Wycieczka - ebook

Wstęp

Dolny Śląsk to region, który niczym magiczna szkatułka skrywa niezliczone skarby historii, kultury i natury. To ziemia, gdzie każdy kamień opowiada opowieść, a każdy zakręt drogi prowadzi do kolejnej przygody. Nasz przewodnik zabierze Cię w fascynującą, trzydniową podróż liczącą około 290 kilometrów, rozpoczynającą się w malowniczych Szklarach, a kończącą w monumentalnym klasztorze w Lubiążu. Ta wyprawa to nie tylko zwiedzanie — to zanurzenie się w bogactwie dziedzictwa, tajemnic i legend, które czynią Dolny Śląsk jednym z najbardziej intrygujących regionów Polski.

Przez trzy doby będziemy przemierzać trasę pełną kontrastów: od podziemnych labiryntów kopalń po strzeliste wieże zamków, od surowych twierdz po urokliwe pałace otoczone parkami. Odwiedzimy trzy wyjątkowe kopalnie — w Szklarach, gdzie odkryjemy piękno chryzoprazu, niklu i opalu, w Złotym Stoku, gdzie zanurzymy się w historii wydobycia złota, oraz w Kletnie, gdzie kolorowe sztolnie kopalni uranu opowiedzą o powojennych tajemnicach. Zaglądniemy do potężnych twierdz w Kłodzku i Srebrnej Górze, które strzegły tych ziem przez wieki, oraz do Podziemnego Miasta Osówka, będącego świadectwem enigmatycznego projektu Riese. Nie ominiemy majestatycznego Zamku Książ, ikony Dolnego Śląska, ani monumentalnego klasztoru w Lubiążu, którego barokowe wnętrza zapierają dech w piersiach. W podróży towarzyszyć nam będą także pałace i zamki w Koźmicach, Tomicach, Ząbkowicach Śląskich, Kamieńcu, Ścinawkach Średniej i Górnej oraz Jedlince, a także unikatowe wapienniki w Mielniku, malownicze Jezioro Gorzuchów i zjawiskowa Jaskinia Niedźwiedzia.

Ten przewodnik to więcej niż zbiór tras i adresów. To zaproszenie do odkrywania historii, która ożywa w murach zamków i podziemnych korytarzach, oraz legend, które wciąż rozpalają wyobraźnię. Każde z opisywanych miejsc zostało starannie wybrane, by ukazać różnorodność Dolnego Śląska — od średniowiecznych warowni po XIX-wieczne rezydencje, od górskich szlaków po podziemne cuda geologii. Szczegółowe opisy tras dojazdu ułatwią nawigację, a informacje o cenach biletów i godzinach otwarcia pozwolą zaplanować wizytę z precyzją. Walory poznawcze tej podróży są nieocenione: zgłębisz burzliwą historię regionu, poznasz opowieści o Mariannie Orańskiej, tajemniczym projekcie Riese czy Frankensteinie z Ząbkowic Śląskich, a także odkryjesz geologiczne sekrety sudeckich kopalń.

Nasz przewodnik został zaprojektowany z myślą o tych, którzy pragną nie tylko zobaczyć, ale i zrozumieć Dolny Śląsk. Każdy rozdział to starannie skomponowana opowieść, łącząca fakty historyczne, lokalne anegdoty i praktyczne wskazówki. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem historii, entuzjastą przyrody, czy poszukiwaczem przygód, ta książka poprowadzi Cię przez region, który zachwyca na każdym kroku. Przygotuj się na trzy dni pełne wrażeń, podczas których Dolny Śląsk odkryje przed Tobą swoje najpiękniejsze oblicza. Ruszajmy w drogę — od Szklar do Lubiąża czeka na nas świat pełen tajemnic i piękna!Pałac w Koźmicach

Pałac w Koźmicach, położony w malowniczej wsi Koźmice w województwie dolnośląskim, to jeden z mniej znanych, ale fascynujących zabytków regionu. Ten wczesnobarokowy obiekt, wzniesiony w 1606 roku i przebudowany w 1916 roku, stanowi przykład rezydencji o bogatej historii, która odzwierciedla burzliwe losy Dolnego Śląska. Poniżej przedstawiam szczegółowy przewodnik obejmujący położenie, dojazd, trasę zwiedzania, ciekawostki historyczne, godziny otwarcia oraz ceny biletów.

POŁOŻENIE PAŁACU W KOŹMICACH

Pałac w Koźmicach znajduje się w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ciepłowody, w miejscowości Koźmice. Wieś ta leży w malowniczej okolicy, w bliskim sąsiedztwie Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich, które dodają uroku krajobrazowemu otoczeniu pałacu. Koźmice są oddalone o około:

— 8 km od Ząbkowic Śląskich,

— 60 km od Wrocławia,

— 30 km od Kłodzka.

DOKŁADNE WSPÓŁRZĘDNE GPS: 50°35’23.3"N, 16°50’12.7"E.

Pałac położony jest w centralnej części wsi, otoczony rozległym terenem dawnego parku pałacowego, który obecnie jest w dużej mierze zdewastowany, ale wciąż oferuje urokliwe widoki i możliwość spacerów.

DOJAZD DO PAŁACU W KOŹMICACH

SAMOCHODEM

Najwygodniejszym sposobem dotarcia do Pałacu w Koźmicach jest podróż samochodem. Oto sugerowane trasy:

— Z WROCŁAWIA: Skieruj się na południe drogą krajową nr 8 (E67) w kierunku Ząbkowic Śląskich. Po dojechaniu do Ząbkowic Śląskich, skręć w drogę wojewódzką nr 382 w stronę Dzierżoniowa, a następnie w Ciepłowodach kieruj się na Koźmice. Cała trasa zajmuje około 1 godziny i 15 minut (ok. 60 km).

— Z KŁODZKA: Jedź drogą krajową nr 8 na północ w stronę Ząbkowic Śląskich, a następnie skręć w drogę wojewódzką nr 382 do Ciepłowód i dalej do Koźmic. Trasa liczy około 30 km i zajmuje ok. 40 minut.

— Z ZĄBKOWIC ŚLĄSKICH: Z centrum miasta kieruj się na zachód drogą wojewódzką nr 382 w stronę Ciepłowód, a następnie skręć w lokalną drogę prowadzącą do Koźmic (ok. 8 km, 10—15 minut jazdy).

Parking przy pałacu jest ograniczony, ale w pobliżu znajduje się miejsce, gdzie można zostawić samochód (najczęściej przy głównej drodze wiejskiej lub na terenie dawnego folwarku).

TRANSPORTEM PUBLICZNYM

Dojazd transportem publicznym jest bardziej skomplikowany, ponieważ Koźmice to mała miejscowość bez bezpośrednich połączeń autobusowych z większych miast. Najlepiej dojechać autobusem lub pociągiem do Ząbkowic Śląskich (stacja PKP lub dworzec PKS), a następnie skorzystać z lokalnych busów do Ciepłowód. Z Ciepłowód do Koźmic można dojść pieszo (ok. 3 km) lub zorganizować transport taksówką. Rozkłady jazdy lokalnych busów warto sprawdzić z wyprzedzeniem, ponieważ kursują rzadko.

ROWEREM

Dla miłośników turystyki rowerowej Koźmice są dostępne dzięki sieci lokalnych dróg o niskim natężeniu ruchu. Trasa z Ząbkowic Śląskich do Koźmic prowadzi przez malownicze tereny Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich i jest popularna wśród rowerzystów.

