MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
Zarys postępowania cywilnego z testami online - ebook
Zarys postępowania cywilnego z testami online - ebook
„Zarys postępowania cywilnego" to kompleksowe opracowanie, które umożliwi poznanie i zrozumienie przebiegu postępowania cywilnego, zwłaszcza cele i funkcje poszczególnych rodzajów postępowań cywilnych, a dodatkowo będzie stanowić zachętę do dalszego zgłębiania tej materii.
W 18 rozdziałach w przejrzysty i przystępny sposób omówiono podstawowe pojęcia związane z procedurą cywilną oraz:
- zasady procesowe i przesłanki ochrony prawnej,
- organy procesowe,
- uczestników postępowania,
- przedmiot postępowania cywilnego,
- koszty,
- doręczenia,
- postępowania dowodowe,
- postępowania przed sądem I instancji,
- postępowania odrębne i grupowe,
- postępowanie nieprocesowe,
- środki kontroli i weryfikacji prawidłowości orzeczeń,
- alternatywne formy rozwiązywania sporów,
- postępowanie zabezpieczające,
- postępowanie klauzulowe,
- postępowanie egzekucyjne,
- międzynarodowe postępowanie cywilne.
To wyjątkowy pod względem układu treści podręcznik, w którym w celu ułatwienia nauki i przyswajania skomplikowanych zagadnień zastosowano zróżnicowaną wielkość czcionki, w zależności od tego, czy informacje mają charakter zasadniczy (większa czcionka) czy bardziej szczegółowy (mniejsze czcionki).
Autorzy opracowania to znakomici dydaktycy, ale jednocześnie są praktykami reprezentującymi różne zawody prawnicze (sędziami, adwokatami, radcami prawnymi, notariuszami), co umożliwiło przedstawienie złożonej problematyki postępowania cywilnego zarówno w ujęciu teoretycznoprawnym, jak i praktycznym.
Książka jest nie tylko niezastąpionym opracowaniem dla studentów umożliwiającym przygotowanie do egzaminu, ale przedstawione w nim rozważania zainteresują przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, wolnych zawodów prawniczych, a także pracowników naukowych czy doktorantów.
DARMOWY DOSTĘP DO TESTÓW ONLINE
Wraz z tym produktem, możesz uzyskać bezpłatny dostęp do testów prawniczych online w ramach serwisu testy-prawnicze.pl. W celu odbioru kodu dostępu skontaktuj się z Działem Obsługi Klienta sklepu, w którym dokonałeś zakupu.
Zakres dostępu: Prawo cywilne | 3 miesiące
| Kategoria: | Literatura akademicka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8411-045-4 |
| Rozmiar pliku: | 1,7 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WPROWADZENIE
„Zarys postępowania cywilnego” stanowi opracowanie, które w założeniach jego Autorów ma służyć przybliżeniu i wyjaśnieniu złożonych zagadnień dotyczących prowadzenia cywilnego postępowania rozpoznawczego, zabezpieczającego, egzekucyjnego, międzynarodowego oraz arbitrażowego, co pozwala zaliczyć je do publikacji o charakterze podręcznikowym.
W opracowaniu, w celu ułatwienia nauki i przyswajania poszczególnych kwestii, zastosowano zróżnicowaną wielkość czcionki, w zależności od tego, czy informacje mają charakter zasadniczy (większa czcionka) czy bardziej szczegółowy (mniejsza czcionka). Ponadto dla podkreślenia znaczenia omawianych zagadnień zastosowano w tekście pogrubienia. Technika taka niewątpliwie jest pomocna w nauce, a zwłaszcza w trakcie powtarzania już opanowanego materiału. Aby dokonać prawidłowej wykładni analizowanych przepisów, przy wyjaśnianiu instytucji oraz instrumentów prawnych regulujących przebieg postępowania cywilnego, wykorzystano stanowiska wyrażane w literaturze i orzecznictwie.
Autorzy opracowania nie tylko zajmują się dydaktyką, ale są jednocześnie praktykami, reprezentującymi różne zawody prawnicze (sędziami, adwokatami, radcami prawnymi, notariuszami), co pozwoliło na przedstawienie złożonej problematyki postępowania cywilnego zarówno w ujęciu teoretycznoprawnym, jak i praktycznym, a więc stanowi novum w przypadku prezentowania wiedzy podręcznikowej.
