-
W empik go
Z dziejów Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 kwietnia 2017
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Z dziejów Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej - ebook
Czy Vlad Tepes zwany Drakulą naprawdę wbijał ludzi na pal i pił ich krew? Dlaczego Jan III Sobieski nie wykorzystał zwycięstwa pod Wiedniem w 1683 roku? Czy Sulejman Wspaniały mógł zniszczyć chrześcijaństwo? Czy chcesz poznać odpowiedzi na te pytania? Jeśli tak, sięgnij po książkę, w której autor prezentuje kilkanaście artykułów popularnonaukowych z dziejów Polski, Turcji, Rosji, Siedmiogrodu oraz historii Górnego Śląska.
| Kategoria: | Popularnonaukowe |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8104-643-5 |
| Rozmiar pliku: | 1,8 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Wstęp
W historii Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej nie brakuje wydarzeń i postaci, które miały decydujący wpływ na losy wielu krajów europejskich, jak również całego kontynentu. W tym rejonie Europy ścierały się największe mocarstwa, do których z pewnością należy zaliczyć Polskę, a od 1569 roku Rzeczpospolitą Obojga Narodów, która od zwycięstwa pod Grunwaldem w 1410 roku aż po koniec XVII wieku odgrywała jedną z najważniejszych ról w Europie Środkowo-Wschodniej. To właśnie Polska zwana „przedmurzem chrześcijaństwa” prowadziła nieustanne wojny z muzułmańską Turcją, protestancką Szwecją i prawosławną Rosją. Wojny z tymi państwami kosztowały nasz kraj upadek gospodarczy i militarny, który na przełomie XVII i XVIII doprowadził do podporządkowania Rzeczypospolitej wschodniemu sąsiadowi — Rosji. To właśnie Rosja wyszła z wojen polsko-rosyjskich zwycięsko pod koniec XVII wieku. Dołączyły do niej Austria, która wykorzystała wiktorię wiedeńską Jana III Sobieskiego z 1683 roku, a także w XVIII wieku Prusy, które skorzystały na upadku Polski. Z grona mocarstw europejskich na przełomie XVII i XVIII wieku wypadły Szwecja, po śmierci Karola XII oraz Turcja, która po klęsce pod Wiedniem w 1683 roku i pokoju Karłowickim w 1699 roku, zakończyła swoją ekspansywną politykę w głąb chrześcijańskiej Europy.
Na łamach niniejszej książki prezentuje państwu kilkanaście artykułów popularnonaukowych prezentujących wybrane przeze mnie wydarzenia z historii Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej od czasów średniowiecza aż po XX wiek. Wśród nich są zarówno artykuły związane z historią Polski, jak również Turcji, Austrii, Rosji, Siedmiogrodu oraz takich postaci jak Jan III Sobieski, Vlad Tepes /Dracula/, Stefan Batory czy Sulejman Wspaniały. W publikacji opisał również dzieje I Pułku Strzelców Bytomskich, wydarzenia związane z Tragedią Górnośląską oraz Tragedią Miechowicką w 1945 roku.
Szczególnie zwracam uwagę na artykuły poświęcone dziejom Pułku Bytomskiego i wydarzeniom na Górnym Śląsku w 1945 roku. W artykule dotyczącym I Pułku Strzelców Bytomskich została wykorzystana unikatowa publikacja /maszynopis dr Edwarda Hanke zawierający historię Pułku Bytomskiego/, który w 1939 roku miał zostać oddany do druku, jednak ze względu na wybuch II wojny światowej nie został opublikowany. Odnosząc się do artykuły poświęconemu wydarzeniom na Górnym Śląsku w 1945 roku wykorzystane w głównej mierze zostały materiały Instytutu Pamięci Narodowej, a także wydawnictwa i materiały Urzędu Miejskiego w Bytomiu, prezentujące obszerną wiedzę na temat tragicznych zdarzeń w wielu śląskich miastach po wkroczeniu Armii Czerwonej na Górny Śląsk w 1945 roku. W pozostałych artykułach wykorzystana została dostępna bibliografia odnosząca się do danego zagadnienia, które zostało opisane na łamach niniejszej pracy. Dzięki temu czytelnik chcąc zgłębić i rozszerzyć wiedzę na interesujący go artykuł, może sięgnąć po wskazane publikacje podane we wskazówkach bibliograficznych.
