Zarys teorii konfliktu w prawie karnym - ebook

Publikacja przedstawia analizę prawa karnego jako narzędzia, które powinno służyć społeczeństwu do efektywnego rozstrzygania konfliktów wywołanych popełnionym przestępstwem.

   Autor szczegółowo omawia:

• podstawowe założenia teorii konfliktu w prawie, ze szczególnym uwzględnieniem prawa karnego materialnego i procesowego;
• znaczenie procesowej drogi dochodzenia do rozstrzygnięcia konfliktu, która realizując nakazy rzetelnego procesu, ma zapewniać ochronę sprzecznych interesów uczestników konfliktu;
• cel prawa karnego – przywrócenie stanu równowagi społecznej, zapewnienie wszystkim tego, co sprawiedliwe i słuszne;
• zasadę, zgodnie z którą kara i rekompensata muszą być adekwatne do winy i krzywdy.

   Adresaci:
Autor zwraca uwagę nie tylko na instrumentalny charakter prawa jako narzędzia społecznego, lecz także na znaczenie kultury społecznej i kultury prawnej dla efektywności systemu prawnego. Opracowanie zawiera też odniesienia do reform prawa karnego z lat 2015–2020, a także propozycje zmian obowiązujących regulacji.

Wstęp 3
I. Założenia ogólne teorii konfliktu w prawie. 4
II. Prawo a konflikt. 8
1. Pojęcie i istota konfliktu (dóbr, interesów, wartości) 8
2. Pierwotne i wtórne reguły rozstrzygania konfliktu 10
3. Teoria konfliktu na tle historycznych kierunków rozwoju grup społecznych 12
III. Prawo jako narzędzie rozstrzygania konfliktów 16
1. Konstytucja jako podstawa społeczeństwa i zbiór reguł rozstrzygania konfliktów 16
2. Kultura prawna a efektywność systemu prawnego 21
3. Społeczeństwo i znajomość prawa w świetle teorii konfliktu 25
4. Prawo jako narzędzie społeczne 31
5. Prawo jako narzędzie rozwiązania konfliktu 43
6. Teoria konfliktu a prawo cywilne, administracyjne i karne 47
7. Represyjność prawa i prawo represyjne 51
IV. Konflikt w prawie karnym materialnym 55
1. Konflikt a reguły postępowania w postaci norm prawa karnego 55
2. Przedmiot i cel prawa karnego a teoria konfliktu 60
3. Zasady i funkcje prawa karnego a teoria konfliktu 67
4. Pojęcie społecznej szkodliwości czynu a teoria konfliktu. 76
5. Sprawiedliwość i rzetelność a rozstrzygnięcie konfliktu 77
IV. Konflikt w prawie karnym procesowym 84
8. Uwagi ogólne 84
9. Pojęcie procesu karnego w teorii konfliktu 88
10. Przedmiot procesu karnego w świetle teorii konfliktu 90
11. Cel procesu karnego w świetle teorii konfliktu 97
12. Funkcje procesu karnego w świetle teorii konfliktu 105
13. Podstawa faktyczna procesu 109
V. Rodzaje i podmioty konfliktów w procesie karnym 113
1. Rodzaje konfliktów procesowych (typologia) 113
2. Podmioty zaangażowane w konflikt w toku procesu 118
2.1. Organy procesowe 119
2.2. Pokrzywdzony 124
2.3. Oskarżony 127
2.4. Podmiot zobowiązany z cudzego przestępstwa 130
2.5. Przedstawiciele procesowi (obrońcy i pełnomocnicy) 131
2.6. Świadek 136
2.7. Biegły 138
2.8. Przedstawiciele społeczni 138
2.9. Rzecznik Praw Obywatelskich 139
2.10. Prokurator Generalny i Minister Sprawiedliwości 140
2.11. Pomocnicy procesowi i publiczność 142
VII. Rozwiązanie konfliktu w prawie karnym 143
1. Warunki skutecznego rozwiązania konfliktu 143
2. Forma rozstrzygnięcia konfliktu jako droga procesowa 147
2.1. Podstawowe modele rozstrzygania konfliktu przez prawo karne 147
2.2. Wybór formy drogi procesowej a sposób rozumienia aktu sprawiedliwości (adresaci sprawiedliwości) 149
2.3. Elementy konstrukcyjne form rozstrzygania 150
3. Metody dochodzenia do rozstrzygnięcia konfliktu 151
3.1. Klasyfikacja metod 151
3.2. Metody konfrontacyjne, oparte na walce procesowej 152
3.3. Metody konsensualne, oparte na porozumieniach procesowych 156
3.4. Metody koncyliacyjne, oparte na instrumentach mediacyjnych 162
3.5. Relacje między metodami 166
4. Istota kary jako odpłaty oraz jej funkcje restytucyjne i kompensacyjne 168
5. Kara a społeczne poczucie sprawiedliwości 173
6. Oczekiwania ofiary jako element rozstrzygnięcia konfliktu 177
VIII. Potrzeba i kierunki zmian prawa karnego w świetle założeń teorii konfliktu 183