Publikacja niniejsza ma umożliwić zrozumienie istoty i specyfiki postępowania cywilnego, a w szczególności jego zasadniczych celów i funkcji, jakie pełni w realizacji ochrony prawnoprocesowej, na którą składa się: prawo do wymiaru sprawiedliwości, prawo do drogi sądowej, prawo do rzetelnego procesu oraz prawo do obrony prawnoprocesowej. Dostęp do ochrony prawnoprocesowej stanowi pochodną realizacji prawa do sądu, które obejmuje także prawo do rzetelnego procesu1. Prawo do sądu jest uznawane w judykaturze i doktrynie za prawo podmiotowe człowieka, a więc podlegające ochronie2. Prawo to jest zagwarantowane konstytucyjnie, stosownie do art. 45 ust. 1 Konstytucji RP: każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Prawo do sądu należy rozpatrywać w dwóch aspektach, jako zapewnienie jednostce ochrony jej praw na mocy przepisów prawa, a także jako możliwość uruchomienia postępowania przed sądem w celu nałożenia sankcji na podmiot, który prawa danej jednostki narusza3. „Prawo do sądu oznacza dla ustawodawcy obowiązek ustanowienia regulacji prawnej, która zapewni rozpatrzenie sprawy przez sąd, na żądanie zainteresowanego. Do legislatywy należy określenie sądu, który uważa za najbardziej adekwatny do rozpoznawania danego rodzaju spraw”4. Trybunał Konstytucyjny wyraził stanowisko, że na prawo to składa się: prawo dostępu do sądu, tj. prawo uruchomienia procedury przed sądem – organem o określonej charakterystyce (niezależnym, bezstronnym i niezawisłym); prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności; prawo do wyroku sądowego, tj. prawo do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia danej sprawy przez sąd5. „W państwie prawnym prawo do sądu nie może być rozumiane jedynie formalnie, jako dostępność drogi sądowej w ogóle, lecz i materialnie, jako możliwość prawnie skutecznej ochrony praw na drodze sądowej”6. Rolą państwa jest zapewnienie sprawiedliwości proceduralnej, przy poszanowaniu takich wartości, jak: bezpieczeństwo prawne, zasada legalizmu oraz zaufanie do prawa, a więc wartości charakterystycznych dla państwa prawa7. W niniejszym opracowaniu wyjaśniono, w jaki sposób prawo to zostało zagwarantowane w przepisach ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Kodeks zawiera bowiem regulacje prawne, które dotyczą rozpoznawania spraw cywilnych przez sądy powszechne. Definicja spraw cywilnych zawarta została w art. 1 KPC. W myśl tego przepisu Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych. Powyższa definicja sprawy cywilnej odwołuje się do rodzaju dochodzonego roszczenia, a także podstawy faktycznej żądania. Przedmiot postępowania (roszczenie lub prawo) delimituje dopuszczalność ich dochodzenia na drodze sądowej, gdyż do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, jeśli sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy (art. 2 § 1 KPC). Podstawą do uznania danej sprawy za sprawę cywilną, jak wynika z wykładni literalnej art. 1 KPC, są dwa zasadnicze kryteria: materialnoprawne oraz formalnoprawne, które pozwalają na uznanie danej sprawy za sprawę cywilną. Przy czym warto zaznaczyć, że skorzystanie z ochrony prawnej jest możliwe, gdy istnieje „sprawa”, wtedy powstaje prawo do zainicjowania postępowania sądowego przed sądami powszechnymi8. Natomiast prawo do sądu nie zapewnia ochrony prawnej sporom o charakterze pozornym9, a w odniesieniu do powództw oczywiście bezzasadnych wprowadzona została szczególna regulacja10.
Przepisy regulujące przebieg postępowania cywilnego na przestrzeni ostatniego dwudziestolecia wielokrotnie były nowelizowane, a zmiany te miały niejednokrotnie charakter istotny w zakresie roli sądu, przebiegu postępowania dowodowego, sposobów zabezpieczeń, a nawet funkcji organów egzekucyjnych. Liczne zmiany przepisów, które nie zawsze uwzględniają cele i funkcje instytucji czy poszczególnych instrumentów prawnych, wcale nie zmierzają do usprawnienia prowadzenia postępowania, a wręcz przeciwnie – wywołują efekt odwrotny od zakładanego przy wprowadzaniu zmian przepisów. Ekonomika prowadzenia postępowania czy uproszczenie przepisów procesowych nie mogą powodować ograniczeń strony (uczestników) postępowania w zakresie realizacji zasady prawa do sądu jako naczelnej i zagwarantowanej konstytucyjnie. W związku z tym wszelkie wprowadzane zmiany powinny być oceniane w aspekcie tej naczelnej zasady, przy jednoczesnym wprowadzeniu prawidłowej struktury sądów jako organów sprawujących wymiar sprawiedliwości.
Mimo tak wielu wprowadzonych zmian w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, które muszą być wprowadzane także ze względu na europeizację czy informatyzację stosunków społecznych, to w zasadzie obecne regulacje prawne nie spełniają wszystkich oczekiwanych standardów gwarantujących uczestnikom postępowania cywilnego realizację właściwej ochrony prawnoprocesowej. Jak zasadnie zostało dostrzeżone w literaturze, „granice dla swobody ustawodawcy w kształtowaniu procedur sądowych wyznaczają regulacje konstytucyjne. Określają one zasadnicze standardy, których należy dochować w unormowaniach kodeksowych”11.
