Zero waste - To proste! - ebook

WSTĘP

CO TO JEST ZERO WASTE?

Zero Waste to styl życia, który dąży do zminimalizowania produkcji odpadów i maksymalizacji ponownego wykorzystania zasobów. To filozofia, która zachęca do przemyślanych decyzji konsumenckich, unikania jednorazowych produktów oraz dążenia do cyrkularności – czyli obiegu zamkniętego, gdzie każdy produkt ma swoje kolejne życie. Celem jest, aby jak najwięcej materiałów wracało do obiegu w jakiejkolwiek formie: czy to poprzez ponowne użycie, recykling, czy też przetworzenie na nowe produkty.

Ruch Zero Waste powstał jako odpowiedź na rosnące problemy związane z nadmiernym konsumpcjonizmem i globalnym kryzysem odpadów, szczególnie plastikowych. Każdego roku na całym świecie produkujemy miliony ton śmieci, które zanieczyszczają nasze oceany, gleby i powietrze, zagrażając zdrowiu ekosystemów oraz nas samych. Zero Waste to nie tylko troska o środowisko – to także wyraz szacunku do zasobów, które mamy, i dążenie do bardziej zrównoważonego stylu życia.

DLACZEGO WARTO? KORZYŚCI DLA CIEBIE I PLANETY Wybór stylu życia Zero Waste przynosi korzyści na wielu poziomach. Przede wszystkim zmniejsza wpływ na środowisko. Każdy produkt, który kupujemy, wiąże się z wykorzystaniem zasobów – od surowców, przez energię potrzebną do jego produkcji, po transport i opakowanie. Poprzez świadome decyzje możemy zmniejszyć nasz ślad ekologiczny, ograniczając zużycie zasobów naturalnych i ilość odpadów trafiających na wysypiska.

Zero Waste to także korzyści zdrowotne. Decydując się na naturalne kosmetyki, ekologiczne środki czystości czy żywność bez sztucznych dodatków,

7 | _Zero waste – To proste !_

eliminujemy z naszego otoczenia szkodliwe substancje chemiczne, które często znajdują się w popularnych produktach. Nasze ciało i zdrowie odczują pozytywne zmiany wynikające z życia w bardziej naturalny sposób.

Kolejną korzyścią jest oszczędność pieniędzy. Choć na początku może się wydawać, że ekologiczne produkty są droższe, w dłuższej perspektywie Zero Waste to styl życia, który pozwala na spore oszczędności. Kupowanie rzeczy wysokiej jakości, które posłużą latami, zamiast jednorazowych zamienników, naprawianie zepsutych przedmiotów, a także unikanie niepotrzebnych zakupów znacząco zmniejsza nasze wydatki.

Zero Waste to również większa satysfakcja i świadomość życia. Wybory, których dokonujemy, mają bezpośredni wpływ na środowisko i społeczności wokół nas. Dzięki Zero Waste stajemy się bardziej świadomi naszych potrzeb, uczymy się dbać o rzeczy, które już mamy, i cieszyć się prostymi, codziennymi decyzjami, które mają pozytywny wpływ na naszą planetę.

JAK ZACZĄĆ? PIERWSZE KROKI

Droga do Zero Waste nie musi być trudna ani skomplikowana. Kluczem jest stopniowe wprowadzanie zmian, które są dla nas wykonalne i które możemy łatwo wdrożyć w codziennym życiu. Najlepiej zacząć od małych kroków – nie musimy od razu zmieniać wszystkiego. Oto kilka prostych sposobów, jak rozpocząć swoją przygodę z Zero Waste:

1. ANALIZA ODPADÓW – Zwróć uwagę na to, co najczęściej trafia do Twojego kosza. Czy są to jednorazowe opakowania, plastikowe butelki, resztki jedzenia? Ta świadomość pozwoli Ci zidentyfikować obszary, które wymagają zmiany.

8 | _Zero waste – To proste !_

2. STOP JEDNORAZÓWKOM – Zastąp jednorazowe produkty wielorazowymi odpowiednikami, jak np. płócienne torby, wielorazowe butelki na wodę, kubki do kawy, a także metalowe słomki czy bambusowe szczoteczki do zębów.

3. KUPUJ ŚWIADOMIE – Staraj się wybierać produkty bez zbędnych opakowań. Kupuj na wagę, korzystaj z własnych pojemników, a zamiast nowego produktu, rozważ zakup rzeczy z drugiej ręki lub zamianę z innymi.

4. KOMPOSTOWANIE – Jeśli masz możliwość, zacznij kompostować resztki jedzenia. Kompostowanie to świetny sposób na ograniczenie ilości odpadów organicznych i produkcję wartościowej ziemi do roślin.

