Zamki i nie tylko w dolinie Loary we Francji - ebook

Chateuax e non seulement dans la vaille de la Loire en France

Książka powstała przy pomocy własnych archiwów, zdjęć i materiałów autora, a także przy pomocy Polskiej Wikipedii, oraz portalu zdjęć Pixbey. Na okładce widoczny jest zamek w Pirrefonds

Dziś w mojej kolejnej książce zabiorę czytelnika najpierw do Rezydencji królewskiej i wszędzie tam gdzie znajdują się cuda architektury francuskiej a później aż w głąb Francji, do Doliny Loary pomiędzy miejscowościami Sully Sur Loire a Chalonnes, le i nie tylko zajrzymy wspólnie wszędzie i tam, gdzie też znajduje się ta przecudna i urokliwa kraina historyczna Francji, na obszarze której znajduje się, ponad, 300 średniowiecznych i renesansowych zamków oraz pałaców wybudowanych od wczesnego średniowiecza aż do epoki oswiecenia kolejno jak nanizanych na nitkę i usytuowanych nad rzeką Loarą i jej dopływami. Za turystyczną stolicę regionu, z racji swego położenia i kuchni, uznawane jest Tours. Na drugim miejscu znajduje się Angers, lecz więcej zabytków mają takie historyczne miasta, jak Amboise, Blois, Saumur i Beaugency, rozrzucone wzdłuż rzeki. Tradycyjnie rozumiana Dolina Loary to ciąg majestatycznych zamków, wśród których są niezwykle malowniczy Château Azay le Rideau oraz otoczony pięknymi ogrodami zamek w Villandry. Dalej na północ znajdują się miasta Le Mans i Chartres ze średniowiecznymi katedrami otoczone murami galorzymskimi. Leżące na zachodzie regionu Nantes jest portem i bramą na Atlantyk. Dolina Loary w języku francuskim pisze się. Le Val de Loire a nazywana jest Ogrodem Francji i jest jak by, Kolebką języka francuskiego. Francja dziś jest znana i podziwiana ze względu na architekturę także takich miast jak Chinon, Nantes z którego pochodzi mój francuski ród De Guizot, czy Orlean i opromieniona sławą zamków. Dolina Loary, wraz z jej licznymi, a przecudnymi pomnikami francuskiej kultury, stanowi renesansowy i oświeceniowy wizerunek sztuki europejskiej. To połączenie piękna krajobrazu z kulturalnym dziedzictwem, którego obrazem są tutejsze miasta, wioski, liczne zamki i produkowane w regionie wino, decyduje o wyjątkowości doliny. 2 grudnia 2000 roku UNESCO wpisało środkową część doliny rzeki, pomiędzy ujściami Maine i Sully sur Loire, na swoją prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa. Wybierając ten obszar, na który składają się departamenty Loiret, Loir et Cher, Indre i Loara i Maine i Loara, komitet w uzasadnieniu podał, że Dolina Loary stanowi mówiąc po francusku. Le paysage culturel unique, d’une grande beauté, composé de villes et villages historiques, de magnifiques monuments de l’architecture des châteaux et des terres qui ont été cultivées et façonnées par des siècles d’interaction entre la population locale et leur environnement physique, en particulier la Loire elle même. A tłumacząc to na język polski treść tego tekstu brzmi następująco. Jest to wyjątkowy krajobraz kulturowy, o wielkim pięknie, składający się z historycznych miast i wsi, wspaniałych zabytków architektury Châteaux i ziem, które były uprawiane i ukształtowane i przez wieki wyjątkowo po francusku. Unikalny krajobraz kulturowy o wielkiej urodzie, złożony z historycznych miast i wsi, wspaniałych zabytków architektury zamków i ziem, które były uprawiane i ukształtowane przez wieki interakcji między miejscową ludnością a ich środowiskiem fizycznym, w szczególności samą Loarę. Dolina była zamieszkana już w czasach galijskich, ale decydującą przyczyną powstania wspaniałych budowli w dolinie Loary była nowa koncepcja rezydencji. Pojawiła się ona po powrocie Walezjuszów z wojen w Italii. Okazało się bowiem, że istniejące zamki średniowieczne nie mają już racji bytu, tym bardziej, że zapanował okres pokoju.Królowie Francji jak. Karol VIII, Ludwik XII i Franciszek I zaczęli naśladować włoski styl życia, w którym o potędze władzy królewskiej świadczyła kultura, elegancja i przepych. Większość zamków pochodzi z okresu renesansu i została zaprojektowana dla królów i arystokratów francuskich przez włoskich artystów. Istnieje także kilka zamków pochodzących z okresu wczesnego średniowiecza. W połowie XVI wieku król Franciszek I przemieścił ośrodek sprawowania władzy z powrotem znad Loary do Paryża. Wielcy architekci podążyli za nim, ale Dolina Loary nadal dla arystokracji francuskiej pozostała miejscem wypoczynku. Wstąpienie na tron Ludwika XIV w połowie XVII wieku, uczyniło niejako z Paryża jedno z najpiękniejszych miast na świecie, jednak kiedy król zbudował pałac w Wersalu. Wobec tego ci z francuskiej szlachty, którzy cieszyli się łaską królewską, a byli bogaci, odnawiali stare zamki lub budowali zupełnie nowe letnie rezydencje nad Loarą. Podczas rewolucji francuskiej część zamków została zburzona lub splądrowana. Ich dawni właściciele stracili życie na gilotynie. W czasie obu wojen światowych niektóre zamki pozamieniano na kwatery dowódcze różnych armii. Dzisiaj te zamki, które pozostały w rękach prywatnych, służą ich właścicielom jako miejsca zamieszkania w kilku przypadkach są jednak dostępne dla turystów, jednak większość to hotele i pensjonaty. Niektóre zajmują władze lokalne różnych szczebli, a największe, jak zamek w Chambord, znajdują się w gestii rządu francuskiego, jako odwiedzane przez setki tysięcy turystów rocznie muzea.