Stan prawny w opracowaniu uwzględniono na luty 2025 r., jednakże należy mieć na uwadze, że trwają zaawansowane prace legislacyjne związane z dokonaniem nowelizacji postępowania cywilnego. W ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego zostały utworzone m.in. Zespół problemowy do spraw prawa cywilnego procesowego, Zespół problemowy do spraw nowej kodyfikacji postępowania cywilnego, Zespół problemowy do spraw prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego, Zespół problemowy do spraw rozpoznawania przez sądy spraw z udziałem konsumentów, Zespół problemowy do spraw prawa konsumenckiego oraz ochrony słabszej strony umowy (B2B), Zespół problemowy do spraw ochrony dóbr osobistych i prawa własności intelektualnej. Celem prac prowadzonych w poszczególnych zespołach jest opracowanie projektów regulacji prawnych, które mają odpowiadać wymaganiom zgodności z interesem publicznym i sprzyjać prawidłowej interpretacji i stosowaniu prawa.
W momencie oddawania opracowania do publikacji nie zostały jeszcze uchwalone projektowane zmiany przepisów regulujących postępowanie cywilne, które wiążą się także ze zmianami przepisów prawa materialnego.
Znaczące zmiany w przepisach zawiera projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego (UD 184). Projektowane zmiany nie tylko mają na celu „stworzenie norm prawnych umożliwiających sądom szybsze rozpoznawanie spraw dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego, zwanych dalej „«sprawami frankowymi»”12, lecz także utworzenie wydziałów w sądach okręgowych wyspecjalizowanych w prowadzeniu spraw frankowych oraz wprowadzenie przepisów przyznających sądom możliwość orzekania na posiedzeniu niejawnym, przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka w formie zdalnej mimo sprzeciwu strony, czy też odbierania zeznań świadków na piśmie.
W zakresie ustroju sądów powszechnych przygotowywany jest rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych (druk Nr 988)13, który zawiera regulacje w zakresie dostosowania przepisów do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach połączonych od C-748/19 do C-754/19 oraz modelu tzw. delegacji orzeczniczych.
Ze względu na szybki rozwój technologii w zakresie komunikacji i szeroki dostęp do informacji w mediach społecznościowych na uwagę zasługuje opracowany poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk Nr 864)14, który zawiera „istotne rozszerzenie obowiązków sądów w zakresie postępowań związanych z naruszeniami dóbr osobistych w Internecie. Nowe regulacje w Kodeksie postępowania cywilnego wprowadzają trzy tryby przyspieszone (postępowanie w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko osobom o znanej tożsamości, postępowanie w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko osobom o nieustalonej tożsamości oraz postępowanie w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko dostawcom usług pośrednich) mające na celu skuteczniejszą ochronę osób poszkodowanych w przestrzeni cyfrowej, celem zapewnienia stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z 19.10.2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (Dz.Urz. UE L 277 z 27.10.2022, str. 1)”15.
Znaczna liczba nowelizacji przepisów zarówno prawa materialnego, jak i procesowego z pewnością wpłynie na kształt i przebieg postępowania cywilnego, co w konsekwencji wymusi konieczność podjęcia trudnego wysiłku opracowania nowego Kodeksu postępowania cywilnego. Na potrzebę stworzenia od początku, modelowo uregulowanego postępowania cywilnego zwracano uwagę w doktrynie już dawno16, ale potrzeba jego opracowania aktualizuje się zwłaszcza celem zapewnienia spójnej regulacji prawnej, skoro: „Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa” (łac. Cessante ratione legis, cessat lex ipsa17), a „Wszelkie prawo powinno być stanowione ze względu na ludzi” (łac. Hominum causa omne ius constitutum18).
Autorzy mają nadzieję, że opracowanie nie tylko umożliwi Czytelnikom, choć w zarysie, poznanie i zrozumienie przebiegu postępowania cywilnego, zwłaszcza cele i funkcje poszczególnych rodzajów postępowań cywilnych, a dodatkowo będzie stanowić zachętę do dalszego zgłębiania tej materii.
dr hab. Izabella Gil, prof. UWr
------------------------------------------------------------------------
1.
1 A. Jakubecki, Dostęp do ochrony prawnej w świetle ustawy nowelizującej KPC z 4.7.2019 r., K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, E. Marszałkowska-Krześ (red.), Dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2021, s. 2.
2.
2 L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2021, s. 125.
3.
3 Por. P. Sarnecki, Komentarz do art. 45, L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz, Tom II, Warszawa 2016.
4.
4 Wyr. TK z 9.6.1998 r., K 28/97, OTK 1998, Nr 4, poz. 50.
5.
5 K 28/97, OTK ZU 1998, Nr 4, poz. 50; SK 12/99, OTK ZU 2000, Nr 5, poz. 143.
6.
