcie i wystraszył biedną Trociową.

– Ty chyba masz gorączkę.

– To ty masz pietra.

– Przecież tam straszy.

– Ja w strachy nie wierzę.

– Ja też nie – jęknął Perełka – ale się boję.

– To pójdę sam!

– Nie pójdziesz, bo ciotka zaraz zagoni nas do spania.

Maniuś po swojemu przymrużył oko.

– Tam straszy, a ja pójdę spać?! Nie znasz Paragona. Będę japońskim mikadem, jeśli się położę.

Z ciemności wyłonił się Mandżaro. Zbliżył się do chłopców i głosem wielce tajemniczym wyszeptał:

– Klub będzie miał ważne zadanie.

Paragon aż podskoczył z radości.

– Pan nadinspektor obudził się. Nareszcie zacznie się prawdziwa robota, a nie gadanie.

Mandżaro zlekceważył tę uwagę.

– Musimy wszystko zbadać – wyszeptał jeszcze ciszej i rozejrzał się, czy ktoś ich nie podsłuchuje. – Musimy zbadać, czy Trociowa mówi prawdę.

Paragon zatarł dłonie.

– Widzisz, Boguś, szef ma rację. Chodźmy, na co czekamy?

– Dokąd chcesz iść?

– Legalnie, na zamek.

Mandżaro odsunął się na pół kroku jak od człowieka niebezpiecznego.

– Ty chyba masz gorączkę. Ja myślałem, że śledztwo należy rozpocząć od Trociowej.

– Jakie śledztwo?

– W sprawie duchów.

– Najpierw trzeba wiedzieć, czy te duchy są.

– Trzeba wydedukować – powiedział z naciskiem Mandżaro.

Paragon skrzywił się.

– Dobra, będziemy dekukowali na zamku, a nie u Trociowej.

– Mówi się: dedukowali.

Paragon splunął z obrzydzeniem.

– Jak jeszcze raz wypowiesz to słowo, to cię kopnę w kostkę. – Potem machnął ręką. – Róbcie, co chcecie. Ja idę na zamek.

Pod jego trampkami cienko zaskrzypiał żwir. Potem wszystko ucichło. Tylko pod dachem leśniczówki odezwał się przejmujący głos puszczyka. W Perełce zamarło serce. Spoglądał w milczeniu w ledwo dostrzegalny zarys ścieżki i ze wstydem myślał, że w takiej sytuacji nie należało opuszczać przyjaciela. We dwóch byłoby im na pewno raźniej.

Z zamyślenia wyrwał go głos Mandżara:

– Zobaczysz, że on wróci najpóźniej za pół godziny.

Perełka ogarnął go pogardliwym spojrzeniem.

– To nie znasz Paragona.

Chciał pobiec za przyjacielem, ale gdy spojrzał na czarną, nieprzebytą ścianę lasu i przypomniało mu się opowiadanie Trociowej, coś go zatrzymało w miejscu.

Wolnym, niezdecydowanym krokiem powlókł się za Mandżarem. Długo jednak nie mógł zasnąć. Myślał o swym najlepszym przyjacielu – Paragonie.

* * *

Paragon był już głęboko w lesie. Zanim jego oczy przywykły do mroku, letnia noc otuliła go szczelnie, zagarnęła miękko, jak nurt wody zagarnia pływaka. Szedł niemal instynktownie, stopami wyszukując twardszy grunt ścieżki. Nad nim szeleściło tajemniczo niskie sklepienie lasu. Ledwo dostrzegalne pół szmery, pół odgłosy wypełniały ciszę niepohamowanym lękiem.

Po przyjeździe był już z Perełką na zamku. Wiedział, że gdy ścieżka się skończy, trzeba przejść przez park obok kościoła, potem jeszcze kawałek nad jeziorem, a potem w lewo wspiąć się do góry. Przypomniał sobie doskonale całą drogę, jednak nie był pewny, czy dobrze idzie. To przecież nie Wola, gdzie znał niemal każdy kamień i z pamięci mógł wyliczyć po kolei wszystkie domy na Górczewskiej. Tutaj panował inny krajobraz i inna topografia rządziła tym tajemniczym światem.

