-
W empik go
Wyjaśnić umysł - ebook
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Wyjaśnić umysł - ebook
Dzięki neuronauce poznawczej – dynamicznie rozwijającej się od dwóch dekad gałęzi nauki – możliwa staje się realizacja odwiecznego marzenia filozofów: wyjaśnienie tajemnic funkcjonowania ludzkiego umysłu. Ta złożona dyscyplina nie może się obyć bez szerokiego wachlarza metod badawczych – m.in.: obrazowania pracy mózgu czy studiów nad deficytami i dysfunkcjami poznawczymi wywołanymi uszkodzeniami mózgu.
Skomplikowany przedmiot badań i zróżnicowane metody pozyskiwania danych wymagają postawienia pytań o spójność całej dyscypliny i wyjaśniającą moc teorii neurokognitywnych. Mateusz Hohol w swojej książce stawia te pytania i formułuje na nie trafne odpowiedzi.
Mateusz Hohol chcąc „wyjaśnić umysł”, podjął się niezwykłego zadania wymagającego syntezy wiedzy neurobiologicznej z neuronauką poznawczą i filozofią. Stworzył dzieło będące fascynującą podróżą szlakiem różnych teorii i zmagań intelektualnych, które mają prowadzić w głąb umysłu. Piękno nauki polega między innymi na uciekaniu od hegemonii jakiegoś podejścia czy jakiejś teorii. W takim rozumieniu książka Mateusza Hohola jest po prostu piękna. Prof. dr hab. n. med. Dominika Dudek
Książka Mateusza Hohola jest dowodem na to, że można o trudnych sprawach pisać prosto i zajmująco. Neuronauka poznawcza to jedna z najprężniej rozwijających się dziedzin badawczych. Wymaga opanowania specjalistycznego aparatu pojęciowego i znajomości kilku dyscyplin szczegółowych. Autor tej książki nie tylko zrozumiał neuronaukę, ale ponadto krytycznie ją analizuje z perspektywy metateoretecznej. Polecam tę pozycję tym wszystkim, którzy interesują się istotą umysłu, jego związkami z mózgiem i zachowaniem, oraz jego ewolucją. Prof. dr hab. Edward Nęcka
Z wielu opracowań zdających sprawę z rewolucji naukowej, jaka dokonała się dzięki naukom poznawczym, książka Mateusza Hohola jest unikalna: nie tylko opisuje kluczowe odkrycia neuronauki poznawczej, ale przede wszystkim odpowiada na pytanie, w jaki sposób naukowcy próbują wyjaśnić funkcjonowanie umysłu. Dr hab. Bartosz Brożek, prof. UJ
Książka Mateusza Hohola jest dziełem unikalnym nie tylko na skalę polską, gdyż nie jest mi znana praca, która w równie wnikliwy i wszechstronny sposób badałaby filozoficzne i metodologiczne problemy nauk neurokognitywnych. Książka jest adresowana w pierwszej kolejności do specjalistów, niemniej z uwagi na jej walory stylistyczne i niezwykłą klarowność wykładu będzie fascynującą lekturą także dla szerszego audytorium zainteresowanego „odwiecznym pytaniem” o naturę umysłu.
Dr hab. Wojciech Załuski, prof. UJ
| Kategoria: | Filozofia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-7886-038-9 |
| Rozmiar pliku: | 1,4 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Szczególne podziękowania należą się trzem osobom. Michałowi Hellerowi, założycielowi i dyrektorowi Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, za pokazanie piękna „filozofii w nauce” oraz okazaną mi serdeczność. Januszowi Mączce za stworzenie bardzo dobrych warunków do pracy naukowej wewnątrz kierowanej przez niego Katedry Filozofii Przyrody na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Bartoszowi Brożkowi za bezcenną pomoc na różnych etapach tworzenia tej pracy: od samej idei podjęcia tematu, przez liczne rozmowy na temat poruszanych problemów, końcowe uwagi oraz, co nie mniej ważne, wiele okazanej mi przyjaźni.
Ponadto dziękuję Jerzemu Stelmachowi za wsparcie, jakie uzyskałem ze strony grupy badawczej Umysł i normatywność, a także za nauczenie krytycznego spojrzenia na rzeczywistość akademicką i pracę naukową. Wojciechowi Grygielowi dziękuję za setki godzin dyskusji, wspólne artykuły oraz projekty naukowe, dydaktyczne i organizacyjne.
Dziękuję członkom kierowanego przez Bartosza Brożka zespołu badawczego Biologiczne Podstawy Etyki i Prawa (BioLAWgy), działającego w ramach Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, z którymi nieraz miałem okazję dyskutować nad ideami prezentowanymi w tym studium – w szczególności dziękuję: Marcinowi Gorazdzie, Bartoszowi Janikowi, Bartłomiejowi Kucharzykowi, Łukaszowi Kurkowi, Łukaszowi Kwiatkowi, Łukaszowi Łazarzowi, Aeddanowi Shaw, Piotrowi Urbańczykowi, Wojciechowi Załuskiemu oraz Radosławowi Zyzikowi.
Ważny wpływ na niniejszą pracę miały także dyskusje z członkami innych grup badawczych Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych – dziękuję Dominice Dudek, Jerzemu Dadaczyńskiemu, Jackowi Rodzeniowi, Andrzejowi Koleżyńskiemu, Łukaszowi Mścisławskiemu, Robertowi Piechowiczowi, Pawłowi Polakowi oraz Jerzemu Vetulaniemu.