6 Uchw. TK z 25.1.1995 r., W 14/94, OTK 1995, Nr 1, poz. 19.
7.
7 T. Zembrzuski, Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011, s. 83.
8.
8 Post. SN z 18.11.2008 r., II CSK 303/08, OSNC-ZD 2009, Nr 3, poz. 72.
9.
9 T. Zembrzuski, Powództwo oczywiście bezzasadne, a dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym, K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, E. Marszałkowska-Krześ (red.), Dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym, s. 172.
10.
10 Ł. Błaszczak, Powództwo oczywiście bezzasadne. Art. 1911 KPC, Warszawa 2021, passim.
11.
11 T. Ereciński, Dalsze zmiany czy nowy Kodeks postępowania cywilnego?, K. Markiewicz (red.), Reforma postępowania cywilnego w świetle projektów Komisji Kodyfikacyjnej, Warszawa 2011, s. 5.
12.
12 Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Portal Gov.pl .
13.
13 Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Portal Gov.pl .
14.
14 Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Portal Gov.pl .
15.
15 Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z 5.12.2024 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – Akty korporacyjne, Lex.
16.
16 W. Broniewicz, Czy potrzebny jest nowy kodeks postępowania cywilnego, PiP 2004, z. 4, s. 11–17; T. Ereciński, O potrzebie nowego Kodeksu postępowania cywilnego, PiP 2004, z. 4, s. 3–10; T. Ereciński, O uwarunkowaniach, potrzebie oraz zakresie nowego kodeksu postępowania cywilnego, Polski Proces Cywilny 2010, Nr 1, s. 9–19; K. Weitz, Czy nowa kodyfikacja postępowania cywilnego?, PiP 2007, z. 3, s. 23 i n.; F. Zedler, Co dalej z kodeksem postępowania cywilnego?, Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (7–9 października 2005 r.), Kraków 2006, s. 139 i n.
17.
17 https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/Sentencje%20z%20t%C5%82umaczeniami_0.pdf .
18.
18 Ibidem.WYKAZ SKRÓTÓW
1. Źródła prawa
---------------------- -- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
BankFGwU ustawa z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 487)
EgzAdmU ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 132)
EgzKarRozp rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29.7.2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu cywilnym, a także kosztów sądowych w sprawach cywilnych, przysługujących Skarbowi Państwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 1227)
EKPC Konwencja z 4.11.1950 r. o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (tekst jedn. Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284)
InfDzPodmRealZadPubl ustawa z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1557 ze zm.)
KASU ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 615 ze zm.)
KC ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.)
KK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 383)
KKS ustawa z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 628 ze zm.)
KKW ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 706 ze zm.)
KomSądU ustawa z 22.3.2018 r. o komornikach sądowych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1458)
Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
KP ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.)
KPA ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 572)
KPC ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.)
KRO ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.)
KRSU ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1500 ze zm.)
KSCU ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 959 ze zm.)
KSH ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 18 ze zm.)
KW ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2119 ze zm.)
KWU ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 341)
NBPU ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2025)
OchrPrLokU ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 725)
OP ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.)
PrBank ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.)
PrGeod ustawa z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1151 ze zm.)
PiZPU ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.)
PrNot ustawa z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1001)
PrPostAmd ustawa z 30.8. 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.)
PrPras ustawa z 26.1.1984 r. – Prawo prasowe (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1914)
PrPrzed ustawa z 6.3.2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.)
PrRDrog ustawa z 20.6.1997 – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.)
PrRestr ustawa z 15.5.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1428 ze zm.)
PrUpad ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 794 ze zm.)
PrUSP ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 334 ze zm.)
RFU ustawa z 5.8.2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o funduszu edukacji finansowej (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1109 ze zm.)
RPDU ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 292)
RPOU ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1264 ze zm.)
RPPU ustawa z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 581)
SKOKU ustawa z 5.11.2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 379 ze zm.)
SNU ustawa z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 622)
SystUbSpołU ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 350)
ŚwiadOpZdrowU ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.)
WzajPomDochPodU ustawa z 11.10.2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2009 ze zm.)