Powoli ogarniał go dojmujący lęk. Zdawało mu się, że las – zbity, ciemny las – napełnia się jeszcze bardziej mrocznymi cieniami. Przystanął. Pomyślał, że lepiej będzie zawrócić. Ale gdy przypomniał sobie pełne niedowierzania spojrzenie Mandżara i kpiący ton jego głosu, ruszył jeszcze szybciej.

Niech się dzieje, co chce! – pomyślał i dla dodania sobie odwagi zagwizdał piosenkę, która ostatnio przyplątała się i panowała niepodzielnie w jego pamięci. „Ri-fi-fi” brzmiało zawadiacko i dodawało otuchy. Przy akompaniamencie „Ri-fi-fi” przebrnął przez najmroczniejszy odcinek świerkowego młodnika i wydostał się na jaśniejszy obszar rozciągającego się za kościołem parku.

W oknach plebanii jarzyły się światła. Przeciekały przez gęste krzewy i rozpraszały mrok. Można było dostrzec jaśniejsze pasma ścieżek i zarysy pięknych, rozłożystych drzew.

Nie jest tak źle, jakby mogło być – pomyślał wesoło i jeszcze przyspieszył kroku. Wkrótce znalazł się nad jeziorem obok przystani. Woda leżała jak ołowiana tafla – ciężko i nieruchomo. Ani jednej zmarszczki na powierzchni. Przycumowane do pomostu kajaki wyglądały z brzegu jak wielkie egzotyczne ryby, wynurzające pyski z zakrzepłej głębiny.

Maniuś jeszcze raz zaświstał swe ulubione „Ri-fi-fi”. Z drugiego brzegu odpowiedziało mu echo stłumionym „ru-fu-fu” i naraz zrobiło się jasno. Po zakrzepłej wodzie prześliznęły się błękitnawe refleksy, jak gdyby ktoś od dna puścił światła reflektorów. A potem daleko, w ciemnej otchłani nocy, coś jęknęło przeciągle i strasznie.

Paragon przystanął. Wolno zwrócił głowę ku zamkowej baszcie. Naraz doznał takiego wrażenia, jak gdyby wrastał w ziemię i stawał się słupem lodu. Włosy zjeżyły mu się na głowie, a na czoło wystąpił kroplisty pot.

Przy akompaniamencie piekielnych jęków na flance baszty ukazała się jasna i zwiewna postać. Jej białe, luźne szaty, przepojone niebieskawym, nieziemskim światłem, powiewały na wietrze. Nie szła ani nie kroczyła, lecz płynęła, jak gdyby wiatr lub inne nieokreślone siły przesuwały ją wzdłuż ciemnych murów.

Trwało to moment, nie dłużej niż kilka głębokich oddechów wystraszonego chłopca. Naraz mrok zatopił basztę, a postać zniknęła jak zdmuchnięty płomień świecy.

Paragon zerwał się do ucieczki. Biegł na oślep. Nawet nie spostrzegł, że przybliża się do zamku. Za chwilę znalazł się bowiem niedaleko wysokiej, gotyckiej bramy wiodącej na zamkowy dziedziniec. Tutaj zatrzymał się, odetchnął z ulgą; zobaczył jasno oświetlony barak, a przed barakiem zebranych ludzi. Stali w świetle zawieszonej na słupie żarówki. Wykrzykiwali coś żywo.

Paragon przetarł oczy. Nie mylił się. Byli to żywi, normalni ludzie, a nie nocne zjawy. Ucieszył się niezmiernie i zaprag nął zbliżyć się do nich. Podszedł więc do baraku, przystanął za węgłem, z uczuciem wzrastającej ulgi przysłuchiwał się ich głośnej, wzburzonej rozmowie.