Dziś w mojej kolejnej książce zabiorę czytelnika najpierw do Rezydencji królewskiej i wszędzie tm gdzie znajdują się cudne i wymyslne w budowie architektury francuskiej a później aż w głąb Francji, do Doliny Loary pomiędzy miejscowościami Sully Sur Loire a Chalonnes, ale i nie tylko, zajrzymy wspólnie wszędzie i tam, gdzie też znajduje się ta przecudna i urokliwa kraina historyczna Francji, na obszarze której znajduje się, ponad, 300 średniowiecznych i renesansowych zamków oraz pałaców wybudowanych od wczesnego średniowiecza aż do epoki oswiecenia kolejno jak nanizanych na nitkę i usytuowanych nad rzeką Loarą i jej dopływami. Za turystyczną stolicę regionu, z racji swego położenia i kuchni, uznawane jest Tours. Na drugim miejscu znajduje się Angers, lecz więcej zabytków mają takie historyczne miasta, jak Amboise, Blois, Saumur i Beaugency, rozrzucone wzdłuż rzeki. Tradycyjnie rozumiana Dolina Loary to ciąg majestatycznych zamków, wśród których są niezwykle malowniczy Château Azay le Rideau oraz otoczony pięknymi ogrodami zamek w Villandry. Dalej na północ znajdują się miasta Le Mans i Chartres ze średniowiecznymi katedrami otoczone murami galorzymskimi. Leżące na zachodzie regionu Nantes jest portem i bramą na Atlantyk. Dolina Loary w języku francuskim pisze się. Le Val de Loire a nazywana jest Ogrodem Francji i Kolebką języka francuskiego. Jest znana i podziwiana ze względu na architekturę także takich miast jak Chinon, Nantes z którego pochodzi mój francuski ród De Guizot, czy Orlean i opromienionych sławą zamków. Dolina Loary, wraz z jej licznymi, a przecudnymi pomnikami francuskiej kultury, stanowi renesansowy i oświeceniowy wizerunek sztuki europejskiej. To połączenie piękna krajobrazu z kulturalnym dziedzictwem, którego obrazem są tutejsze miasta, wioski, liczne zamki i produkowane w regionie wino, decyduje o wyjątkowości doliny. 2 grudnia 2000 roku UNESCO wpisało środkową część doliny rzeki, pomiędzy ujściami Maine i Sully sur Loire, na swoją prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa. Wybierając ten obszar, na który składają się departamenty Loiret, Loir et Cher, Indre i Loara i Maine i Loara, komitet w uzasadnieniu podał, że Dolina Loary stanowi mówiąc po francusku brzmi to nstępująco. Le paysage culturel unique, d’une grande beauté, composé de villes et villages historiques, de magnifiques monuments de l’architecture des châteaux et des terres qui ont été cultivées et façonnées par des siècles d’interaction entre la population locale et leur environnement physique, en particulier la Loire elle même. Dolina ta, była zamieszkana już w czasach galijskich, ale decydującą przyczyną powstania wspaniałych budowli w dolinie Loary była nowa koncepcja rezydencji. Pojawiła się ona po powrocie Walezjuszów z wojen w Italii. Okazało się bowiem, że istniejące zamki średniowieczne nie mają już racji bytu, tym bardziej, że zapanował okres pokoju.Królowie Francji jak. Karol VIII, Ludwik XII i Franciszek I zaczęli naśladować włoski styl życia, w którym o potędze władzy królewskiej świadczyła kultura, elegancja i przepych. Większość zamków pochodzi z okresu renesansu i została zaprojektowana dla królów i arystokratów francuskich przez włoskich artystów. Istnieje także kilka zamków pochodzących z okresu wczesnego średniowiecza. W połowie XVI wieku król Franciszek I przemieścił ośrodek sprawowania władzy z powrotem znad Loary do Paryża. Wielcy architekci podążyli za nim, ale Dolina Loary nadal dla arystokracji francuskiej pozostała miejscem wypoczynku. Wstąpienie na tron Ludwika XIV w połowie XVII wieku, uczyniło niejako z Paryża jedno z najpiękniejszych miast na świecie, jednak kiedy król zbudował pałac w Wersalu. Wobec tego ci z francuskiej szlachty, którzy cieszyli się łaską królewską, a byli bogaci, odnawiali stare zamki lub budowali zupełnie nowe letnie rezydencje nad Loarą. Podczas rewolucji francuskiej część zamków została zburzona lub splądrowana. Ich dawni właściciele stracili życie na gilotynie. W czasie obu wojen światowych niektóre zamki pozamieniano na kwatery dowódcze różnych armii. Dzisiaj te zamki, które pozostały w rękach prywatnych, służą ich właścicielom jako miejsca zamieszkania w kilku przypadkach są jednak dostępne dla turystów, jednak większość to hotele i pensjonaty. Niektóre zajmują władze lokalne różnych szczebli, a największe, jak zamek w Chambord, znajdują się w gestii rządu francuskiego, jako odwiedzane przez setki tysięcy turystów rocznie muzea.Rezydencja królewska w Fontainebleau

Jest to dziś w XXI wieku, dawny pałac królewski usytuowany w Fontainebleau, około 55 kilometrów na południe od historycznego centrum Paryża. Dzieje tego zamku sięgają aż XII wieku. W XVI wieku, począwszy od panowania króla Franciszka I, rezydencję kilkukrotnie przebudowywano, dzięki czemu otrzymała obecny renesansowo-manierystyczny wygląd. Z powstaniem tej rezydencji związani byli francuscy malarze reprezentujący szkołę zwaną Fontainebleau oraz elita włoskich architektów, rzeźbiarzy i malarzy. Nieopodal rezydencji znajduje się rozległy ogród, park i Las Fontainebleau, jedno z ulubionych przez francuskich monarchów miejsc do polowania. Pierwsza wzmianka o zamku Fontainebleau pochodzi z 1137 roku, z okresu panowania króla Ludwika VII Młodego. Wówczas powstały, takie budowle jak donżon i kaplica Najświętszej Marii Panny i świętego Saturnina, którą w roku 1169, poświęcił wygnany z Anglii arcybiskup Canterbury Tomasz Becket.

Kolejni Kapetyngowie, Filip August i Ludwik IX, często odwiedzali tę rezydencję. W 1259 roku, król Ludwik IX Święty założył na terenie zamku szpital i klasztor z kaplicą. Fundamenty tych zabudowań znajdują się w pobliżu obecnej kaplicy Trójcy Świętej. Kolejny z Kapetyngów Filip IV Piękny zwny przezemnie złodziejem i mordercą Tempariuszy żyjący w latach od 1268 do do szkoda że go wcześniej piekło nie pochłonęło bowiem zdechł w roku 1314,jak i syn Filipa III i Izabeli Aragońskiej urodził się i zmarł w Fontainebleau. W 1323 roku jego siostra Izabela, królowa małżonka Edwarda II Plantageneta, odwiedziła go w Fontainebleau. W 1332 roku, w Fontainebleau miał miejsce ślub Jana II i Bonny Czeskiej. Karol VII jako król Francji od 1422 do 1461 roku, rozpoczął rozbudowę rezydencji.

Za panowania króla Franciszka I, rozpoczęto trwające przez niemal cały XVI wiek przebudowę i rozbudowę, w wyniku których gotycka warownia przekształciła się w reprezentacyjny pałac. W opinii części historyków sztuki budowa rezydencji wyznacza początek nowożytności w architekturze Francji. Architekt Gilles le Breton niemal całkowicie przebudował średniowieczny zamek, wzniósł zabudowania wokół dziedzińca zwanego od swojego planu Cour Ovale, w tym nową kaplicę świętego Saturnina. Od strony południowej w tej części zabudowań wzniesiono Złotą Bramę zwaną Porte Dorée. Na zachód od rdzenia rezydencji architekt wzniósł zabudowania wokół Dziedzińca Białego Konia po francusku jest to Cour de Cheval Blanc, a w tym monumentalne skrzydło wschodnie. W początkowym etapie rezydencja składała się z dwóch osobnych części, następnie zostały one połączone galerią, w której Franciszek I zgromadził jedną ze swoich kolekcji dzieł sztuki.

Dekorację stiukową galerii wykonał w latach 1522 do roku 1540, Rosso Fiorentino. Franciszek I zatrudnił również architekta i teoretyka sztuki Sebastiana Serlia oraz malarza Leonarda da Vinci. Włoski rzeźbiarz, i złotnik Benvenuto Cellini wykonał tu w latach 1542 do 1544 roku Nimfę z Fontainebleau, która zdobiła główną bramę rezydencji. Za panowania następcy Franciszka I, Henryka II, powstały malowidła w Sali Uczt zwanej z francuskiego Salle des Fêtes, wykonane przez włoskich manierystów Francesca Primaticcia i Niccola dell’Abbate. Kolejna faza rozbudowy rezydencji przypada na okres panowania wspomnianego Henryka II i jego żony Katarzyny. Wzniesiono wówczas Salę Balową oraz schody od strony Dziedzińca Białego Konia prowadzące do wschodniego skrzydła.