---------------------- -- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Organy i instytucje
-------- -- --------------------------------------------
ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka
NBP Narodowy Bank Polski
SA Sąd Apelacyjny
SN Sąd Najwyższy
SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów
SO Sąd Okręgowy
SOKiK Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
TK Trybunał Konstytucyjny
TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
-------- -- --------------------------------------------
3. Publikatory i czasopisma
--------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------
Dz.U. Dziennik Ustaw
Dz.Urz. UOKiK Dziennik Urzędowy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta
Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
EP Edukacja Prawnicza
Legalis System Informacji Prawnej Legalis
Lex System Informacji Prawnej LEX
MoP Monitor Prawniczy
NP Nowe Prawo
OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych
OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Cywilnej
OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Cywilnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (1963–1994)
OSP Orzecznictwo Sądów Polskich
Pal. Palestra
PiP Państwo i Prawo
PPE Przegląd Prawa Egzekucyjnego
PPH Przegląd Prawa Handlowego
PS Przegląd Sądowy
PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
R.Pr. Radca Prawny
RPES Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
SC Studia Cywilistyczne
--------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------
4. Inne skróty
------------- -- -----------------------------------------------------------------------------
art. artykuł
BFG Bankowy Fundusz Gwarancyjny
cyt. cytat
dec. decyzja
EFTA Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (European Free Trade Association)
ENZ Europejski Nakaz Zapłaty
EWG Europejska Wspólnota Gospodarcza
nast. następne
niepubl. niepublikowany
Nr numer
pkt punkt (-y)
post. postanowienie
poz. pozycja
przyp. przypis
red. redakcja
s. strona
t. tom
tekst jedn. tekst jednolity
tłum. tłumaczenie
uchw. uchwała
ust. ustęp
w zw. w związku
WE Wspólnota Europejska
wyr. wyrok
ww. wyżej wymieniony (-a, -e)
z. zeszyt
ze zm. ze zmianami
zob. zobacz
------------- -- -----------------------------------------------------------------------------
„Zarys postępowania cywilnego” stanowi opracowanie, które w założeniach jego Autorów ma służyć przybliżeniu i wyjaśnieniu złożonych zagadnień dotyczących prowadzenia cywilnego postępowania rozpoznawczego, zabezpieczającego, egzekucyjnego, międzynarodowego oraz arbitrażowego, co pozwala zaliczyć je do publikacji o charakterze podręcznikowym.
W opracowaniu, w celu ułatwienia nauki i przyswajania poszczególnych kwestii, zastosowano zróżnicowaną wielkość czcionki, w zależności od tego, czy informacje mają charakter zasadniczy (większa czcionka) czy bardziej szczegółowy (mniejsza czcionka). Ponadto dla podkreślenia znaczenia omawianych zagadnień zastosowano w tekście pogrubienia. Technika taka niewątpliwie jest pomocna w nauce, a zwłaszcza w trakcie powtarzania już opanowanego materiału. Aby dokonać prawidłowej wykładni analizowanych przepisów, przy wyjaśnianiu instytucji oraz instrumentów prawnych regulujących przebieg postępowania cywilnego, wykorzystano stanowiska wyrażane w literaturze i orzecznictwie.
Autorzy opracowania nie tylko zajmują się dydaktyką, ale są jednocześnie praktykami, reprezentującymi różne zawody prawnicze (sędziami, adwokatami, radcami prawnymi, notariuszami), co pozwoliło na przedstawienie złożonej problematyki postępowania cywilnego zarówno w ujęciu teoretycznoprawnym, jak i praktycznym, a więc stanowi novum w przypadku prezentowania wiedzy podręcznikowej.
Publikacja niniejsza ma umożliwić zrozumienie istoty i specyfiki postępowania cywilnego, a w szczególności jego zasadniczych celów i funkcji, jakie pełni w realizacji ochrony prawnoprocesowej, na którą składa się: prawo do wymiaru sprawiedliwości, prawo do drogi sądowej, prawo do rzetelnego procesu oraz prawo do obrony prawnoprocesowej. Dostęp do ochrony prawnoprocesowej stanowi pochodną realizacji prawa do sądu, które obejmuje także prawo do rzetelnego procesu1. Prawo do sądu jest uznawane w judykaturze i doktrynie za prawo podmiotowe człowieka, a więc podlegające ochronie2. Prawo to jest zagwarantowane konstytucyjnie, stosownie do art. 45 ust. 1 Konstytucji RP: każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Prawo do sądu należy rozpatrywać w dwóch aspektach, jako zapewnienie jednostce ochrony jej praw na mocy przepisów prawa, a także jako możliwość uruchomienia postępowania przed sądem w celu nałożenia sankcji na podmiot, który prawa danej jednostki narusza3. „Prawo do sądu oznacza dla ustawodawcy obowiązek ustanowienia regulacji prawnej, która zapewni rozpatrzenie sprawy przez sąd, na żądanie zainteresowanego. Do legislatywy należy określenie sądu, który uważa za najbardziej adekwatny do rozpoznawania danego rodzaju spraw”4. Trybunał Konstytucyjny wyraził stanowisko, że na prawo to składa się: prawo dostępu do sądu, tj. prawo uruchomienia procedury przed sądem – organem o określonej charakterystyce (niezależnym, bezstronnym i niezawisłym); prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności; prawo do wyroku sądowego, tj. prawo