Młody człowiek o wyglądzie sportowca stanął przed zwartą gromadą mężczyzn w granatowych kombinezonach. Żywo gestykulując, mówił napiętym głosem:

– Opanujcie się, ludzie. Jutro musimy zacząć robotę. Ja tu od pięciu lat przyjeżdżam, ale nigdy nie słyszałem o żadnych duchach ani upiorach. Przyrzekam wam, że jutro zbadamy całą sprawę...

– Panie Makulski! – zawołał ktoś z gromady. – Co tu badać, kiedy my sami widzieli!

Jakiś drugi głos, twardy i stanowczy przyłączył się do tego pierwszego:

– My tu robić nie będziemy!

Ktoś z boku zawołał:

– Straszy, nie straszy, ale dzieją się dziwne rzeczy!

– Pewno, że straszy! – zawołał stary przygarbiony człowiek, stojący najbliżej Paragona. – Dawno mówili, że straszy. Jak kto chce, to niech robi, ja tu nie zostanę.

– Chodźmy, wiara! Na co czekacie? – powiedział ktoś od drzwi. – Z duchami nie można zadzierać.

Młody człowiek rozłożył ręce, chcąc ich powstrzymać.

– Jesteście zabobonni! Wierzycie w takie bzdury! – uniósł ręce do góry i zamarł w tym teatralnym geście, gdyż w tej samej chwili w lewym skrzydle zamku odezwał się piekielny rumor, jakby ziemia rozstąpiła się pod murami i pochłonęła walący się gruz. Jednocześnie na baszcie znowu jasno błysnęło...

Paragon nie śmiał spojrzeć w tamtą stronę. Przywarł do ściany baraku, zamknął oczy. Zdawało mu się, że ziemia pod nim zadrżała. Słyszał na drodze kroki uciekających z baraku ludzi. Żwir sypał się spod ich nóg i z łoskotem opadał na wybrukowany dziedziniec. Chłopiec nie śmiał otworzyć oczu, nie miał siły poruszyć się z miejsca. Tkwił pod ścianą jak sparaliżowany.

Naraz wszystko ucichło, a cisza, która teraz nastała, była groźniejsza od krzyku i ruchu. Noc zakrzepła w swej głębi, świat zdrętwiał i ostygł. Maniuś miał wrażenie, że tkwi w samym jądrze tej drętwoty.

Po chwili otworzył jednak oczy. Nieśmiało spojrzał na wznoszące się przed nim mury. Stały milczące, posępne i groźne. Na dole, nad jeziorem, słychać było głośne przekleństwa uciekających. Barak opustoszał. Z otwartych drzwi i okien zionęła pustka. Zawieszona na słupie żarówka kołysała się wolno, ożywiając cienie przed zamkową bramą.

Maniuś czuł, że drży i szczęka zębami. Starał się opanować to drżenie, ale coraz większy ziąb przenikał jego ciało.

Czy ja żyję? – zapytał w myśli. W tej samej chwili zrobiło mu się weselej: – Przecież jeżeli drżę i szczękam zębami, to z pewnością żyję. Nie jest tak źle!

Chciał zagwizdać ulubioną piosenkę „Ri-fi-fi”, ale zdrętwiałe szczęki i skołczały język odmawiały posłuszeństwa. Były jak z drewna.

Naraz opanował go gniew. Był wściekły, że dał się owładnąć strachowi.

Żeby mnie pchły zjadły, jeśli nie jestem największym tchórzem! – złorzeczył sobie w duchu. – Żeby mnie dzięcioły zadziobały! Żeby mi włosy między zębami wyrosły!

Ten zdrowy, bo ze strachu wypływający gniew pchnął go do działania. Wyprostował się, nacisnął na oczy starą kolarkę i biegiem puścił się ku jezioru. Nie trzymał się drogi. Biegł prosto w dół po porosłym suchą trawą i usianym kamieniami zboczu.