Za panowania Henryka IV powstały zabudowania wokół Dziedzińca Książąt, mieszczące, tu Bramę Chrztu, Galerię Diany z Poitiers i Galerię Jeleni, w której urządzono bibliotekę. Do prac zatrudniono architektów Philiberta Delorme’a i Jeana Bullanta. W latach 1606 do roku 1609, w stylu manierystycznym wzniesiono na wschód od Cour Ovale, trzy skrzydła zabudowań administracyjnych, gospodarczych w tym kuchnie królewskie i prywatnych zwanych Kwartałem Henryka IV, co po francusku nazywane jest, Quartier Henri IV. Przy urządzaniu i dekoracji wystroju wnętrz działali artyści reprezentujący z kolei drugą szkołę Fontainebleau. Henryk IV założył również liczący 80 hektarów, park przecięty kanałami, w tym głównym, długim na 1200 metrów. Bogatą florę tworzą sosny, wiązy oraz drzewa owocowe.

Do aranżacji ogrodów i parku został zatrudniony nadworny ogrodnik Claude Mollet, znany także z projektów ogrodów przy zamku w Anet. Za panowania Ludwika XIII pracował przy budowie klatki schodowej zwanej Escalier en Fer à cheval i kaplicy Świętej Trójcy francuski architekt Jean Androuet du Cerceau. Oprócz przeklętego Filipa IV w rezydencji urodzili się Henryk III i Ludwik XIII. Przez całą nowożytność zamek gościł wielu notabli i znane osobistości. Po swojej abdykacji w 1654 roku, do Fontainebleau przeniosła się królowa Krystyna Waza. W roku 1685,no niestety idiotycznie się określający Król Słońce w tej rezydencji wydał edykt, w którym odwołano edykt nantejski w roku 1598. W Fontainebleau tak zupelnie na marginesie trzeba zaznaczyć iż gościli tu także car Rosji Piotr I Wielki i król Danii Chrystian VII.

Rezydencja królewska w Fontainebleau powstała na kanwie obronnego zamku, po zmianach w okresie XVI do XIX wieku, przybrała kształt nieregularny. Składa się on z trzech zasadniczych części. Pierwszą część licząc od strony zachodniej, gdzie znajduje się rrezentacyjne wejście główne stanowi zabudowa wokół Dziedzińca Honorowego, a jego najstarszą częścią jest wschodni obszar nazywany Dziedzicem Białego Konia. Składa się ten obszar z trzech skrzydeł, najstarsze w nim jest skrzydło wschodnie z pięcioma ryzalitami. Środkowy ryzalit poprzedzają monumentalne podwójne schody. Dwa prostopadle usytuowane skrzydła są częściowo XVI wieczne, zostały w znacznej części przebudowane i rozbudowane w XIX wieku. Środkową część założenia tworzy zabudowa wokół Dziedzińca Owalnego, kryjąca wewnątrz relikty średniowiecznego zamku, natomiast wschodnią zabudowa wokół Dziedzińca Kancelaryjnego wzniesiona na początku XVII wieku. Rezydencja w Fontainebleau jest pierwszym dziełem we Francji, gdzie w pełni zastosowano formy renesansowe i manierystyczne. Dotyczy to zarówno architektury poszczególnych brył, jak i otaczających ich terenów zielonych oraz wystroju wnętrz. Przez XVI i XVII wiek, działała tu niezwykła szkoła Fontainebleau, zrzeszająca rzeźbiarzy, malarzy, sztukatorów, rozmaitych rzemieślników i ogrodników.Luwr zamek i pałac królewski w Paryżu

W jezyku francuskim to niemal tak samo jak w języku nazwa tego zamku pałacu brzmi Louvre. Czyli Palais du Louvre i jest to dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie mieszczący największe na świecie muzeum sztuki, ponadto mieści wiele instytucji o charakterze naukowym jak École du Louvre. Jest to jedna z największych historycznych rezydencji w Europie. Stanowi jeden z ważniejszych punktów orientacyjnych Paryża, położony jest przy prawym brzegu Sekwany w obrębie Pierwszej Dzielnicy. W obecnym stanie Luwr jest dziełem renesansowej, barokowej, klasycystycznej i eklektycznej architektury, a jego poszczególne elementy tworzą potężny gmach zbudowany na planie zbliżonym do wydłużonego prostokąta. Składa się z trzech części, najstarszej wschodniej z zabudowaniami wokół Cour Carree, południowej z XVII i XVIII wieku, oraz północnej z pierwszej połowy XIX wieku. W kompleksie budynków o całkowitej powierzchni wynoszącej 60 600 metrów kwadratowym znajduje się muzeum liczące około 35 000 tysięcy dzieł sztuki światowego dziedzictwa od czasów najdawniejszych po połowę wieku XIX, w tym tych o największej sławie jak np. stela z kodeksem Hammurabiego, Nike z Samotraki, Mona Lisa pędzla Leonarda da Vinci.

U schyłku XII wieku, król Filip II August wzniósł w tym miejscu zamek warowny. W drugiej połowie XIV wieku Karol V Mądry uczynił z zamku rezydencję królewską. W XVI wieku Franciszek I zamienił tę budowlę w monumentalny renesansowy pałac. W 1672, Ludwik XIV przeprowadził się do Wersalu, natomiast w Luwrze zostawił bogatą kolekcję dzieł sztuki antycznej. W 1692, gmach został siedzibą Académie des Inscriptions et Belles Lettres oraz Académie Royale de Peinture et de Sculpture, w roku 1699. Akademia zorganizowała pierwszy Salon wystawowy. Podczas rewolucji francuskiej Zgromadzenie Narodowe wydało dekret o zamienieniu pałacu królewskiego na muzeum. Luwr położony jest w centrum historycznym Paryża między prawym brzegiem Sekwany, a ulicą Rivoli oraz ogrodami Tuilerie, a kościołem Saint Germain l’Auxerrois. Luwr położony jest na jednej linii z Polami Elizejskimi, wchodząc w skład jak byśmy to nazwali osi historycznej Paryża. Po zniszczeniu podczas Komuny Paryskiej a następnie rozebraniu Pałacu Tuileries oś uległa wydłużeniu o dawny dziedziniec zwany Cour Carrousel.