do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia danej sprawy przez sąd5. „W państwie prawnym prawo do sądu nie może być rozumiane jedynie formalnie, jako dostępność drogi sądowej w ogóle, lecz i materialnie, jako możliwość prawnie skutecznej ochrony praw na drodze sądowej”6. Rolą państwa jest zapewnienie sprawiedliwości proceduralnej, przy poszanowaniu takich wartości, jak: bezpieczeństwo prawne, zasada legalizmu oraz zaufanie do prawa, a więc wartości charakterystycznych dla państwa prawa7. W niniejszym opracowaniu wyjaśniono, w jaki sposób prawo to zostało zagwarantowane w przepisach ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Kodeks zawiera bowiem regulacje prawne, które dotyczą rozpoznawania spraw cywilnych przez sądy powszechne. Definicja spraw cywilnych zawarta została w art. 1 KPC. W myśl tego przepisu Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych. Powyższa definicja sprawy cywilnej odwołuje się do rodzaju dochodzonego roszczenia, a także podstawy faktycznej żądania. Przedmiot postępowania (roszczenie lub prawo) delimituje dopuszczalność ich dochodzenia na drodze sądowej, gdyż do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, jeśli sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy (art. 2 § 1 KPC). Podstawą do uznania danej sprawy za sprawę cywilną, jak wynika z wykładni literalnej art. 1 KPC, są dwa zasadnicze kryteria: materialnoprawne oraz formalnoprawne, które pozwalają na uznanie danej sprawy za sprawę cywilną. Przy czym warto zaznaczyć, że skorzystanie z ochrony prawnej jest możliwe, gdy istnieje „sprawa”, wtedy powstaje prawo do zainicjowania postępowania sądowego przed sądami powszechnymi8. Natomiast prawo do sądu nie zapewnia ochrony prawnej sporom o charakterze pozornym9, a w odniesieniu do powództw oczywiście bezzasadnych wprowadzona została szczególna regulacja10.
Przepisy regulujące przebieg postępowania cywilnego na przestrzeni ostatniego dwudziestolecia wielokrotnie były nowelizowane, a zmiany te miały niejednokrotnie charakter istotny w zakresie roli sądu, przebiegu postępowania dowodowego, sposobów zabezpieczeń, a nawet funkcji organów egzekucyjnych. Liczne zmiany przepisów, które nie zawsze uwzględniają cele i funkcje instytucji czy poszczególnych instrumentów prawnych, wcale nie zmierzają do usprawnienia prowadzenia postępowania, a wręcz przeciwnie – wywołują efekt odwrotny od zakładanego przy wprowadzaniu zmian przepisów. Ekonomika prowadzenia postępowania czy uproszczenie przepisów procesowych nie mogą powodować ograniczeń strony (uczestników) postępowania w zakresie realizacji zasady prawa do sądu jako naczelnej i zagwarantowanej konstytucyjnie. W związku z tym wszelkie wprowadzane zmiany powinny być oceniane w aspekcie tej naczelnej zasady, przy jednoczesnym wprowadzeniu prawidłowej struktury sądów jako organów sprawujących wymiar sprawiedliwości.
Mimo tak wielu wprowadzonych zmian w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, które muszą być wprowadzane także ze względu na europeizację czy informatyzację stosunków społecznych, to w zasadzie obecne regulacje prawne nie spełniają wszystkich oczekiwanych standardów gwarantujących uczestnikom postępowania cywilnego realizację właściwej ochrony prawnoprocesowej. Jak zasadnie zostało dostrzeżone w literaturze, „granice dla swobody ustawodawcy w kształtowaniu procedur sądowych wyznaczają regulacje konstytucyjne. Określają one zasadnicze standardy, których należy dochować w unormowaniach kodeksowych”11.
Stan prawny w opracowaniu uwzględniono na luty 2025 r., jednakże należy mieć na uwadze, że trwają zaawansowane prace legislacyjne związane z dokonaniem nowelizacji postępowania cywilnego. W ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego zostały utworzone m.in. Zespół problemowy do spraw prawa cywilnego procesowego, Zespół problemowy do spraw nowej kodyfikacji postępowania cywilnego, Zespół problemowy do spraw prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego, Zespół problemowy do spraw rozpoznawania przez sądy spraw z udziałem konsumentów, Zespół problemowy do spraw prawa konsumenckiego oraz ochrony słabszej strony umowy (B2B), Zespół problemowy do spraw ochrony dóbr osobistych i prawa własności intelektualnej. Celem prac prowadzonych w poszczególnych zespołach jest opracowanie projektów regulacji prawnych, które mają odpowiadać wymaganiom zgodności z interesem publicznym i sprzyjać prawidłowej interpretacji i stosowaniu prawa.
W momencie oddawania opracowania do publikacji nie zostały jeszcze uchwalone projektowane zmiany przepisów regulujących postępowanie cywilne, które wiążą się także ze zmianami przepisów prawa materialnego.
Znaczące zmiany w przepisach zawiera projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego (UD 184). Projektowane zmiany nie tylko mają na celu „stworzenie norm prawnych umożliwiających sądom szybsze rozpoznawanie spraw dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego, zwanych dalej „«sprawami frankowymi»”12, lecz także utworzenie wydziałów w sądach okręgowych wyspecjalizowanych w prowadzeniu spraw frankowych oraz wprowadzenie przepisów przyznających sądom możliwość orzekania na posiedzeniu niejawnym, przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka w formie zdalnej mimo sprzeciwu strony, czy też odbierania zeznań świadków na piśmie.
