MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji - ebook
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji - ebook
Czy sztuczna inteligencja to nowy sprzymierzeniec zrównoważonego rozwoju, czy kolejne ryzyko wymagające regulacji? Książka „Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji” to przewodnik po nowym krajobrazie wyzwań i szans, jaki tworzy przenikanie technologii z ESG. Autor pokazuje, jak AI wpływa na klimat, rynek pracy, odpowiedzialność społeczną i ład korporacyjny – oraz jak możemy tę technologię uczynić bardziej transparentną, etyczną i wspierającą cele środowiskowe. Książka łączy analizę globalnych trendów z konkretnymi przykładami wdrożeń i regulacji (m.in. AI Act, taksonomia UE), czyniąc ją obowiązkową lekturą dla wszystkich, którzy myślą strategicznie o przyszłości swojej organizacji – i planety. Dla liderów, którzy chcą wykorzystywać AI nie tylko efektywnie, ale także odpowiedzialnie. Dla tych, którzy wierzą, że technologia powinna wspierać wartości – nie je zastępować.
Ta publikacja spełnia wymagania dostępności zgodnie z dyrektywą EAA.
| Kategoria: | Poradniki |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 9788397446717 |
| Rozmiar pliku: | 3,9 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
7
AI i ESG: nowy wymiar zrównoważonego rozwoju ....................................................8
Globalna polityka klimatyczna w transformacji .......................................................16
Strategiczneznaczenie zrównoważonego rozwoju w polityce UE .............................38
Zrównoważony rozwój Stanów Zjednoczonych .......................................................46
Chiny: od największego emitenta do lidera zielonych technologii ............................60
Wpływ AI na środowisko: potencjał i paradoksy .....................................................84
Społeczne konsekwencje automatyzacji: szanse, zagrożenia i odpowiedzialność .....92
AI w ładziekorporacyjnym – jak odpowiedzialnie zarządzać technologią w firmie .100
Strategia i scenariusze klimatu ..............................................................................114
Wsparcie pracowników, menedżerów i kadry zarządzającej w zrównoważonym rozwoju dzięki narzędziom AI ...............................................................................124
Przyszłość zaczyna się dziś: jak strategicznie wdrażać AI dla celów ESG .................134
SPIS TREŚCI9
Rozdział 1
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Od deklaracji do systemowego zarządzania
Czy sztuczna inteligencja to narzędzie umożliwiające osiąganie celów zrównowa-żonego rozwoju – czy może kolejna technologia wymagająca regulacji ESG? Odpo-wiedź nie jest oczywista. Jednak jedno jest pewne: AI i ESG zaczynają przenikać się na niespotykaną dotąd skalę.
W ciągu ostatnich dwóch dekad pojęcie zrównoważonego rozwoju przeszło drogę od hasła w raportach CSR do strategicznego podejścia opartego na danych, zgod-ności z regulacjami i wymiernych celach. Dziś ESG (Environmental, Social, Gover-nance) to nie tylko narzędzie komunikacji – to język inwestorów, regulatorów i za-rządów.
Równolegle, drugie wielkie zjawisko transformacyjne – rozwój sztucznej inteligen-cji – przebudowuje modele biznesowe w niemal każdym sektorze. AI nie jest już tylko innowacją technologiczną. To czynnik wpływający na środowisko, na rynek pracy, na relacje społeczne – i jako taki staje się naturalnym przedmiotem uwagi strategii ESG.
AI jako wyzwanie i szansa w zrównoważonym rozwoju
Zrównoważony rozwój, rozumiany jako dbałość o środowisko, odpowiedzialność społeczna i przejrzystość zarządzania, staje się ważnym kryterium oceny organi-zacji. Sztuczna inteligencja wprowadza tu nową złożoność. Z jednej strony – duże modele językowe i centra danych zużywają ogromne ilości energii i wody. Ich roz-wój niesie ryzyka środowiskowe i infrastrukturalne. Z drugiej – te same systemy potrafią zoptymalizować zużycie zasobów, przewidywać zagrożenia i wspierać stra-tegiczne decyzje ESG. Innymi słowy, AI może równocześnie przyspieszyć osiąganie celów klimatycznych i generować nowe emisje. Może uczynić organizację bardziej przejrzystą i inkluzywną, ale też nieświadomie powielać uprzedzenia zakodowane w danych. Dlatego rośnie potrzeba integracji zarządzania technologiami z zarzą-dzaniem zrównoważonym rozwojem – nie tylko w warstwie narzędzi, ale i kultury organizacyjnej.10
Przemysław Oczyp
Nowy krajobraz odpowiedzialności
Jednym z najbardziej przełomowych dokumentów ostatnich lat jest AI Act – unijne rozporządzenie przyjęte 1 sierpnia 2024 roku, którego przepisy będą wdrażane eta-pami do 2026/2027. Akt ten wprowadza klasyfikację systemów AI według poziomu ryzyka, a także konkretne obowiązki dokumentacyjne, audytowe i informacyjne dla ich dostawców i użytkowników. Celem jest – jak podkreślają unijni urzędnicy – za-pewnienie, że obywatele mogą ufać AI, przy jednoczesnym promowaniu innowa-cji. W praktyce oznacza to m.in. obowiązek przejrzystości: użytkownicy muszą być informowani, gdy mają do czynienia z AI (np. chatbotami), a generowane treści (zwłaszcza deepfake’i) muszą być oznaczone. Dostawcy systemów wysokiego ryzy-ka (np. w ochronie zdrowia, edukacji, HR, infrastrukturze krytycznej) muszą dyspo-nować dokumentacją techniczną, przeprowadzać oceny ryzyka, audyty zgodności i zapewniać ciągły monitoring modeli.