Tomasz Sanecki
31 stycznia 2017 r.Droga do Imperium Osmańskiego — podboje tureckie od połowy XIV do końca XV wieku w Europie Południowej i Środkowej
Zajęci wewnętrznymi konfliktami i sporami monarchowie europejscy w XIV wieku nie zdawali sobie sprawy, że ze Wschodu nadciąga ogromne niebezpieczeństwo, które w kolejnych wiekach będzie zagrażało całej chrześcijańskiej Europie. Państwo, które powstało na gruzach innych krajów z biegiem lat rozszerzało swoje granice, zagarniając kolejne ziemie chrześcijańskie. Tak powstało Imperium Osmańskie, które wykorzystało bierność władców chrześcijańskich. Kiedy zrozumiano, że Turcy zagrażają całej Europie, podejmowano próby zahamowania ekspansji Osmanów. Kończyły się one jednak wielkimi klęskami, jak pod Warną w 1444 roku czy Mohaczem w 1526 roku. Gdyby jednak władcy chrześcijańscy w drugiej połowie XIV wieku nie pozostawili na pastwę losu narodów bałkańskich, historia mogła potoczyć się zupełnie innym torem.
Gdy w 1352 roku Turcy opanowali pierwszy skrawek ziemi na Półwyspie Bałkańskim, niewielką fortecę Tzympe, zaś w 1354 roku twierdzę Gallipoli, nikt wówczas w Europie nie spodziewał się, że ze Wschodu nadciągnęło realne zagrożenie dla świata chrześcijańskiego. Opanowując Gallipoli Turcy Osmańscy postawili na trwałe stopę na kontynencie europejskim, rozpoczynając tym samym okres wielkich podbojów, których apogeum przypadło na rządy Murada I i Sulejmana II Wspaniałego. Ich zapowiedzią były wojny prowadzone przez Turków z Bułgarami i Serbami w drugiej połowie XIV wieku. Już starcie pod Cirmenu na prawym brzegu rzeki Maricy w 1371 roku miało kluczowe znaczenie dla dalszej ekspansji tureckiej w południowej Europie. Zwycięstwo sułtana Murada I nad wojskami serbskimi nie tylko otworzyło wrota do podboju południowo — wschodniej Europy, ale wzmocniło pozycję Turków, którzy zrezygnowali z dotychczasowej ostrożnej polityki wobec państw bałkańskich i zdecydowali się na kontynuowanie ekspansji w głąb Bałkanów. Efektem takiej polityki wojowniczego Murada I było kolejne starcie z wojskami serbskimi. Tym razem naprzeciw Turkom stanęły połączone siły księcia serbskiego Lazara I, Vuka Brankovica i rządzącego Bośnią Tyrtka I. 15 czerwca /według kalendarza gregoriańskiego 28 czerwca/ 1389 roku na Kosowym Polu doszło do jednej z największych bitew średniowiecza. Starło się w niej 25 tysięcy żołnierzy serbsko — bośniackich i około 40 tysięcy Turków. Bitwa, w której życie stracili zarówno książę Lazar I, jak i sułtan Murad I zakończyła się zwycięstwem Turków. Dla Państwa Osmanów bitwa na Kosowym Polu oznaczała przełom w dalszej polityce podbojów na Bałkanach. Mimo że z punktu militarnego bitwa na Kosowym Polu nie miała decydującego znaczenia, to kolejna porażka wywołała efekt porażający wśród narodów zamieszkujących Bałkany. W kolejnych latach nie było ich bowiem stać na tak wielki wysiłek wojenny, a wobec narastającej przewagi Turków byli bezsilni i wkrótce zostali wchłonięci przez powstające Imperium Osmańskie.