CZEGO SIĘ SPODZIEWAĆ? TWOJA DROGA DO ZERO WASTE Zmiana stylu życia na Zero Waste to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i gotowości na naukę. Na początku możesz napotkać na różne wyzwania – brak dostępności produktów bez opakowań, presja otoczenia czy trudności w zmianie starych nawyków. Ważne jest, aby nie zrażać się i pamiętać, że każdy, nawet najmniejszy krok ma znaczenie.

Droga do Zero Waste jest pełna małych sukcesów, które sprawiają, że z czasem staje się ona coraz łatwiejsza. Możesz spodziewać się, że z czasem będziesz bardziej świadomy swoich zakupów, a codzienne wybory będą przychodzić naturalnie. Nauczyć się, jak zastępować produkty wielorazowymi odpowiednikami, organizować życie tak, aby generować jak najmniej odpadów, i wprowadzać te zmiany w sposób, który pasuje do Twojego stylu życia.

Zero Waste to także szansa na nowe znajomości i inspiracje – społeczność osób dążących do życia bez odpadów jest otwarta i chętnie dzieli się swoimi

9 | _Zero waste – To proste !_

doświadczeniami oraz pomysłami. Znalezienie wsparcia w grupach online, na forach czy w lokalnych inicjatywach może dodatkowo zmotywować do dalszych działań.

Podjęcie wyzwania Zero Waste to inwestycja w lepszą przyszłość – dla nas, naszych dzieci i całej planety. Każda zmiana zaczyna się od małych kroków, a najważniejsze jest, aby zacząć. Przed Tobą ekscytująca podróż, która może odmienić Twoje życie na lepsze!

10 |

_Zero waste – To proste !_

ROZDZIAŁ 1: ZERO WASTE W KUCHNI

1.1. PLANOWANIE POSIŁKÓW I OGRANICZANIE MARNOWANIA JEDZENIA

Kuchnia to jedno z kluczowych miejsc, w których generujemy najwięcej odpadów, zarówno w postaci resztek jedzenia, jak i jednorazowych opakowań.

Dlatego właśnie od kuchni warto zacząć swoją przygodę z Zero Waste.

Planowanie posiłków i świadome zarządzanie jedzeniem to podstawowe kroki, które pomogą nam ograniczyć marnowanie żywności i zredukować ilość generowanych odpadów.

DLACZEGO MARNOWANIE JEDZENIA TO PROBLEM?

Każdego roku na świecie marnuje się około 1,3 miliarda ton jedzenia, co stanowi jedną trzecią globalnej produkcji żywności. Skutki tego są ogromne: od nadmiernego zużycia zasobów potrzebnych do produkcji jedzenia (woda, energia, ziemia), po emisję gazów cieplarnianych związanych z rozkładem odpadów organicznych na wysypiskach. Marnowanie jedzenia to problem nie tylko środowiskowy, ale także ekonomiczny – wyrzucając jedzenie, marnujemy również pieniądze, które na nie wydaliśmy.

PLANOWANIE POSIŁKÓW – KLUCZ DO SUKCESU

Planowanie posiłków to skuteczna metoda, która pomaga nie tylko zaoszczędzić czas i pieniądze, ale także zminimalizować ilość marnowanego jedzenia. Dzięki dobrze przemyślanemu planowi jesteśmy w stanie lepiej zarządzać zakupami, wykorzystywać to, co mamy w domu, i unikać impulsywnych zakupów. Jak skutecznie planować posiłki?

11 |

_Zero waste – To proste !_

1. ZRÓB PRZEGLĄD ZAPASÓW – Przed wyjściem na zakupy warto przejrzeć, co już mamy w lodówce, zamrażarce i spiżarni. Często zdarza się, że kupujemy produkty, które już posiadamy, tylko dlatego, że o nich zapomnieliśmy. Regularne przeglądy zapasów pozwalają uniknąć nadmiaru i lepiej wykorzystać to, co już mamy.

2. TWÓRZ LISTY ZAKUPÓW – Na podstawie zapasów i planu posiłków sporządź listę zakupów. Dzięki niej unikniesz kupowania zbędnych rzeczy i skupisz się na tym, co naprawdę jest potrzebne. Staraj się trzymać listy podczas zakupów – impulsywne decyzje często prowadzą do zakupu produktów, które później lądują w koszu.

3. PLANUJ POSIŁKI Z MYŚLĄ O WYKORZYSTANIU RESZTEK – Podczas planowania posiłków warto uwzględnić przepisy, które pozwalają na wykorzystanie resztek z innych dań. Na przykład z warzyw, które zostały po obiedzie, można zrobić pyszną zupę, a z wczorajszego ryżu – smażony ryż z warzywami. Planowanie z myślą o maksymalnym wykorzystaniu składników to świetny sposób na ograniczenie marnowania.