Dla menedżerów oznacza to konieczność integracji nowych obszarów nadzoru. Od 2025 roku organizacje muszą podchodzić do kwestii sztucznej inteligencji tak samo jak do ochrony danych osobowych czy emisji CO₂ – jako do obszaru wymagającego struktury zarządzania, mierników, wewnętrznych procedur i raportowania. Wyso-kie grzywny za naruszenia (sięgające nawet do 7% obrotu) pokazują, że AI Act nie jest tylko deklaracją wartości, ale realnym instrumentem nadzoru. Jednocześnie regulacja ta może wspierać innowacje, premiując rozwój tzw. „zaufanej AI”, której wpływ środowiskowy i społeczny jest kontrolowany i transparentny.
Unia tworzy w ten sposób otoczenie, w którym zgodność z ESG i z etycznymi stan-dardami AI staje się jednym ciągłym procesem zarządczym. Komisja Europejska promuje inicjatywy wspierające rozwój „zaufanej AI”. Inicjatywa „AI Continent” obejmuje inwestycje w fabryki danych, otwarte modele i certyfikowane środowi-ska testowe. Jednocześnie duży nacisk kładzie się na integrację AI z celami środo-wiskowymi i społecznymi.
To systemowe podejście wskazuje kierunek, w którym zmierza europejski model cyfrowy: priorytetem staje się nie tyle rozwój za wszelką cenę, ile rozwój odpowie-dzialny, transparentny i osadzony w wartościach zrównoważonego rozwoju.11
Rozdział 1
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Wzrost zapotrzebowania na energię
Patrząc w przyszłość, można oczekiwać coraz silniejszej symbiozy AI z celami zrów-noważonego rozwoju. Analitycy spodziewają się gwałtownego wzrostu mocy obli-czeniowej w sektorze AI, co pociągnie za sobą wzrost zapotrzebowania na energię. AI, choć niematerialna, wymaga materialnych zasobów. Raporty BloombergNEF przewidują, że globalne zapotrzebowanie na moc elektryczną wzrośnie o około 75% do 2050 roku – głównie za sprawą rozwoju technologii intensywnie przetwa-rzających dane, takich jak AI i centra danych, które mogą odpowiadać za nawet 8,7% globalnego zapotrzebowania na energię elektryczną. W samym tylko sektorze AI może to oznaczać konieczność budowy setek gigawatów nowych mocy – i to w warunkach, gdy cele klimatyczne nie pozwalają na zwiększenie emisji.
Dla firm oznacza to jedno: AI stanie się nie tylko technologią, ale także elementem śladu węglowego, objętym pomiarem, raportowaniem i optymalizacją. Już teraz pojawiają się standardy i procedury certyfikacyjne (np. ISO/IEC 42001), które będą warunkować wiarygodność firm deklarujących odpowiedzialne podejście do AI.
Zielona sztuczna inteligencja i nowe standardy ESG
Równocześnie rynek technologii AI będzie się rozwijał dynamicznie. Do 2030 roku przewiduje się, że sztuczna inteligencja wniesie biliony dolarów do globalnej go-spodarki, a jej rola w analizie danych ESG w firmach będzie rosnąć. W odpowiedzi na wyzwania środowiskowe rozwija się nurt „zielonej AI” – projektowania algoryt-mów energooszczędnych, trenowanych przy minimalnym zużyciu mocy obliczenio-wej lub w momentach największej dostępności energii odnawialnej. Technologie edge computing, migracja obciążeń w czasie, optymalizacja modeli – wszystkie te rozwiązania mają na celu redukcję wpływu środowiskowego.
Równocześnie popularyzowane są modele raportowania emisji związanych z AI (np. emisje Scope 3 rozszerzone o IT i data centers) oraz nowe mierniki, które oce-niają nie tylko efektywność technologiczną, ale także „ślad ESG” systemów AI. To ogromna zmiana, która uczyni technologie cyfrowe częścią formalnych strategii zrównoważonego rozwoju.12
Przemysław Oczyp
Społeczne i etyczne ryzyka AI
Sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w sektorach kluczowych dla jakości ży-cia – od zdrowia, przez edukację, po usługi publiczne. Systemy AI wspierają teleme-dycynę, personalizację nauczania czy zarządzanie opieką zdrowotną. Coraz częściej wykorzystuje się je do analizy obrazów medycznych, optymalizacji procesów lecze-nia czy tworzenia rozwiązań wspierających osoby z ograniczeniami funkcjonalnymi. To potencjał, który może znacząco poprawić jakość i dostępność usług, zwłaszcza w systemach obciążonych niedoborami kadrowymi i rosnącymi kosztami.
Równolegle jednak AI budzi istotne obawy społeczne. Jednym z najczęściej wskazy-wanych problemów są uprzedzenia algorytmiczne – czyli sytuacje, w których mode-le wytrenowane na historycznych danych nieświadomie reprodukują lub pogłębiają istniejące nierówności. Dotyczy to m.in. rekrutacji, scoringu kredytowego czy proce-sów decyzyjnych w administracji publicznej. Efekt? Algorytmy mogą dyskryminować osoby ze względu na płeć, wiek, pochodzenie czy status ekonomiczny – co z kolei stoi w sprzeczności z zasadami sprawiedliwości społecznej wpisanymi w ESG.