Turcy bowiem zaczęli wykorzystywać słabość nie tylko Bizancjum, ale również Bułgarii i innych państw bałkańskich. W 1393 roku Osmanowie podbili Bułgarię, w 1396 roku hospodarstwo wołoskie, zaś w latach 1393—1394 roku sułtan Bajazyd I Błyskawica przyłączył do Turcji obszary Albanii i Macedonii. Ekspansja turecka w Europie południowej została zatrzymana, jednak na krótko, w wyniku klęski jaką ponieśli Turcy 20 lipca 1402 roku pod Ankarą. Rozegrała się tam bowiem jedna z decydujących bitew, w której starły się wojska tureckie pod wodzą Bajazyda I Błyskawicy i Timura /Tamerlana/. Batalia zakończyła się całkowitym zwycięstwem wojsk Timura, który nie tylko uwięził Bajezyda, ale zajął Ankarę i spustoszył tereny Azji Mniejszej. Zwycięstwo Timura spowodowało przerwanie na wiele lat ekspansji tureckiej. Państwa chrześcijańskie na Bałkanach oraz Bizancjum nie potrafiły jednak wykorzystać okresu słabości Turków i doprowadzić do oddalenia raz na zawsze niebezpieczeństwa ze strony Osmanów. W 1413 roku Turcy pod wodzą Mehmeda I złączyli podzielone posiadłości i rozpoczęli nowy okres podbojów, tym bardziej, że w 1405 roku zmarł Timur, a jego następca nie miał już tak wielkich zdolności, jak osławiony Tamerlan.
Nie wykorzystana sytuacja przez narody chrześcijańskie w okresie rozbicia Państwa Osmanów przez Timura, zemściła się za panowania sułtana Murada II. Nowy władca w 1430 roku zajął Saloniki, w 1439 roku przywrócił panowanie nad Serbią, jednak w 1442 roku pod Jalomicą wojska tureckie zostały pokonane przez węgierskiego wodza Jana Hunyadiego. Mimo klęski ekspansja turecka nie została zahamowana. Dwa lata później, 10 listopada 1444 roku wojska osmańskie rozgromiły armię węgierską króla Władysława Warneńczyka, który zginął w bitwie. Jego śmierć oznaczała nie tylko rozpad unii personalnej polsko-węgierskiej, co wiązało się z końcem panowania Jagiellonów na Węgrzech, ale zniweczyła również papieski plany wypędzenia Turków z Europy. Klęską pod Warną doprowadziła także do wewnętrznych walk o władzę na Węgrzech, którą ostatecznie w 1446 roku przejął jako regent Jan Hunyady. Węgrzy wiązali z nim wielkie nadzieje w starciu z Turkami, jednak w 1448 roku w drugiej bitwie na Kosowym Polu, wojska tureckie pokonały Węgrów. Klęską Hunyadiego nie tylko doprowadziła do załamanie się jego planów wzmocnienia władzy na Węgrzech, ale także po zrzeczeniu się regencji i w następstwie klęski na Kosowym Polu, Madziarzy zrezygnowali z ekspansywnej polityki wobec Osmanów. Sytuację tą wykorzystali Turcy, który pod rządami Mehmeda II rozpoczęli nowe podboje w Europie, osiągając największy triumf w dotychczasowych zmaganiach ze światem chrześcijańskim. Tym sukcesem było zdobycie 29 maja 1453 roku Konstantynopola i ostateczny upadek Cesarstwa Bizantyjskiego.