Luwr ma metrykę sięgajacą XII wieku. Za panowania Filipa II Augusta wzniesiono poza murami Paryża zamek warowny z centralnym donżonem w celu zabezpieczenia miasta od północnego zachodu, gdzie spodziewano się ataku wojsk rywalizujących z Kapetyngami Plantagenetami, którzy wówczas posiadali własne domeny na terenie zachodniej Francji jak, Akwitania, Gaskonia, Prowansja, Langwedocja, ponadto sprzymierzone z królem angielskim było księstwo Normandii, położone właśnie od północnego zachodu od Île de France. Fragmenty zamku widoczne są w podziemiach, które stanowią dziś rezerwat archeologiczny stanowiący część ekspozycji poświęconej historii Luwru. Nie jest wykluczone iż król wzniósł zamek na zrębie wcześniejszej budowli obronnej. W II połowie XIV, wieku Karol V przebudował warownię w reprezentacyjny zamek. Nieco wcześniej zamek został włączony do miasta ponieważ Paryż otoczono nowym pierścieniem murów. Monarcha przeniósł swoją siedzibę ze starego zamku położonego na wyspie Cite. Rdzeniem budowli był okrągły w planie dawny donżon, który monarcha umieścił w czworobocznym dziedzińcu, wokół niego wzniesiono zabudowania o jednolitej wysokości. Kształt jest znany ze względu na zachowane dolne partie murów. Zamek miał plan zbliżony do kwadratu w narożach były okrągłe w planie baszty częściowo wtopione w lico murów, ponadto w każdej elewacja były pomniejsze baszty, od strony wschodniej para baszt flankowała główną bramę. Ponadto zamek był otoczony własnymi murami. Sam budynek zamku zajmował 1/4 zabudowań wschodniej części obecnego Luwru; czworoboku wokół dziedzińca Cour Caree. Architektura zamku jest znana z ikonografii, najważniejszym tego typu źródłem jest miniatura miesiąca października w Bardzo bogatych Godzinkach księcia de Berry namalowanych przez Braci Limbourg. W XVI stuleciu za panowania Franciszka I i Henryka II od 1546 roku, rozpoczęto przebudowę zamku w stylu francuskiego renesansu. Prace rozpoczęto od roku 1546. Nową budowlę zaprojektował Pierre Lescot, która pierwotnie miała mieć plan prostokąta z wielkim dziedzińcem Cour Carree, jednakże ostatecznie architekt przyjął plan kwadratu. Za życia Lescota wzniesiono jedynie część skrzydła zachodniego od strony południowej. Jest to najstarsza część obecnego Luwru. Architekt swobodnie zastosował tu formy klasyczne łącząc je z francuską tradycją jak wysokie dachy z lukarnami. Budynek ten charakteryzuje się harmonijną artykulacją elewacji za pomocą trzech ryzalitów rytmiką prostokątnych, okien zwieńczonych trójkątnymi i półowalnymi frontonami oddzielonych pilastrami, arkadami na parterze. Ponadto elewacje mają dekorację rzeźbiarską w niszach i zwieńczeniach ryzalitów. Wraz z rzeźbiarzem Jeanem Goujonem Lescot wzniósł Wielką Salę jest to Sala Kariatyd jako pokłosie sprowadzenia przez Henryka II figury Artemidy.

Za panowania Katarzyny Medycejskiej powstała koncepcja połączenia istniejących zabudowań Luwru z budowanym wówczas pałacem Tuileries. Realizacja koncepcji trwała długo. Za panowania Henryka IV ukończono Małą Galerię zwaną tu Petit Gallerie i rozpoczęto prace przy Wielkiej Galerii jako Grand Gallerie. Budowę prowadzili architekci Louis Metezeau i Jeana Baptiste’a Ducerceau młodszego Za Ludwika XIII wzniesiono Pavillon de l’Horloge, który jest dziełem Jaques’a Lemerciera z 1624 roku, za panowania Ludwika XIV zamknięto Cour Carree zabudowaniami projektu Louisa Le Vau, Charles’a Le Bruna i Claude’a Perraulta. Ten ostatni jest projektantem reprezentacyjnej fasady wschodniej z trzema ryzalitami połączonymi monumentalną kolumnadą. Wcześniej bo w 1665 roku, odrzucono koncepcję skrzydła wschodniego zaprojektowaną przez Gianlorenzo Berniniego.

Po Rewolucji Francuskiej wznowiono prace nad rozbudową Luwru, który składał się wówczas z zabudowań wokół Cour Carree i zabudowań skrzydła południowego od strony Sekwany. Od zachodu do Luwru przylegał pałac Tuileries. Nadworni architekci Napoleona Bonaparte Charles Percier i Pierre François Fontaine wznieśli północne skrzydło zabudowań łączących Pałac Tuileries i Pavillon de l’Horloge. W ten sposób zabudowania Luwru i Tuileries utworzyły wewnątrz przestronny dziedziniec znany jako Place du Carrousel, w obrębie którego wspomniani architekci wznieśli łuk triumfalny w latach od 1806 do roku 1808.Ostatnia faza budowy Luwru łączy się z osobą Napoleona III. Zabudowania wznieśli Louis Tullius Joachim Visconti, po nim prace objął Hector Lefuel to autor dekoracji rzeźbiarskich. Zabudowania te nazywane Nowym Luwrem przylegają symetrycznie do zachodniego skrzydła z XVI wieku, mają charakter eklektyczny, z przewagą elementów klasycyzujących. Łączą się ze starszymi pawilonami tworząc po trzy pary dziedzińców wewnętrznych. Walki podczas Komuny Paryskiej spowodowały znaczne zniszczenie zabudowań, przede wszystkim Tuileries, bowiem pałac ten spłonął a następnie rozebrano go, zachowując tylko dwa narożne pawilony de Marsan i Flory.

W ten sposób powstała oś widokowa na zachód w stronę Pól Elizejskich. Niemal w całości elewacje Luwru zdobi bogata dekoracja rzeźbiarska z XVI przeciągu do XIX stulecia. Przeważają dzieła rzeźbiarzy z XIX stulecia. Najstarsze rzeźby i reliefy zachowały się na zachodniej elewacji od strony Cour du Carrée zaprojektowanej przez Lescota. Rzeźby w większości dłuta Jeana Goujona wykonane w latach 1549 do roku 1555, przedstawiają jak, bóstwa greckie Atenę, Herkulesa, Bellonę, Marsa oraz osobistości starożytnej Grecji m.in. Homera Herodota i Archimedesa. Środkowy tympanon zdobi alegoria wojny, zaś w kartuszu widnieje monogram króla Henryka II. Środkową i północną część zachodniego skrzydła zdobią kariatydy dłuta Jacques’a Sarazina. Tympanon środkowego ryzalitu północnej elewacji przedstawia Napoleona I jako geniusza Francji w asyście Minerwy, Merkurego, oraz alegorii pokoju i prawa dłuta Claude’a Rameya, dekoracja południowej elewacji jest dziełem Augustina Fortina. Tmpanon wieńczący środkowy ryzalit wschodniej fasady zdobi klasycystyczny relief z przedstawieniem Wiktorii na kwadrydze dłuta Pierre’a Cartelliera.