4. STOSUJ ZASADĘ „PIERWSZE WESZŁO, PIERWSZE WYSZŁO” – To prosta zasada, którą możesz zastosować w swojej lodówce i spiżarni. Umieszczaj starsze produkty z przodu, aby je zużyć w pierwszej kolejności, a nowe z tyłu. Dzięki temu unikniesz sytuacji, w której coś się zepsuje, bo było schowane za nowszymi zakupami.

PRZECHOWYWANIE ŻYWNOŚCI – KLUCZ DO ŚWIEŻOŚCI Prawidłowe przechowywanie żywności ma ogromny wpływ na jej trwałość i jakość. Często zdarza się, że jedzenie psuje się szybciej, niż byśmy tego chcieli, co prowadzi do marnowania. Istnieje jednak wiele prostych trików, które pomogą nam przedłużyć świeżość produktów i zredukować ilość odpadów.

12 |

_Zero waste – To proste !_

1. UŻYWAJ ODPOWIEDNICH POJEMNIKÓW – Szklane słoiki, metalowe puszki, czy silikonowe woreczki to świetne alternatywy dla plastikowych jednorazówek. Przechowuj jedzenie w szczelnych pojemnikach, aby zapobiec jego wysychaniu i psuciu.

2. ZACHOWAJ ODPOWIEDNIĄ TEMPERATURĘ – Każdy produkt ma swoje optymalne warunki przechowywania. Niektóre warzywa, jak pomidory czy banany, nie powinny być przechowywane w lodówce, ponieważ zimno wpływa na ich strukturę i smak. Zapoznaj się z zasadami przechowywania żywności, aby jak najdłużej cieszyć się jej świeżością.

3. MROŻENIE JAKO SPOSÓB NA PRZEDŁUŻENIE TRWAŁOŚCI – Mrożenie to świetny sposób na przechowywanie nadmiaru jedzenia, które mogłoby się zepsuć. Możesz mrozić owoce, warzywa, mięso, zupy, a nawet pieczywo.

Pamiętaj jednak, aby mrozić jedzenie w odpowiednich porcjach, które później łatwo będzie wykorzystać.

4. OZNACZANIE DAT – Oznaczaj pojemniki z jedzeniem datą przygotowania lub zamrożenia. Dzięki temu będziesz wiedział, co należy zjeść najpierw i unikniesz nieprzyjemnych niespodzianek w postaci zapomnianych, zepsutych resztek.

KREATYWNE WYKORZYSTANIE RESZTEK – ZERO ODPADÓW NA TALERZU Nawet przy najlepszym planowaniu, zawsze mogą pojawić się resztki jedzenia.

Kluczem do Zero Waste w kuchni jest nauczenie się, jak kreatywnie je wykorzystywać. Resztki warzyw, obierki czy kości można przekształcić w pyszne dania i dodatki.

1. BULIONY I WYWARY – Resztki warzyw, skórki z cebuli, łodygi pietruszki czy resztki mięsa to idealne składniki na aromatyczny bulion. Przygotuj

13 |

_Zero waste – To proste !_

wywar i zamroź go w małych porcjach, które później łatwo wykorzystasz do zup, sosów czy risotto.

2. PESTO Z LIŚCI I ŁODYG – Nie wyrzucaj liści rzodkiewki, łodyg brokuła czy zieleniny z marchwi – można z nich zrobić pyszne pesto. Wystarczy zmiksować je z oliwą, orzechami i odrobiną sera, aby uzyskać wyjątkowy dodatek do makaronu czy kanapek.

3. ZAPIEKANKI I OMLETY – Resztki wędlin, serów, warzyw świetnie sprawdzą się w zapiekankach, omletach czy tortillach. To doskonały sposób na szybki obiad z wykorzystaniem tego, co mamy w lodówce.

4. CHIPSY Z OBIEREK – Obierki z ziemniaków, marchewki czy buraków można upiec w piekarniku z odrobiną oliwy i przypraw, tworząc chrupiącą, zdrową przekąskę.

EDUKACJA DOMOWNIKÓW I WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ Zmiana nawyków to proces, który najlepiej przebiega, gdy wszyscy domownicy są zaangażowani. Wspólne gotowanie, planowanie posiłków i szukanie kreatywnych sposobów na wykorzystanie resztek może być nie tylko edukacyjne, ale i zabawne. Dzieci mogą uczyć się o wartościach ekologicznych, a dorośli zyskać nową perspektywę na to, jak podchodzić do jedzenia i marnowania.

