-
W empik go
Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 16 R. 2020 - ebook
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 16 R. 2020 - ebook
Tematem przewodnim 16. numeru rocznika, którego współredaktorami są naukowcy z Centrum Badań Żydowskich UŁ, jest historia getta łódzkiego.
Numer rozpoczynają wspomnienia Mariana Turskiego o ostatnich dniach w getcie w sierpniu 1944 r. Obok głosu świadka, prezentujemy czytelnikom studium Andrzeja Czyżewskiego o prowadzonej przez władze PRL polityce historycznej dot. getta, artykuł Ewy Wiatr o funkcjonowaniu młodzieżowych grup na Marysinie czy tekst Michała Trębacza poświęcony spuściźnie fotograficznej getta. Irmina Gadowska pisze o malarzach, Adriana Bryk przedstawia historią poczty, a Krystyna Radziszewska opisuje losy Żydów europejskich deportowanych do getta z jesienią 1941 r. Badania na materiałach z getta łódzkiego i warszawskiego oparli Jacek Walicki, porównujący funkcjonujące w gettach archiwów i Sylweriusz Królak analizujący opisy spacerów po obu gettach. Andrzej Grzegorczyk omawia organizację pierwszej fali deportacji z getta a Bartosza Grzanki pisze o działalności SS-Sonderkommando Kulmhof. Publikujemy też dziennik z getta Viktora Hahna, relację Mordechaja Żurawskiego, uciekiniera z Chełmna oraz opracowanie Waldemara Szulca o obozie śmierci.
Poza tematyką łódzką w numerze znajdzie Czytelnik również m.in. artykuł Sławomira Poleszaka dotyczący „żołnierza wyklętego” Józefa Franczaka ps. „Lalek”. Dariusza Libionki piszącego o postępowaniach sądowych przeciwko członkom lokalnych struktur NSZ powiatów miechowskiego i pińczowskiego, Adama Kopciowskiego o lubelskim kolaborancie Szamie Grajerze, czy Nawojki Lobkowicz o problemach z restytucją zagrabionego przez nazistów mienia.
Chcielibyśmy też zwrócić uwagę czytelników na zamieszczone w dziale „Materiały” pisane jesienią 1942 r. listy lekarza Józefa Jabłońskiego, ukrywającego się wówczas ze względu na pochodzenie na Lubelszczyźnie. Listy te są nietypowe z kilku powodów, o czym pisze podający je do druku wnuk dr. Jabłońskiego – prof. Marcin Kula.
Powraca dział „Curiosa”, a w nim teksty Agnieszki Haski o najnowszej literaturze dotyczącej Auschwitz oraz Alicji Podbielskiej o toruńskim sposobie „upamiętniania” pomocy udzielanej Żydom.
W numerze działy:
- Studia
- Getto łódzkie
- Sylwetki
- Z warsztatów badawczych
- Materiały
- Punkty Widzenia
- Omówienia, recenzje, przeglądy
- Upamiętnienia Zagłady
- Curiosa
A w nich między innymi:
Andrzej Czyżewski o getcie łódzkim w polityce historycznej
Ewa Wiatr o ruchu hachszarowym w getcie łódzkim
Irmina Gadowska o artystach plastykach w getcie łódzkim
Sławomir Poleszak o ostatnim „wykletym” i Żydach
Dziennik prażanina Viktora Hahna z łódzkiego getta
Relacja Mordechaja Żurawskiego z Chełmna
Ryszard Lerczynski – jedyny łódzki Sprawiedliwy
Jacek Walicki o różnicach i podobieństwach archiwum getta łódzkiego i Archiwum Ringelbluma
Andrzej Grzegorczyk o transportach kolejowych z getta łódzkiego do obozu zagłady Kulmhof
Adriana Bryk o poczcie działajacej w getcie łódzkim
Sylwetka Danuty Dabrowskiej
Michał Sobelman o problemach z „listą Ładosia”
Alicja Podbielska o upamiętnieniu Sprawiedliwych w Toruniu
Spis treści
Od Redakcji 13
Getto łódzkie 1940–1944
„Więcej nic nie powiem…” Rozmowa z Marianem Turskim – ocalałym z getta łódzkiego – przeprowadzona 28 sierpnia 2019 r. w przeddzień obchodów 75. rocznicy likwidacji getta łódzkiego 21
Marian Turski, Przemowa ocalałego z getta łódzkiego wygłoszona 29 sierpnia 2019 r., w dniu obchodów 75. rocznicy likwidacji getta łódzkiego 31
Marian Turski, Wspomnienie o likwidacji getta łódzkiego 35
In memoriam
Łucja Pawlicka-Nowak (1938–2020) – badaczka Zagłady, prekursorka archeologii miejsc pamięci [Przemysław Nowicki] 43
Janina Ludawska [Marcin Wilk, Marta Prochwicz] 47
Studia
Ewa Wiatr, Ruch hachszarowy w getcie łódzkim 1940–1941 w świetle dokumentów 55
Irmina Gadowska, Warunki działalności artystycznej plastyków w getcie łódzkim 1940–1944 w świetle źródeł: dokumentacji administracyjnej, wspomnień i relacji świadków 83
Andrzej Czyżewski, Pamięć marginalizowana, niechciana, cicha… – łódzkiegetto w polityce pamięci historycznej PRL 118
Adam Kopciowski, Szama Grajer – „żydowski król” z Lublina 160
Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Polskie. Żydowskie. „Pożydowskie”. Nazistowska grabież dzieł sztuki i problemy restytucji w Polsce 1945–2000 200