Ponadto wyróżniają się wielkie zespoły rzeźb stanowiące jednolitą całość. Nisze elewacji północnej zdobi wielki cykl rzeźb z przedstawieniami postaci mitologicznych zaś elewacje tzw. Nowego Luwru zdobi cykl Sławnych Mężów Francji — 86 pełnoplastycznych rzeźb Hectora Lefuela i warsztatu.Zamek w Amboise

Zamek w Amboise po frncusku jest to Château d’Amboise, zamek w miejscowości Amboise we Francji, w Regionie Centralnym, w departamencie Indre i Loara. Zaliczany jest do zamków nad Loarą. Historia w III a pomiędzy IV wieku. To tu Merowingowie wznoszą niewielki fort będący zaczątkiem zamku. Mniej więcej około 1030 roku, hrabia andegaweński Fulko III Czarny rozkazuje zbudować kolegiatę Świętej Florentyny, która to uległa zniszczeniu w XIX wieku. W roku 1434,to Karol VII Walezjusz, król Francji, skonfiskował fortecę należącą wówczas do Ludwika d’Amboise i polecił ją rozbudować. Rozbudowa prowadzona była od roku 1491, w stylu późnogotyckim, następnie w stylu renesansowym a po 1461 roku, Ludwik XI zleca budowę południowego skrzydła zamku, w roku 1470, to Karol VIII, urodzony w Amboise zleca wybudowanie dwóch wież. Pod nazwami. Tour de Minimes i Tour Hurtault. po 1498 roku, w zamku zamieszkuje Ludwika Sabaudzka, kuzynka Karola VIII wraz ze swoimi dziećmi, Franciszkiem d’Angoulěme i Małgorzatą. W tym okresie kontynuowane były prace w Tour Hurtlault i powiększone zostały ogrody. W roku 1530, rodzina królewska opuszcza zamek w Amboise. Natomiast 1560 rok, przynosi tak zwny tumult w Amboise czyli była to nieudana próba zamachu stanu zorganizowana przez Ludwika de Condé. Tymczasem w XVII wieku, król Ludwik XIII przekształca zamek w więzienie. Później Napoleon I, ofiarowuje zamek Pierre’owi Rogerowi Ducos. W latach 1806 do roku 1810,następuje wyburzenie części zamku przez Pierre’a Rogera Ducosa ze względu na zbyt wysokie koszty utrzymania zamku. W roku 1821,naastępuje powrót zamku do rodziny królewskiej. Król Ludwik Filip I zleca adaptacje zamku na letnią rezydencję. Na koniec XIX wieku pierwsze prace renowacyjne prowadzone przez Monuments Historiques, czyli Zabytki historyczne.Pałac wersalski

W języku francuskim pisze się na ten pałac château de Versailles. Jest to wspaniała królewska rezydencja w Wersalu, na przedmieściach Paryża, symbol francuskiej monarchii absolutnej nazwanej we Francji ancien régime. Pałac dla króla projektowali architekci królewscy Louis Le Vau i Jules Hardouin Mansart. Wnętrza projektował Charles Le Brun, a André Le Nôtre zaprojektował ogrody. W 1682 roku, pałac w Wersalu stał się oficjalną rezydencją króla Francji i Wersal przejął rolę faktycznej stolicy kraju. W XVIII wieku, w parku wersalskim wzniesiono dwa inne mniejsze pałace. Jak Grand Trianon i Petit Trianon. Pałac Wersalu jest odwiedzany przez ponad 7 milionów zwiedzających rocznie i jest trzecią największą atrakcją turystyczną Francji. Znajduje się w nim 700 pomieszczeń, z których tylko 120 udostępnia się publiczności. Jak doszło do jego budowy? Otóż w obfitującym w zwierzynę lesie wersalskim w lipcu 1589 roku, polował król Henryk IV, który zbliżał się wtedy do zbuntowanego Paryża wraz ze swym kuzynem Henrykiem III. Powrócił tam, już jako król Francji wraz ze swym sześcioletnim synem. Początki pałacu wiążą się z pasją myśliwską Ludwika XIII, który wielokrotnie polował w lasach między zamkiem w Saint Germain a Meudon czyli las Val de Gallie. Jego długie polowania kończyły się niejednokrotnie, wraz z zapadnięciem zmierzchu, noclegiem w jednej z gospód w Wersalu, wsi położonej na szlaku handlarzy bydłem z Normandii do Paryża. Otoczenie królewskie, oburzone na niegodne króla warunki noclegu, skłoniło go do wybudowania niewielkiego zameczku myśliwskiego w połowie drogi między Saint Germain i Meudon. W wyniku swego rodzaju przetargu, zwaneg w języku francuskim adjudication à la chandelle, nadintendent budowli królewskich, Jehan de Fourcy, wybrał 10 września 1623 roku, wykonawcę zamówienia Nicolasa Huau. Prace postępowały na tyle szybko, że zamek był gotowy do końca zimy, a król po raz pierwszy spędził w nim noc 9 marca roku 1624. Była to budowla skromna, wzniesiona przy wykorzystaniu niewielkich środków, ściany zdobiły dekoracje gipsowe, a dach pokryty został łupkiem. Król był dość częstym gościem w Wersalu, nawet wtedy gdy nie polował. W końcu 1629 roku, urządzono salę do gry w jeu de paume, a był to rodzaj ówczesnego tenisa. Ludwikowi XIII tak bardzo spodobały się okolice Wersalu, iż postanowił powiększyć i upiększyć swój zameczek. Prace rozpoczęto w 1631 roku, a zakończono je w roku 1634, pod kierownictwem architekta Philiberta le Roy. Pałac został stopniowo, wykańczany tak by można było z niego cały czas korzystać, był też nieustannie rozebierany i budowany na nowo. Pomimo iż w zasadzie wciąż oparty był na tym samym planie, to jednak wyraźnie się powiększył. Dodano po kolei sześć wież prostokątnych zwanych tu tour carré. natomiast fasada główna uzyskała styl typowy dla okresu panowania Ludwika XIII, jako że zastosowano jasny kamień i cegłę. Ponadto na 70 hektarach przylegających gruntów urządzono park. 8 kwietnia 1632 roku, król zakupił tereny domeny wersalskiej od Jean François de Gondi, arcybiskupa Paryża, za 60 tysięcy ówczesnych liwrów. Ogółem projekt kosztował Ludwika XIII niecałe 200 tysięcy liwrów, co nie było sumą zbytnio wygórowaną, późniejsza rozbudowa prowadzona przez Ludwika XIV była 500 razy bardziej kosztowna.

Ludwik XIV przybył do pałacu po raz pierwszy 18 kwietnia roku 1651, kiedy miał dwanaście lat. Zameczek myśliwski ojca natychmiast przypadł mu do gustu. W Wersalu korzystał z natury i swobody, urządzał pierwsze swoje polowania. Po ślubie w roku 1660, i narodzinach pierwszego dziecka postanowił przebudować zameczek dla większej wygody rodziny królewskiej. Roboty zakończono ostaatecznie w 1663 roku. Zainstalowano, balkon na pierwszym piętrze i wyprostowano fosy. Także w 1663 na nowo urządzono park. Na południe od pałacu, na miejscu warzywnika Ludwika XIII, Le Vau zbudował Oranżerię, gdzie przechowywano podczas zimy wrażliwe na zimno drzewka pomarańczowe i cytrynowe. Na terenie Oranżerii znajdował się jeden z trzech okalających pałac parterów kwiatowych. Dzięki kolejnym zakupom terenów powiększono domenę królewską do 500 hektarów.