Kolejnym wyzwaniem jest ryzyko naruszeń prywatności. AI operuje na ogromnych zbiorach danych, w tym danych osobowych i wrażliwych. Niewłaściwa konfigura-cja systemów lub brak kontroli nad źródłami danych może prowadzić do nadużyć. Ponadto automatyzacja procesów decyzyjnych rodzi pytanie o odpowiedzialność – kto ponosi konsekwencje decyzji podjętej przez algorytm? W praktyce wiele syste-mów AI działa jak tzw. „czarne skrzynki” – ich wewnętrzne mechanizmy pozostają nieczytelne nawet dla samych twórców.
Rynek pracy to kolejny obszar napięć. Automatyzacja powtarzalnych zadań może prowadzić do likwidacji stanowisk, zwłaszcza w sektorach o niższej specjalizacji. Chociaż nowe technologie tworzą również nowe miejsca pracy, ryzyko nierówności dochodowych i wykluczenia cyfrowego wymaga świadomego zarządzania – inwe-stycji w przekwalifikowanie, edukację i wsparcie transformacyjne.
W odpowiedzi na te wyzwania, AI Act wprowadza obowiązek tzw. „czynnika ludz-kiego” – czyli obecności osoby nadzorującej działanie systemów AI, zwłaszcza w ob-szarach wysokiego ryzyka. Firmy będą zobowiązane do tworzenia systemów au-dytowalności, obejmujących rejestry decyzji, dokumentację danych treningowych oraz metody „wyjaśnialnej AI” (explainable AI). W systemach zarządzania pojawi się nowa rola: inspektor AI, odpowiedzialny za zgodność modeli z normami etycz-nymi i prawnymi.13
Rozdział 1
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Ten trend wpisuje się także w rosnące oczekiwania inwestorów. Coraz częściej interesariusze domagają się, aby firmy jasno komunikowały, w jaki sposób wy-korzystują AI w procesach decyzyjnych, jak zarządzają ryzykiem technologicznym i jakie mają procedury odpowiedzialności. Dobre praktyki obejmują dokumentację portfela modeli, ocenę wpływu AI na strukturę zatrudnienia, transparentność al-gorytmiczną i przypisanie odpowiedzialności za modele do konkretnych ról w or-ganizacji.
W efekcie firmy muszą budować kulturę „odpowiedzialnej AI” – traktując zarzą-dzanie technologiami nie jako zadanie IT, ale jako integralną część strategii ESG.
AI jako narzędzie odporności i adaptacji
Sztuczna inteligencja może być – i będzie – wykorzystywana do budowy odporności firm na zmiany klimatyczne i społeczne. Przykładowo, systemy zarządzania energią w budynkach sterowane przez AI mogą znacząco skrócić czas osiągania neutralno-ści klimatycznej. AI może też wspierać planowanie scenariuszowe, predykcję ryzyk, zarządzanie łańcuchami dostaw czy tworzenie bardziej inkluzywnych polityk HR.
W sektorze ubezpieczeniowym trwają prace nad „zielonym underwritingiem”, w którym algorytmy pomagają wyceniać ryzyko klimatyczne lub ESG-owe. W finan-sach rośnie znaczenie scoringów zrównoważonych opartych na AI, wspierających alokację kapitału zgodnie z zasadami taksonomii UE.
Horyzont 2030 do 2050
Patrząc w przyszłość, można mówić o stopniowej koewolucji – wzajemnym kształ-towaniu się dwóch megatrendów: AI i ESG. Z jednej strony AI będzie wspierać re-alizację celów zrównoważonego rozwoju dzięki predykcji, analizie danych i opty-malizacji. Z drugiej – sama AI stanie się przedmiotem regulacji ESG: pod kątem przejrzystości, śladu węglowego i wpływu społecznego. W 2030 roku trudno będzie sobie wyobrazić poważną strategię ESG bez AI – i poważny system AI bez odniesie-nia do ESG. Do 2050 roku AI przeniknie każdy sektor – od rolnictwa po energetykę. Menedżerowie już teraz muszą więc uczyć się myśleć „dwutorowo”: nie tylko jak AI wspiera ESG, ale też jak ESG kształtuje AI.17
Rozdział 2
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Liderzy, wielcy emitenci i zmieniająca się odpowiedzialność
W świadomości publicznej Europa często postrzegana jest jako niekwestionowa-ny lider globalnej transformacji klimatycznej. Rzeczywiście, Unia Europejska jako pierwszy region na świecie prawnie zadeklarowała osiągnięcie neutralności klima-tycznej do 2050 roku, zobowiązała się do redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030 roku (względem 1990 roku) oraz stworzyła spójny system handlu emisjami (EU ETS). Działania te wsparła znaczącymi środkami z budżetu Unii, przeznaczony-mi na zieloną transformację, cyfryzację i modernizację infrastruktury.
Obraz globalnej polityki klimatycznej jest jednak bardziej zróżnicowany, niż mogło-by się wydawać. Inne wielkie gospodarki – w tym Stany Zjednoczone, Chiny, Indie czy Brazylia – również podejmują zaawansowane działania w zakresie redukcji emi-sji, transformacji energetycznej i inwestycji w technologie niskoemisyjne. Ich po-dejście różni się formą, tempem i instrumentami, ale cele klimatyczne są coraz am-bitniejsze i coraz częściej zapisane w aktach prawnych lub strategiach krajowych.