HISTORIA PAŁACU W KOŹMICACH

Pałac w Koźmicach został wzniesiony w 1606 roku jako rezydencja szlachecka, co czyni go jednym z najstarszych obiektów tego typu w regionie. Jego wczesnobarokowa architektura odzwierciedla wpływy śląskich tradycji budowlanych, z elementami typowymi dla rezydencji magnackich tamtego okresu. Pierwotnie pałac służył jako siedziba lokalnych rodów szlacheckich, a jego strategicznym położeniem interesowały się rodziny związane z historią Dolnego Śląska.

W 1916 roku pałac przeszedł gruntowną przebudowę, która nadała mu obecny kształt. Dodano wówczas dwukondygnacyjne skrzydło, które wzbogaciło bryłę budynku, a także wprowadzono elementy neobarokowe i neoklasycystyczne, które można dostrzec w detalach architektonicznych, takich jak obramowania okien czy gzymsy.

W XIX i na początku XX wieku pałac był własnością różnych rodów, a jego losy odzwierciedlają burzliwą historię regionu, w tym zmiany granic, wojny i przemiany społeczno-gospodarcze. Po II wojnie światowej, podobnie jak wiele innych pałaców na Dolnym Śląsku, obiekt został znacjonalizowany i popadł w ruinę z powodu braku odpowiedniej opieki. Obecnie pałac znajduje się w rękach prywatnych, a jego stan techniczny jest zróżnicowany — niektóre części wymagają remontu, inne zostały częściowo odrestaurowane.

CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE:

— TAJEMNICZE TUNELE: Według lokalnych opowieści pod pałacem znajdują się podziemne tunele, które miały łączyć rezydencję z pobliskim kościołem lub innymi obiektami w regionie. Choć brak jest archeologicznych dowodów na ich istnienie, legenda ta wciąż fascynuje mieszkańców i turystów.

— RODY SZLACHECKIE: Pałac w Koźmicach był związany z rodami śląskiej szlachty, m.in. z rodziną von Zedlitz, która w XVII i XVIII wieku odgrywała istotną rolę w regionie. Ich herby można odnaleźć w niektórych elementach dekoracyjnych pałacu.

— WOJENNE LOSY: W czasie II wojny światowej pałac służył jako magazyn, co uchroniło go przed większymi zniszczeniami, choć po wojnie popadł w zapomnienie.

— ARCHITEKTURA: Wczesnobarokowy układ pałacu jest unikatowy w skali regionu, a jego przebudowa w 1916 roku wprowadziła elementy eklektyczne, które łączą różne style architektoniczne.

TRASA ZWIEDZANIA

Zwiedzanie Pałacu w Koźmicach jest ograniczone, ponieważ obiekt znajduje się w rękach prywatnych i nie jest w pełni udostępniony dla turystów. Niemniej jednak możliwe jest zwiedzanie zewnętrznej części pałacu oraz otaczającego go terenu, a w niektórych przypadkach, po wcześniejszym uzgodnieniu z właścicielem, można zobaczyć wybrane wnętrza. Poniżej przedstawiam sugerowaną trasę zwiedzania:

— FASADA I DZIEDZINIEC:

— Zwiedzanie rozpoczyna się od podziwiania głównej fasady pałacu, która zachowała elementy wczesnobarokowe, takie jak symetryczny układ i dekoracyjne gzymsy. Dwukondygnacyjne skrzydło z 1916 roku wyróżnia się neoklasycystycznymi detalami.

— Dziedziniec, choć obecnie w stanie częściowego zaniedbania, pozwala wyobrazić sobie dawny splendor rezydencji. Warto zwrócić uwagę na pozostałości dawnych fontann lub rzeźb ogrodowych.

— PARK PAŁACOWY:

— Otaczający pałac park, choć zdewastowany, oferuje możliwość spaceru wśród starych drzew, które pamiętają czasy świetności majątku. W parku można dostrzec ślady dawnych alejek i elementów małej architektury, takich jak altany czy ławki.

— Spacer po parku trwa około 30—45 minut i jest idealny dla osób szukających spokojnego kontaktu z naturą.

— WNĘTRZA (JEŚLI DOSTĘPNE):

— W przypadku uzyskania zgody na zwiedzanie wnętrz można zobaczyć niektóre sale pałacowe, które zachowały fragmenty oryginalnego wystroju, takie jak sztukaterie, piece kaflowe czy drewniane boazerie.

— Szczególną uwagę warto zwrócić na klatkę schodową z epoki przebudowy w 1916 roku, która może być ozdobiona detalami neobarokowymi.

— OKOLICE PAŁACU:

— Po zwiedzeniu pałacu warto wybrać się na krótki spacer po wsi Koźmice, gdzie znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela z XVIII wieku, który również związany jest z historią lokalnych rodów szlacheckich.

— W okolicy można także odkryć malownicze wzgórza i szlaki piesze prowadzące przez Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie.

CZAS ZWIEDZANIA: Zwiedzanie zewnętrzne i spacer po parku zajmuje około 1—1,5 godziny. Jeśli dostępne są wnętrza, zwiedzanie może potrwać do 2 godzin.

GODZINY OTWARCIA I CENY BILETÓW

Niestety, Pałac w Koźmicach nie jest regularnie otwarty dla turystów, ponieważ znajduje się w rękach prywatnych. Zwiedzanie możliwe jest tylko po wcześniejszym kontakcie z właścicielem lub zarządcą obiektu. Aby uzyskać zgodę na zwiedzanie, należy skontaktować się z lokalnymi władzami gminy Ciepłowody lub bezpośrednio z właścicielem (informacje można uzyskać w Urzędzie Gminy Ciepłowody, tel. +48 74 810 36 76).

GODZINY OTWARCIA:

— Brak stałych godzin otwarcia. Zwiedzanie możliwe po umówieniu się z wyprzedzeniem.

— Park pałacowy jest dostępny bez ograniczeń, ale zwiedzanie wnętrz wymaga zgody właściciela.

CENY BILETÓW:

— Wstęp do parku pałacowego jest bezpłatny.

— Zwiedzanie wnętrz (jeśli dostępne) może wiązać się z symboliczną opłatą, której wysokość ustalana jest indywidualnie (zwykle 10—20 zł od osoby, w zależności od grupy i zakresu zwiedzania).

— W przypadku grup zorganizowanych możliwe są negocjacje cen za zwiedzanie z przewodnikiem.

Zaleca się kontakt z wyprzedzeniem, aby potwierdzić możliwość zwiedzania i szczegóły organizacyjne.

PRAKTYCZNE PORADY DLA ZWIEDZAJĄCYCH

— PRZYGOTOWANIE DO WIZYTY:

— Zabierz wygodne obuwie, szczególnie jeśli planujesz spacer po parku pałacowym, który może być miejscami nierówny.

— Wiosna i lato to najlepszy czas na zwiedzanie, gdy park jest w pełnym rozkwicie, a pogoda sprzyja spacerom.

— Warto mieć ze sobą mapę lub aplikację nawigacyjną, ponieważ Koźmice to mała miejscowość, a drogowskazy mogą być ograniczone.

— DODATKOWE ATRAKCJE W OKOLICY:

— ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE: Odwiedź Krzywą Wieżę i ruiny zamku, które są symbolem miasta.

— KAMIENIEC ZĄBKOWICKI: Zwiedź monumentalny Pałac Marianny Orańskiej, jeden z najpiękniejszych na Dolnym Śląsku, oddalony o około 15 km od Koźmic.

— WZGÓRZA NIEMCZAŃSKO-STRZELIŃSKIE: Idealne na piesze wycieczki i rowerowe przejażdżki.