Półtora kilometra od pałacu na miejscu dawnej fermy Le Vau zbudował Menażerię gdzie z balkonu dużego centralnego pawilonu z kopułą można było obserwować siedem dziedzińców z egzotycznymi zwierzętami słoniami, wielbłądami, strusiami, pelikanami, rzadkimi odmianami kur. Menażeria wersalska wpisywała się w średniowieczną tradycję ogrodów zwierzęcych królów Francji. Usatysfakcjonowany modyfikacjami Ludwik XIV urządził w Wersalu w maju 1664 roku, trwające trzy dni i trzy noce święto, jednak jego dworzanie w dalszym ciągu uważali, iż Wersal jest jedynie niegodną króla Francji siedzibą wiejską. Ludwik XIV postanowił zatem o bardziej gruntownej przebudowie pałacu. Zgodnie z radą doradców miał to być teraz wyjęty jakby z baśni ten Pałac Słońca, mówi się na niego po francusku Palais du Soleil. Ludwik XIV królujący zaś w Wersalu byłby Królem słońce jako Roi Soleil. Jednak zupełnie prywatnie muszę stwierdzić że nazwanie się przez Ludwika XIV samoistnie królem słońce uważam za wręcz idiotyczny wymysł tej skąd inąd niewątpliwie ciekawej postaci. Jednak nie w tym rzecz popatrzmy dalej na te wspaniały pałac. Zgodnie z założeniem króla w ogrodzie zainstalowano liczne fontanny i rzeźby przedstawiające historię Apollina, antycznego bóstwa solarnego. Charles Perrault, słynny autor bajek, zaproponował budowę Groty zwaanej tu la Grotte, która przywoływałaby na myśl mityczną morską grotę słońca, gdzie słońce miało wypoczywać po zmierzchu. Pawilon Groty powstał na północ od pałacu, bajecznie wykończony wewnątrz różnokolorowymi muszlami, koralami, kamieniami morskimi i lustrami. Bajkowości dodawały mu liczne fontanny i organy. Park został przekształcony w swego rodzaju park rozrywki z kolejką górską (la Ramasse), labiryntem, huśtawkami, 39 fontannami dekorowanymi rzeźbami słynnych postaci z bajek.

Latem w roku 1668, król zaakceptował projekt rozbudowy pałacu autorstwa Louisa Le Vau. Król zdecydował, wbrew opinii Le Vau i Colberta, o zachowaniu oryginalnego zameczku myśliwskiego Ludwika XIII, który został otoczony nowymi budynkami. Do budowy pałacu użyto kamienia Saint Leu a wydobywanego w okolicach Saint Maximin w obecnym departamencie Oise. Rozbudowa pozbawiała jednak pałac drogiej Ludwikowi XIV intymności, stąd w zaledwie w trzy miesiące zbudowano w odległości półtora kilometra kolejny pałac na miejscu wioski Trianon nazwany Trianon de Porcelaine. Prace nad głównym pałacem zakończono latem 1670 roku. Pałac wersalski od strony ogrodów zyskał zupełnie nową fasadę, z ogromnym marmurowym tarasem między dwoma skrzydłami na miejscu dawnej fosy. Jedno z nowo wybudowanych skrzydeł zajmowały oficjalne apartamenty króla nazwane jako. Appartement des Bains, Grand Appartement, Appartement Privé, natomiast drugie skrzydło należało do królowej i pozostałych członków rodziny królewskiej. Od strony dziedzińca przedłużono pałac w kierunku kuchni i stajen, które okołó roku 1670, zdecydowano tkże zncznie powiększyć. Jednocześnie rozpoczęto budowę pawilonów dla ministrów. Około 1674 roku, pałac wersalski był już znany w całej Francji i Europie. Ciekawi splendoru pałacu mogli go zwiedzać korzystając z przewodników, jak z wydanej w 1674 roku, książeczki autorstwa André Félibiena. Król pozwalał na wizytę praktycznie każdemu, jedynym warunkiem było przyzwoite odzienie. W tym czasie Ludwik XIV zmieniał siedziby, bowiem w 1661 mieszkał w Fontainebleau, od 1662 roku, przebywał głównie w Paryżu, a od roku 1666 do 1673 roku, rezydował głównie w Saint Germain, podobnie jak w latach 1676, 1678, 1679, 1680, 1681. W Wersalu przebywał w roku 1674 i 1675, a także w 1677 roku. Już od roku 1677, Ludwik XIV rozważał uczynienie z Wersalu swojej głównej siedziby.

W roku 1678, zlikwidowano jednak taras od strony ogrodów, gdyż okazało się, że przeciekająca przez niego woda zagrażała parterowi pałacu. Na miejscu tarasu w 1684 roku, zbudowano słynną Wielką Galerię, często nazywaną Galerią Zwierciadlaną zwaną po francusku Galerie des Glaces, gdzie wiszących 17 wielkich luster umieszczonych na ścianie odpowiada 17 oknom wychodzącym na ogród. A około roku 1680, pałac wersalski znowu znacznie powiększono. Wyznaczono wówczas dodatkowy dziedziniec, przy którym zbudowano skrzydła ministrów nazywane Ailes des Ministres. Zaś w kierunku Oranżerii zbudowano skrzydło południowe, budynek o długości 500 metrów nazwane Aile du Midi, a na miejscu zaś rezerwuarów wody powstaje skrzydło północne zwane Aile du Nord. Rozrastający się pałac i rodzące się wokół niego miasto zajęło miejsce niegdysiejszego wiejskiego kościółka i sali do gry w jeu de paume Ludwika XIII. Wiosną 1682 roku, pałac wersalski stał się największym pałacem w Europie i oficjalną rezydencją Ludwika XIV i jego ministrów. Tym samym Wersal przejął od Paryża rolę stolicy Francji. Wraz z królem w Wersalu mieszkało kilkanaście tysięcy dworzan i służby. Po pełnych 20 latach prac budowlanych Ludwik XIV uznał, iż jego zamierzony cel został osiągnięty. Wersal stał się siedzibą godną największego monarchy Europy. Z tą chwilą król zdecydował o opuszczeniu oficjalnych apartamentów i zamieszkaniu w jego ulubionej części pałacu od strony dziedzińca, stanowiącej zachowaną część zameczku myśliwskiego Ludwika XIII, sąsiadująca z Galerią Zwierciadlaną. Zgodnie z jego gustem, który musiał ustąpić względom reprezentacyjnym w oficjalnych pokojach, w części prywatnej nie było marmurowych zdobień, rzeźb i dekorowanych plafonów, jedynie boazerie i malowane na biało sufity. Jedynym przejawem luksusu były obrazy starych mistrzów.

Urządzono tu także salę bilardową zwaną Cabinet du Billard. W grę tę Ludwik XIV grał często w gronie rodziny, z synem, wnukami, bratem, bratankiem lub nawet czasami z rzadko zapraszanymi gośćmi. Po ponad trzydziestu latach zamieszkiwania w pałacu wersalskim Ludwik XIV zmarł tamże 1 września 1715 roku. Prawnuk Ludwika XIV, Ludwik XV, najpierw mieszkał wraz z dworem w zamku Vincennes, następnie w Paryżu. Pałac wersalski był opuszczony przez siedem lat. Król powrócił tam w wieku dwunastu lat. Z myślą o jego edukacji urządzono kilka pomieszczeń na poddaszu: bibliotekę, atelier, laboratorium prac ręcznych. Z szacunku dla wielkiego pradziadka Ludwik XV przez dłuższy czas powstrzymywał się od przeróbek. Potem przystosowano do potrzeb młodego króla apartamenty prywatne oraz urządzono łazienki na pierwszym piętrze, za apartamentami oficjalnymi z dwiema wannami, jedną dla króla, drugą dla jego przyjaciół. Ponadto na poddaszu urządzono tzw. mały apartament króla jako Petit Appartement, i podniesiono też budynki z czasów Ludwika XIII i Ludwika XIV i umieszczono tam liczne kuchnie. Przeróbek tych nie pochwalał pierwszy architekt króla, Jacques Ange Gabriel, który chciał nadać pałacowi bardziej dostojne i jednolite stylowo oblicze, m.in. burząc stary zameczek myśliwski Ludwika XIII, tak jak proponował niegdyś Le Vau. Przez 30 lat nie udało mu się jednak przekonać do tego króla. Ostatecznie wyraził zgodę w 1771 roku, zmęczony ciągłymi naleganiami i pod wpływem argumentu, jakoby stary zameczek znajdował się w z łym stanie.