Krajobraz globalnych emisji: dane i proporcje
Na koniec 2024 roku mapa emisji gazów cieplarnianych (GHG) jasno wskazuje do-minację kilku kluczowych gospodarek. Chiny odpowiadają za niemal jedną trzecią światowych emisji (29,3%), Stany Zjednoczone – za 11,7%, a Indie – za 8,2%. Unia Europejska, mimo wysokiego stopnia uprzemysłowienia, odpowiada za 5,7% glo-balnych emisji, co potwierdza skuteczność prowadzonych polityk klimatycznych. Inne znaczące kraje to Rosja (4,6%), Brazylia (3,8%), Kanada (3,4%) i Japonia (2,1%). Łącznie te osiem podmiotów odpowiada za niemal 70% światowych emisji. Pozo-stałe kraje generują niecałą pozostałą jedną trzecią emisji, co pokazuje, że walka ze zmianami klimatu musi być globalna i obejmować także państwa rozwijające się.18
Przemysław Oczyp
Tabela: Udział poszczególnych krajów w globalnych emisjach GHG (2024)
(Źródło: Global Carbon Budget, 2024)
Kraj/Region
Emisje (Gt CO2e)
Udział w globalnych emisjach (%)
Chiny
15,3
29,3%
USA
6,1
11,7%
Indie
4,3
8,2%
UE
3,0
5,7%
Rosja
2,4
4,6%
Brazylia
2,0
3,8%
Kanada
1,9
3,4%
Japonia
1,1
2,1%
Pozostałe kraje
18,6
31,8%
Łącznie
52,8
100%
Cele klimatyczne największych gospodarek
Każda z tych gospodarek ogłosiła własne cele klimatyczne. UE, jako lider, utrzymuje cel redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030 roku i osiągnięcia neutralności kli-matycznej do 2050 roku. Stany Zjednoczone, w ramach zaktualizowanej Strategii Długoterminowej, zadeklarowały redukcję emisji o 50–52% do 2030 roku (wzglę-dem 2005 roku) i net-zero do 2050 roku. Chiny zapowiedziały neutralność węglo-wą przed 2060 rokiem oraz szczyt emisji najpóźniej do 2030 roku. Według Climate Action Tracker, kraj ten może osiągnąć ten cel już w 2025 roku.
Indie planują osiągnąć neutralność emisyjną do 2070 roku oraz zredukować inten-sywność emisji na jednostkę PKB o 45% do 2030 roku. Japonia gwarantuje net-zero do 2050 roku i cel -46% emisji do 2030 roku. Rosja zapowiada neutralność do 2060 roku, chociaż jej polityki są krytykowane jako nieskuteczne. Brazylia deklaruje neu-tralność do 2050 roku i ambitne cele NDC, w tym zatrzymanie wylesiania Amazonii do 2030 roku. Kanada ma prawnie zagwarantowany cel osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 roku oraz redukcji emisji o 40–45% do 2030 roku.19
Rozdział 2
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Globalna polityka klimatyczna zmierza w stronę coraz większej synchronizacji ce-lów. Choć sposoby realizacji różnią się w zależności od uwarunkowań politycznych i gospodarczych, jasne jest, że najwięksi emitenci nie mogą pozostać bierni. Trans-formacja energetyczna, cyfrowa i przemysłowa musi być zsynchronizowana z cela-mi klimatycznymi.
W kolejnych rozdziałach przeanalizujemy, jak sztuczna inteligencja może wspierać te procesy – nie tylko jako narzędzie analityczne, ale jako czynnik aktywnie kształ-tujący przyszły model gospodarki niskoemisyjnej i odpornej na zmiany klimatu.
Wysokoemisyjne gospodarki w cieniu gigantów
Choć Unia Europejska, Stany Zjednoczone oraz Chiny odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu globalnej polityki klimatycznej – i zasługują na osobne, pogłębio-ne omówienie w kolejnych rozdziałach – to równie istotne jest przeanalizowanie działań innych dużych gospodarek, które także w znaczący sposób wpływają na światowy bilans emisji i kierunki transformacji energetycznej. W dalszej części tego rozdziału przyjrzymy się wybranym wysokoemisyjnym krajom, których strategie, mimo różnic rozwojowych i zasobów, mogą stanowić inspirację i punkt odniesienia dla międzynarodowych wysiłków na rzecz dekarbonizacji.
Indie – między węglem a zieloną energią
Indie, będące trzecią największą gospodarką emisyjną świata, w 2024 roku odpo-wiadały za około 8,2% globalnych emisji gazów cieplarnianych, co przekłada się na 4,3 gigatony ekwiwalentu CO₂. Pomimo intensywnego wzrostu gospodarczego i nadal dominującego udziału węgla – pokrywającego ponad 70% krajowej produk-cji energii elektrycznej – Indie wyróżniają się jako lider transformacji energetycznej wśród krajów rozwijających się.
Rząd konsekwentnie realizuje cele wyznaczone w ramach ścieżki dojścia do neu-tralności klimatycznej do 2070 roku, ogłoszonej podczas COP26, oraz zaktualizowa-nego w 2022 roku krajowego wkładu NDC. Dokument ten zakłada m.in. redukcję emisyjności gospodarki o 45% względem poziomu z 2005 roku oraz osiągnięcie 50% udziału niekopalnych źródeł energii w całkowitej mocy zainstalowanej do 2030 roku.20
Przemysław Oczyp
Na koniec roku fiskalnego 2024/2025 Indie zainstalowały rekordowe 23,8 GW nowych mocy fotowoltaicznych – to wzrost o niemal 60% rok do roku. Całkowi-ta moc odnawialnych źródeł energii (łącznie z hydroenergetyką) przekroczyła 186 GW, z czego aż 48% przypada na energię słoneczną. Udział OZE w krajowym miksie mocy osiągnął około 47%.
