Wykluczeni - ebook

ROZDZIAŁ I

Od kilku dni nieustannie mżyło, ale tego ranka gęste drobne kropelki deszczu zmieniły się w prawdziwą ulewę. Dopiero po południu zaczęło się przejaśniać. Ulica Staffa zawsze wyglądała ponuro, a odkąd deszcz nie ustępował, nad kamienicami unosiła się mglista szaruga. Tego lipcowego dnia 2008 roku nie przejechał tędy żaden samochód, dlatego widok tylu rozgniecionych żab wzdłuż asfaltowej drogi był zjawiskiem co najmniej dziwnym.

Dziewczyna w ciemnej kurtce i czarnych kaloszach omijała małe trupki płazów, dopatrując się przeróżnych szlaczków ułożonych z ich małych ciałek. Spod kaptura wystawały czarne kosmyki włosów, których długość z obu stron była różna. Z jednej strony pasma sięgały jej do ramion, z drugiej natomiast głowę miała ogoloną, co uwidaczniało czarnego pająka – tatuaż, który zafundowała sobie na piętnaste urodziny. Odsłonięte ucho było poprzekłuwane różnymi kolczykami. Jeden z nich tworzył tunel – niezbyt duży, ale wystarczający, żeby przełożyć przez niego palec.

Deszcz siąpił lekko, a mimo to odgłos uderzających o kaptur kropel przypominał jej odgłos gradu uderzającego o blachę. Szła lekko pochylona, trzymając ręce w kieszeniach, co jakiś czas podskakiwała, chcąc ominąć stado zdechłych żab. „Ale tu tego cholerstwa! ” – pomyślała, gdy któryś raz z rzędu przechodziła obok stosika umarłych. Wzdrygnęła się z obrzydzenia, choć wiedziała, że za pięć minut przyjdzie ulewa, dzięki której wszystkie trupki spłyną wraz z deszczem do studzienki, a ze studzienki być może przedostaną się do podziemnych bunkrów.

Liczba korytarzy, komór i przejść składająca się na podziemny schron nikomu nie była znana, ale każdy mieszkaniec wiedział, że w 1988 roku znaleziono tam zwłoki chłopaka. Idąca ulicą dziewczyna nie przypuszczała, że historia się powtórzy i od tego lipcowego popołudnia minie raptem parę dni do chwili, gdy w podziemiach znów będzie leżało czyjeś ciało.

Wiele osób pamięta ten tragiczny sierpień 1988 roku. Dwa makabryczne wydarzenia wstrząsnęły wtedy miasteczkiem. Najpierw wybuchł pożar w budynku dla niepełnosprawnych, później w bunkrach zmarło dziecko. Choć od tamtych wydarzeń minęło dwadzieścia lat, ci, co je pamiętają, straszą tych, którzy o wstrząsającej historii dowiedzieli się z opowieści. I straszą ich skutecznie, bo niemal wszystkie dzieciaki omijają bunkier szerokim łukiem, jakby to on był źródłem potworności.

Z daleka dobiegał stukot przejeżdżającego pociągu. Wszyscy w tym miasteczku byli przyzwyczajeni do tego hałasu, bo pojawiał się średnio co dwanaście minut. Z ulicy Staffa nie dochodził natomiast żaden odgłos, prócz tego, który powodowały ulewa i kalosze dziewczyny wpadające w kałuże i bryzgające dookoła wodą. Asfalt już dawno zaczął przypominać dziurawy papier ścierny, dlatego w wyszczerbieniach i zapadlinach gromadziła się woda.

Dziewczyna przechodziła właśnie obok szeregu przedwojennych kamienic, oddzielonych podwórkami – to właśnie te budynki czyniły tę ulicę ponurą i mroczną. Były stare, zniszczone i wyglądały jak wyjęte z czarno-białej fotografii, której właściciel nie darzył szczególnym sentymentem. Znajdowały się po obu stronach ulicy Staffa, były identyczne, co z kolei przechodnie nazywali fatamorganą.

Gdy weszła do jednej z klatek, woda z jej kurtki zaczęła skapywać na kamienną podłogę, pozostawiając mokre plamy. Rozejrzała się wokół siebie, próbując dostrzec cokolwiek, czego mogłaby się chwycić, ale panowały tu egipskie ciemności.

– Nienawidzę tego miejsca! – powiedziała do siebie ze złością. – Nie ma tu nawet normalnego włącznika światła.

Trochę czasu minęło, zanim dziewczynie udało się oświetlić klatkę. Żarówka wydawała odgłos jakiegoś bzyczenia, jakby zaraz miała się spalić.

Czarny kot sąsiadki zdążył ją minąć i zatrzymać się na jednej z wycieraczek, kiedy zorientowała się, że ktoś ściągnął z drzwi tabliczkę z nazwiskiem pana, który zmarł tydzień temu. Ogarnęło ją jakieś przygnębienie. Patrzyła na ślady świeżo ściągniętej tabliczki, wspominając pogrzeb sąsiada – pierwszy pogrzeb człowieka, którego znała. Nie płakała; nigdy nie płakała publicznie, uważała to za obciach.