W zakresie ustroju sądów powszechnych przygotowywany jest rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych (druk Nr 988)13, który zawiera regulacje w zakresie dostosowania przepisów do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach połączonych od C-748/19 do C-754/19 oraz modelu tzw. delegacji orzeczniczych.
Ze względu na szybki rozwój technologii w zakresie komunikacji i szeroki dostęp do informacji w mediach społecznościowych na uwagę zasługuje opracowany poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk Nr 864)14, który zawiera „istotne rozszerzenie obowiązków sądów w zakresie postępowań związanych z naruszeniami dóbr osobistych w Internecie. Nowe regulacje w Kodeksie postępowania cywilnego wprowadzają trzy tryby przyspieszone (postępowanie w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko osobom o znanej tożsamości, postępowanie w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko osobom o nieustalonej tożsamości oraz postępowanie w sprawach o naruszenia związane z rozpowszechnianiem nielegalnych treści przeciwko dostawcom usług pośrednich) mające na celu skuteczniejszą ochronę osób poszkodowanych w przestrzeni cyfrowej, celem zapewnienia stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z 19.10.2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (Dz.Urz. UE L 277 z 27.10.2022, str. 1)”15.
Znaczna liczba nowelizacji przepisów zarówno prawa materialnego, jak i procesowego z pewnością wpłynie na kształt i przebieg postępowania cywilnego, co w konsekwencji wymusi konieczność podjęcia trudnego wysiłku opracowania nowego Kodeksu postępowania cywilnego. Na potrzebę stworzenia od początku, modelowo uregulowanego postępowania cywilnego zwracano uwagę w doktrynie już dawno16, ale potrzeba jego opracowania aktualizuje się zwłaszcza celem zapewnienia spójnej regulacji prawnej, skoro: „Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa” (łac. Cessante ratione legis, cessat lex ipsa17), a „Wszelkie prawo powinno być stanowione ze względu na ludzi” (łac. Hominum causa omne ius constitutum18).
Autorzy mają nadzieję, że opracowanie nie tylko umożliwi Czytelnikom, choć w zarysie, poznanie i zrozumienie przebiegu postępowania cywilnego, zwłaszcza cele i funkcje poszczególnych rodzajów postępowań cywilnych, a dodatkowo będzie stanowić zachętę do dalszego zgłębiania tej materii.
dr hab. Izabella Gil, prof. UWr
------------------------------------------------------------------------
1.
1 A. Jakubecki, Dostęp do ochrony prawnej w świetle ustawy nowelizującej KPC z 4.7.2019 r., K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, E. Marszałkowska-Krześ (red.), Dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2021, s. 2.
2.
2 L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2021, s. 125.
3.
3 Por. P. Sarnecki, Komentarz do art. 45, L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz, Tom II, Warszawa 2016.
4.
4 Wyr. TK z 9.6.1998 r., K 28/97, OTK 1998, Nr 4, poz. 50.
5.
5 K 28/97, OTK ZU 1998, Nr 4, poz. 50; SK 12/99, OTK ZU 2000, Nr 5, poz. 143.
6.
6 Uchw. TK z 25.1.1995 r., W 14/94, OTK 1995, Nr 1, poz. 19.
7.
7 T. Zembrzuski, Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011, s. 83.
8.
8 Post. SN z 18.11.2008 r., II CSK 303/08, OSNC-ZD 2009, Nr 3, poz. 72.
9.
9 T. Zembrzuski, Powództwo oczywiście bezzasadne, a dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym, K. Flaga-Gieruszyńska, R. Flejszar, E. Marszałkowska-Krześ (red.), Dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym, s. 172.
10.
10 Ł. Błaszczak, Powództwo oczywiście bezzasadne. Art. 1911 KPC, Warszawa 2021, passim.
11.
11 T. Ereciński, Dalsze zmiany czy nowy Kodeks postępowania cywilnego?, K. Markiewicz (red.), Reforma postępowania cywilnego w świetle projektów Komisji Kodyfikacyjnej, Warszawa 2011, s. 5.
12.
12 Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie rozpoznawania spraw dotyczących zawartych z konsumentami umów kredytu denominowanego lub indeksowanego do franka szwajcarskiego, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Portal Gov.pl .
13.
13 Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Portal Gov.pl .
14.
14 Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Portal Gov.pl .
15.
15 Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z 5.12.2024 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – Akty korporacyjne, Lex.
16.