Aby utrzymać tempo rozwoju, Ministerstwo Nowych i Odnawialnych Źródeł Energii (MNRE) kontynuuje politykę rocznych aukcji na co najmniej 50 GW nowych mocy OZE, czyniąc z Indii jeden z największych rynków przetargowych czystej energii na świecie. Równocześnie rozwijana jest Narodowa Misja Zielonego Wodoru, której celem jest osiągnięcie zdolności produkcyjnych na poziomie 5 mln ton rocznie do 2030 roku oraz rozwój powiązanych klastrów przemysłowych.
Działania rządu obejmują także modernizację sieci przesyłowych, rozwój systemów magazynowania energii, normy efektywności energetycznej oraz dotacje dla elek-tromobilności i biopaliw. Mimo wyzwań – takich jak dynamicznie rosnące zapo-trzebowanie na energię i relatywnie niski poziom konsumpcji per capita – Indie systematycznie przesuwają środek ciężkości swojej polityki energetycznej w stronę dekarbonizacji. To czyni z tego kraju nie tylko istotnego aktora globalnej polityki kli-matycznej, ale także przykład dla innych państw rozwijających się, jak łączyć rozwój gospodarczy z odpowiedzialnością klimatyczną.21
Rozdział 2
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Sztuczna inteligencja jako katalizator zrównoważonego rozwoju w Indiach
Strategiczne inicjatywy rządowe
IndiaAI Mission: Rządowa inicjatywa wspierająca rozwój i wdrażanie AI w kluczowych sektorach, takich jak rolnictwo, zdrowie, edukacja i zarządza-nie miastami. W ramach tej misji powstały m.in. trzy Centra Doskonałości AI w Delhi, koncentrujące się na zrównoważonych miastach, rolnictwie i opiece zdrowotnej.
AI for India 2030: Program współtworzony przez Ministerstwo Elektroniki i Technologii Informacyjnych, mający na celu integrację AI ze strukturą spo-łeczno-gospodarczą kraju, z naciskiem na etyczne i odpowiedzialne wdraża-nie technologii.
Zastosowania AI w sektorach kluczowych dla zrównoważonego rozwoju
Energetyka odnawialna: Firmy takie jak Tata Power i ReNew Power wyko-rzystują AI do prognozowania produkcji energii słonecznej i optymalizacji działania turbin wiatrowych, co zwiększa efektywność i stabilność sieci ener-getycznej.
Rolnictwo: Platformy takie jak KissanAI oferują rolnikom wsparcie w zakre-sie zarządzania uprawami, prognozowania pogody i identyfikacji szkodników, przyczyniając się do zwiększenia plonów i zrównoważonego gospodarowania zasobami.
Opieka zdrowotna: Wadhwani Institute for Artificial Intelligence opracowuje rozwiązania AI wspierające diagnozowanie chorób, monitorowanie pacjen-tów i zarządzanie zasobami medycznymi, co poprawia dostępność i jakość opieki zdrowotnej.
Japonia: Technologiczny pragmatyzm w służbie klimatu
Japonia, odpowiadająca za około 2,1% globalnych emisji gazów cieplarnianych, w 2024 roku wyemitowała szacunkowo 1,1 gigatony ekwiwalentu CO₂, co plasuje ją w gronie największych emitentów na świecie. Po okresie relatywnej stagnacji klimatycznej, w 2021 roku kraj ten zaktualizował swój krajowy wkład (NDC), pod-nosząc cel redukcji emisji do -46% do 2030 roku względem poziomu z 2013 roku (lub -42%, z wyłączeniem sektora leśnictwa).22
Przemysław Oczyp
W ślad za tą aktualizacją, japoński rząd ogłosił strategię długoterminową, przewi-dującą dalsze redukcje: -60% do 2035 roku i -73% do 2040 roku. Głównym celem Japonii pozostaje osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.
W centrum transformacji energetycznej kraju znajduje się zwiększenie udziału od-nawialnych źródeł energii – zgodnie z planem, do 2040 roku OZE będą odpowia-dać za ponad 50% mocy zainstalowanej, a energia jądrowa za co najmniej 20%. To znaczące odejście od polityki antyatomowej przyjętej po katastrofie w Fukushimie.
Do 2025 roku Japonia ponownie uruchomiła kilkanaście reaktorów jądrowych i za-powiedziała dopuszczenie kolejnych, by ustabilizować system elektroenergetyczny i ograniczyć zależność od importowanych paliw kopalnych. Równolegle rozwijane są morskie farmy wiatrowe – m.in. w Zatoce Akita i u wybrzeży Hokkaido – które mają odegrać kluczową rolę w realizacji celów na rok 2030.