Podsumowując, planowanie posiłków i ograniczanie marnowania jedzenia to podstawowe filary Zero Waste w kuchni. Dzięki świadomym decyzjom i prostym zmianom możemy zredukować ilość odpadów, zaoszczędzić pieniądze i cieszyć się bardziej zrównoważonym stylem życia. Małe kroki, takie jak tworzenie list zakupów, przechowywanie żywności w odpowiedni sposób czy kreatywne

14 |

_Zero waste – To proste !_

wykorzystywanie resztek, mają wielki wpływ na naszą planetę i nasze zdrowie.

Każdy z nas może wprowadzić te zmiany już dziś – wystarczy zacząć!

15 |

_Zero waste – To proste !_

1.2. ZAKUPY BEZ OPAKOWAŃ I JEDNORAZÓWEK Zakupy bez opakowań i unikanie jednorazowych produktów to jedne z najważniejszych kroków na drodze do stylu życia Zero Waste. To właśnie w sklepach, supermarketach i na targowiskach spotykamy się z największą ilością jednorazowych opakowań, które po krótkim użyciu trafiają do kosza, zanieczyszczając naszą planetę. Jak zatem kupować świadomie, minimalizując odpady? Oto kompleksowy przewodnik po zakupach w stylu Zero Waste.

DLACZEGO ZAKUPY BEZ OPAKOWAŃ SĄ WAŻNE?

Plastikowe opakowania stały się wszechobecne. Każdego roku na całym świecie produkuje się miliardy ton plastiku, z czego znacząca część to jednorazowe opakowania, które szybko trafiają na wysypiska, do rzek i oceanów.

Te odpady rozkładają się setki lat, uwalniając do środowiska toksyny i mikrodrobiny plastiku, które przenikają do wody, gleby i żywności. Wybierając zakupy bez opakowań, mamy realny wpływ na redukcję tej niebezpiecznej formy zanieczyszczenia.

Zakupy bez opakowań to także sposób na ograniczenie marnowania jedzenia.

Kupując na wagę, mamy większą kontrolę nad ilością nabywanych produktów –

kupujemy tyle, ile naprawdę potrzebujemy, co zapobiega gromadzeniu nadmiaru żywności, który często kończy jako odpad.PRZYGOTOWANIE DO ZAKUPÓW ZERO WASTE

Zakupy w stylu Zero Waste wymagają odrobinę więcej przygotowania niż tradycyjne podejście, ale w praktyce okazują się wygodniejsze i bardziej satysfakcjonujące. Oto kilka prostych kroków, które pomogą Ci zacząć:

16 |

_Zero waste – To proste !_

1. ZAOPATRZ SIĘ W WIELORAZOWE TORBY I WORECZKI – Zastąp jednorazowe plastikowe siatki wielorazowymi torbami materiałowymi oraz woreczkami na warzywa i owoce. Wybierz różne rozmiary woreczków –

mniejsze na orzechy czy bakalie, większe na pieczywo czy owoce. Torby i woreczki można prać, co sprawia, że są nie tylko ekologiczne, ale i higieniczne.

2. POJEMNIKI NA ŻYWNOŚĆ – Szklane słoiki, metalowe puszki, a nawet pudełka z recyklingu są idealne do zakupów na wagę. Przed wypełnieniem słoika lub pojemnika warto go zważyć i zanotować wagę „tare” (czyli wagę pustego pojemnika), aby przy kasie zapłacić tylko za samą żywność.

3. LISTA ZAKUPÓW – Przygotowanie listy zakupów nie tylko pomaga uniknąć zbędnych wydatków, ale również ułatwia zakupy bez opakowań.

Znając swoje potrzeby, możesz wcześniej zaplanować, jakie pojemniki czy woreczki będą Ci potrzebne, co znacznie ułatwi cały proces.

4. WYBIERZ ODPOWIEDNIE MIEJSCE NA ZAKUPY – Sprawdź, gdzie w Twojej okolicy możesz zrobić zakupy bez opakowań. Wiele sklepów oferuje sekcje z produktami na wagę, takie jak orzechy, suszone owoce, makarony czy ryż. Targowiska, sklepy z ekologiczną żywnością czy specjalistyczne sklepy Zero Waste to miejsca, w których znajdziesz produkty bez opakowań.

ZAKUPY NA WAGĘ – JAK TO DZIAŁA?

Kupowanie na wagę to jeden z najbardziej efektywnych sposobów ograniczania odpadów. Wielu ludziom może wydawać się to skomplikowane, ale w rzeczywistości jest bardzo proste. Wystarczy zastosować kilka podstawowych zasad:

17 |

_Zero waste – To proste !_

1. WYBIERZ ODPOWIEDNIE PRODUKTY – Wiele produktów spożywczych jest dostępnych na wagę: ryż, kasze, makarony, przyprawy, orzechy, płatki śniadaniowe, kawa, herbata, a nawet płyny jak oliwa czy ocet. W sklepach Zero Waste możesz również znaleźć kosmetyki i środki czystości na wagę.