— GASTRONOMIA I NOCLEGI:

— W Koźmicach nie ma rozwiniętej infrastruktury turystycznej, ale w pobliskich Ząbkowicach Śląskich lub Ciepłowodach znajdziesz restauracje i pensjonaty.

— Polecane noclegi w okolicy: hotele w Ząbkowicach Śląskich lub agroturystyki w okolicznych wsiach.

PODSUMOWANIE

Pałac w Koźmicach to ukryta perła Dolnego Śląska, która czeka na odkrycie przez miłośników historii i architektury. Choć nie jest tak znany jak Pałac Wojanów czy Kamieniec Ząbkowicki, jego wczesnobarokowy charakter i bogata historia czynią go wartym odwiedzenia. Ograniczone możliwości zwiedzania wnętrz wymagają wcześniejszego planowania, ale spacer po parku i podziwianie fasady pałacu to już samo w sobie fascynujące doświadczenie. Połącz wizytę w Koźmicach z eksploracją innych zabytków regionu, aby w pełni docenić urok Dolnego Śląska.

Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji lub pomocy w zaplanowaniu trasy, skontaktuj się z lokalnymi biurami informacji turystycznej lub napisz do mnie, a postaram się dostarczyć szczegółowych wskazówek!Pałac w Tomicach

Pałac w Tomicach, położony w malowniczej wsi Tomice w województwie dolnośląskim, to wyjątkowy przykład późnobarokowej rezydencji, która odzwierciedla bogatą historię regionu. Wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku i rozbudowany w 1909 roku, pałac jest świadectwem zmieniających się losów Dolnego Śląska oraz jego arystokratycznych mieszkańców. Choć nie jest tak znany jak inne dolnośląskie zabytki, takie jak Zamek Książ czy Pałac Wojanów, jego unikatowa architektura i spokojna, wiejska lokalizacja czynią go atrakcyjnym celem dla miłośników historii i architektury. Poniżej przedstawiam szczegółowy przewodnik obejmujący położenie, dojazd, trasę zwiedzania, ciekawostki historyczne, godziny otwarcia oraz ceny biletów.

POŁOŻENIE PAŁACU W TOMICACH

Pałac w Tomicach znajduje się w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ciepłowody, w miejscowości Tomice. Wieś ta leży w urokliwej okolicy Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich, w pobliżu doliny rzeki Oławy, co nadaje jej sielski, malowniczy charakter. Tomice to niewielka miejscowość, licząca około 100 mieszkańców, co sprawia, że pałac jest idealnym miejscem dla osób poszukujących spokojnych, mniej uczęszczanych atrakcji turystycznych.

DOKŁADNE WSPÓŁRZĘDNE GPS: 50°36’03.9"N, 16°49’37.6"E.

Pałac położony jest na skraju wsi, po prawej stronie głównej drogi, w otoczeniu dawnego parku pałacowego oraz zabudowań folwarcznych. Jego lokalizacja wśród pól i łagodnych wzgórz oferuje piękne widoki i możliwość połączenia zwiedzania z eksploracją okolicznej przyrody.

ODLEGŁOŚCI OD WIĘKSZYCH MIAST:

— Ząbkowice Śląskie: ok. 8 km,

— Wrocław: ok. 60 km,

— Kłodzko: ok. 30 km,

— Dzierżoniów: ok. 20 km.

DOJAZD DO PAŁACU W TOMICACH

SAMOCHODEM

Podróż samochodem jest najwygodniejszym sposobem dotarcia do Pałacu w Tomicach, zważywszy na wiejski charakter miejscowości i ograniczoną dostępność transportu publicznego. Poniżej przedstawiam sugerowane trasy:

— Z WROCŁAWIA: Skieruj się na południe drogą krajową nr 8 (E67) w stronę Ząbkowic Śląskich. Po przejechaniu Przerzeczyna-Zdroju skręć w lewo na lokalną drogę prowadzącą przez Koźmice do Tomic. Trasa liczy około 60 km i zajmuje ok. 1 godziny i 15 minut.

— Z KŁODZKA: Jedź na północ drogą krajową nr 8 w stronę Ząbkowic Śląskich, a następnie w Przerzeczynie-Zdroju skręć w prawo na lokalną drogę do Tomic przez Koźmice. Trasa ma ok. 30 km i trwa około 40 minut.

— Z ZĄBKOWIC ŚLĄSKICH: Wyjedź na zachód drogą wojewódzką nr 382 w kierunku Ciepłowód, a następnie skręć w lewo na lokalną drogę do Tomic po przejechaniu Koźmic. Dystans wynosi ok. 8 km, a podróż zajmuje 10—15 minut.

— Z GLIWIC (DLA PODRÓŻUJĄCYCH Z GÓRNEGO ŚLĄSKA): Jedź autostradą A4 w stronę Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie drogą krajową nr 396 do Strzelina, a potem DK39 do Łagiewnik. Z Łagiewnik kieruj się na DK8 w stronę Ząbkowic Śląskich, a po Przerzeczynie-Zdroju skręć w lewo na Tomic przez Koźmice. Trasa liczy ok. 190 km i zajmuje około 2,5 godziny.

PARKING: W pobliżu pałacu znajduje się niewielki parking, zazwyczaj przy bocznej ulicy prowadzącej do dawnego dziedzińca folwarcznego. Zaleca się parkowanie w sposób nieuciążliwy dla mieszkańców, ponieważ teren należy do prywatnego właściciela.

TRANSPORTEM PUBLICZNYM

Dojazd transportem publicznym jest utrudniony ze względu na wiejską lokalizację Tomic. Najbliższym węzłem komunikacyjnym jest Ząbkowice Śląskie, do którego można dotrzeć pociągiem lub autobusem z Wrocławia, Kłodzka lub innych miast regionu. Z Ząbkowic Śląskich dostępne są rzadkie połączenia autobusowe do Ciepłowód, ale Tomice nie mają bezpośredniego przystanku. Z Ciepłowód do Tomic można dojść pieszo (ok. 4 km) lub zorganizować taksówkę. Rozkłady jazdy lokalnych autobusów należy sprawdzić z wyprzedzeniem, kontaktując się z regionalnymi przewoźnikami lub Urzędem Gminy Ciepłowody (+48 74 810 36 76).

ROWEREM

Dla miłośników turystyki rowerowej Tomice są osiągalne dzięki sieci lokalnych dróg o niskim natężeniu ruchu. Trasa z Ząbkowic Śląskich do Tomic (ok. 8 km) prowadzi przez malownicze Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie i zajmuje ok. 30—45 minut. Droga jest stosunkowo łatwa, co czyni ją odpowiednią dla rekreacyjnych rowerzystów.

HISTORIA PAŁACU W TOMICACH

Pałac w Tomicach to późnobarokowa rezydencja wzniesiona w pierwszej połowie XVIII wieku na planie litery L. Zbudowany z kamienia i cegły, jest dwukondygnacyjnym budynkiem z użytkowym poddaszem, przykrytym wysokim dachem mansardowym z lukarnami („wolimi oczami”). Jego dziewięcioosiowa fasada wyróżnia się centralnym wejściem z barokowym portalem, pseudoryzalitem oraz dwukondygnacyjnym szczytem ozdobionym wolutami. W 1909 roku pałac został rozbudowany przez rodzinę Vietor, co wprowadziło elementy charakterystyczne dla architektury początku XX wieku, zachowując jednak jego barokowy charakter.Zamek w Ząbkowicach Śląskich

Zamek w Ząbkowicach Śląskich, nazywany również Zamkiem Książęcym, to jeden z najciekawszych zabytków ziemi ząbkowickiej, położony w sercu Dolnego Śląska. Ta renesansowa warownia, wzniesiona w latach 1522–1532 na fundamentach wcześniejszego gotyckiego zamku, jest dziś malowniczą ruiną, która po gruntownej rewitalizacji stała się dostępna dla turystów. Zamek, będący częścią Europejskiego Szlaku Zamków i Pałaców, przyciąga zarówno miłośników historii, jak i osoby zainteresowane mrocznymi legendami regionu. Poniżej przedstawiam szczegółowy przewodnik obejmujący położenie, dojazd, trasę zwiedzania, ciekawostki historyczne, godziny otwarcia oraz ceny biletów.