Natalii Marek, Aleksandrze Sadowskiej, Paulinie Borkiewicz, Beacie i Piotrowi Kocom oraz Michałowi Furmanowi dziękuję za cenne dyskusje i różnego rodzaju inspiracje, które skłoniły mnie do przemyślenia rozmaitych idei, a następnie zostały „ucieleśnione” w niniejszej pracy. Szczególne podziękowania kieruję również w stronę mojej siostry Moniki Hohol. Dziękuję ponadto Marcinowi Szwagrzykowi za przygotowanie obecnych w pracy rycin oraz Aleksandrze Kopeć za sporządzenie indeksów. Dziękuję im również za wiele lat przyjaźni.
Napisanie tej książki nie byłoby możliwe, gdyby nie wsparcie instytucjonalne i finansowe, które uzyskałem w formie stypendium badawczego w ramach kierowanego przez Michała Hellera grantu The Limits of Scientific Explanation (Granice wyjaśniania naukowego), przyznanego Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych przez Fundację Johna Templetona. Studium wpisuje się w jeden z celów działającej w ramach tego projektu grupy badawczej Umysł i normatywność. Celem tym jest rekonstrukcja struktury teorii biologicznych. Podziękowania winien jestem również recenzentom tej pracy: Annie Brożek oraz Adamowi Olszewskiemu. Dzięki ich cennym uwagom w książce udało się uniknąć wielu błędów i nieścisłości.
Mateusz HoholWażniejsze skróty
3E
– neurokognitywna teoria matematyki, uwzględniająca trzy poziomy: matematykę „zapisaną w mózgu” (embrained), matematykę ucieleśnioną (embodied) oraz matematykę osadzoną w kulturze i praktykach społecznych (embedded)
ACT*
– architektura poznawcza stworzona przez Johna Andersona (adaptive character of thought)
AGI
– ogólna sztuczna inteligencja (artificial general intelligence)
AGM
– formalna teoria zmiany przekonań, skonstruowana przez Carlosa E. Alchourróna, Petera Gärdenforsa i Davida Makinsona
AI
– sztuczna inteligencja (artificial intelligence)
ANS
– system liczb przybliżonych (approximate number system)
BOLD
– sygnał zależny od poziomu utlenowania krwi (blood-oxygen-level-dependent)
CNS
– ośrodkowy układ nerwowy (central nervous system)
D-N
– dedukcyjno-nomologiczna strategia wyjaśniania naukowego
D-S
– dedukcyjno-statystyczna strategia wyjaśniania naukowego
EEA
– środowisko ewolucyjnej adaptatywności (environment of evolutionary adaptedness)
EEG
– elektroencefalografia
EEM
– paradygmat umysłu ucieleśnionego oraz osadzonego w kulturze i praktykach społecznych (embodied-embedded mind)
F1, F4, F5
– kora mózgowa płatów czołowych
F4-VIP
– korowa sieć ciemieniowo-przedruchowa
fMRI
– obrazowanie mózgu za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (functional magnetic resonance imaging)
GPS
– uniwersalny program do rozwiązywania problemów (general problem solver), nad którym pracowali Allen Newell i Herbert A. Simon
IBE
– wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia (inference to the best explanation)
IPL
– płacik ciemieniowy dolny (inferior parietal lobule)
I-S
– indukcyjno-statystyczna strategia wyjaśniania naukowego
LAD
– moduł przyswajania języka (language acquisition device) postulowany przez Noama Chomsky’ego
LTP
– długotrwałe wzmocnienie synaptyczne (long-term potentiation)
MDC
– definicja mechanizmu stworzona przez Petera Machamera, Lindley Darden oraz Carla F. Cravera
MEG
– magnetoencefalografia
MIH
– Hipoteza Makiawelicznej Inteligencji (Machiavellian intelligence hypothesis)
MPFC
– przyśrodkowa część kory przedczołowej (medial prefrontal cortex)
MRI
– obrazowanie mózgu za pomocą rezonansu magnetycznego (magnetic resonance imaging)
NEF
– koncepcja Neural Engineering Framework sformułowana przez Chrisa Eliasmitha oraz jego współpracowników
NHP
– prymaty inne niż człowiek (non-human primates)
OFC
– kora oczodołowo-czołowa (orbitofrontal cortex)
OTS
– system śledzenia obiektów (object tracking system)
PDP
– równoległe przetwarzanie informacji (parallel distributed processing)
PET
– emisyjna tomografia pozytronowa (positron emission tomography)
PFC
– kora przedczołowa (prefrontal cortex)
REM
– faza snu charakteryzująca się szybkimi ruchami gałek ocznych (rapid eye movement)
SCR
– rejestrowanie aktywności pojedynczych neuronów (single-cell recording)
SNR
– stosunek sygnału do szumu (signal-to-noise ratio)
SSSM
– Standardowy Model Nauk Społecznych (standard social science model)
TMS
– przyczaszkowa stymulacja magnetyczna (transcranial magnetic stimulation)
ToM
– teoria umysłu (theory of mind)
V1, V2
V3/VP
V4, V4V
V5/MT
V8
– oznaczenia obszarów kory wzrokowej
VIP
– obszar brzuszny śródciemieniowy kory mózgowej