Rozpoczęto prace nad rekonstrukcją prawego skrzydła od strony dziedzińca, w ramach której miano zastąpić dotychczasową ceglaną fasadę nową fasadą wykonaną całkowicie z jasnego kamienia, jednak zanim prace zostały ukończone Ludwik XV zmarł 10 maja roku 1774. Większość ceglanych fasad pozostała nietknięta, a rozpoczęty nowy budynek pozostał nieukończony. Za panowania Ludwika XV zbudowano operę oraz pałacyk Petit Trianon. W samym pałacu wersalskim ukończono dekorowanie reprezentacyjnego Salonu Herkulesa. Sklepienie salonu zdobi ogromna, iluzjonistyczna Apoteoza Herkulesa, którą malował François Lemoine w latach 1733 do 1736 roku. Król Ludwik XVI, wnuk Ludwika XV, nie dysponował środkami na większe przebudowy pałacu. Podczas piętnastu lat, które spędził w Wersalu, dokonano jedynie kilku w wystroju wnętrz. W 1789 roku, wybuchła rewolucja francuska, która zakończyła okres świetności Wersalu. 6 października 1789 roku, w wyniku marszu przekupek na Wersal król został zmuszony do powrotu do Paryża. Od tej pory Paryż przejął kontrolę nad całością polityki państwowej, gdyż w kilka dni po królu do Paryża przeniosło się także Zgromadzenie Narodowe. Pałac został pozbawiony dworu królewskiego zaczął podupadać. Pojawiały się propozycje zburzenia pałacu, likwidacji ogrodów i oddania terenów rolnictwu. Nie zrealizowano jednak tych zamierzeń, a rewolucjoniści zadowolili się splądrowaniem mebli i dzieł sztuki z pałacu, które po odsprzedaży znalazły się w całej Europie i Ameryce. Próbowano urządzić w pałacu muzeum, szkołę, szpital, lecz nie udało się go ożywić. Na dziedzińcach wyrosła trawa, a z fasad zaczęły się osypywać kawałki kamienia. Napoleon zarządził jednak przeprowadzenie najpilniejszych napraw i uratował pałac przed ruiną. Po 1814 roku, Ludwik XVIII miał zamiar przenieść na powrót rezydencję królewską do Wersalu, w związku z czym rozpoczął generalną restaurację pałacu, jednak nigdy w nim nie zamieszkał. W 1833 roku, król Ludwik Filip postanowił urządzić w pałacu Muzeum Historii Francji, w którym zgromadzono wielkie obrazy i rzeźby ilustrujące najsłynniejsze momenty w historii Francji. Prace trwały cztery lata, w ich trakcie zlikwidowano wiele apartamentów mieszkalnych książąt i dworzan, a na miejscu ponad trzydziestu pokojów utworzono salę roku 1830. Sala z roku 1830 opowiada wydarzenia rewolucyjne, które wyniosły na tron Ludwika Filipa.

W 1871 roku, Wersal jak i Francja okupowany jest przez Niemców Wersal stał się sceną koronacji Wilhelma I Hohenzollerna na cesarza Niemiec. Proklamowano tu również Republikę Francuską, a w roku 1919, podpisano traktat pokojowy z Niemcami, znany jako traktat wersalski. Budowa pałacu wersalskiego, pomyślanego jako muzeum symboliczne potęgi Ludwika XIV, największego władcy ówczesnej Europy, pochłonęła ogromne sumy. Prace budowlane i dekoratorskie, które trwały kilka dekad, były kontynuowane mimo wojen i deficytu finansów publicznych. Rozmach prac i nakładów oszałamiał współczesnych, czemu wyraz dał np. Ezechiel Spanheim, wysłannik Wielkiego Elektora Branderburgii, w dziele, pod tytułem. Relation de la cour de France en 1690. Jedne z najbardziej wiarygodnych szacunków oceniają koszt budowy pałacu wersalskiego na około 80 milionów liwrów, czyli więcej niż roczny dochód netto państwa francuskiego w czasach Colberta.

Pałac w Wersalu jest jedną z najznakomitszych budowli baroku klasycznego i stanowił inspirację dla architektów i artystów późniejszych lat. Przed pałacem znajduje się liczący prawie 6 hektarów półkolisty plac. Jest to po francusku Place d’Armes, który zaprojektowano z myślą o rewiach wojskowych. Plac ma podstawę 350 metry oraz szerokość 220 metry i stanowi unikatowy przykład planu promienistego. Na Place d’Armes zbiegają się trzy szerokie aleje o szerokości 93 metry 60centymetrów, i 78 metrów i 70 centymetrów, są to Avenue de Saint Cloud, Avenue de Paris, Avenue de Sceaux. Pałac posiada trzy dziedzińce, jak Cour des Ministres to Dziedziniec Ministrów. Cour Royale czyli Dziedziniec Królewski z konnym posągiem Ludwika XIV i Cour de Marbre, znany jako Dziedziniec Marmurowy z częścią zabudowań stanowiących część zameczku myśliwskiego Ludwika XIII z białego kamienia i czerwonej cegły. Najsłynniejsza wśród pałacowych fasad ma 560 metry długości i wychodzi na pięknie rozplanowany ogród. Wysunięta część środkowa pałacu jest dziełem Le Vau, natomiast dwa cofnięte skrzydła powstały według planow Hardouin Mansarta. Pałac składa się z dwóch kondygnacji, dolnej zakończonej łukami i górnej z pasem filarów, pilastrów i wysokich okien. Całość wieńczy balustradowa attyka, w której znajdowały się mieszkania członków ogromnego dworu królewskiego. Król i książęta zamieszkiwali część środkową i skrzydła pałacu. Z Cour Royale poprzez Skrzydło Ludwika XIV, dochodzi się do wnętrza pałacu, gdzie mieści się Muzeum Historyczne, którego jedenaście komnat prezentuje epokę Ludwika XIII i Ludwika XIV. Z Muzeum można przejść do Opery zaprojektowanej przez Gabriela w 1770 roku, z okazji zaślubin Ludwika XVI z Marią Antoniną. Sala jest udekorowana rzeźbionymi w drzewie i pozłacanymi ornamentami na błękitnym tle.

Na piętrze pałacu znajduje się kaplica zbudowana w latach 1698 do roku 1710 powstała według projektu Hardouin Mansarta. Posiada ona trzy nawy i czworoboczne filary podtrzymujące łuki zwieńczone galerią ze żłobionymi kolumnami. Na tym samym piętrze mieści się sześć wielkich komnat Grand Appartement gdzie władca przyjmował swych dworzan trzy razy w tygodniu, między szóstą a dziesiątą wieczorem. W apartamentach królowej czyli w złotym gabinecie, jest prezentowane będzie zakupione w 2011 roku, za niemal 7 milionów euro oryginalne biurko Marii Antoniny. Najświetniejszym pomieszczeniem pałacu jest Galeria Zwierciadlana, do której wchodzi się przez Salon Wojny. Galeria zbudowana pod nadzorem Hardouina Mansarta ma 74 metry długości i 10 metrów szerokości. Jej sklepienie zdobią malowidła Le Bruna, przedstawiające wielkie francuskie zwycięstwa. Galeria zawdzięcza swą sławę siedemnastu ogromnym oknom wychodzącym na park i odbijającym się w takiej samej liczbie luster na przeciwległej ścianie. Pałac wersalski służył za wzór dla architektów projektujących rezydencje królewskie w innych krajach, jak Pałac Sanssouci w Poczdamie, czy też Pałac Zimowy w Petersburgu. Bawarski król Ludwik II Wittelsbach, oczarowany wersalskim budynkiem i jego historią, postanowił wybudować pałac Herrenchiemsee, pod wieloma względami łudząco podobny do pierwowzoru.