POŁOŻENIE ZAMKU W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH

Zamek w Ząbkowicach Śląskich znajduje się w centrum miasta, przy ulicy Szpitalnej, w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy Krzywej, gdzie zlokalizowana jest słynna Krzywa Wieża. Ząbkowice Śląskie, dawniej znane jako Frankenstein, leżą na Przedgórzu Sudeckim, w Obniżeniu Ząbkowickim, w południowej części województwa dolnośląskiego. Miasto jest położone na skrzyżowaniu dawnych szlaków handlowych, co czyniło je ważnym ośrodkiem w średniowieczu.

DOKŁADNY ADRES: Zamek w Ząbkowicach Śląskich, ul. Szpitalna, 57—200 Ząbkowice Śląskie.

WSPÓŁRZĘDNE GPS: 50°35’17.8"N, 16°48’44.5"E.

ODLEGŁOŚCI OD WIĘKSZYCH MIAST:

— Wrocław: ok. 65 km,

— Kłodzko: ok. 25 km,

— Dzierżoniów: ok. 20 km,

— Świdnica: ok. 35 km,

— Opole: ok. 100 km.

Zamek otaczają Planty Zamkowe, zielony teren rekreacyjny, a w jego pobliżu znajdują się inne kluczowe atrakcje miasta, takie jak Krzywa Wieża, Ratusz oraz Izba Pamiątek Regionalnych, co czyni go centralnym punktem turystycznym Ząbkowic Śląskich.

DOJAZD DO ZAMKU W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH

SAMOCHODEM

Podróż samochodem to najwygodniejszy sposób dotarcia do zamku, dzięki położeniu miasta przy drodze krajowej nr 8, będącej częścią europejskiej trasy E67. Poniżej sugerowane trasy:

— Z WROCŁAWIA: Jedź na południe drogą krajową nr 8 w kierunku Kłodzka. Po około 60 km dotrzesz do Ząbkowic Śląskich. W centrum miasta skręć w ulicę Krzywą, a następnie w ulicę Szpitalną, gdzie znajduje się zamek. Podróż zajmuje ok. 1 godziny i 10 minut.

— Z KŁODZKA: Kieruj się na północ drogą krajową nr 8 w stronę Wrocławia. Po ok. 25 km dotrzesz do Ząbkowic Śląskich. Skręć w ulicę Szpitalną przy Plantach Zamkowych. Trasa trwa ok. 30 minut.

— Z DZIERŻONIOWA: Jedź drogą wojewódzką nr 382 w stronę Ząbkowic Śląskich. Po ok. 20 km dotrzesz do centrum miasta, gdzie zamek jest dobrze oznakowany. Podróż zajmuje ok. 25 minut.

— Z OPOLA: Skieruj się na autostradę A4 w stronę Wrocławia, zjedź na węźle Brzezimierz, a następnie jedź drogą krajową nr 396 do Strzelina i dalej DK39 do Łagiewnik. Z Łagiewnik kontynuuj DK8 do Ząbkowic Śląskich. Trasa liczy ok. 100 km i zajmuje ok. 1,5 godziny.

PARKING: W pobliżu zamku dostępne są miejsca parkingowe przy ulicy Szpitalnej lub w okolicy Rynku. Najwygodniejszy parking znajduje się przy Izbie Pamiątek Regionalnych (ul. Krzywa 1), oddalonej o kilka minut pieszo od zamku. Parkingi są zazwyczaj bezpłatne lub mają niską opłatę w dni robocze.

TRANSPORTEM PUBLICZNYM

Ząbkowice Śląskie są dobrze skomunikowane dzięki stacji kolejowej i dworcowi autobusowemu.

— POCIĄGIEM: Z Wrocławia (stacja Wrocław Główny) kursują bezpośrednie pociągi regionalne do Ząbkowic Śląskich (czas podróży: ok. 1 godzina). Z Kłodzka również dostępne są połączenia kolejowe (ok. 20—30 minut). Ze stacji PKP w Ząbkowicach do zamku jest ok. 1 km — można dojść pieszo w ok. 15 minut lub skorzystać z taksówki.

— AUTOBUSEM: Z Wrocławia, Kłodzka, Dzierżoniowa lub Świdnicy kursują autobusy PKS do Ząbkowic Śląskich. Dworzec autobusowy znajduje się w centrum, ok. 10 minut pieszo od zamku. Rozkłady jazdy warto sprawdzić z wyprzedzeniem u regionalnych przewoźników.

ROWEREM

Ząbkowice Śląskie są przyjazne dla rowerzystów, a dojazd z pobliskich miejscowości, takich jak Kamieniec Ząbkowicki (15 km) czy Ciepłowody (10 km), jest możliwy dzięki lokalnym drogom o niskim natężeniu ruchu. Trasa z Kłodzka przez Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie to malownicza opcja dla aktywnych turystów, zajmująca ok. 1,5 godziny.

PIESZO

Jeśli przebywasz w centrum Ząbkowic, zamek jest łatwo dostępny pieszo. Z Rynku lub Krzywej Wieży dojście zajmuje ok. 5—7 minut, co czyni go wygodnym punktem na mapie miejskiej trasy turystycznej.

HISTORIA ZAMKU W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH

Zamek w Ząbkowicach Śląskich ma bogatą, ponad 700-letnią historię. Pierwotny gotycki zamek obronny został wzniesiony około 1290 roku przez księcia Bolka I Świdnicko-Ziębickiego jako twierdza strzegąca szlaku handlowego na pograniczu śląsko-czeskim. Pierwsze wzmianki o warowni pochodzą z 1321 roku. W 1335 roku zamek oparł się oblężeniu wojsk czeskich, ale w 1336 roku Bolko II zastawił go Luksemburgom, a jego syn, Mikołaj Mały, sprzedał warownię wraz z miastem.

W czasie wojen husyckich w XV wieku zamek został zniszczony, a w 1468 roku zaatakowany przez mieszczan wrocławskich, nyskich i świdnickich. Pod koniec XV wieku warownia padła ofiarą najazdu Węgrów. W 1498 roku książę ziębicki Karol I Podiebrad, syn króla czeskiego Jerzego z Podiebradów, podjął decyzję o budowie nowego, renesansowego zamku w latach 1522–1532. Nowa warownia, wzniesiona na fundamentach starej, otrzymała cechy renesansowe, takie jak basteje, attyka i strzelnice, które podkreślały jej obronny i reprezentacyjny charakter.

W czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648) zamek został poważnie zniszczony i nigdy nie odzyskał dawnej świetności. W XVIII i XIX wieku służył jako rezydencja administracyjna, a w czasie II wojny światowej jako magazyn. Po 1945 roku popadł w ruinę z powodu braku konserwacji. Od lat 90. XX wieku rozpoczęto prace zabezpieczające, a w latach 2018–2020 przeprowadzono gruntowną rewitalizację w ramach projektu „Śladami wspólnej średniowiecznej historii”, obejmującego zamki w Ząbkowicach i czeskim Vizmburku. Rewitalizacja umożliwiła udostępnienie wieży bramnej, piwnic i wybranych pomieszczeń dla turystów, czyniąc z zamku atrakcyjny punkt na mapie Dolnego Śląska.

CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE:

— RENESANSOWY PIONIER: Zamek w Ząbkowicach jest uznawany za jeden z pierwszych renesansowych zamków na Śląsku, co czyni go ważnym przykładem architektury tego okresu.

— HERBY NAD WEJŚCIEM: Nad wejściem do wieży bramnej zachowała się piaskowcowa płyta z herbami ziębickimi, oleśnickimi, szachownicą ziębicko-świdnicką oraz kłodzkim łukiem, a także herbem Karola I Podiebrada, co świadczy o prestiżu dawnych właścicieli.

— LEGENDA FRANKENSTEINA: Ząbkowice Śląskie, dawniej Frankenstein, są związane z historią grabarzy, którzy w 1606 roku mieli rozsiewać proszek z ciał zmarłych na dżumę, wywołując epidemię. Ta mroczna opowieść zainspirowała Mary Shelley do napisania powieści „Frankenstein”, a w pobliskiej Izbie Pamiątek Regionalnych można zwiedzić wystawę „Laboratorium dr. Frankensteina”.

— MALOWNICZE RUINY: Mimo że zamek jest ruiną, zachowane elementy, takie jak wieża bramna, attyka i fragmenty polichromii, wciąż robią wrażenie, a odrestaurowane piwnice dodają tajemniczości.

TRASA ZWIEDZANIA

Zwiedzanie Zamku w Ząbkowicach Śląskich możliwe jest wyłącznie z przewodnikiem, co pozwala lepiej poznać jego historię i znaczenie. Trasa turystyczna, otwarta po rewitalizacji, obejmuje zabezpieczone części ruin, w tym wieżę bramną, dziedziniec i piwnice. Zwiedzanie trwa około 1,5 godziny i jest dostępne w wyznaczonych godzinach. Poniżej szczegółowy opis trasy:

— WIEŻA BRAMNA (15—20 minut):

— Zwiedzanie rozpoczyna się od wieży bramnej, najlepiej zachowanego elementu zamku. Wejście zdobi piaskowcowa płyta z herbami, będąca świadectwem renesansowej przebudowy.

— Przewodnik opowie o początkach zamku w czasach Piastów Śląskich, jego roli obronnej oraz renesansowej przebudowie pod patronatem Karola I Podiebrada.

— Z wieży można podziwiać częściowo zachowaną attykę, która nadaje budowli charakterystyczny wygląd.

— DZIEDZINIEC ZAMKOWY (20—25 minut):

— Przejdź na dziedziniec, centralną część zamku, która dziś służy jako miejsce wydarzeń kulturalnych, takich jak festyny historyczne czy rekonstrukcje. Otaczają go ruiny murów zewnętrznych z widocznymi śladami bastei i strzelnic.

— Zwróć uwagę na fragmenty polichromii na ścianach, które świadczą o dawnej świetności zamku i jego dekoracyjnym charakterze.

— Przewodnik wyjaśni, jak zamek funkcjonował w czasach renesansu i dlaczego popadł w ruinę po wojnie trzydziestoletniej.

— PIWNICE ZAMKOWE (20—25 minut):

— Zejdź do odrestaurowanych piwnic, które zostały odgruzowane i zaadaptowane dla zwiedzających. Surowe, kamienne wnętrza ukazują średniowieczny charakter budowli i pozwalają wyobrazić sobie jej dawne funkcje, takie jak magazynowanie zapasów czy ochrona w czasie oblężeń.

— Przewodnik opowie o znaczeniu piwnic w codziennym życiu zamku oraz ich stanie przed rewitalizacją.

— POMIESZCZENIA EKSPOZYCYJNE (15—20 minut):

— W wieży bramnej znajdują się niewielkie sale wystawowe, prezentujące eksponaty związane z historią zamku i regionu. Mogą to być artefakty archeologiczne, modele uzbrojenia lub informacje o średniowiecznym życiu w Ząbkowicach.

— Część wystawy poświęcona jest projektowi współpracy polsko-czeskiej, łączącemu zamek w Ząbkowicach z czeskim Vizmburkiem.

DODATKOWE UWAGI:

— Zwiedzanie wymaga zakupu biletu w Izbie Pamiątek Regionalnych (ul. Krzywa 1), skąd przewodnik prowadzi grupę na zamek.

— Trasa jest częściowo przystosowana dla osób z ograniczoną mobilnością, ale piwnice mogą być trudne do pokonania ze względu na schody i nierówności terenu.

— Zaleca się wygodne obuwie i odzież odpowiednią do pogody, ponieważ zwiedzanie obejmuje teren otwarty.

— Dla pełnego doświadczenia w Ząbkowicach warto połączyć wizytę w zamku z Krzywą Wieżą (30 minut) i Izbą Pamiątek Regionalnych z Laboratorium dr. Frankensteina (1 godzina), co daje łącznie ok. 3 godziny zwiedzania.

GODZINY OTWARCIA I CENY BILETÓW

Zamek w Ząbkowicach Śląskich jest dostępny dla zwiedzających przez cały rok, z wyjątkiem niektórych dni świątecznych. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem w wyznaczonych godzinach.

GODZINY OTWARCIA (stan na czerwiec 2025):

— KWIECIEŃ–WRZESIEŃ: Codziennie w godz. 9:00–19:00, zwiedzanie z przewodnikiem o godz. 10:00, 12:00, 14:00, 16:00.

— PAŹDZIERNIK: Codziennie w godz. 9:00–18:00, zwiedzanie z przewodnikiem o godz. 10:00, 12:00, 14:00, 16:00.

— LISTOPAD–MARZEC: Wtorek–niedziela w godz. 9:00–17:00, zwiedzanie z przewodnikiem o godz. 10:00, 12:00, 14:00, 16:00.

— Zamek jest zamknięty w wybrane święta, takie jak Wielkanoc, 1 listopada, 24–25 grudnia. W dni takie jak Sobota Wielkanocna czy 31 grudnia ostatnie wejście jest o godz. 14:00.

CENY BILETÓW (stan na czerwiec 2025):

— BILET NORMALNY: 6 zł.

— BILET ULGOWY: 3 zł (dzieci, młodzież szkolna, studenci, osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunowie, emeryci, renciści, członkowie PTTK — po okazaniu dokumentu).

— DZIECI DO LAT 5: Wstęp bezpłatny.

— BILET RODZINNY (2+2): 160 zł (obejmuje zamek, Krzywą Wieżę, Izbę Pamiątek Regionalnych i Laboratorium dr. Frankensteina).

— BILET GRUPOWY (min. 15 osób): Cena ustalana indywidualnie, wymagana wcześniejsza rezerwacja i wpłata zaliczki.

ZAKUP BILETÓW: Bilety dostępne są w Izbie Pamiątek Regionalnych im. Józefa Glabiszewskiego (ul. Krzywa 1, tel. +48 74 815 20 43, kom. +48 531 093 632). Z tego miejsca przewodnik prowadzi grupę na zamek.

DODATKOWE USŁUGI:

— ZWIEDZANIE NOCNE: Organizowane okresowo dla turystów indywidualnych lub na zamówienie dla grup. Szczegóły dostępne w Izbie Pamiątek Regionalnych.

— WYNAJEM ZAMKU: Możliwy na imprezy okolicznościowe, sesje fotograficzne lub wydarzenia kulturalne po wcześniejszym uzgodnieniu z Ząbkowickim Centrum Kultury i Turystyki.