2. WAŻENIE POJEMNIKÓW – W niektórych sklepach, zanim zaczniesz zakupy, musisz zważyć swoje pojemniki lub woreczki. Waga „tare” jest zapisywana na pojemniku, co pozwala kasjerowi odjąć ją od całkowitej wagi przy kasie.

3. NALEWANIE I NASYPYWANIE – Pamiętaj, aby używać czystych pojemników i woreczków, a następnie dokładnie opisuj, co znajduje się w środku, szczególnie jeśli kupujesz różne rodzaje produktów (np. ryż basmati i ryż brązowy). W niektórych miejscach możesz również znaleźć etykiety, które pomogą w rozpoznawaniu produktów.

4. PŁACENIE – Przy kasie płacisz tylko za sam produkt, a nie za opakowanie, co jest bardziej ekonomiczne i ekologiczne. Zwróć uwagę na wszelkie oznaczenia i wagi pojemników, aby uniknąć pomyłek.

ZAKUPY NA TARGOWISKACH I LOKALNYCH RYNKACH Lokalne targowiska i rynki są fantastycznymi miejscami na zakupy w stylu Zero Waste. W przeciwieństwie do supermarketów, na targach masz możliwość bezpośredniego kontaktu ze sprzedawcami, co pozwala na bardziej świadome i przyjazne dla środowiska zakupy. Oto kilka wskazówek, jak robić zakupy na targu:

1. ROZMOWA ZE SPRZEDAWCĄ – Często sprzedawcy są otwarci na prośby o zapakowanie produktów do własnych pojemników. Nie bój się zapytać,

18 |

_Zero waste – To proste !_

czy możesz uniknąć folii lub plastikowych worków – większość sprzedawców chętnie na to przystanie.

2. KUPUJ LOKALNE I SEZONOWE PRODUKTY – Wybierając lokalne owoce, warzywa i produkty spożywcze, wspierasz lokalnych rolników i ograniczasz emisję CO2 związaną z transportem. Sezonowe produkty są często tańsze, smaczniejsze i mniej opakowane.

3. UNIKAJ PRODUKTÓW W OPAKOWANIACH – Jeśli to możliwe, wybieraj produkty luzem. Warzywa, owoce, pieczywo, sery czy wędliny często można kupić bez opakowań, pakując je do własnych woreczków lub pojemników.

4. NEGOCJUJ ILOŚCI – Na targowiskach możesz poprosić o dokładnie taką ilość produktu, jakiej potrzebujesz. Nie musisz kupować standardowych porcji – zamiast dwóch kilogramów ziemniaków, możesz poprosić o jeden kilogram, jeśli wiesz, że nie potrzebujesz więcej.

UNIKANIE JEDNORAZÓWEK W CODZIENNYCH ZAKUPACH Jednorazowe opakowania, takie jak plastikowe siatki, foliówki, kubki na kawę na wynos czy jednorazowe sztućce, to rzeczy, które możemy łatwo wyeliminować z naszego życia. Oto kilka prostych zamienników, które możesz zastosować: 1. WIELORAZOWE TORBY I SIATKI – Zastąp jednorazowe siatki na zakupy wielorazowymi torbami materiałowymi. Są one bardziej wytrzymałe i łatwo je przenosić w torebce czy plecaku, aby mieć je zawsze pod ręką.

2. KUBKI NA WYNOS I BUTELKI WIELOKROTNEGO UŻYTKU – Zamiast jednorazowych kubków na kawę, używaj własnych kubków wielorazowych. Wiele kawiarni oferuje zniżki, jeśli przyniesiesz własny

19 |

_Zero waste – To proste !_

kubek. To samo dotyczy butelek na wodę – wielorazowe butelki są nie tylko ekologiczne, ale i bardziej stylowe.

3. SŁOMKI I SZTUĆCE – Wybierz wielorazowe słomki ze stali nierdzewnej, bambusa lub szkła, które możesz mieć zawsze przy sobie. To samo dotyczy sztućców – kompaktowy zestaw sztućców wielorazowych to świetne rozwiązanie na posiłki poza domem.

4. WOSKOWIJKI I POKRYWKI SILIKONOWE – Zamiast folii spożywczej czy aluminiowej, używaj woskowijek lub silikonowych pokrywek do przechowywania jedzenia. Są one wielokrotnego użytku, łatwe w utrzymaniu i znacznie bardziej ekologiczne.