7
AI i ESG: nowy wymiar zrównoważonego rozwoju ....................................................8
Globalna polityka klimatyczna w transformacji .......................................................16
Strategiczneznaczenie zrównoważonego rozwoju w polityce UE .............................38
Zrównoważony rozwój Stanów Zjednoczonych .......................................................46
Chiny: od największego emitenta do lidera zielonych technologii ............................60
Wpływ AI na środowisko: potencjał i paradoksy .....................................................84
Społeczne konsekwencje automatyzacji: szanse, zagrożenia i odpowiedzialność .....92
AI w ładziekorporacyjnym – jak odpowiedzialnie zarządzać technologią w firmie .100
Strategia i scenariusze klimatu ..............................................................................114
Wsparcie pracowników, menedżerów i kadry zarządzającej w zrównoważonym rozwoju dzięki narzędziom AI ...............................................................................124
Przyszłość zaczyna się dziś: jak strategicznie wdrażać AI dla celów ESG .................134
SPIS TREŚCI9
Rozdział 1
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Od deklaracji do systemowego zarządzania
Czy sztuczna inteligencja to narzędzie umożliwiające osiąganie celów zrównowa-żonego rozwoju – czy może kolejna technologia wymagająca regulacji ESG? Odpo-wiedź nie jest oczywista. Jednak jedno jest pewne: AI i ESG zaczynają przenikać się na niespotykaną dotąd skalę.
W ciągu ostatnich dwóch dekad pojęcie zrównoważonego rozwoju przeszło drogę od hasła w raportach CSR do strategicznego podejścia opartego na danych, zgod-ności z regulacjami i wymiernych celach. Dziś ESG (Environmental, Social, Gover-nance) to nie tylko narzędzie komunikacji – to język inwestorów, regulatorów i za-rządów.
Równolegle, drugie wielkie zjawisko transformacyjne – rozwój sztucznej inteligen-cji – przebudowuje modele biznesowe w niemal każdym sektorze. AI nie jest już tylko innowacją technologiczną. To czynnik wpływający na środowisko, na rynek pracy, na relacje społeczne – i jako taki staje się naturalnym przedmiotem uwagi strategii ESG.
AI jako wyzwanie i szansa w zrównoważonym rozwoju
Zrównoważony rozwój, rozumiany jako dbałość o środowisko, odpowiedzialność społeczna i przejrzystość zarządzania, staje się ważnym kryterium oceny organi-zacji. Sztuczna inteligencja wprowadza tu nową złożoność. Z jednej strony – duże modele językowe i centra danych zużywają ogromne ilości energii i wody. Ich roz-wój niesie ryzyka środowiskowe i infrastrukturalne. Z drugiej – te same systemy potrafią zoptymalizować zużycie zasobów, przewidywać zagrożenia i wspierać stra-tegiczne decyzje ESG. Innymi słowy, AI może równocześnie przyspieszyć osiąganie celów klimatycznych i generować nowe emisje. Może uczynić organizację bardziej przejrzystą i inkluzywną, ale też nieświadomie powielać uprzedzenia zakodowane w danych. Dlatego rośnie potrzeba integracji zarządzania technologiami z zarzą-dzaniem zrównoważonym rozwojem – nie tylko w warstwie narzędzi, ale i kultury organizacyjnej.10
Przemysław Oczyp
Nowy krajobraz odpowiedzialności
Jednym z najbardziej przełomowych dokumentów ostatnich lat jest AI Act – unijne rozporządzenie przyjęte 1 sierpnia 2024 roku, którego przepisy będą wdrażane eta-pami do 2026/2027. Akt ten wprowadza klasyfikację systemów AI według poziomu ryzyka, a także konkretne obowiązki dokumentacyjne, audytowe i informacyjne dla ich dostawców i użytkowników. Celem jest – jak podkreślają unijni urzędnicy – za-pewnienie, że obywatele mogą ufać AI, przy jednoczesnym promowaniu innowa-cji. W praktyce oznacza to m.in. obowiązek przejrzystości: użytkownicy muszą być informowani, gdy mają do czynienia z AI (np. chatbotami), a generowane treści (zwłaszcza deepfake’i) muszą być oznaczone. Dostawcy systemów wysokiego ryzy-ka (np. w ochronie zdrowia, edukacji, HR, infrastrukturze krytycznej) muszą dyspo-nować dokumentacją techniczną, przeprowadzać oceny ryzyka, audyty zgodności i zapewniać ciągły monitoring modeli.
Dla menedżerów oznacza to konieczność integracji nowych obszarów nadzoru. Od 2025 roku organizacje muszą podchodzić do kwestii sztucznej inteligencji tak samo jak do ochrony danych osobowych czy emisji CO₂ – jako do obszaru wymagającego struktury zarządzania, mierników, wewnętrznych procedur i raportowania. Wyso-kie grzywny za naruszenia (sięgające nawet do 7% obrotu) pokazują, że AI Act nie jest tylko deklaracją wartości, ale realnym instrumentem nadzoru. Jednocześnie regulacja ta może wspierać innowacje, premiując rozwój tzw. „zaufanej AI”, której wpływ środowiskowy i społeczny jest kontrolowany i transparentny.
Unia tworzy w ten sposób otoczenie, w którym zgodność z ESG i z etycznymi stan-dardami AI staje się jednym ciągłym procesem zarządczym. Komisja Europejska promuje inicjatywy wspierające rozwój „zaufanej AI”. Inicjatywa „AI Continent” obejmuje inwestycje w fabryki danych, otwarte modele i certyfikowane środowi-ska testowe. Jednocześnie duży nacisk kładzie się na integrację AI z celami środo-wiskowymi i społecznymi.