PRAKTYCZNE PORADY DLA ZWIEDZAJĄCYCH

— PRZYGOTOWANIE DO WIZYTY:

— Zabierz wygodne obuwie i odzież dostosowaną do pogody, ponieważ zwiedzanie obejmuje zarówno pomieszczenia, jak i otwarty dziedziniec.

— Wiosna i lato (kwiecień–wrzesień) to najlepszy czas na wizytę, gdy Planty Zamkowe są pełne zieleni, a pogoda sprzyja zwiedzaniu.

— Weź aparat fotograficzny, by uwiecznić renesansowe detale wieży bramnej i malownicze ruiny.

— ATRAKCJE W OKOLICY:

— KRZYWA WIEŻA (ul. Krzywa 1, 5 minut pieszo): Najbardziej krzywa wieża w Polsce, z odchyleniem 2,14 m od pionu, oferuje taras widokowy z panoramą miasta.

— IZBA PAMIĄTEK REGIONALNYCH I LABORATORIUM DR. FRANKENSTEINA (ul. Krzywa 1): Wystawa poświęcona historii Ząbkowic i mrocznej legendzie grabarzy, która zainspirowała Mary Shelley.

— RATUSZ W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH: Gotycko-neogotycki budynek w Rynku, otoczony kolorowymi kamienicami.

— PAŁAC MARIANNY ORAŃSKIEJ W KAMIEŃCU ZĄBKOWICKIM (15 km): Monumentalna rezydencja z XIX wieku, otwarta dla zwiedzających przez cały rok.

— TWIERDZA SREBRNA GÓRA (20 km): Unikatowy zespół fortów z XVIII wieku, z podziemnymi trasami i pokazami artylerii.

— GASTRONOMIA I NOCLEGI:

— RESTAURACJE: W Ząbkowicach polecane są Cafe pod Krzywą (ul. Krzywa 1, serwująca kawę z koglem-moglem i lody musztardowe) oraz Frankenstein Eiscafe (naprzeciw Ratusza, znane z lodów pistacjowych).

— NOCLEGI: Dostępne są hotele butikowe, np. Hotel na Skarpie z widokiem na Srebrną Górę, lub agroturystyki w pobliskich miejscowościach, takich jak Kamieniec Ząbkowicki czy Bardo.

— DODATKOWE WSKAZÓWKI:

— Skorzystaj z Miejskiej Trasy Turystycznej, która obejmuje zamek, Krzywą Wieżę, Ratusz i inne zabytki, z tablicami informacyjnymi w języku polskim i angielskim.

— Dla grup zorganizowanych zaleca się rezerwację biletów z wyprzedzeniem, aby zapewnić dostępność przewodnika.

— Sprawdź możliwość udziału w wydarzeniach kulturalnych na zamku, takich jak festyny historyczne czy rekonstrukcje, organizowane szczególnie latem.

PODSUMOWANIE

Zamek w Ząbkowicach Śląskich to wyjątkowy zabytek, który łączy średniowieczną historię z renesansową architekturą i fascynującymi legendami związanymi z dawnym Frankensteinem. Jego odrestaurowane ruiny, obejmujące wieżę bramną, dziedziniec i piwnice, oferują niezapomniane doświadczenie dla miłośników historii, kultury i tajemnic Dolnego Śląska. Połącz wizytę w zamku z innymi atrakcjami Ząbkowic, takimi jak Krzywa Wieża czy Laboratorium dr. Frankensteina, aby w pełni odkryć urok tego malowniczego miasta. W razie potrzeby dodatkowych informacji lub rezerwacji skontaktuj się z Ząbkowickim Centrum Kultury i Turystyki (tel. +48 74 815 20 43).Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim

Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim, nazywany perłą Dolnego Śląska, to monumentalna XIX-wieczna rezydencja w stylu neogotyckim, która zachwyca swoją architekturą i bogatą historią. Wzniesiony na zlecenie królewny niderlandzkiej Marianny Orańskiej, jest jednym z najważniejszych zabytków regionu i punktem obowiązkowym na turystycznej mapie Dolnego Śląska. Po gruntownych pracach renowacyjnych pałac stopniowo odzyskuje dawny blask, oferując zwiedzającym wgląd w jego niezwykłe wnętrza, tarasy i park. Poniżej przedstawiam szczegółowy przewodnik obejmujący położenie, dojazd, trasę zwiedzania, ciekawostki historyczne, godziny otwarcia oraz ceny biletów.

POŁOŻENIE PAŁACU MARIANNY ORAŃSKIEJ

Pałac Marianny Orańskiej znajduje się w Kamieńcu Ząbkowickim, niewielkim mieście w powiecie ząbkowickim, w południowo-wschodniej części Dolnego Śląska, w pradolinie Nysy Kłodzkiej, na terenie tzw. niecki kamienieckiej. Położony jest na wzgórzu Zameczno (284 m n.p.m.), co nadaje mu majestatyczny wygląd i pozwala górować nad okolicą. Otaczający pałac 120-hektarowy park krajobrazowy, z tarasami ogrodowymi i fontannami, podkreśla jego romantyczny charakter i walory krajobrazowe, z widokiem na Góry Złote i Bardzkie.

DOKŁADNY ADRES: Pałac Marianny Orańskiej, ul. Zamkowa 9, 57—230 Kamieniec Ząbkowicki.

WSPÓŁRZĘDNE GPS: 50°31’14.7"N, 16°52’31.8"E.

ODLEGŁOŚCI OD WIĘKSZYCH MIAST:

— Wrocław: ok. 80 km,

— Kłodzko: ok. 30 km,

— Ząbkowice Śląskie: ok. 15 km,

— Nysa: ok. 40 km,

— Opole: ok. 90 km.

Pałac jest położony w niewielkiej odległości od centrum Kamieńca Ząbkowickiego, a jego charakterystyczne cztery wieże narożne są widoczne z daleka, co ułatwia odnalezienie obiektu. W pobliżu znajduje się dawny kościół ewangelicki, zwany Czerwonym Kościółkiem, gdzie mieści się Punkt Informacji Turystycznej i kasa biletowa.

DOJAZD DO PAŁACU MARIANNY ORAŃSKIEJ

SAMOCHODEM

Kamieniec Ząbkowicki jest dobrze skomunikowany dzięki położeniu w pobliżu drogi krajowej nr 8 oraz dróg wojewódzkich. Oto sugerowane trasy:

— Z WROCŁAWIA: Jedź drogą krajową nr 8 w kierunku Kłodzka przez Jordanów Śląski, Łagiewniki i Ząbkowice Śląskie. W Ząbkowicach skręć w drogę wojewódzką nr 382 w stronę Kamieńca Ząbkowickiego. Po ok. 15 km dotracez do centrum miasta, a następnie kieruj się na ul. Zamkową. Podróż zajmuje ok. 1 godziny i 20 minut, choć w dni robocze trasa może być zatłoczona z powodu ruchu ciężarówek.

— Z KŁODZKA: Kieruj się na północ drogą krajową nr 8 w stronę Wrocławia, a następnie w Ząbkowicach Śląskich skręć w drogę wojewódzką nr 382. Po ok. 30 km dotrzesz do Kamieńca. Podróż trwa ok. 35 minut.

— Z NYSY: Jedź drogą krajową nr 46 w stronę Paczkowa, a następnie skręć w drogę wojewódzką nr 382 do Kamieńca Ząbkowickiego. Trasa liczy ok. 40 km i zajmuje ok. 45 minut.