– Odczep się – powiedziała, gdy miauczenie kota wyrwało ją z rozmyślań.

Z piwnicy dochodził zapach wilgoci i starego grzyba. Czasami docierały odgłosy miauczących kotów. Weszła na pierwsze piętro i otworzyła drzwi znajdujące się najbliżej schodów. Wchodząc do przedpokoju, rzuciła na podłogę służący jej za torbę czarny worek, z przyszytą przez siebie białą czaszką. Klamkę od drzwi pokoju młodszego brata miała na wysokości brzucha, ale rzadko z niej korzystała. Z całej siły kopała, póki nie wyważyła drzwi.

– Dostałeś od ojca kasę?! – krzyknęła, ale siedzący przy biurku chłopiec nie oderwał oczu od kartki papieru.

Malował żaby, widocznie nie tylko dziewczynę poruszył widok ich trupków, ale w jego wersji wydarzeń spotkał je inny los niż w rzeczywistości – przeskakiwały z zielonej trawy i wpadały do kałuży.

– Odpowiadaj, gnoju, dostałeś czy nie?! – Chłopiec nie reagował. – Dostałeś, kurwa?! – wrzasnęła raz jeszcze i uderzyła brata w głowę.

Na kartkę papieru natychmiast chlusnęła krew. Teraz urocze żabki topiły się w plamie rzadkiej czerwonej farby, razem z okularami, które zleciały dziecku z nosa.

Gdy człowiek patrzył na tego chudego, wątłego chłopca o zbyt bladej i lekko wykrzywionej buzi, myślał: „Ale mi go szkoda ” lub „Dobrze, że ja nie jestem taki brzydki ”. Rzadko u kogo potrafił wzbudzić agresję. Wygląd kogoś upośledzonego wywołuje raczej dwa uczucia: współczucie lub wstręt, albo współczucie i wstręt jednocześnie. U Olgi wywoływał coś więcej niż wstręt – kierowała nią nienawiść, ale nie do chłopca, a do czegoś lub kogoś, kto pozwolił mu się takim urodzić; niektórzy nazywają go Bogiem, inni genetycznym przypadkiem. Za każdym razem, gdy patrzyła na brata, myślała, że świat jest cholernie niesprawiedliwy. Więc w jej przypadku agresję wywoływał żal, taki ogólny, na całokształt rzeczywistości.

– Olga, wyjdź! Co ty wyprawiasz?! – usłyszała za sobą głos ojca. – Przynieś ręcznik, szybko! Coś ty narobiła?! – krzyczał ojciec, ale rozległ się trzask i dziewczyny już nie było w mieszkaniu, a chłopiec pochylał się nad swoją pracą i patrzył, jak krew i kapiące mu z oczu łzy topią żaby, dlatego płakał jeszcze mocniej.

*

Olga wybiegła na zewnątrz. Już nie padało. Sięgnęła do swojej torby i wyciągnęła paczkę papierosów. Pierścionki o dziwnych kształtach zdobiły jej każdy palec. Odpaliła pierwszą fajkę, ale wypadła jej z dłoni, wpadając prosto do kałuży.

– Kurwa! – mruknęła ze złością i sięgnęła po kolejną.

– Hej, Olga! Chodź tutaj! – usłyszała głos dochodzący od strony boiska. Odwróciła się. – Tu, spójrz na lewo!

Zaraz za huśtawką, za pniem ogromnego starego dębu stała Maja – przyjaciółka Olgi.

– Co ty się tu tak ukrywasz?

– Z tego samego powodu, co ty – powiedziała, rozglądając się na boki i wstrzymując oddech, ilekroć ktoś przechodził.

– Ja się nie ukrywam. Jak chcę palić, to palę.

– Słyszałaś to? – przerwała nagle Maja, wbijając wzrok w ziemię. Przechyliła się na bok, przystawiła palec do ust, na znak milczenia, i nasłuchiwała.

– Jakieś odgłosy z bunkra – odpowiedziała Olga, wzruszając ramionami i przerywając chwilę absolutnej ciszy. – Nie martw się. Wątpię, żeby twoi starzy chodzili po podziemiach i stamtąd kontrolowali liczbę wypalanych przez ciebie fajek – dodała, przytrzymując w buzi resztki dymu, które wypuściła dopiero, gdy zaczęła się śmiać.

A śmiała się z Majki. Wszyscy znajomi uważali ją za największego mięczaka, ponieważ bała się wszystkiego: owadów, wysokości, psów, strasznych historii, dalekich podróży, wody itd. Można by wyliczać w nieskończoność. Nie umiała jeździć na rowerze. Jeden upadek spowodował, że nigdy więcej nie wsiadła na damkę, którą dostała od rodziców na Komunię. Nie wstydziła się tego, że pali, tylko bała się reakcji staruszków, jakby obawiała się, że dostanie karę jak wtedy, gdy była dzieckiem.

– Już któryś raz je słyszę – powiedziała Majka, nie reagując na zaczepki Olgi. – Wydaje mi się, że ktoś kręci się po bunkrach.