PODSUMOWANIE: MAŁE ZMIANY, WIELKI WPŁYW Zakupy bez opakowań i unikanie jednorazówek to ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonego stylu życia. Każda decyzja, którą podejmujemy na zakupach, ma znaczenie – wybierając produkty bez opakowań, wspieramy ideę Zero Waste i przyczyniamy się do zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska.

Kluczem jest planowanie, świadome zakupy i gotowość do wprowadzenia prostych zamienników w codziennym życiu. Pamiętaj, że każda mała zmiana, którą wprowadzisz, przyczynia się do globalnej poprawy stanu naszej planety. Z

czasem zakupy w stylu Zero Waste staną się Twoją nową codziennością –

wygodną, oszczędną i przyjazną dla środowiska!

20 |

_Zero waste – To proste !_

1.3. KOMPOSTOWANIE – CO I JAK KOMPOSTOWAĆ?

Kompostowanie to jeden z najbardziej ekologicznych sposobów zarządzania odpadami organicznymi, który pozwala przekształcić resztki jedzenia i odpadki z ogrodu w wartościowy, naturalny nawóz. W kontekście Zero Waste kompostowanie jest kluczowym elementem, który pomaga znacząco zredukować ilość odpadów trafiających na wysypiska, a jednocześnie wspiera zdrowy wzrost roślin w naszych ogrodach i domach. Niezależnie od tego, czy masz duży ogród, mały balkon, czy mieszkasz w mieszkaniu bez dostępu do zewnętrznej przestrzeni, kompostowanie jest możliwe niemal dla każdego. W

tym rozdziale dowiesz się, czym jest kompostowanie, jak się do niego przygotować i co możesz kompostować, aby zacząć wykorzystywać resztki w duchu Zero Waste.

DLACZEGO KOMPOSTOWANIE JEST WAŻNE?

Każdego roku na wysypiska trafiają miliony ton odpadów organicznych, w tym resztki jedzenia, obierki warzywne i resztki z ogrodu. Niestety, w takich warunkach odpady te rozkładają się bardzo powoli, emitując metan – gaz cieplarniany, który jest ponad 20 razy bardziej szkodliwy dla klimatu niż dwutlenek węgla. W naturalnych warunkach, takich jak dobrze zarządzany kompostownik, odpady organiczne rozkładają się znacznie szybciej, uwalniając znacznie mniej szkodliwych gazów.

Kompostowanie to naturalny proces rozkładu materii organicznej, który pozwala na odzyskanie cennych składników odżywczych i wprowadzenie ich z powrotem do gleby. Dzięki temu powstaje kompost – ciemny, bogaty w składniki odżywcze materiał, który jest idealnym nawozem dla roślin. Używanie kompostu poprawia strukturę gleby, zwiększa jej zdolność do zatrzymywania wody i dostarcza roślinom niezbędnych substancji odżywczych, poprawiając ich wzrost i zdrowie.

21 |

_Zero waste – To proste !_

JAK ZACZĄĆ KOMPOSTOWAĆ?

Kompostowanie w domu nie jest trudne, ale wymaga odpowiedniego przygotowania i przestrzegania kilku prostych zasad. W zależności od dostępnej przestrzeni, możesz wybrać różne metody kompostowania, takie jak tradycyjny kompostownik w ogrodzie, kompostowanie w pojemniku na balkonie lub kompostowanie w domu przy użyciu specjalnych pojemników, takich jak kompostowniki kuchenne czy bokashi. Oto kroki, które pomogą Ci rozpocząć kompostowanie:

1. WYBIERZ ODPOWIEDNIE MIEJSCE I POJEMNIK – Jeśli masz ogród, możesz założyć tradycyjny kompostownik bezpośrednio na ziemi, co ułatwi dostęp mikroorganizmom i dżdżownicom, które przyspieszają proces rozkładu. W przypadku braku ogrodu możesz użyć zamkniętego kompostownika na balkonie lub małego pojemnika w kuchni. Istnieją także kompostowniki elektryczne, które przetwarzają odpady organiczne w szybkim tempie, co jest idealne dla mieszkańców miast.

2. PRZYGOTUJ ODPOWIEDNIĄ MIESZANKĘ – Kluczem do udanego kompostowania jest odpowiedni balans materiałów „zielonych” (bogatych w azot) i „brązowych” (bogatych w węgiel). Zielone materiały to np. resztki owoców i warzyw, skoszona trawa, fusy z kawy, a brązowe to suche liście, gałązki, papier, tektura. Optymalny stosunek to około 2-3 części brązowych na 1 część zielonych. Dzięki temu kompost będzie się równomiernie rozkładał, bez nieprzyjemnych zapachów.