Następnie sułtan zaczął umacniać swoje wpływy na Bałkanach oraz rozpoczął w 1455 roku przygotowania do nowej wojny z Węgrami, która wybuchła w 1456 roku. Zakończyła się ona jednak dla Turków niepowodzeniem. Oblężony Belgrad /wówczas w granicach Węgier/, dzięki odsieczy Jana Hunyada zdołał obronić się przed naporem Osmanów, którzy po nieudanych szturmach zdecydowali się zwinąć oblężenie. Sułtan turecki mimo niepowodzenia na Węgrzech, nie zrezygnował z dalszych podbojów. W 1462 roku Mehmed II zmusił do uległości Wołoszczyznę, następnie Mołdawię w 1487, zaś dzięki opanowaniu twierdz Kilia i Akerman, Turcy uzyskali granicę z rozległym państwem polsko-litewskim. Ten fakt miał ogromne znaczenie dla stosunków polsko-tureckich. Już bowiem pod koniec XV wieku, w 1497 roku król Polski Jan Olbracht zorganizował wyprawę wojenną z zamiarem odebrania Turkom besarabskich portów Kilii i Białogrodu. Ekspedycja ta przerodziła się ostatecznie w wojnę z Mołdawią, która lawirowała między Polską, Węgrami a Turcją. W kolejnych wiekach, zwłaszcza w XVII stuleciu, rywalizacja polsko-turecka o Mołdawię niejednokrotnie przeradzała się w otwarte konflikty, które trwały aż do czasów Jana III Sobieskiego. „Lew Lechistanu” jak nazywano Sobieskiego próbował zdobyć hospodarstwo dla swoje syna, ułatwiając mu tym samym elekcję na tron Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Nigdy mu się to nie udało, a Mołdawia mimo wielu prób jej zajęcia przez Polaków, pozostała lennem Turcji.
Oprócz zagarnięcia Wołoszczyzny, Mołdawii i portów nadczarnomorskich, Turcy opanowali także Bośnię w 1463 roku, Hercegowinę w 1483 roku oraz Albanię w 1479 roku. W latach 1475 — 1478 sułtan Mehmed II opanował Krym, narzucając zwierzchnictwo chanatowi tatarskiemu Girejów. W granicach Imperium Osmańskiego znalazła się także należąca do Genui — Kaffa, którą Turcy zajęli w 1475 roku. Wkrótce w rękach Osmanów dostały się także inne miasta wybrzeża Morza Czarnego, doprowadzając nie tylko do zaostrzenia tam stosunków międzynarodowych w tym rejonie, ale przede wszystkim do powstania silnych związków tatarsko — tureckich. Zarówno Tatarzy, jak i Turcy wykorzystywali ten sojusz do nacisku na swoich sąsiadów, czyli Polskę i Moskwę, co miało miejsce przez dwa kolejne wieki, aż do końca XVII stulecia. Niejednokrotnie Tatarzy mieszali się w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej Obojga Narodów, czego doskonałym przykładem było powstanie Chmielnickiego w drugiej połowie XVII wieku. Ich potęga zakończyła się wraz ze zmierzchem mocarstwowej pozycji Turcji i powstaniem nowej, tym razem na Wschodzie — Rosji.
Mehmed II podczas swojego trzydziestoletniego panowania stał się głównym twórcą Imperium Osmańskiego. W Europie udało mu się opanować szereg terytoriów, począwszy od Bałkanów, a kończąc na wybrzeżu Morza Czarnego w rejonie Krymu. Turcja pod koniec XV wieku to państwo, które w Europie południowej i środkowej zdołało już podbić posiadłości Cesarstwa Bizantyjskiego, Ateny, Epir, Albanię, Bułgarię, Serbię, Bośnię, Hercegowinę, Wołoszczyznę, Mołdawię i Chanat Krymski. Najważniejszym dokonaniem było jednak zdobycie w 1453 roku Konstantynopola, upadek Cesarstwa Bizantyjskiego, a także przeniesienie stolicy do podbitego miasta. Mehmed II Zdobywca tym samym ugruntował swoją pozycję, jako twórca imperium oraz miał podstawy, aby poczuć się jako spadkobierca bizantyjskich cesarzy. Zdobywca Konstantynopola pozostawił silne państwo następcy Bajazydowi II, który podczas swoich rządów zdołał utrzymać zdobycze poprzednika. Dopiero kolejni sułtani — Selim I Groźny i jego następca Sulejman Wspaniały wykorzystali dorobek Mehmeda II, dokonując spektakularnych podbojów, realnie zagrażając całemu chrześcijaństwu.