– Nie fantazjuj.

– A coś ty taka nieswoja?

– Pokłóciłam się z młodym. Właściwie to go wyzwałam, jak zwykle, i wyszłam.

– Nie szkoda ci go? Olga, przecież on jest…

– Wiem, jaki jest, i to mnie najbardziej wkurza. Chodź nad zalew.

– Teraz? Przecież jest zimno i przed chwilą padało! – powiedziała Majka, próbując zniechęcić koleżankę do tego pomysłu. Nawet zaczęła przeskakiwać z nogi na nogę, udowadniając, że dopadł ją nagły chłód.

– Idziesz czy nie?! – niecierpliwiła się Olga, rzucając niedopałek papierosa w wilgotną trawę. Znała Majkę i wiedziała, że do wszelkich spacerów na świeżym powietrzu zawsze trzeba ją zachęcać albo po prostu stawiać przed faktem dokonanym.

Maja nie odpowiedziała. Szły przez siedem minut, nie mijając po drodze żywej duszy. Chodnik wyglądał, jakby ktoś dotąd uderzał w niego siekierą, aż wszystkie płyty będą przypominały niesymetryczne puzzle, albo jakby na nim wybuchały granaty, rozwalając wszystko wokół w drobny mak. Wzdłuż całego chodnika, w odległości trzydziestu metrów od niego, biegły tory.

Ilekroć przechodziły obok przejazdu kolejowego, Olga przypominała sobie artykuł z jednej z lokalnych gazet. Ktoś napisał, że łącznie na tych torach zginęło ponad dwieście osób. Nie była to liczba powalająca na kolana, biorąc pod uwagę, że pociągi przejeżdżały tymi torami średnio co dwanaście minut. Wiosną 1996 roku dróżnik zapomniał opuścić szlaban. Nieważny był powód, nikogo nie interesowało, czy facet walnął sobie w pracy drzemkę, czy po prostu gorzej się poczuł i zasłabł, w każdym razie szczątków ponad pięćdziesięciu osób, które wracały tego dnia z pierwszej zmiany zatłoczonym autobusem, można było szukać w promieniu stu metrów. Jadący pośpiech nawet nie zdążył zacząć hamować. Mieszkańcy pobliskich kamienic mówili, że takiego hałasu w życiu nie słyszeli. Majka zobaczyła wtedy ludzką głowę i wskazując na nią paluszkiem, zapytała taty: „A co to? ”. Widok nie okazał się dla niej traumą, dziewczynka miała wtedy trzy lata, więc uznała ściętą głowę za włochatą piłkę.

Dziewczyny weszły na tereny tak zwanych „skałek ” – tak mieszkańcy mówili na ścieżkę prowadzącą nad zalew, którą otaczały głazy i kamienie wyglądające niemal jak skały. Wokół rosły same krzaki, krzewy i drzewa. Nocą nie docierało tutaj światło żadnej ulicznej lampy. Skręcając w lewo, w ciągu minuty dochodziło się do lasu. Idąc prosto, mijało się osiedle baraków.

Wszystko to, co składało się na osiedle baraków, nie wyglądało jak należy: ani ludzie, ani mieszkania, ani kontenery. Bliźniacze budynki, nie pokryte żadną farbą, albo do siebie bezpośrednio przylegały, albo był między nimi metrowy odstęp tworzący błotne przejście i służący mieszkańcom za wysypisko śmieci.

Przechodziły obok jednego z takich przejść, kiedy kilku dorosłych mężczyzn zaczęło się ze sobą przepychać. Powód bójki był nieznany. Uspokoili się dopiero wówczas, gdy dostrzegli mijające ich dziewczyny.

– Ta czarna smarkula z moim synem do klasy chodzi – wybełkotał jeden z nich, trzymając w ręku butelkę z piwem.

Olga wiedziała, że to ojciec Drągala – jednego z chłopców, który po raz trzeci próbuje skończyć gimnazjum. Drągal był tak samo wysoki jak jego ojciec. Wydawało się, że ich długie pokraczne nogi chwieją się, ilekroć mocniej zawieje wiatr, a swoje małe głowy mogliby wsadzić między sztachety w płocie. „Pewnie tępotę też ma po ojcu ” – pomyślała zaraz po tym, jak stary krzyknął, że baraki to dziadostwo i należy wyjechać do Stanów, bo w Londynie przynajmniej ludzi nie oszukują.

– Najwidoczniej jego mapa uwzględniała tylko to miasteczko – powiedziała Olga, spoglądając na chichoczącą Majkę.

Dziewczyny wiedziały, że kiedy kilku cepów zaczyna dyskutować na temat polityki, bezrobocia lub ekonomii, należy bez słowa ich ominąć.