Sławomir Poleszak, Czy okupacyjna przeszłość sierż. Józefa Franczaka „Lalusia” miała wpływ na powojenne losy „ostatniego zbrojnego”? 233
Dariusz Libionka, Lokalne struktury Narodowych Sił Zbrojnych wobec ukrywających się Żydów w świetle powojennych materiałów śledczych i procesowych – przypadek powiatów miechowskiego i pińczowskiego 278
Sylwetki
Adam Sitarek, Danuta Dąbrowska – pionierka badań nad łódzkim gettem 315
Joanna Król, „Podczas wojny przebywał w łódzkim getcie”. Portret architekta Ignacego Gutmana 324
Materiały
Dziennik Viktora Hahna z łódzkiego getta [oprac. Adam Sitarek] 343
„Wyprawa w świat”. Wywiady przeprowadzone w getcie łódzkim przez członków Ha-Szomer Ha-Cair [oprac. Ewa Wiatr] 365
Michał Trębacz, Oficjalne i intymne. Getto łódzkie w fotografiach 393
Michał Trębacz, „Cieszę się, że Państwo Putersznyt przeżyli wojnę i są ze sobą
szczęśliwi”. Ryszard Lerczyński – jedyny łódzki Sprawiedliwy 414
Relacja Mordechaja Żurawskiego z Chełmna nad Nerem [oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, Monika Polit, tłum. Monika Polit, Anna Styczyńska, Miłosz Omietoński] 421
Nieznane opracowanie: Waldemar Szulc, „Chełmno nad Nerem (Kulmhof). Hitlerowski obóz natychmiastowej zagłady” [oprac. Piotr Litka, Zdzisław Lorek, Grzegorz Pawlikowski] 435
Jankiew Pat. „Żydowski brat z ziemi amerykańskiej, który jest też polskim Żydem” [tłum i oprac. Monika Polit] 454
W pierwszym kręgu. Listy ukrywającego się [oprac. Marcin Kula] 464
Z warsztatów badawczych
Jacek Walicki, Wydział Archiwum getta łódzkiego a Archiwum Ringelbluma 497
Adriana Bryk, „Najlepsze dziecko Prezesa” – poczta w getcie łódzkim (1939–1944) 523
Krystyna Radziszewska, Wydział dla Wsiedlonych w getcie łódzkim w świetle dokumentów archiwalnych i tekstów autobiograficznych 554
Andrzej Grzegorczyk, Procedura i przebieg transportów kolejowych z getta łódzkiego do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem (styczeń– maj 1942 r.) 578
Bartłomiej Grzanka, Działalność SS-Sonderkommando Kulmhof w lutym i marcu 1942 r. w świetle dowodów księgowych Sonderkonto 12300 z zasobu Archiwum Państwowego w Łodzi 600
Sylweriusz B. Królak, Spacerem po getcie. Doświadczenie przestrzeni getta w Łodzi i w Warszawie z perspektywy pieszego 613
Aleksandra Kasznik-Christian, Sprawa Marty Puretz, domniemanej agentki Gestapo z krakowskiego getta 629
Punkty widzenia
Marta Tomczok, Getto łódzkie we współczesnej literaturze dla dzieci i młodzieży. Krytyka „nowej wrażliwości” 665
Joanna Tokarska-Bakir, Przedziały śmierci. O książce Jana Grabowskiego, Na posterunku. Udział polskiej policji granatowej i kryminalnej w zagładzie Żydów 685
Michał Sobelman, Paszporty złudzeń. Sprawa paszportów południowoamerykańskich widziana z Będzina 700
Upamiętnienia Zagłady
Joanna Gubała-Czyżewska, Upamiętnienia Łodzi żydowskiej – w jaki sposób przeszłość uobecnia się w teraźniejszości 721
Andrzej Grzegorczyk, Nowa wystawa stała w Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem 743
Zofia Wóycicka, Laboratorium zagłady – nowa ekspozycja historyczna na terenie obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem 747
Omówienia
Krzysztof Persak, Co dziś wiemy o niemieckich represjach za pomoc udzielaną Żydom? O książce Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej 761
Justyna Kowalska-Leder, Kłopotliwa kategoria. Wokół tomu Świadek: jak się staje, czym jest? 792
Recenzje
Ewa Wiatr, Krystyna Radziszewska (red.), Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego [Jacek Leociak] 809
Marta Janczewska, Jacek Leociak, Archiwum Ringelbluma. Antologia [Helena Datner] 815
Zoë Waxman, Kobiety Holocaustu [Martyna Grądzka-Rejak] 827
Noach Lasman, Wspomnienia z trzech światów [Ewa Teleżyńska-Sawicka] 833
Bożena Keff, Strażnicy fatum [Jan Borowicz] 839
August Grabski (red.), Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 4: Holokaust i powojnie (1939–1946) [Andrzej Żbikowski] 844
Magdalena Ruta, Nowe życie? Antologia literatury jidysz w powojennej Łodzi (1945–1949) [Agnieszka Żółkiewska] 850
„…udostępnione jak najszerszym rzeszom czytelników…” Wydania krytyczne prac Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej seria ŻIH Żydowskiej Komisji Historycznej [Agnieszka Haska] 857
Curiosa
Agnieszka Haska, Auschwitz z Auschwitz czyli przepis na bestseller 863
Alicja Podbielska, Toruńskie Yad Vashem 874
Noty o autorach 887
| Kategoria: | Socjologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-63444-71-6 |
| Rozmiar pliku: | 47 MB |