— Z OPOLA: Skieruj się na autostradę A4 w stronę Wrocławia, zjedź na węźle Brzezimierz, a następnie jedź drogą krajową nr 396 do Strzelina i dalej DK39 do Łagiewnik. Z Łagiewnik kontynuuj DK8 do Ząbkowic Śląskich, a potem DW382 do Kamieńca. Trasa liczy ok. 90 km i zajmuje ok. 1,5 godziny.

PARKING: Pod pałacem znajduje się płatny parking przy ul. Zamkowej (5 zł/dzień), obok Czerwonego Kościółka. Alternatywnie można zaparkować na Kamienieckich Błoniach lub w centrum miasta (ul. Kościelna lub Nauczycielska) i dojść pieszo w ok. 5—10 minut. Parkingi w centrum są często bezpłatne w dni powszednie.

TRANSPORTEM PUBLICZNYM

— POCIĄGIEM: Kamieniec Ząbkowicki ma stację kolejową na trasie Wrocław–Kłodzko. Z Wrocławia Głównego kursują bezpośrednie pociągi regionalne (ok. 1 godzina i 15 minut). Z Kłodzka podróż trwa ok. 25 minut. Ze stacji PKP do pałacu jest ok. 1,5 km — można dojść pieszo w ok. 20 minut lub skorzystać z taksówki.

— AUTOBUSEM: Z Wrocławia, Kłodzka, Ząbkowic Śląskich lub Nysy kursują autobusy PKS do Kamieńca Ząbkowickiego. Dworzec autobusowy znajduje się w centrum, ok. 10 minut pieszo od pałacu. Rozkłady jazdy warto sprawdzić u regionalnych przewoźników.

— KOMUNIKACJA LOKALNA: Od 1 kwietnia 2025 roku obowiązuje nowy rozkład jazdy autobusów lokalnych w gminie Kamieniec Ząbkowicki, co ułatwia dojazd z okolicznych miejscowości.

ROWEREM

Region jest przyjazny dla rowerzystów, a trasy z Ząbkow Ched od Ząbkowic Śląskich (15 km) czy Kłodzka (30 km) prowadzą przez malownicze tereny Przedgórza Sudeckiego. Podróż z Ząbkowic zajmuje ok. 1 godziny, z Kłodzka ok. 2 godzin. W Kamieńcu dostępne są stojaki rowerowe przy ul. Zamkowej.

PIESZO

Z centrum Kamieńca Ząbkowickiego do pałacu dojdziesz w ok. 10 minut, idąc ul. Zamkową w stronę wzgórza Zameczno. Trasa jest dobrze oznakowana, a pałac widoczny z daleka.

HISTORIA PAŁACU MARIANNY ORAŃSKIEJ

Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim to dzieło królewny niderlandzkiej Marianny Orańskiej, córki króla Niderlandów Wilhelma I i Fryderyki Luizy Pruskiej. W 1838 roku Marianna odziedziczyła dobra kamienieckie po matce i postanowiła wznieść na wzgórzu Zameczno letnią rezydencję. Budowę rozpoczęto w 1839 roku według projektu wybitnego architekta Karla Friedricha Schinkla, z pomocą Ferdynanda Martiusa, w stylu neogotyckim z wpływami romańskimi, nawiązującymi do włoskich rezydencji. Prace trwały 33 lata, z przerwą w latach 1848–1853 spowodowaną skandalem obyczajowym i rozwodem Marianny z Albrechtem Hohenzollernem. Pałac ukończono w 1872 roku, a symboliczne zakończenie budowy marked odsłonięcie figury Nike na 11-metrowej kolumnie.

Pałac, o wymiarach 75,3 x 48,3 m, z czterema wieżami narożnymi o wysokości 33,6 m i kubaturze 90 tys. m³, był arcydziełem architektury. Otaczały go tarasy ogrodowe zaprojektowane przez Petera Josepha Lenné, z 27 fontannami, w tym jedną tryskającą na 33 metry, oraz 120-hektarowym parkiem z sadzawkami, pergolami i rzeźbami. Koszt budowy wyniósł 971 692 talary, równowartość około trzech ton złota.

Po II wojnie światowej pałac został zdewastowany przez Armię Czerwoną, a w 1946 roku spłonął. Marmurowe posadzki i kolumny wywieziono do odbudowy Warszawy, m.in. do Pałacu Kultury i Nauki. W latach 80. XX wieku prywatny dzierżawca Włodzimierz Sobiech rozpoczął prace zabezpieczające, ale po jego śmierci w 2010 roku pałac popadł w ruinę. W 2012 roku przeszedł pod zarząd gminy Kamieniec Ząbkowicki, która od 2013 roku prowadzi intensywną odbudowę, finansowaną m.in. z funduszy europejskich. W 2013 roku zrekonstruowano sklepienia sali balowej, w 2014 roku taras widokowy, a w 2018 roku mauzoleum Hohenzollernów.

CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE:

— NIETUZINKOWA POSTAĆ MARIANNY: Marianna Orańska była nazywana „dobrą panią” za zasługi społeczne i gospodarcze, takie jak budowa dróg, stawów rybnych, kamieniołomów, huty szkła, nadleśnictw, szkoły i szpitala w Kamieńcu. Jednak jej rozwód z Albrechtem Hohenzollernem i związek z masztalerzem Johannesem van Rossum wywołały skandal, przez co otrzymała zakaz przebywania w Prusach dłużej niż 24 godziny.

— NEOGOTYCKA PERŁA: Pałac wyróżniał się unikalnym połączeniem neogotyku i romańskich wpływów, inspirowanym włoską architekturą, co było nowatorskie na Śląsku.

— HERBY NAD WEJŚCIEM: Nad wejściem na taras znajduje się kartusz z herbami Hohenzollernów (orzeł) i Oranje-Nassau (lew), symbolizujący małżeństwo Marianny i Albrechta.

— ZRABOWANE SKARBY: Po wojnie pałac stracił niemal całe wyposażenie, w tym marmurowe elementy użyte w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki.

— WIOSNA TULIPANÓW: Od 2018 roku na tarasach pałacu odbywa się coroczna impreza Wiosna Tulipanów, przyciągająca tłumy turystów.

TRASA ZWIEDZANIA

Zwiedzanie Pałacu Marianny Orańskiej odbywa się wyłącznie z przewodnikiem i trwa około 1 godziny i 15 minut. Trasa obejmuje wnętrza pałacu, tarasy ogrodowe i opcjonalnie mauzoleum Hohenzollernów. Poniżej szczegółowy opis trasy:

— WEJŚCIE I DZIEDZINIEC GŁÓWNY (10—15 minut):

— Zwiedzanie rozpoczyna się przy głównej bramie, pod którą znajduje się kartusz herbowy. Przewodnik wprowadza w historię Marianny Orańskiej i budowy pałacu.

— Przejście przez łukowe wejście prowadzi na dziedziniec główny, otoczony arkadowymi krużgankami, z widokiem na odrestaurowane fontanny.

— WNĘTRZA PAŁACU (30—35 minut):

— Zwiedzisz salę myśliwską, salę balową z odtworzonymi sklepieniami i freskami (np. „Wesele w Kanie”, „Uczta Baltazara”) oraz inne komnaty. Wnętrza są surowe z powodu powojennych grabieży, ale trwające prace renowacyjne przywracają ich blask.

— Przewodnik opowie o architektonicznym rozmachu pałacu, np. o 300 krętych schodach i ponad 100 pomieszczeniach, w tym kaplicy.

— W salach wystawowych prezentowane są nieliczne odzyskane eksponaty i informacje o historii pałacu.