Wskazówki bibliograficzne:
Borkowska Urszula, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2012;
Czamańska Ilona, Leśny Jan, Bitwa na Kosowym Polu 1389, Poznań 2015;
Demel Juliusz, Historia Rumunii, Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź 1986;
Dziubiński Andrzej, Stosunki dyplomatyczne polsko-tureckie w latach 1500—1572 w kontekście
Darmowy fragment
W historii Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej nie brakuje wydarzeń i postaci, które miały decydujący wpływ na losy wielu krajów europejskich, jak również całego kontynentu. W tym rejonie Europy ścierały się największe mocarstwa, do których z pewnością należy zaliczyć Polskę, a od 1569 roku Rzeczpospolitą Obojga Narodów, która od zwycięstwa pod Grunwaldem w 1410 roku aż po koniec XVII wieku odgrywała jedną z najważniejszych ról w Europie Środkowo-Wschodniej. To właśnie Polska zwana „przedmurzem chrześcijaństwa” prowadziła nieustanne wojny z muzułmańską Turcją, protestancką Szwecją i prawosławną Rosją. Wojny z tymi państwami kosztowały nasz kraj upadek gospodarczy i militarny, który na przełomie XVII i XVIII doprowadził do podporządkowania Rzeczypospolitej wschodniemu sąsiadowi — Rosji. To właśnie Rosja wyszła z wojen polsko-rosyjskich zwycięsko pod koniec XVII wieku. Dołączyły do niej Austria, która wykorzystała wiktorię wiedeńską Jana III Sobieskiego z 1683 roku, a także w XVIII wieku Prusy, które skorzystały na upadku Polski. Z grona mocarstw europejskich na przełomie XVII i XVIII wieku wypadły Szwecja, po śmierci Karola XII oraz Turcja, która po klęsce pod Wiedniem w 1683 roku i pokoju Karłowickim w 1699 roku, zakończyła swoją ekspansywną politykę w głąb chrześcijańskiej Europy.
Na łamach niniejszej książki prezentuje państwu kilkanaście artykułów popularnonaukowych prezentujących wybrane przeze mnie wydarzenia z historii Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej od czasów średniowiecza aż po XX wiek. Wśród nich są zarówno artykuły związane z historią Polski, jak również Turcji, Austrii, Rosji, Siedmiogrodu oraz takich postaci jak Jan III Sobieski, Vlad Tepes /Dracula/, Stefan Batory czy Sulejman Wspaniały. W publikacji opisał również dzieje I Pułku Strzelców Bytomskich, wydarzenia związane z Tragedią Górnośląską oraz Tragedią Miechowicką w 1945 roku.
Szczególnie zwracam uwagę na artykuły poświęcone dziejom Pułku Bytomskiego i wydarzeniom na Górnym Śląsku w 1945 roku. W artykule dotyczącym I Pułku Strzelców Bytomskich została wykorzystana unikatowa publikacja /maszynopis dr Edwarda Hanke zawierający historię Pułku Bytomskiego/, który w 1939 roku miał zostać oddany do druku, jednak ze względu na wybuch II wojny światowej nie został opublikowany. Odnosząc się do artykuły poświęconemu wydarzeniom na Górnym Śląsku w 1945 roku wykorzystane w głównej mierze zostały materiały Instytutu Pamięci Narodowej, a także wydawnictwa i materiały Urzędu Miejskiego w Bytomiu, prezentujące obszerną wiedzę na temat tragicznych zdarzeń w wielu śląskich miastach po wkroczeniu Armii Czerwonej na Górny Śląsk w 1945 roku. W pozostałych artykułach wykorzystana została dostępna bibliografia odnosząca się do danego zagadnienia, które zostało opisane na łamach niniejszej pracy. Dzięki temu czytelnik chcąc zgłębić i rozszerzyć wiedzę na interesujący go artykuł, może sięgnąć po wskazane publikacje podane we wskazówkach bibliograficznych.