Nigdzie nie spotkało się tyle patologii co tutaj. Nikt przy zdrowych zmysłach nie przechodził tędy samotnie, a jeśli przypadkiem znalazł się w tym miejscu, później opowiadał znajomym, że chyba przyśnił mu się koszmar. Trudno było odróżnić wariatów od pijaków, bo i jedni, i drudzy wyglądają jak zniszczone karykatury ludzkie. Ubrani są podobnie. Noszą wymiętoszone dżinsy, na których osiadły różne odpady spożywcze lub – co gorsza – naturalne. Często zakładają buty nie do pary. Potrafią mieć na jednej nodze dziurawego trampka, a na drugiej psu z gardła wyjętego sandała. Nie było tajemnicą, że po tylu nocach spędzonych na schodach, niskich murkach albo w przydrożnych zaroślach, zapach ich przepitych i przepoconych ciał jest odrażający.

Aby najkrótszą drogą dostać się nad zalew, trzeba przejść przez osiedle baraków i przez tory… Przejście jest o tyle niebezpieczne, że należy zdać się na słuch, ponieważ pociąg w ciągu sekundy może wyłonić się zza zakrętu. Miejsce, w którym tory gwałtownie zmieniają kierunek, jest całkowicie zasłonięte drzewami i dzikimi gąszczami, dlatego niektórzy radzą, aby pochylić się i sprawdzić, czy szyny drgają – jeżeli tak, to znaczy, że pociąg jest już blisko.

Tutejsze dzieci organizują tu bardzo niebezpieczną zabawę… Testują swoją odwagę. Stają między jedną a drugą szyną i czekają na nadjeżdżający pociąg. Gdy natężenie hałasu wzrasta i słychać stukot kół, dzieciaki nie ruszają się z miejsca. Kto najdłużej wytrzyma, nie uciekając przed nadjeżdżającym pociągiem, ten ma jaja wielkości arbuza.

Dziewczyn nie zdziwił fakt, że i tym razem staną się świadkami głupiej gry.

– Ale, frajerze, nie oszukuj! – krzyczał może ośmioletni blondynek do swojego przestraszonego kolegi. – Jedną nogą stajesz na prawej szynie, drugą na lewej! – Buszmen, spójrz, jak mu się nogi trzęsą, zaraz popuści!

Buszmen, czyli drugi kumpel blondynka, chłopiec o pyzatej, piegowatej twarzy, w odpowiedzi zaśmiał się, ale wcale nie wyglądał na wyluzowanego. Mrugał powiekami dwukrotnie częściej, niż robi się to normalnie i przygryzał wnętrze własnego policzka.

– Pęka siusiumajtek! – dodał Buszmen po chwili, chcąc zapunktować. Wiedział, że jest tchórzem, ale umiał to skrzętnie ukryć. Miał dziecięcy bebech, który wypływał w postaci galaretowatego tłuszczyku znad krótkich spodek, ale widocznie mu to nie przeszkadzało, bo ani razu nie próbował go schować. Ciemnozielona rozciągnięta koszulina chłopaka miała wyszczerbione brzegi, jakby ktoś przeciął ją nożyczkami, aby wiecznie spocone dziecko nie ugotowało się pod warstwą sztucznego materiału.

Wszyscy wyglądali, jakby przed chwilą skończyli bójkę w brudnej piaskownicy. Mieli poobijane kolana, które drapali, chcąc zedrzeć świeże strupy. Często wybuchali śmiechem, rzucając się małymi kamykami i żwirem, które mieli pod stopami. Ponieważ dopiero przestało mżyć, dzieciaki brudziły się błotem za każdym razem, gdy sięgały po leżące w wilgotnej ziemi kamienie.

Teraz chłopcy stali jeden obok drugiego i czekali na pierwszy sygnał nadjeżdżającego pociągu, czyli na drganie szyn pod butami. Ręce unieśli do góry, jakby mierzono do nich z pistoletu.

– Łapy do góry, Buszmen, takie są zasady! – krzyknął któryś z nich.

Mijały sekundy, ale tym chłopcom wydawało się, że czekają tu dobre kilka minut. Każdy z nich traktował tę grę jak prawdziwy test wytrzymałości psychicznej. Na tym osiedlu, aby zostać bohaterem, trzeba przyłączyć się do zabawy. Jeżeli się nie zdecydujesz, to wśród dzieciaków zawsze będzie miał opinię tchórza i frajera.

– Lolo, chyba coś słyszę, a Ty?! – krzyczał Buszmen, wywołując przedwczesny skok adrenaliny. Stanął na palcach i przechylał się na bok, niemal spadając z szyny, ale nie udało mu się zobaczyć, co dzieje się za zakrętem, bo zarośla zbyt gęsto rosły na poboczu.

Blondynek o przezwisku Lolo wyszczerzył małe kiełki, skupiając wzrok na torach.

– Nic nie słyszę, a ty zawsze gadasz bzdury! – odpowiedział obruszony.

Tylko raz, w 1998 roku, zginął tu chłopiec, który zbyt długo wpatrywał się w zakręt, a tymczasem pociąg nadjechał z drugiej strony.

Hałas potrafi zmylić i nie zawsze wiadomo, skąd dobiega.

Olga nie miała w zwyczaju sprawdzać, czy szyny drgają. Przechodziła przez tory, licząc na szczęście. Nawet się nie zawahała, zanim zrobiła krok naprzód.