To systemowe podejście wskazuje kierunek, w którym zmierza europejski model cyfrowy: priorytetem staje się nie tyle rozwój za wszelką cenę, ile rozwój odpowie-dzialny, transparentny i osadzony w wartościach zrównoważonego rozwoju.11
Rozdział 1
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Wzrost zapotrzebowania na energię
Patrząc w przyszłość, można oczekiwać coraz silniejszej symbiozy AI z celami zrów-noważonego rozwoju. Analitycy spodziewają się gwałtownego wzrostu mocy obli-czeniowej w sektorze AI, co pociągnie za sobą wzrost zapotrzebowania na energię. AI, choć niematerialna, wymaga materialnych zasobów. Raporty BloombergNEF przewidują, że globalne zapotrzebowanie na moc elektryczną wzrośnie o około 75% do 2050 roku – głównie za sprawą rozwoju technologii intensywnie przetwa-rzających dane, takich jak AI i centra danych, które mogą odpowiadać za nawet 8,7% globalnego zapotrzebowania na energię elektryczną. W samym tylko sektorze AI może to oznaczać konieczność budowy setek gigawatów nowych mocy – i to w warunkach, gdy cele klimatyczne nie pozwalają na zwiększenie emisji.
Dla firm oznacza to jedno: AI stanie się nie tylko technologią, ale także elementem śladu węglowego, objętym pomiarem, raportowaniem i optymalizacją. Już teraz pojawiają się standardy i procedury certyfikacyjne (np. ISO/IEC 42001), które będą warunkować wiarygodność firm deklarujących odpowiedzialne podejście do AI.
Zielona sztuczna inteligencja i nowe standardy ESG
Równocześnie rynek technologii AI będzie się rozwijał dynamicznie. Do 2030 roku przewiduje się, że sztuczna inteligencja wniesie biliony dolarów do globalnej go-spodarki, a jej rola w analizie danych ESG w firmach będzie rosnąć. W odpowiedzi na wyzwania środowiskowe rozwija się nurt „zielonej AI” – projektowania algoryt-mów energooszczędnych, trenowanych przy minimalnym zużyciu mocy obliczenio-wej lub w momentach największej dostępności energii odnawialnej. Technologie edge computing, migracja obciążeń w czasie, optymalizacja modeli – wszystkie te rozwiązania mają na celu redukcję wpływu środowiskowego.
Równocześnie popularyzowane są modele raportowania emisji związanych z AI (np. emisje Scope 3 rozszerzone o IT i data centers) oraz nowe mierniki, które oce-niają nie tylko efektywność technologiczną, ale także „ślad ESG” systemów AI. To ogromna zmiana, która uczyni technologie cyfrowe częścią formalnych strategii zrównoważonego rozwoju.12
Przemysław Oczyp
Społeczne i etyczne ryzyka AI
Sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w sektorach kluczowych dla jakości ży-cia – od zdrowia, przez edukację, po usługi publiczne. Systemy AI wspierają teleme-dycynę, personalizację nauczania czy zarządzanie opieką zdrowotną. Coraz częściej wykorzystuje się je do analizy obrazów medycznych, optymalizacji procesów lecze-nia czy tworzenia rozwiązań wspierających osoby z ograniczeniami funkcjonalnymi. To potencjał, który może znacząco poprawić jakość i dostępność usług, zwłaszcza w systemach obciążonych niedoborami kadrowymi i rosnącymi kosztami.
Równolegle jednak AI budzi istotne obawy społeczne. Jednym z najczęściej wskazy-wanych problemów są uprzedzenia algorytmiczne – czyli sytuacje, w których mode-le wytrenowane na historycznych danych nieświadomie reprodukują lub pogłębiają istniejące nierówności. Dotyczy to m.in. rekrutacji, scoringu kredytowego czy proce-sów decyzyjnych w administracji publicznej. Efekt? Algorytmy mogą dyskryminować osoby ze względu na płeć, wiek, pochodzenie czy status ekonomiczny – co z kolei stoi w sprzeczności z zasadami sprawiedliwości społecznej wpisanymi w ESG.
Kolejnym wyzwaniem jest ryzyko naruszeń prywatności. AI operuje na ogromnych zbiorach danych, w tym danych osobowych i wrażliwych. Niewłaściwa konfigura-cja systemów lub brak kontroli nad źródłami danych może prowadzić do nadużyć. Ponadto automatyzacja procesów decyzyjnych rodzi pytanie o odpowiedzialność – kto ponosi konsekwencje decyzji podjętej przez algorytm? W praktyce wiele syste-mów AI działa jak tzw. „czarne skrzynki” – ich wewnętrzne mechanizmy pozostają nieczytelne nawet dla samych twórców.
Rynek pracy to kolejny obszar napięć. Automatyzacja powtarzalnych zadań może prowadzić do likwidacji stanowisk, zwłaszcza w sektorach o niższej specjalizacji. Chociaż nowe technologie tworzą również nowe miejsca pracy, ryzyko nierówności dochodowych i wykluczenia cyfrowego wymaga świadomego zarządzania – inwe-stycji w przekwalifikowanie, edukację i wsparcie transformacyjne.
W odpowiedzi na te wyzwania, AI Act wprowadza obowiązek tzw. „czynnika ludz-kiego” – czyli obecności osoby nadzorującej działanie systemów AI, zwłaszcza w ob-szarach wysokiego ryzyka. Firmy będą zobowiązane do tworzenia systemów au-dytowalności, obejmujących rejestry decyzji, dokumentację danych treningowych oraz metody „wyjaśnialnej AI” (explainable AI). W systemach zarządzania pojawi się nowa rola: inspektor AI, odpowiedzialny za zgodność modeli z normami etycz-nymi i prawnymi.13
Rozdział 1
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Ten trend wpisuje się także w rosnące oczekiwania inwestorów. Coraz częściej interesariusze domagają się, aby firmy jasno komunikowały, w jaki sposób wy-korzystują AI w procesach decyzyjnych, jak zarządzają ryzykiem technologicznym i jakie mają procedury odpowiedzialności. Dobre praktyki obejmują dokumentację portfela modeli, ocenę wpływu AI na strukturę zatrudnienia, transparentność al-gorytmiczną i przypisanie odpowiedzialności za modele do konkretnych ról w or-ganizacji.