3. DODAWAJ MATERIAŁY STOPNIOWO – Materiały na kompostownik powinny być dodawane warstwowo, aby zapewnić dobrą cyrkulację powietrza. Zaczynaj od warstwy brązowej, następnie dodaj warstwę zieloną i kontynuuj ten proces. Co jakiś czas przemieszaj kompost, aby

22 |

_Zero waste – To proste !_

przyspieszyć proces rozkładu i zapewnić dostęp tlenu, co zapobiegnie gniciu.

4. MONITORUJ WILGOTNOŚĆ I TEMPERATURĘ – Kompost powinien być wilgotny jak wyciśnięta gąbka, ale nie mokry. Zbyt suchy kompost rozkłada się powoli, a zbyt mokry może zacząć gnić. W miarę możliwości staraj się kontrolować wilgotność, dodając wodę lub więcej brązowych materiałów, gdy jest zbyt wilgotno. Optymalna temperatura kompostu to około 50-60°C – oznacza to, że procesy mikrobiologiczne działają prawidłowo.

CO MOŻNA KOMPOSTOWAĆ?

Kompostowanie polega na przetwarzaniu resztek organicznych na wartościowy nawóz, ale nie wszystko, co organiczne, nadaje się do kompostowania. Oto lista rzeczy, które możesz bezpiecznie kompostować, a także tych, których powinieneś unikać:

CO MOŻNA KOMPOSTOWAĆ:

 RESZTKI WARZYW I OWOCÓW – obierki, skórki, końcówki, nadpsute owoce.

 FUSY Z KAWY I HERBATY – świetne źródło azotu, idealne do kompostu.

 SKOSZONA TRAWA I CHWASTY – najlepiej wcześniej przesuszone.

 LIŚCIE DRZEW – suche liście są doskonałym materiałem brązowym.

 SŁOMA I SIANO – dodają strukturę i pomagają napowietrzać kompost.

23 |

_Zero waste – To proste !_

 SKORUPKI JAJ – dostarczają wapnia, warto je wcześniej rozdrobnić.

 POPIÓŁ DRZEWNY – niewielka ilość popiołu z kominka lub grilla, nie zawiera chemii.

 RESZTKI ROŚLINNE Z OGRODU – np. kwiaty, przycięte gałązki.

 PAPIER I TEKTURA – nieskalane drukiem, najlepiej rozdrobnić.

CZEGO NIE NALEŻY KOMPOSTOWAĆ:

 MIĘSO I RYBY – przyciągają szkodniki i mogą powodować nieprzyjemne zapachy.

 PRODUKTY MLECZNE – również mogą powodować nieprzyjemne zapachy i przyciągać szkodniki.

 TŁUSZCZE I OLEJE – spowalniają proces kompostowania i mogą zakłócać równowagę mikroorganizmów.

 ODCHODY ZWIERZĄT DOMOWYCH – mogą zawierać szkodliwe patogeny.

 ROŚLINY CHORE LUB ZARAŻONE SZKODNIKAMI – mogą przenieść choroby na inne rośliny.

 SKÓRKI CYTRUSÓW – w dużych ilościach mogą zakwaszać kompost.

 POPIÓŁ Z WĘGLA I GRILLÓW – zawiera szkodliwe substancje chemiczne.

 DUŻE GAŁĘZIE – rozkładają się bardzo długo, warto je wcześniej rozdrobnić.

24 |

_Zero waste – To proste !_

JAK UTRZYMAĆ KOMPOST W DOBRYM STANIE?

Utrzymanie kompostu w dobrym stanie wymaga regularnej uwagi, ale nie jest to skomplikowane. Przede wszystkim warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które ułatwią prawidłowe kompostowanie: 1. PRZEMIESZANIE – Co kilka tygodni przemieszaj kompost, aby dostarczyć tlenu i przyspieszyć proces rozkładu. Jeśli kompost jest zbyt zbity, możesz dodać gałązki lub słomę, które poprawią napowietrzanie.

2. UTRZYMANIE ODPOWIEDNIEGO STOSUNKU BRĄZOWYCH I ZIELONYCH MATERIAŁÓW – Zachowanie równowagi między materiałami bogatymi w azot i węgiel jest kluczem do udanego kompostu. Jeśli kompost zaczyna nieprzyjemnie pachnieć, dodaj więcej brązowych materiałów i dobrze go przemieszaj.

3. KONTROLA WILGOTNOŚCI – Jeśli kompost jest zbyt suchy, możesz delikatnie go podlać wodą. Jeśli jest zbyt mokry, dodaj więcej suchych materiałów, takich jak papier, słoma czy suche liście.