– Olga, stój! – krzyknęła za koleżanką Maja, ale tamta była już po drugiej stronie.

– Jeszcze trochę tam postoisz i noc nas zastanie! No dawaj, nic nie jedzie!

Maja kucnęła i przyłożyła dłoń do torów. Nic nie wskazywało na to, aby miał za chwilę nadjechać pociąg, więc obrawszy sobie za punkt Olgę, biegła, nie patrząc na boki ani pod nogi. Ledwie zeskoczyła z torów, kiedy usłyszała głośne trąbienie i w ciągu ułamka sekundy pośpiech już przejeżdżał im przed twarzami. Później usłyszały dziecięce wrzaski po drugiej stronie. Buszmen, Lolo i ich kolega zdążyli zbiec i już śmiali się, przybijając sobie piątki. Dziewczyny poczuły ulgę, bo żadna z nich nie chciała być świadkiem śmierci któregoś z tych małolatów.

Przeszły wolno wzdłuż ścieżki, a mokre od deszczu chwasty porastające całe pobocze uderzały je po nogawkach dżinsów. Wzdrygały się za każdym razem, kiedy tędy przechodziły, bo tereny były niemal bagniste. Kiedy zdołały uporać się z wielkimi głębokimi kałużami, docierały do dzikich wysypisk śmieci. To miejsce było chyba jeszcze gorsze. Nic tak nie budzi wstrętu, jak widok zniszczonej przez człowieka przyrody. A ludzie wyrzucali tu dosłownie wszystko, nawet fotele. Ilekroć mijały porozdzierane worki, zatykały nosy. Bały się zaczerpnąć powietrza, które tym razem ze świeżością nie miało nic wspólnego.

Z oddali już wyłaniała się brązowo-zielona woda. Zawsze taka była, niezależnie od pory roku, a wszystko przez gliniaste dno i wodne rośliny, które porastały cały zalew. Kiedyś panowie tu wędkowali, teraz mawiali, że „ryby nie biorą ”.

Gdy dotarły do plaży, Majka powiedziała, że chciałaby zatopić to miasto.

– Jego się nie da zatopić… – Olga kopnęła plastikową butelkę, jakby czuła się tym faktem rozczarowana. – Bunkry wchłonęłyby całą wodę! – dodała.

– Przydałby się jakiś porządny kataklizm, który zmyłby tę dziurę z powierzchni Ziemi.

Dziewczyny niby żartowały, ale nienawidziły tego miejsca. Wydawało im się, że dawno temu ktoś zakleszczył je w jakieś pułapce i nie zamierza wypuścić, a tą pułapką było to miasteczko.

– Może porządny kataklizm zmyłby to miasto, ale tylko to, co nad ziemią. Bunkrów nic nie ruszy.

– Dobre byłoby i to.

Plaża – kilka lat temu będąca prawdziwą czystą piaszczystą plażą – w tej chwili była na wpół zarośnięta trawą, chwastami; piach był brudny i wychodziły spod niego papierki, pety, butelki plastikowe, szklane i kamienie. Nikt nie zadał sobie trudu, aby ją uprzątnąć.

Parę metrów za plażą znajdowała się betonowa muszla koncertowa. Drewniana scena umieszczona była pod kamienną kopułą. Wokół pozostały jeszcze cztery ławki i rozsypujący się parkiet do tańczenia. W ciągu dziesięciu lat nie odbył się tu żaden koncert. Mieszkańcy wspominają często, że tereny nad zalewem tętniły życiem. Odbywały się tu festyny, zawody sportowe, wszyscy mieli dostęp do łodzi, żaglówek.

Kilkanaście metrów dalej mieścił się duży basen dla dzieci z kamienną ślizgawką. Mimo okresu wakacyjnego nikt jednak nie napełnił go wodą. Wzdłuż całej plaży znajdowały się drewniane domki, w których kiedyś zatrzymywali się turyści. Teraz lepiej prezentowały się już baraki.

Na tym terenie było wszystko: boiska, baseny, domki, muszla koncertowa, stara, zamknięta od kilku lat restauracja, wieża ratownika, a nawet drążki do wykonywania ćwiczeń gimnastycznych. Cały obiekt niszczał i na dodatek straszył – wchodzący tu narażony był na widok czterech wbitych na wysokich palach tuż przy ogrodzeniu drewnianych kotów. Z pewnością nie były one ozdobą i właściwie nie wiadomo ani po co, ani kiedy, ani przez kogo zostały tam umieszczone.

Dziewczyny weszły na jeden z pomostów, z którego rozpościerał się widok na cały zalew, a także na tory, dlatego nawet będąc nad wodą, słyszy się przejeżdżające pociągi.

– Olga, co ty robisz?! – krzyknęła przerażona Maja, patrząc na koleżankę, która wspinała się po wąskich szczeblach drabiny.

– Wchodzę na górę!

– Drabina jest śliska! To niebezpieczne! – Maja zawsze panikowała, więc Olga nie zwracała uwagi na jej krzyki.