Naraz zahaczył o coś nogą. To coś, naprężone jak cięciwa łuku, stawiało chwilę opór, a potem pękło z cichym trzaskiem. Chłopiec upadł na twarz, przekoziołkował i znalazł się na kupie żwiru. Zanim zdążył zastanowić się nad czymkolwiek, ujrzał nad sobą ogromny cień i usłyszał gniewny głos:

– Co ty tu robisz, smarkaczu?

Jeszcze mocniej przywarł do żwiru. Czuł, że ktoś pochyla się nad nim. Potem jedno mocne szarpnięcie postawiło go na nogi.

Przed nim stał wysoki, barczysty młodzieniec. W mroku nie mógł ujrzeć jego twarzy. Widział tylko sylwetkę i czuł gorący oddech.

– Czego tu szukasz o tej porze? – Nieznajomy potrząsnął mocno chłopcem. Ten milczał. Nie mógł zebrać myśli ani wydobyć z gardła głosu. – No, mów! – usłyszał gniewem wezbrany głos. – Może jesteś niemowa?

– Ja... – wybąkał z największym trudem Maniuś. – Ja nie wiem...

– Jak to nie wiesz? Może cię tu ktoś posłał? No mów, bo ci ucho wykręcę.

– Nikt mnie nie posłał – jęknął Maniuś. – Ja sam...

– Co sam? Wiedziałeś o czymś?

Maniuś dopiero teraz pozbierał myśli i zmiarkował, że nie ma żartów. Człowiek, który mocno trzymał jego ramię w garści, był rosły jak atleta. Bary miał rozłożyste, a na dobitkę nosił brodę, jak to w Warszawie zwykli nosić młodzi artyści. Z takimi brodaczami nie warto zadzierać. Zdobył się więc na nikły uśmiech i wybełkotał:

– O niczym, pro... pana, nie wiedziałem. Przyszedłem na inspekcję...

Młodzieniec ścisnął go jeszcze mocniej i przyciągnął go do siebie.

– Ty mi tu nie zawracaj głowy! Na jaką inspekcję?

– Czy te strachy to lipa...

– Wiesz coś o tym?

Maniuś wzruszył ramionami.

– Nic nie wiem. Zdaje mi się, że uwierzyłem w duchy – powiedział wymijająco, a w duchu dodał: Ty, bratku, masz coś wspólnego z tymi duchami, bo za bardzo się wypytujesz.

– Słuchaj, chłopcze – głos brodacza zabrzmiał już łagodniej. – Jeżeli jeszcze raz zobaczę cię tu w nocy, to ci łeb ukręcę. A o tym, coś tu widział, ani mru-mru, bo... – w tym miejscu wolną dłonią przejechał po gardle.

– Ja nic nie widziałem – jęknął chłopiec.

– To dobrze.

– A jeżeli pan chce, to w ogóle nic.

– Co nic?

– W ogóle mnie tu nie było.

– Tak będzie najlepiej.

– I pana też nie było.

Brodacz roześmiał się.

– Mądry z ciebie chłopiec.

– Wiadomo: z Woli, z Warszawy...

– Ja też z Warszawy, a więc sztama! Ani pary z ust! Zwłaszcza o tym drucie.

– To się wie, pro... pana. Ani mru-mru.

– A teraz wyrywaj i nie plącz mi się tutaj, bo już późno!

Paragon nie czekał, aż brodacz powtórzy drugi raz tę propozycję. Zakręcił się na pięcie, znikł jak duch w mroku. Biegł, ile mu sił stawało, choć czuł piekący ból w kolanie i w łokciach, w rekordowym czasie znalazł się nad jeziorem. Przy przystani zatrzymał się, spojrzał za siebie, ale mrok, gęsty jak czarna ściana, zakrywał wszystko. Słychać było tylko plusk wody o burty kajaków i cichy, sypki szept sitowia.

Ciekawe – pomyślał Paragon. – Ten brodacz musi mieć jakiś kontakt z duchami!