4. DODAWANIE DŻDŻOWNIC – Dodanie dżdżownic kalifornijskich do kompostownika może przyspieszyć proces kompostowania. Te małe stworzenia są mistrzami w przetwarzaniu odpadów organicznych i przyczyniają się do powstawania wysokiej jakości humusu.KORZYŚCI Z KOMPOSTOWANIA W DOMU

Kompostowanie to nie tylko sposób na ograniczenie odpadów i produkcję darmowego nawozu. To także forma dbałości o środowisko i zdrowie gleby.

Dzięki kompostowaniu:

25 |

_Zero waste – To proste !_

 ZMNIEJSZASZ ILOŚĆ ODPADÓW TRAFIAJĄCYCH NA WYSYPISKA – mniej odpadów organicznych na wysypiskach to mniej metanu i innych szkodliwych gazów.

 POPRAWIASZ STRUKTURĘ GLEBY – kompost wzbogaca glebę w materię organiczną, poprawiając jej strukturę, przepuszczalność i zdolność do zatrzymywania wody.

 TWORZYSZ WARTOŚCIOWY NAWÓZ – kompost to naturalny, bogaty w składniki odżywcze nawóz, który wspiera wzrost roślin i poprawia zdrowie ogrodu.

 OSOBY KOMPOSTUJĄCE SĄ BARDZIEJ ŚWIADOME EKOLOGICZNIE –

kompostowanie rozwija nawyki, które przekładają się na bardziej zrównoważony styl życia.

Podsumowując, kompostowanie jest kluczowym elementem Zero Waste, który pozwala efektywnie zarządzać odpadami organicznymi, tworzyć wartościowy nawóz i chronić środowisko. Niezależnie od tego, czy masz duży ogród, mały balkon, czy mieszkasz w mieszkaniu, kompostowanie jest dostępne dla każdego i jest prostszym rozwiązaniem, niż mogłoby się wydawać. Zacznij już dziś, a przekonasz się, jak wiele korzyści przyniesie to dla Ciebie i Twojej planety!

26 |

_Zero waste – To proste !_

1.4. PRZECHOWYWANIE ŻYWNOŚCI W STYLU ZERO WASTE Przechowywanie żywności w sposób zgodny z ideą Zero Waste to kluczowy element, który pozwala nie tylko ograniczyć marnowanie jedzenia, ale także przedłużyć jego świeżość i smak. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak ogromny wpływ na trwałość produktów spożywczych ma sposób ich przechowywania.

Nieodpowiednie warunki mogą przyspieszać proces psucia się jedzenia, co prowadzi do generowania niepotrzebnych odpadów. W tym rozdziale dowiesz się, jak przechowywać żywność, aby była jak najdłużej świeża, zdrowa i przyjazna dla środowiska, unikając przy tym jednorazowych plastikowych opakowań.

DLACZEGO ODPOWIEDNIE PRZECHOWYWANIE ŻYWNOŚCI JEST WAŻNE?

Marnowanie jedzenia to ogromny problem globalny i lokalny. Wiele z produktów, które wyrzucamy, można było uratować, gdyby były odpowiednio przechowywane. W Polsce statystyczny konsument wyrzuca średnio 247 kg jedzenia rocznie, co oznacza straty nie tylko finansowe, ale także zasobów zużytych do produkcji tej żywności – wody, energii, pracy ludzkiej. Odpowiednie przechowywanie żywności pomaga zminimalizować te straty, a także przyczynia się do ochrony środowiska.

Poprzez przechowywanie jedzenia w odpowiednich warunkach, możemy zachować jego wartość odżywczą, świeżość i smak na dłużej. Dzięki kilku prostym zmianom w organizacji lodówki, spiżarni czy szafek kuchennych, możemy zmniejszyć ilość wyrzucanego jedzenia i przyczynić się do życia w stylu Zero Waste.

PODSTAWOWE ZASADY PRZECHOWYWANIA ŻYWNOŚCI W STYLU ZERO WASTE Przechowywanie żywności w stylu Zero Waste to nie tylko kwestia zamiany plastikowych opakowań na bardziej ekologiczne alternatywy. To także zmiana

27 |

_Zero waste – To proste !_

podejścia do zarządzania zapasami, dbanie o porządek i odpowiednie warunki.

Oto podstawowe zasady, które warto wprowadzić: 1. UNIKAJ PLASTIKOWYCH OPAKOWAŃ JEDNORAZOWYCH – Plastikowe torby, folie czy jednorazowe pojemniki na żywność nie tylko zanieczyszczają środowisko, ale także mogą wpływać na jakość przechowywanej

żywności.

Zamiast

nich,

wybierz

pojemniki

wielokrotnego użytku, takie jak szklane słoiki, pojemniki z metalu, ceramiki lub stali nierdzewnej. Są one trwalsze, bezpieczniejsze dla zdrowia i estetyczniejsze.