Metalowe poręcze i szczeble były wilgotne po deszczu. Niższa skocznia miała trzy metry wysokości, wyższa pięć. Gdyby którakolwiek z dziewczyn straciła równowagę, spadłaby albo na betonowy pomost, albo do wody. Pierwsza wersja upadku zakończyłaby się kalectwem lub śmiercią.

– Możesz mi wytłumaczyć, po co tam wchodzisz? – dopytywała Maja z rezygnacją.

– Byłaś tu kiedykolwiek? Na górze? – Maja pokręciła głową. – No właśnie, więc nie wiesz, co zyskujesz.

– Wiem natomiast, co stracę, jeżeli spadnę – dodała i zaczęła powoli wchodzić za Olgą.

– Daj rękę – zaproponowała Olga, będąc już na skoczni.

Gdy Maja wyciągnęła dłoń, aby Olga mogła ją chwycić, zobaczyła, że pod skocznią ktoś stoi. Postać mignęła jej przed oczami tak szybko, że dziewczyna nie zdążyła dokładnie zarejestrować jej twarzy, mimo to przestraszyła się i nieświadomie, mimowolnie puściła poręcz i natychmiast straciła równowagę. Wisiała niemal w powietrzu, wierzgała jedną nogą, drugą na szczęście opierała na szczeblu.

Dopiero po chwili dotarło do niej, że Olga usiłuje ją przytrzymać, ściskając mocno jej rękę.

– Przestań panikować i skup się! – krzyczała. Maja nie reagowała. – Spójrz na mnie!

Maja w końcu przestała wrzeszczeć.

– Trzy centymetry dzieli twoją lewą nogę od drabinki. Nie patrząc w dół, przesuń tam powoli nogę, ja cię trzymam – mówiła Olga, podpowiadając Mai, co powinna zrobić. Po chwili obie znalazły się na skoczni. Były bezpieczne.

Maja była przeciętnej urody nastolatką, a wszystko przez nienaturalnie wypukłe oczy, które – odnosiło się wrażenie – zaraz niepostrzeżenie wystrzelą. Poza tym miała mocno ścięte ramiona, które przy kobiecych, szerokich biodrach czyniły sylwetkę nieproporcjonalną i niezgrabną.

– Mówiłam ci, że to głupi pomysł! Mogłam spaść! – krzyczała, dygocąc jeszcze z nerwów.

– No i pewnie gdyby nie ja, to byś spadła.

– Śliskie te poręcze, prosiłam cię, żebyśmy nie wchodziły! – powiedziała Majka z wyraźną pretensją.

– Nie moja wina, że jesteś fajtłapą! – śmiała się Olga, uważając, że jej koleżanka to zwykły cykor wyolbrzymiający swoją krzywdę.

– A w ogóle, to ja kogoś tam widziałam, dlatego puściłam poręcz! – dodała nagle Maja.

Wziąwszy pod uwagę, że były tam obie, a na pomoście i za pomostem nikt nie stoi, Olga uznała, że się przesłyszała, albo koleżanka ze strachu postradała zmysły.

– Co?

– Ktoś stał pod skocznią z… psem; białym dużym kudłatym psiurem – sprecyzowała.

– Majka rozejrzyj się. Nie ma tu nikogo!

Nad dziewczynami kołowało stado ptaków. Przelatywały tuż nad ich głowami, jakby pragnęły wykurzyć je ze skoczni.

– Nie jestem ślepa i jeżeli mówię, że ktoś tu był, to znaczy, że ktoś tu był!

– Twoja wyobraźnia mnie czasami przeraża… – rzuciła Olga i położyła się na betonowej skoczni.

Ptaki odfrunęły i pozajmowały gałęzie pobliskich drzew, by za moment znów bujać po zachmurzonym niebie, tuż nad dziewczynami.

Majka nie miała wybujałej wyobraźni i nie myliła się, mówiąc, że ktoś stał na pomoście z białym kudłatym psem, ale gdy tylko dziewczyna spojrzała w dół, postać i kundel zniknęli.

– Wiesz… moja mama opowiadała mi, że jej kolega z klasy, to było bardzo dawno temu, skoczył z tej skoczni na główkę – tylko nie trafił do wody… – powiedziała Majka, zmieniając temat.

– Co ty opowiadasz?!

– Naprawdę! Nie ściemniam. Ponoć stał tu, gdzie my teraz leżymy, i krążył po skoczni, przygotowywał się do skoku, a później okazało się, że chciał popełnić samobójstwo, bo przeskoczył przez tę barierkę – mówiła Majka, dotykając żółtej rurki – i centralnie upadł łbem z pięciu metrów na pomost…

– Ohydna historia… – skrzywiła się Olga. Chyba w każdym wizja chłopaka upadającego głową na betonowy pomost wzbudziłaby przerażenie. Po takich opowieściach człowiek aż czuje ból takiego upadku i mimowolnie łapie się za własną potylicę, jakby chciał się upewnić, że wszystko z nią w porządku.