— TARAS WIDOKOWY (15—20 minut):

— Wyjście na odrestaurowany taras widokowy (800 m², wyłożony łupkiem brazylijskim) oferuje zapierające dech w piersiach widoki na Góry Złote, Bardzkie i okoliczne wzgórza.

— Przewodnik wyjaśni projekt tarasów autorstwa Petera Josepha Lenné i ich romantyczny charakter.

— OGRODY I PARK (10—15 minut):

— Spacer po ogrodach tarasowych z częściowo zrekonstruowanymi fontannami i pergolami. Park krajobrazowy obejmuje 120 hektarów, z alejami, sadzawkami i pomnikami przyrody.

— Możliwość relaksu przy fontannie z kamienną żabką, będącej atrakcją dla dzieci.

— MAUZOLEUM HOHENZOLLERNÓW (opcjonalne, 15—20 minut, dodatkowo płatne):

— Położone w parku mauzoleum w stylu greckiej świątyni, odbudowane w 2018 roku, zawiera kryptę rodziny Hohenzollernów i multimedialną wystawę z hologramem Albrechta Hohenzollerna.

— Przewodnik opowie o pochówkach Marianny, Albrechta i ich synów.

DODATKOWE UWAGI:

— Zwiedzanie wymaga pokonania stromych schodów, ale parter i ogrody są częściowo przystosowane dla osób z ograniczoną mobilnością (od 2024 roku).

— Zaleca się wygodne obuwie i odzież dostosowaną do pogody, zwłaszcza przy zwiedzaniu tarasów i parku.

— Dla pełnego doświadczenia warto połączyć wizytę w pałacu z pobliskimi atrakcjami, np. Zamkiem w Ząbkowicach Śląskich (15 km) czy Twierdzą Srebrna Góra (20 km).

GODZINY OTWARCIA I CENY BILETÓW

Pałac Marianny Orańskiej jest otwarty przez cały rok, z wyjątkiem wybranych świąt. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, w grupach min. 15 osób, co godzinę lub co pół godziny w sezonie letnim.

GODZINY OTWARCIA (stan na czerwiec 2025):

— SEZON LETNI (1 KWIETNIA–31 PAŹDZIERNIKA): Codziennie, zwiedzanie z przewodnikiem o godz. 10:00, 10:30, 11:00, 11:30, 12:00, 12:30, 13:00, 13:30, 14:00, 14:30, 15:00, 15:30, 16:00, 16:30, 17:00, 18:00. Kasy czynne od 9:30 do 17:00.

— SEZON ZIMOWY (1 LISTOPADA–31 MARCA): Codziennie, zwiedzanie z przewodnikiem o godz. 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 16:00. Kasy czynne od 8:30 do 16:00.

— MAUZOLEUM: Sezon letni 10:00–17:00, sezon zimowy 9:00–16:00.

— ZAMKNIĘTE: 1 stycznia, pierwszy dzień Wielkanocy, 1 listopada, 24–25 grudnia.

CENY BILETÓW (stan na czerwiec 2025):

— BILET NORMALNY: 40 zł.

— BILET ULGOWY: 35 zł (osoby z niepełnosprawnościami, młodzież ucząca się, emeryci, renciści, posiadacze Karty Dużej Rodziny).

— BILET ŁĄCZONY (PAŁAC + MAUZOLEUM + OGRODY OPATA): 50 zł (dzieci i młodzież do 18 lat).

— BILET SPECJALNY: 15 zł (członkowie PTSM, PTTK, TMZK; turyści w Międzynarodowym Dniu Ochrony Zabytków 18 kwietnia).

— BILET DLA MIESZKAŃCÓW GMINY KAMIENIEC ZĄBKOWICKI: 1 zł (raz w roku), kolejne wejścia 15 zł.

— BILET NA NOCNE ZWIEDZANIE: 55 zł.

— MAUZOLEUM (OSOBNO): 13 zł.

— GRUPY POWYŻEJ 30 OSÓB: 30 zł/osoba.

— ZWIEDZANIE W JĘZYKU ANGIELSKIM/CZESKIM: Dopłata 150 zł za przewodnika (wymagana rezerwacja).

ZAKUP BILETÓW: Bilety dostępne w Punkcie Informacji Turystycznej (Czerwony Kościółek, ul. Zamkowa) lub w pałacowej kawiarni, 15 minut przed rozpoczęciem zwiedzania. Kontakt: tel. +48 74 637 01 67, e-mail: [email protected].

DODATKOWE USŁUGI:

— ZWIEDZANIE NOCNE: Organizowane okresowo, z unikalną atmosferą i opowieściami o powojennych losach pałacu.

— WYNAJEM PAŁACU: Możliwy na sesje fotograficzne, imprezy kulturalne lub okolicznościowe po uzgodnieniu z gminą.

PRAKTYCZNE PORADY DLA ZWIEDZAJĄCYCH

— PRZYGOTOWANIE DO WIZYTY:

— Zabierz wygodne obuwie i odzież dostosowaną do pogody, zwłaszcza przy zwiedzaniu parku i tarasów.

— Wiosna (Wiosna Tulipanów) i lato to najlepszy czas na wizytę, gdy ogrody są w pełnym rozkwicie.

— Weź aparat fotograficzny, by uwiecznić neogotycką architekturę i widoki z tarasu.

— ATRAKCJE W OKOLICY:

— ZAMEK W ZĄBKOWICACH ŚLĄSKICH (15 km): Renesansowa ruina z wieżą bramną i piwnicami.

— TWIERDZA SREBRNA GÓRA (20 km): XVIII-wieczny zespół fortów z podziemnymi trasami.

— KOPALNIA ZŁOTA W ZŁOTYM STOKU (15 km): Podziemna trasa turystyczna z atrakcjami dla rodzin.

— KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NMP W KAMIEŃCU: Gotycka budowla w centrum miasta.

— BŁONIA KAMIENIECKIE: Plac zabaw i miejsce relaksu w pobliżu pałacu.

— GASTRONOMIA I NOCLEGI:

— RESTAURACJE: Polecane są Cafe pod Krzywą w Ząbkowicach Śląskich (15 km, kawa z koglem-moglem) oraz lokalne karczmy w Kamieńcu oferujące regionalne dania.

— NOCLEGI: Dostępne w Kamieńcu (np. pensjonaty przy ul. Ząbkowickiej) lub w pobliskich Ząbkowicach Śląskich (Hotel na Skarpie) i Kłodzku.

— DODATKOWE WSKAZÓWKI:

— Rezerwuj bilety z wyprzedzeniem dla grup zorganizowanych, zwłaszcza w sezonie letnim.

— Skorzystaj z imprez cyklicznych, takich jak Wiosna Tulipanów, Festiwal Nauki czy Pożegnanie Lata z Marianną Orańską, organizowanych na terenie pałacu.

— Zwiedzanie nocne oferuje unikalny klimat i opowieści o powojennej dewastacji pałacu.

PODSUMOWANIE

Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim to architektoniczne arcydzieło, które łączy neogotycką wspaniałość z burzliwą historią i romantycznym krajobrazem. Zwiedzanie pałacu, tarasów, ogrodów i mauzoleum pozwala zanurzyć się w fascynującej opowieści o Mariannie Orańskiej, jej wizji i trudnych losach rezydencji. Dzięki trwającym pracom renowacyjnym pałac z roku na rok odzyskuje dawny blask, przyciągając tłumy turystów. Połącz wizytę w pałacu z innymi atrakcjami Ziemi Kłodzkiej, by w pełni odkryć urok Dolnego Śląska. W razie potrzeby dodatkowych informacji skontaktuj się z Punktem Informacji Turystycznej (tel. +48 74 637 01 67).