Tomasz Sanecki
31 stycznia 2017 r.Droga do Imperium Osmańskiego — podboje tureckie od połowy XIV do końca XV wieku w Europie Południowej i Środkowej
Zajęci wewnętrznymi konfliktami i sporami monarchowie europejscy w XIV wieku nie zdawali sobie sprawy, że ze Wschodu nadciąga ogromne niebezpieczeństwo, które w kolejnych wiekach będzie zagrażało całej chrześcijańskiej Europie. Państwo, które powstało na gruzach innych krajów z biegiem lat rozszerzało swoje granice, zagarniając kolejne ziemie chrześcijańskie. Tak powstało Imperium Osmańskie, które wykorzystało bierność władców chrześcijańskich. Kiedy zrozumiano, że Turcy zagrażają całej Europie, podejmowano próby zahamowania ekspansji Osmanów. Kończyły się one jednak wielkimi klęskami, jak pod Warną w 1444 roku czy Mohaczem w 1526 roku. Gdyby jednak władcy chrześcijańscy w drugiej połowie XIV wieku nie pozostawili na pastwę losu narodów bałkańskich, historia mogła potoczyć się zupełnie innym torem.
Gdy w 1352 roku Turcy opanowali pierwszy skrawek ziemi na Półwyspie Bałkańskim, niewielką fortecę Tzympe, zaś w 1354 roku twierdzę Gallipoli, nikt wówczas w Europie nie spodziewał się, że ze Wschodu nadciągnęło realne zagrożenie dla świata chrześcijańskiego. Opanowując Gallipoli Turcy Osmańscy postawili na trwałe stopę na kontynencie europejskim, rozpoczynając tym samym okres wielkich podbojów, których apogeum przypadło na rządy Murada I i Sulejmana II Wspaniałego. Ich zapowiedzią były wojny prowadzone przez Turków z Bułgarami i Serbami w drugiej połowie XIV wieku. Już starcie pod Cirmenu na prawym brzegu rzeki Maricy w 1371 roku miało kluczowe znaczenie dla dalszej ekspansji tureckiej w południowej Europie. Zwycięstwo sułtana Murada I nad wojskami serbskimi nie tylko otworzyło wrota do podboju południowo — wschodniej Europy, ale wzmocniło pozycję Turków, którzy zrezygnowali z dotychczasowej ostrożnej polityki wobec państw bałkańskich i zdecydowali się na kontynuowanie ekspansji w głąb Bałkanów. Efektem takiej polityki wojowniczego Murada I było kolejne starcie z wojskami serbskimi. Tym razem naprzeciw Turkom stanęły połączone siły księcia serbskiego Lazara I, Vuka Brankovica i rządzącego Bośnią Tyrtka I. 15 czerwca /według kalendarza gregoriańskiego 28 czerwca/ 1389 roku na Kosowym Polu doszło do jednej z największych bitew średniowiecza. Starło się w niej 25 tysięcy żołnierzy serbsko — bośniackich i około 40 tysięcy Turków. Bitwa, w której życie stracili zarówno książę Lazar I, jak i sułtan Murad I zakończyła się zwycięstwem Turków. Dla Państwa Osmanów bitwa na Kosowym Polu oznaczała przełom w dalszej polityce podbojów na Bałkanach. Mimo że z punktu militarnego bitwa na Kosowym Polu nie miała decydującego znaczenia, to kolejna porażka wywołała efekt porażający wśród narodów zamieszkujących Bałkany. W kolejnych latach nie było ich bowiem stać na tak wielki wysiłek wojenny, a wobec narastającej przewagi Turków byli bezsilni i wkrótce zostali wchłonięci przez powstające Imperium Osmańskie.