– Wcale nie, bo gość nie umarł. Dostał wylewów, miał złamany kręgosłup w iluś miejscach…

– I stał się warzywem… – przerwała Olga. – Chyba wolałabym umrzeć. Być dla całej rodziny ciężarem, a samemu nie móc żyć i przede wszystkim być pozbawionym nadziei na poprawę, jest czymś niewyobrażalnie okropnym. W takich przypadkach los udowadnia, że potrafi być wstrętny.

– Może i masz rację… Po co tu w ogóle jesteśmy?

– Wczuj się w klimat. Złap oddech i nie odzywaj się do mnie przez piętnaście minut – powiedziała Olga, po czym wyciągnęła papierosa i obie położyły się twarzami do ledwie świecącego słońca.

Chyba tylko ona potrafiła znaleźć w tym miasteczku miejsce, gdzie można było się zrelaksować. Z lotu ptaka wyglądało jak zniszczone dawno temu gniazdo, z którego wypadły pisklęta i teraz świeci pustką, będąc całkiem zapomniane.

Wszystko, co zostało tu stworzone przez człowieka, rozsypywało się. Skocznia, na której leżały dziewczyny, stoi tu od przeszło osiemdziesięciu lat. Betonowy filar dawno temu popękał, a z poręczy odrywają się resztki żółtej farby. Uchwyty częściowo zżera rdza. Tu niemal czuje się ich wiek. Po drugiej stronie pomostu umieszczono pięć słupków startowych. Kiedyś organizowano tu zawody pływackie. Teraz są to po prostu zniszczone sterczące kwadratowe stopnie. Pięćdziesiąt metrów od tego pomostu znajduje się drugi, identyczny, ale zamiast dwóch skoczni, przyczepione są tam stare, brudne, przez nikogo nieużywane kajaki i rowery wodne, które obijają się o siebie, ilekroć zawieje wiatr. Kiedyś z tamtego pomostu ratownicy obserwowali plażę i kąpiących się w wodzie, teraz nie ma kto obserwować ani nie ma kogo obserwować.

– Wiesz, czego się najbardziej boję? – zapytała Majka, wyrywając Olgę z drzemki.

– Nie wiem. Po tobie wszystkiego można się spodziewać. Może… zamkniętych pomieszczeń, wizji spędzenia nocy w studni albo w bunkrach… – wyliczała leniwie Olga.

– Nie. Chociaż niepotrzebnie wypaliłaś z tymi nocami w bunkrach. – Majka wzdrygnęła się na samą myśl. – Najbardziej boję się, że tu zostanę. Czasami odnoszę wrażenie, że to miasto wysysa z ludzi siłę… Naprawdę – dodała. – Jakby pozbawiało mieszkańców ich życiowej energii.

– Co ty pieprzysz, Majka?! – śmiała się Olga, chociaż w głębi duszy się z nią zgadzała. Niczego nie pragnęła bardziej od wydostania się z tego chlewu, jak nazywali to miasto młodzi.

*

W drodze powrotnej z zalewu dziewczyny szły obok siebie, ale myślami odpłynęły w dwie zupełnie różne strony. Gdy zeszły na szkolne boisko, ciszę przerwała Majka:

– Widzisz tę dziewczynę? Wydaje mi się, że to właśnie ją widziałam nad zalewem…

– A kto to jest? Jakaś nowa? – dopytywała Olga, mrużąc oczy.

– Nie spotkałam jej tu wcześniej. Ale jestem niemal pewna, że to… – Nie zdążyła dokończyć, bo Olga już podbiegła do nieznajomej dziewczyny i zapytała:

– Cześć. Jesteś tu nowa?

– Tak jakby – odpowiedziała tamta niechętnie. Miała specyficzną urodę. Jej twarz była niemal przeźroczysta, wyglądała na chorą i osłabioną, bo czoło pokrywały jej kropelki potu.

– Byłaś już tu kiedyś? Do kogo przyjechałaś? – dopytywała Olga, ale nieznajoma dziewczyna odpowiedziała tylko na pierwsze pytanie.

– Okolica wydaje się znajoma… Kto to? – zapytała nagle, patrząc w okno jednej z kamienic. W oknie stała kobieta. Wyglądała na wychudzoną i bladą. Intensywnie spoglądała w ich stronę.

– A, to obłąkana Wanda. Stara i tragiczna historia.

– Aha… Nie wychodzi z domu?

– Nie no, wychodzi, ale czasami myślę, że byłoby lepiej dla wszystkich, gdyby nie wychodziła.

– Dlaczego?

– Bo jest… wiesz… – Olga zawiesiła głos, kręcąc palcem kółeczko wokół własnej skroni.

– A dlaczego stara i tragiczna historia? – dopytywała nieznajoma.

– Dwadzieścia lat temu znaleźli jej martwego syna w okolicznych bunkrach. Nigdy nie odnaleziono sprawcy – mówiła z taką obojętnością, jakby opowiadała o robieniu kanapki.

– Jak umarł?

– Nie wiem do końca. Niektórzy mówią, że tak po prostu. Nie znaleźli żadnego śladu. A dlaczego cię to tak interesuje?

