Wojna a kultura. Rola czynników kulturowych w nowożytnej rewolucji militarnej - ebook
Wojna a kultura. Rola czynników kulturowych w nowożytnej rewolucji militarnej - ebook
Czy wojna jest zakodowana w naszych memach, naszej kulturze? Jaką rolę w prowadzeniu działań wojennych odgrywają idee, wartości i przekonania, podzielane zarówno przez wojskowych i politycznych liderów, jak i przez rzesze walczących na wojnach mężczyzn?
Autorka książki próbuje odpowiedzieć na te pytania, kreśląc teoretyczną perspektywę analizy związków pomiędzy sposobami prowadzenia wojen a podzielanymi w społeczności treściami kulturowymi. Książka opisuje transformację wojny, jaka zaszła pomiędzy szesnastym a osiemnastym wiekiem w krajach Europy Zachodniej oraz w Rosji. Zmiany związane z racjonalizacją i standaryzacją przemocy oraz rozszerzaniem się zakresu i znaczenia władzy dyscyplinarnej, towarzyszące wyłanianiu się nowoczesności, nie mogły pozostać bez wpływu na ludzi wywołujących wojny, wiodących tysiące mężczyzn na pola bitew, a w końcu — na samych walczących, narażających swe życie w kolejnych walkach. Nieodłączną towarzyszką zmian militarnych - jak pokazuje autorka - była przemiana wizji dotyczącej natury wojny i jej prowadzenia, tak samo jak wprowadzanie nowych środków destrukcji szło w parze ze zmianą przekonań dotyczących użycia przemocy. Głównym celem podjętych w książce rozważań było zwrócenie uwagi na fakt, że metody wojowania nie tylko zależą od dostępnej technologii, od interesów i organizacji elit politycznych, ale są także odzwierciedleniem kultury, rozumianej jako sposób życia charakterystyczny dla danej społeczności.
„Książka (...) wyznacza nowy model analizy wojny, z szerokim wykorzystaniem nauk społecznych i humanistycznych. (...) Publikacja z pewnością spotka się z dużym zainteresowaniem środowisk naukowych, politycznych (władzy), a może także zwykłych czytelników".
Elżbieta Olzacka - doktor nauk społecznych, absolwentka socjologii i rosjoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Interesuje ją zarówno teoria wojny w wymiarach socjologicznym, antropologicznym oraz kulturoznawczym, jak i konkretne - historyczne i współczesne - przypadki wojen. Szczególnie bliska jest jej tematyka Rosji oraz postradzieckiego obszaru Azji Centralnej. Obecnie pracuje w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji na Wydziale Filozoficznym UJ i realizuje finansowany przez Narodowe Centrum Nauki projekt badawczy w Republice Tadżykistanu.
Spis treści
Spis treści
Wprowadzenie 7
1. Kulturowy zwrot w badaniu wojen 23
1.1. Perspektywa socjologiczna 24
1.2. Perspektywa historyczna 27
1.3. Perspektywa antropologiczna 29
1.4. Perspektywa wojskowo-strategiczna 31
1.5. Pojęcie kultury w badaniu wojny 34
1.6. Wojna jako zjawisko społeczno-kulturowe 38
2. Kultura a sposoby prowadzenia wojen 41
2.1. Technologia, struktura społeczno-ekonomiczna i przekonania a sposoby prowadzenia wojen 41
2.2. Kultura wojenna jako sposób życia 47
2.3. Kultura wojenna jako drogowskaz 52
2.3.1. Ideały społeczne 52
2.3.2. Idealne modele postaw 53
2.3.3. Wzorce postępowania 55
2.4. Kultura wojenna jako rama i wynik gry interesów 57
3. Miejsce czynników kulturowych w koncepcjach rewolucji militarnej 65
3.1. Model rewolucji militarnej w refleksji historycznej i teoriach wojskowo-strategicznych 65
3.2. Rewolucja – różne wizje zmiany 67
3.3. Czynniki kształtujące rewolucje militarne 70
3.3.1. Rola technologii i zmian w sferze wojskowości 71
3.3.2. Rola struktur społeczno-ekonomicznych 73
3.3.3. Rola czynników kulturowych 77
3.4. Rewolucja militarna jako zmiana sposobów prowadzenia wojen 80
3.5. Rewolucja czy rewolucje militarne? Nowożytna rewolucja militarna na tle historii wojen 83
4. Nowożytna rewolucja militarna w Europie Zachodniej 91
4.1. Tło przemian – nowoczesne państwo, kapitalizm i zmierzch feudalnego społeczeństwa 93
4.2. Przemiany kultury wojennej w procesie nowożytnej rewolucji militarnej 96
4.2.1. Racjonalizacja przemocy 97
4.2.2. Rozszerzanie się zakresu i znaczenia władzy dyscyplinarnej 109
4.2.3. Standaryzacja przemocy 116
4.3. Przemiany kultury wojennej a interesy grup biorących udział w wojnie. Wartości arystokratyczne a wartości profesjonalne 123
4.4. Rewolucyjna pasja czy wystandaryzowana dyscyplina? Rewolucja francuska (1789) jako próba wykształcenia społecznego kompromisu 131
5. Nowożytna rewolucja militarna w Rosji 137
5.1. Obecność i rola zachodnich idei, wartości i praktyk w procesie nowożytnej rewolucji militarnej w Rosji 139
5.2. Kulturowa charakterystyka rosyjskiego społeczeństwa 145
5.2.1. Model władzy i rządzenia 146
5.2.2. Stosunek do własności prywatnej, handlu i pracy 151
5.2.3. Stosunki między ludźmi – umowa czy przemoc? 156
5.2.4. Wartości prawosławne a „formacja rosyjskiej duszy” 161
5.3. Rola czynników kulturowych w nowożytnej rewolucji militarnej w Rosji 168
5.3.1. Tradycyjne metody rosyjskiej modernizacji i opór kulturowy 168
5.3.2. Mentalność patrymonialna a procesy racjonalizacji 174
5.3.3. Tradycyjne wartości a rosyjski model zwycięstwa 182
Podsumowanie, kontynuacje, wnioski 191
Bibliografia 211
| Kategoria: | Socjologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-233-9452-5 |
| Rozmiar pliku: | 4,2 MB |
