Wrogowie zbawienia - ebook

Biskup George Hay urodził się w 1729 roku w rodzinie protestantów w Edynburgu. Żył w trudnych dla Szkocji czasach i w wieku szesnastu lat został zmuszony do udziału w bitwie pod Prestonpans¹. Wezwanie do pomocy rannym żołnierzom przerwało jego edukację na Uniwersytecie w Edynburgu, gdzie był na dobrej drodze do kariery medycznej. Wciągnięty do ówczesnej polityki i wojny, towarzyszył wojskom Karola Edwarda Stuarta, dopóki nie zachorował i nie powrócił do domu. George, podobnie jak jego ojciec, został ukarany za wsparcie Stuartów i przez rok przebywał w londyńskim areszcie. Informacje o jego zaangażowaniu religijnym do tego momentu są szczątkowe, ale mógł być wówczas pod dużym wpływem rodziców, którzy należeli do Kościoła episkopalnego. Co ciekawe, to właśnie w areszcie Hay po raz pierwszy zetknął się z nauczaniem Kościoła katolickiego; stało się to za sprawą człowieka o imieniu Neighan. Po odbyciu kary w Londynie wrócił do Edynburga i końcówkę okresu nastoletniego spędził na pogłębianiu wiary katolickiej. Studiował pisma jej myślicieli, między innymi konwertyty Johna Gothera. Przeczytał wówczas jego dzieło zatytułowane A Papist Misrepresented and Represented (Katolik fałszywy i prawdziwy), w którym autor między innymi przedstawia zarys błędnych przekonań dotyczących doktryny Kościoła katolickiego i odpowiada na nie. Hay bez wątpienia sporo nauczył się sam, ale wkrótce jego kierownikiem duchowym został jezuicki misjonarz, o. Seaton. Dzięki niemu dwudziestoletni Hay mógł otrzymać Pierwszą Komunię Świętą i stać się pełnoprawnym członkiem Kościoła katolickiego.

Za życia biskupa katolicyzm był w Szkocji systematycznie zwalczany – wiązało się to z tamtejszą reformacją, która wybuchła dwieście lat przed narodzinami Haya. Surowe prawo karne, które go wówczas objęło jako praktykującego katolika, nie pozwalało mu kontynuować studiów medycznych. Przyszły biskup zaciągnął się więc na statek jako chirurg i przepłynął Morze Śródziemne. Podczas jednego z postojów Opatrzność sprawiła, że spotkał on ówczesnego wikariusza apostolskiego w Londynie, bp. Richarda Challonera. Przyjaźń ta umocniła w Hayu przekonanie o powołaniu do kapłaństwa. Chłopak trafił do Rzymu, gdzie przez mniej więcej osiem lat studiował w Papieskim Kolegium Szkockim. W 1758 roku, po około dziewięciu latach od wstąpienia do Kościoła katolickiego, został wyświęcony przez kard. Spinellego. Droga Haya do biskupstwa w dużej części wiodła przez asystenturę u bp. Granta, który sprawował urząd w Enzie w Banffshire (Szkocja). Niedługo po przyjęciu Haya na swojego asystenta bp Grant zajął miejsce bp. Smitha jako wikariusz apostolski Lowland. Na nowym stanowisku otrzymał pozwolenie, by sprowadzić Haya jako pomocnika. Dzięki temu Hay został następcą biskupa. W 1769 roku, w Święto Trójcy Świętej, mianowano go biskupem pomocniczym. W związku z represjami uroczystość odbyła się podobno w tajemnicy, a liczba uczestników była ograniczona. Krótko później, w roku 1778, Hay oficjalnie zastąpił bp. Granta jako wikariusz apostolski Lowland. W ten sposób rozpoczęła się pełna wyzwań, ale owocna praca, w czasie której niestrudzenie dążył on do zjednoczenia Kościoła.

W ciągu trzydziestu pięciu lat posługi biskupiej w Lowland Hay opublikował wiele pism, w dużej mierze przyczynił się do ostatecznego uznania katolicyzmu w Szkocji i starał się przeprowadzić reformę seminariów. Jest on kojarzony z wydaniem pierwszej w Szkocji Biblii w przekładzie angielskim, ale zasłynął przede wszystkim własnymi dziełami skupionymi wokół doktryny katolickiej. W latach 1781–1786 opublikował cykl trzech pism: The Sincere Christian (Prawdziwy chrześcijanin), The Devout Christian (Gorliwy chrześcijanin; fragmenty zamieszczono w niniejszym opracowaniu) oraz The Pious Christian (Pobożny chrześcijanin). Każde z dzieł Haya, skrupulatnie osadzone w Piśmie Świętym i nauczaniu Kościoła, podkreśla wagę uznania nieomylnego autorytetu Kościoła i konieczność zjednoczenia pod auspicjami Kościoła katolickiego jako prawdziwego źródła zbawienia. Jak już wspomniano, na życie bp. Haya wpłynęła szkocka reformacja, która rozpoczęła się w 1560 roku. Ówczesnym ludziom najbardziej brakowało przypomnienia o autorytecie Kościoła i jego roli w zbawieniu ludu.

W ciągu pierwszego roku posługi biskupiej Haya grupa demonstrantów spaliła jego nowo wybudowaną kaplicę i dom w Edynburgu. Zrobili to w odpowiedzi na jego publiczną działalność skupioną na wyzwoleniu katolików z ucisku. Po pożarze okazało się, że większość dobytku biskupa spłonęła lub trafiła na aukcje. Rząd właściwie nie zareagował – wypłacił jedynie drobną sumę odszkodowania. Pośród tych wydarzeń Hay był powszechnie szanowany za swoje opanowanie i nie ustał w niesieniu pomocy katolikom. Jego niestrudzona postawa w końcu się opłaciła, gdy w 1793 roku, na mocy ustawy parlamentu, większość represji została zniesiona. Biskup Hay musiał czuć wielką ulgę, że dożył czasów uznania katolicyzmu w Szkocji.

Posługa biskupa w zakresie formacji przyszłych księży wyrażała się w jego zaangażowaniu w dalszy rozwój seminariów. Hay odwiedził papieża i pół roku przebywał w Rzymie, by uzyskać pozwolenie na reorganizację Kolegium Szkockiego, w którym sam się uczył, a także prosić o wsparcie w tym przedsięwzięciu. Głównym jego celem było wprowadzenie do seminarium szkockich przełożonych, ale minęło kilka lat, zanim te plany weszły w życie. Hay miał też pomysł na zmiany w seminariach paryskich, ale konflikt polityczny we Francji sprawił, że jego wysiłki spełzły na niczym. W ostatnim okresie działalności publicznej biskup między innymi założył nowe seminarium, Aquhorthies College w Aberdeenshire.

Hay bardzo cierpliwie wyczekiwał pozwolenia na mianowanie dr. Alexandra Camerona swoim biskupem pomocniczym, po czym mógł przejść na emeryturę. Niedługo później, w 1811 roku, zmarł w wieku osiemdziesięciu kilku lat. Jego oddanie wierze i powierzonym mu duszom w obliczu prześladowań katolików jest godne podziwu. Jego posługa była katalizatorem dla uznania katolicyzmu w Szkocji, a jej skutki sięgają poza czas i miejsce, w których żył. Pisma bp. Haya nie tracą na wartości we współczesnym świecie. Tak naprawdę są potrzebne również dziś: przypominają o odpowiedzi katolików na protestantyzm i dają nadzieję na zjednoczenie wszystkich ludzi w jednej wierze.