Dziewczyna nie odpowiedziała. Ostatni raz zerknęła w stronę kobiety, którą w miasteczku nazywano obłąkaną, odwróciła się i odeszła. Ktoś, kto przysłuchiwałby się tej rozmowie, z pewnością stwierdziłby, że nieznajoma dziewczyna jest wyjątkowo oszczędna w słowach. A ktoś inny pomyślałby, że w tym miasteczku nawet ludzie są dziwni – i miałby rację, niektórzy przerażali.

Mieszkańcy długo żyli śmiercią syna obłąkanej kobiety. Nastolatek wszedł do bunkra i z jakiegoś powodu tam umarł. Poza tym pani Wanda mówiła, że widziała sprawcę, ale nikt jej nie uwierzył, sądząc, że to banialuki. Tym bardziej, że rysopis, jaki podawała, nie pasował do żadnego mieszkańca. Był bardzo niedokładny, mglisty i nieco irracjonalny.

*

Olga wróciła do domu. Przeszła przez salon. Pokój był skromnie urządzony. Panował tu porządek. Nie było w tym mieszkaniu nic nadzwyczajnego, oprócz tego, że brakowało kwiatów, ozdób, obrazów, zdjęć. Wyglądało tak, jakby ktoś wprowadził się tu godzinę wcześniej i nie zdążył jeszcze rozpakować wszystkich pudeł. Minęła salon. Po lewej stronie znajdował się pokój Mikołaja – młodszego brata Olgi – po prawej mieścił się jej pokój.

Na drzwiach wisiała tabliczka z napisem: „Zakaz wstępu ”. Za drzwiami panował ogromny bałagan. Na niższych pułkach porozrzucane były kolczyki, wisiorki, pierścionki, rzemyki i bransolety. Dwie ściany były w kolorze ciemnej zieleni, dwie kolejne w kolorze bordo. Mnóstwo dziwnych przedmiotów leżało na parapecie, zwisało z firanek, było przyklejone do mebli, m.in.: plakaty, breloczki, własnoręcznie szyte torby, otwieracze do butelek, kilka starych zegarów, skrzypce bez strun, a przy oknie stało akwarium z brązową jaszczurką.

– Olga, kolacja! – usłyszała zza ściany głos ojca.

Ojciec postawił przed Olgą talerz makaronu z sosem.

– Nie umiesz gotować – zaczęła, wsysając ostentacyjnie spaghetti. Ojciec nie odpowiedział, zwrócił się jednak do Mikołaja:

– Chcesz jeszcze żółtego sera? Posypać ci nim makaron? – Chłopiec kiwnął głową.

– Nie umiesz gotować – powtórzyła. – Mama pewnie umiała – dodała, chcąc jak zwykle sprowokować ojca do wybuchu.

Ojciec uderzył pięścią w stół. Rzadko bywał nerwowy, ale w stosunku do Olgi szybko tracił cierpliwość. Był wysokim, postawnym mężczyzną o ostrych rysach twarzy.

– Dość tego! Umyj po sobie talerz i idź do swojego pokoju!

Olga nie ruszyła się z miejsca.

– To powiedz, co się z nią stało? – dopytywała.

– Mówiłem ci już setki razy!

– Jakoś mi trudno ci uwierzyć. Jesteś kłamcą. Mówiłeś, że się tu przeprowadziliśmy, bo w Gdańsku straciłeś pracę! A ja wiem, że uciekłeś na jakieś zadupie, żeby cię nikt nie znalazł!

– Co ty wygadujesz? Matka nas wszystkich zostawiła. Tu mieliśmy mieszkanie po babci.

Olga przerwała rozmowę. Spojrzała na brata. Chłopiec odłożył już talerz i rysował coś na kartce papieru.

– A ty jedz i odłóż chociaż na chwilę te bazgroły! Zachowuj się, przy stole jesteś!

Chłopiec, nie patrząc na siostrę, odłożył kredki i zaczął jeść.

– Olga, ja nie wiem, jak powinienem z tobą rozmawiać – powiedział ojciec.

– Nie rozmawiaj, daj mi kasę na pociąg. Chcę wrócić do Gdańska.

– Nie ma mowy, nigdzie nie pojedziesz.

– Jak zwykle. Wszystko musi być po twojej myśli! – powiedziała i wstała od stołu. – Prędzej czy później i tak pojadę i nie będę się ciebie pytała o zgodę – rzuciła i skierowała się w stronę wyjścia. – Nienawidzę ciebie, tych ludzi i tego przeklętego miejsca, gdzie człowiek codziennie umiera! – krzyczała, będąc już na klatce.

Olga większość czasu przesiadywała poza domem. Denerwował ją jej niepełnosprawny brat, a jeszcze bardziej ojciec, który poświęcał mu każdą wolną chwilę. Wiedziała, że gdyby nie ojciec, Mikołaj nie poradziłby sobie z najprostszymi czynnościami. Wiedziała też, że poświęcanie mu stuprocentowej uwagi jest konieczne, bo chłopiec nie może pozostać bez opieki nawet podczas kąpieli, ale nie mogła odpędzić myśli, że życie nie powinno tak wyglądać. Ani życie jej ojca, ani brata – i to doprowadzało ją do szału.