Turcy bowiem zaczęli wykorzystywać słabość nie tylko Bizancjum, ale również Bułgarii i innych państw bałkańskich. W 1393 roku Osmanowie podbili Bułgarię, w 1396 roku hospodarstwo wołoskie, zaś w latach 1393—1394 roku sułtan Bajazyd I Błyskawica przyłączył do Turcji obszary Albanii i Macedonii. Ekspansja turecka w Europie południowej została zatrzymana, jednak na krótko, w wyniku klęski jaką ponieśli Turcy 20 lipca 1402 roku pod Ankarą. Rozegrała się tam bowiem jedna z decydujących bitew, w której starły się wojska tureckie pod wodzą Bajazyda I Błyskawicy i Timura /Tamerlana/. Batalia zakończyła się całkowitym zwycięstwem wojsk Timura, który nie tylko uwięził Bajezyda, ale zajął Ankarę i spustoszył tereny Azji Mniejszej. Zwycięstwo Timura spowodowało przerwanie na wiele lat ekspansji tureckiej. Państwa chrześcijańskie na Bałkanach oraz Bizancjum nie potrafiły jednak wykorzystać okresu słabości Turków i doprowadzić do oddalenia raz na zawsze niebezpieczeństwa ze strony Osmanów. W 1413 roku Turcy pod wodzą Mehmeda I złączyli podzielone posiadłości i rozpoczęli nowy okres podbojów, tym bardziej, że w 1405 roku zmarł Timur, a jego następca nie miał już tak wielkich zdolności, jak osławiony Tamerlan.
Nie wykorzystana sytuacja przez narody chrześcijańskie w okresie rozbicia Państwa Osmanów przez Timura, zemściła się za panowania sułtana Murada II. Nowy władca w 1430 roku zajął Saloniki, w 1439 roku przywrócił panowanie nad Serbią, jednak w 1442 roku pod Jalomicą wojska tureckie zostały pokonane przez węgierskiego wodza Jana Hunyadiego. Mimo klęski ekspansja turecka nie została zahamowana. Dwa lata później, 10 listopada 1444 roku wojska osmańskie rozgromiły armię węgierską króla Władysława Warneńczyka, który zginął w bitwie. Jego śmierć oznaczała nie tylko rozpad unii personalnej polsko-węgierskiej, co wiązało się z końcem panowania Jagiellonów na Węgrzech, ale zniweczyła również papieski plany wypędzenia Turków z Europy. Klęską pod Warną doprowadziła także do wewnętrznych walk o władzę na Węgrzech, którą ostatecznie w 1446 roku przejął jako regent Jan Hunyady. Węgrzy wiązali z nim wielkie nadzieje w starciu z Turkami, jednak w 1448 roku w drugiej bitwie na Kosowym Polu, wojska tureckie pokonały Węgrów. Klęską Hunyadiego nie tylko doprowadziła do załamanie się jego planów wzmocnienia władzy na Węgrzech, ale także po zrzeczeniu się regencji i w następstwie klęski na Kosowym Polu, Madziarzy zrezygnowali z ekspansywnej polityki wobec Osmanów. Sytuację tą wykorzystali Turcy, który pod rządami Mehmeda II rozpoczęli nowe podboje w Europie, osiągając największy triumf w dotychczasowych zmaganiach ze światem chrześcijańskim. Tym sukcesem było zdobycie 29 maja 1453 roku Konstantynopola i ostateczny upadek Cesarstwa Bizantyjskiego.
Następnie sułtan zaczął umacniać swoje wpływy na Bałkanach oraz rozpoczął w 1455 roku przygotowania do nowej wojny z Węgrami, która wybuchła w 1456 roku. Zakończyła się ona jednak dla Turków niepowodzeniem. Oblężony Belgrad /wówczas w granicach Węgier/, dzięki odsieczy Jana Hunyada zdołał obronić się przed naporem Osmanów, którzy po nieudanych szturmach zdecydowali się zwinąć oblężenie. Sułtan turecki mimo niepowodzenia na Węgrzech, nie zrezygnował z dalszych podbojów. W 1462 roku Mehmed II zmusił do uległości Wołoszczyznę, następnie Mołdawię w 1487, zaś dzięki opanowaniu twierdz Kilia i Akerman, Turcy uzyskali granicę z rozległym państwem polsko-litewskim. Ten fakt miał ogromne znaczenie dla stosunków polsko-tureckich. Już bowiem pod koniec XV wieku, w 1497 roku król Polski Jan Olbracht zorganizował wyprawę wojenną z zamiarem odebrania Turkom besarabskich portów Kilii i Białogrodu. Ekspedycja ta przerodziła się ostatecznie w wojnę z Mołdawią, która lawirowała między Polską, Węgrami a Turcją. W kolejnych wiekach, zwłaszcza w XVII stuleciu, rywalizacja polsko-turecka o Mołdawię niejednokrotnie przeradzała się w otwarte konflikty, które trwały aż do czasów Jana III Sobieskiego. „Lew Lechistanu” jak nazywano Sobieskiego próbował zdobyć hospodarstwo dla swoje syna, ułatwiając mu tym samym elekcję na tron Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Nigdy mu się to nie udało, a Mołdawia mimo wielu prób jej zajęcia przez Polaków, pozostała lennem Turcji.