16 W. Broniewicz, Czy potrzebny jest nowy kodeks postępowania cywilnego, PiP 2004, z. 4, s. 11–17; T. Ereciński, O potrzebie nowego Kodeksu postępowania cywilnego, PiP 2004, z. 4, s. 3–10; T. Ereciński, O uwarunkowaniach, potrzebie oraz zakresie nowego kodeksu postępowania cywilnego, Polski Proces Cywilny 2010, Nr 1, s. 9–19; K. Weitz, Czy nowa kodyfikacja postępowania cywilnego?, PiP 2007, z. 3, s. 23 i n.; F. Zedler, Co dalej z kodeksem postępowania cywilnego?, Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd Katedr Postępowania Cywilnego w Zakopanem (7–9 października 2005 r.), Kraków 2006, s. 139 i n.
17.
17 https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/Sentencje%20z%20t%C5%82umaczeniami_0.pdf .
18.
18 Ibidem.WYKAZ SKRÓTÓW
1. Źródła prawa
---------------------- -- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
BankFGwU ustawa z 10.6.2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 487)
EgzAdmU ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 132)
EgzKarRozp rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29.7.2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu cywilnym, a także kosztów sądowych w sprawach cywilnych, przysługujących Skarbowi Państwa (Dz.U. z 2016 r. poz. 1227)
EKPC Konwencja z 4.11.1950 r. o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (tekst jedn. Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284)
InfDzPodmRealZadPubl ustawa z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1557 ze zm.)
KASU ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 615 ze zm.)
KC ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.)
KK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 383)
KKS ustawa z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 628 ze zm.)
KKW ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 706 ze zm.)
KomSądU ustawa z 22.3.2018 r. o komornikach sądowych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1458)
Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
KP ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.)
KPA ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 572)
KPC ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.)
KRO ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.)
KRSU ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1500 ze zm.)
KSCU ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 959 ze zm.)
KSH ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 18 ze zm.)
KW ustawa z 20.5.1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2119 ze zm.)
KWU ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 341)
NBPU ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2025)
OchrPrLokU ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 725)
OP ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.)
PrBank ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.)
PrGeod ustawa z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1151 ze zm.)
PiZPU ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.)
PrNot ustawa z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1001)
PrPostAmd ustawa z 30.8. 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.)
PrPras ustawa z 26.1.1984 r. – Prawo prasowe (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1914)
PrPrzed ustawa z 6.3.2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.)
PrRDrog ustawa z 20.6.1997 – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.)
PrRestr ustawa z 15.5.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1428 ze zm.)
PrUpad ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 794 ze zm.)
PrUSP ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 334 ze zm.)
RFU ustawa z 5.8.2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o funduszu edukacji finansowej (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1109 ze zm.)
RPDU ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 292)
RPOU ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 1264 ze zm.)
RPPU ustawa z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 581)
SKOKU ustawa z 5.11.2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 379 ze zm.)
SNU ustawa z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 622)
SystUbSpołU ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r. poz. 350)
ŚwiadOpZdrowU ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 146 ze zm.)
WzajPomDochPodU ustawa z 11.10.2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 2009 ze zm.)
---------------------- -- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Organy i instytucje
-------- -- --------------------------------------------
ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka
NBP Narodowy Bank Polski
SA Sąd Apelacyjny
SN Sąd Najwyższy
SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów
SO Sąd Okręgowy
SOKiK Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
TK Trybunał Konstytucyjny
TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
-------- -- --------------------------------------------
3. Publikatory i czasopisma
--------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------
Dz.U. Dziennik Ustaw
Dz.Urz. UOKiK Dziennik Urzędowy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta
Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
EP Edukacja Prawnicza
Legalis System Informacji Prawnej Legalis
Lex System Informacji Prawnej LEX
MoP Monitor Prawniczy
NP Nowe Prawo
OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych
OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Cywilnej
OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Cywilnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (1963–1994)
OSP Orzecznictwo Sądów Polskich
Pal. Palestra
PiP Państwo i Prawo
PPE Przegląd Prawa Egzekucyjnego
PPH Przegląd Prawa Handlowego
PS Przegląd Sądowy
PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
R.Pr. Radca Prawny
RPES Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
SC Studia Cywilistyczne
--------------- -- ------------------------------------------------------------------------------------------
4. Inne skróty
------------- -- -----------------------------------------------------------------------------
art. artykuł
BFG Bankowy Fundusz Gwarancyjny
cyt. cytat
dec. decyzja
EFTA Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (European Free Trade Association)
ENZ Europejski Nakaz Zapłaty
EWG Europejska Wspólnota Gospodarcza
nast. następne
niepubl. niepublikowany
Nr numer
pkt punkt (-y)
post. postanowienie
poz. pozycja
przyp. przypis
red. redakcja
s. strona
t. tom
tekst jedn. tekst jednolity
tłum. tłumaczenie
uchw. uchwała
ust. ustęp
w zw. w związku
WE Wspólnota Europejska
wyr. wyrok
ww. wyżej wymieniony (-a, -e)
z. zeszyt
ze zm. ze zmianami
zob. zobacz
------------- -- -----------------------------------------------------------------------------
więcej..