Park wersalski zajmuje obszar o powierzchni 800 hektarów. Znajduje się w nim ogród zaprojektowany przez André Le Nôtre’a o powierzchni 250 akrów, który jest uważany za pierwowzór ogrodu w stylu francuskim, ze względu na swe eleganckie rozplanowanie i dekoracje. Został zaprojektowany jako dopełnienie pałacu. W północnej części parku znajdują się pałacyki Grand Trianon, Petit Trianon, kolejne ogrody oraz Hameau de la Reine, czyli mała ferma wybudowana dla królowej Marii Antoniny. W południowej części parku położona jest domena La Lanterne, użytkowana w piątej republice przez francuskich premierów, od 2007 roku, pełniąca funkcję rezydencji pomocniczej prezydentów Francji. Ogród powstał na planie geometrycznym, jednak nie można mówić o jego monotonii. U stóp centralnego tarasu w basenie Latony znajduje się arcydzieło Mary’ego ukazujące boginię z synem i córką, Apollonem i Dianą. Rzeźba góruje nad koncentrycznymi basenami w kształcie piramidy.

Za basenem Latony rozciąga się długa aleja Tapis Vert zwanych aleją zielonych dywanów, która prowadzi do basenu solarnego bóstwa Apollina. Rydwan ciągnięty przez cztery konie wynurza się władczo z wody, zaś trytony dmuchają w muszle oznajmiając nadejście boga. Ta dynamiczna i równocześnie majestatyczna grupa dłuta Jean Baptiste Tuby’ego stanowi niejako symbol okresu największej świetności Wersalu. Za basenem Apollina rozciąga się obszar zieleni z wielkim kanałem, który w połowie przecina mały kanał. W 1672 roku, w parku funkcjonowało około 1000 efektów wodnych. Natomiast po roku 1682, kiedy rozpoczęła pracę stacja pomp, zasilająca ogrody wodą z Sekwany, miały ponad 2400 efektów, a do dziś przetrwało około 600. W okresie świetności, w czasie trzygodzinnego pokazu, zużycie wody zasilającej fontanny w parku sięgało 6300 metrów sześciennych na godzinę. W okresie zwykłego funkcjonowania zużycie spadało do 1100 metrów sześciennych tylko dla fontann widocznych z okien pałacu od 8 rano do 8 wieczór. W dniu 26 grudnia 1999 roku, gwałtowna burza powaliła 18 500 drzew w parku wersalskim. W celu odtworzenia stanu poprzedniego zorganizowano finansowaną częściowo przez osoby prywatne akcję nazwaną 10 000 drzew dla Wersalu. w ramach której na nowo zostanie obsadzana lipami między innymi jak gwiazda królewska, zwaną l’Étoile Royale to na końcu Wielkiego Kanału. W roku 1678, na zamówienie Ludwika XIV, Jean Baptiste de La Quintinie założył ogród warzywny. Wybrane miejsce nie dysponowało glebą wysokiej jakości, dlatego przywieziono żyzną ziemię z pobliskich wzgórz Satory. Ogród warzywny dostarczał świeże owoce i warzywa na stół królewski, nawet poza sezonem, jak choćby truskawki w marcu, czy też sałatę w grudniu. Ludwik XIV, był tak z niego dumny, że demonstrował to miejsce, swoim gościom jak ambasadorowi Syjamu i doży weneckiemu.

W 1873 roku, odpowiedzialność za ogród warzywny przejęła francuska Narodowa Szkoła Ogrodnictwa, zwaną we Francji Ecole Nationale Supérieure d’Horticulture de Versailles. W 2017 domenę wersalską jako pałac wersalski, ogród wersalski oraz domenę Marii Antoniny odwiedziło 7 714 389 osób. Zważywszy na znaczenie pałacu wersalskiego w historii Francji, ma on swoje miejsce także w literaturze jak w serii powieści pod tytułem Angelika autorstwa Anne i Serge’a Golonów. Pałac wersalski był tłem także wielu filmów już od początku XX wieku. Przykładowo w 1954 roku, Sacha Guitry zrealizował film o historii Wersalu pod tytułem, Si Versailles m’était conte. W 2001 roku, do nagrody Oscara za najlepsze kostiumy był nominowany film Charlesa Shyera, o tytule Afera naszyjnikowa na temat znanego oszustwa wymierzonego w autorytet królowej Marii Antoniny. W 2006 roku, Oscara za najlepsze kostiumy otrzymał film w reżyserii Sofii Coppoli noszący tytuł Maria Antonina.

W 2012 roku, Benoît Jacquot zrealizował film Żegnaj, królowo. W roku 2014, Alan Rickman wyreżyserował film Odrobina chaosu dotyczący utworzenia ogrodów wersalskich.Zamek w Ancenis

Zamek w Ancenis jest to zamek położony w miejscowości Ancenis, w departamencie Loire Atlantique we Francji, to jak by dwie połączone dość wąskim portlem wejściowym masywne baszty obronne, flankujące podejście z obydwóch stron wrogim wojskom i niemal uniemożliwiające poprzez tą dość wąską bramę bezpośrednie natarcie i niespodziewane wtragnięcie do wnętrza zamku. Konstrukcja zamku jest bardzo przemyślnie wykonan jeśli chodzi o system obronny zamkowej załogi. Zamek zostałzbudowny ze ścisle do siebie dopasowanych i wygładzonych niedużych bloków skalnych i ozdobiony w równych odstępach położonych od siebie, wylewów gorącej smoły czy też wrzącej wody na oblegającego zamek przeciwnika. Flanki umiesjcowione na szczycie w obydwu basztach, pozwlają na prowadzenie skutecznego ostrzału przeciwnika gradem strzał czy też rażenie ich śmiertenie niebezpiecznymi nawet dla okrytego pancerzem rycerza bełtami wystrzelinymi z kusz. Sam zamysł i zbudowanie tej obronnej twierdzy miało miejsce jeszcze w ubiegłym tysiącleciu. Bowiem sam zamek został postawiony w tym miejscu już w około roku 980, niemal nad samym brzegiem rzeki Loary.

Zamek został przecież zbudowany głównie jako rezydencja rycerska typu motte, jednak niedoskonałości wsześniejszego projektu zostały zmodyfikowane i zamek został jeszcze raz przebudowany w okolicach pierwszej połowy XV wieku, a także uzyskał dodatkowo, solidny most zwodzony pozwalający odcinać się od przeciwnika zupełnie, poprzez uniemożliwienie a tym samym braku dostepu w okolice murów obronnych. Od 1977 roku i ten ciekawy konstrukcyjnie zamek zostaje wpisany na listę zabytków Francji.