Oprócz zagarnięcia Wołoszczyzny, Mołdawii i portów nadczarnomorskich, Turcy opanowali także Bośnię w 1463 roku, Hercegowinę w 1483 roku oraz Albanię w 1479 roku. W latach 1475 — 1478 sułtan Mehmed II opanował Krym, narzucając zwierzchnictwo chanatowi tatarskiemu Girejów. W granicach Imperium Osmańskiego znalazła się także należąca do Genui — Kaffa, którą Turcy zajęli w 1475 roku. Wkrótce w rękach Osmanów dostały się także inne miasta wybrzeża Morza Czarnego, doprowadzając nie tylko do zaostrzenia tam stosunków międzynarodowych w tym rejonie, ale przede wszystkim do powstania silnych związków tatarsko — tureckich. Zarówno Tatarzy, jak i Turcy wykorzystywali ten sojusz do nacisku na swoich sąsiadów, czyli Polskę i Moskwę, co miało miejsce przez dwa kolejne wieki, aż do końca XVII stulecia. Niejednokrotnie Tatarzy mieszali się w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej Obojga Narodów, czego doskonałym przykładem było powstanie Chmielnickiego w drugiej połowie XVII wieku. Ich potęga zakończyła się wraz ze zmierzchem mocarstwowej pozycji Turcji i powstaniem nowej, tym razem na Wschodzie — Rosji.
Mehmed II podczas swojego trzydziestoletniego panowania stał się głównym twórcą Imperium Osmańskiego. W Europie udało mu się opanować szereg terytoriów, począwszy od Bałkanów, a kończąc na wybrzeżu Morza Czarnego w rejonie Krymu. Turcja pod koniec XV wieku to państwo, które w Europie południowej i środkowej zdołało już podbić posiadłości Cesarstwa Bizantyjskiego, Ateny, Epir, Albanię, Bułgarię, Serbię, Bośnię, Hercegowinę, Wołoszczyznę, Mołdawię i Chanat Krymski. Najważniejszym dokonaniem było jednak zdobycie w 1453 roku Konstantynopola, upadek Cesarstwa Bizantyjskiego, a także przeniesienie stolicy do podbitego miasta. Mehmed II Zdobywca tym samym ugruntował swoją pozycję, jako twórca imperium oraz miał podstawy, aby poczuć się jako spadkobierca bizantyjskich cesarzy. Zdobywca Konstantynopola pozostawił silne państwo następcy Bajazydowi II, który podczas swoich rządów zdołał utrzymać zdobycze poprzednika. Dopiero kolejni sułtani — Selim I Groźny i jego następca Sulejman Wspaniały wykorzystali dorobek Mehmeda II, dokonując spektakularnych podbojów, realnie zagrażając całemu chrześcijaństwu.
Wskazówki bibliograficzne:
Borkowska Urszula, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2012;
Czamańska Ilona, Leśny Jan, Bitwa na Kosowym Polu 1389, Poznań 2015;
Demel Juliusz, Historia Rumunii, Wrocław — Warszawa — Kraków — Gdańsk — Łódź 1986;
Dziubiński Andrzej, Stosunki dyplomatyczne polsko-tureckie w latach 1500—1572 w kontekście
Darmowy fragment
więcej..