W efekcie firmy muszą budować kulturę „odpowiedzialnej AI” – traktując zarzą-dzanie technologiami nie jako zadanie IT, ale jako integralną część strategii ESG.
AI jako narzędzie odporności i adaptacji
Sztuczna inteligencja może być – i będzie – wykorzystywana do budowy odporności firm na zmiany klimatyczne i społeczne. Przykładowo, systemy zarządzania energią w budynkach sterowane przez AI mogą znacząco skrócić czas osiągania neutralno-ści klimatycznej. AI może też wspierać planowanie scenariuszowe, predykcję ryzyk, zarządzanie łańcuchami dostaw czy tworzenie bardziej inkluzywnych polityk HR.
W sektorze ubezpieczeniowym trwają prace nad „zielonym underwritingiem”, w którym algorytmy pomagają wyceniać ryzyko klimatyczne lub ESG-owe. W finan-sach rośnie znaczenie scoringów zrównoważonych opartych na AI, wspierających alokację kapitału zgodnie z zasadami taksonomii UE.
Horyzont 2030 do 2050
Patrząc w przyszłość, można mówić o stopniowej koewolucji – wzajemnym kształ-towaniu się dwóch megatrendów: AI i ESG. Z jednej strony AI będzie wspierać re-alizację celów zrównoważonego rozwoju dzięki predykcji, analizie danych i opty-malizacji. Z drugiej – sama AI stanie się przedmiotem regulacji ESG: pod kątem przejrzystości, śladu węglowego i wpływu społecznego. W 2030 roku trudno będzie sobie wyobrazić poważną strategię ESG bez AI – i poważny system AI bez odniesie-nia do ESG. Do 2050 roku AI przeniknie każdy sektor – od rolnictwa po energetykę. Menedżerowie już teraz muszą więc uczyć się myśleć „dwutorowo”: nie tylko jak AI wspiera ESG, ale też jak ESG kształtuje AI.17
Rozdział 2
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Liderzy, wielcy emitenci i zmieniająca się odpowiedzialność
W świadomości publicznej Europa często postrzegana jest jako niekwestionowa-ny lider globalnej transformacji klimatycznej. Rzeczywiście, Unia Europejska jako pierwszy region na świecie prawnie zadeklarowała osiągnięcie neutralności klima-tycznej do 2050 roku, zobowiązała się do redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030 roku (względem 1990 roku) oraz stworzyła spójny system handlu emisjami (EU ETS). Działania te wsparła znaczącymi środkami z budżetu Unii, przeznaczony-mi na zieloną transformację, cyfryzację i modernizację infrastruktury.
Obraz globalnej polityki klimatycznej jest jednak bardziej zróżnicowany, niż mogło-by się wydawać. Inne wielkie gospodarki – w tym Stany Zjednoczone, Chiny, Indie czy Brazylia – również podejmują zaawansowane działania w zakresie redukcji emi-sji, transformacji energetycznej i inwestycji w technologie niskoemisyjne. Ich po-dejście różni się formą, tempem i instrumentami, ale cele klimatyczne są coraz am-bitniejsze i coraz częściej zapisane w aktach prawnych lub strategiach krajowych.
Krajobraz globalnych emisji: dane i proporcje
Na koniec 2024 roku mapa emisji gazów cieplarnianych (GHG) jasno wskazuje do-minację kilku kluczowych gospodarek. Chiny odpowiadają za niemal jedną trzecią światowych emisji (29,3%), Stany Zjednoczone – za 11,7%, a Indie – za 8,2%. Unia Europejska, mimo wysokiego stopnia uprzemysłowienia, odpowiada za 5,7% glo-balnych emisji, co potwierdza skuteczność prowadzonych polityk klimatycznych. Inne znaczące kraje to Rosja (4,6%), Brazylia (3,8%), Kanada (3,4%) i Japonia (2,1%). Łącznie te osiem podmiotów odpowiada za niemal 70% światowych emisji. Pozo-stałe kraje generują niecałą pozostałą jedną trzecią emisji, co pokazuje, że walka ze zmianami klimatu musi być globalna i obejmować także państwa rozwijające się.18
Przemysław Oczyp
Tabela: Udział poszczególnych krajów w globalnych emisjach GHG (2024)
(Źródło: Global Carbon Budget, 2024)
Kraj/Region
Emisje (Gt CO2e)
Udział w globalnych emisjach (%)
Chiny
15,3
29,3%
USA
6,1
11,7%
Indie
4,3
8,2%
UE
3,0
5,7%
Rosja
2,4
4,6%
Brazylia
2,0
3,8%
Kanada
1,9
3,4%
Japonia
1,1
2,1%
Pozostałe kraje
18,6
31,8%
Łącznie
52,8
100%
Cele klimatyczne największych gospodarek
Każda z tych gospodarek ogłosiła własne cele klimatyczne. UE, jako lider, utrzymuje cel redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030 roku i osiągnięcia neutralności kli-matycznej do 2050 roku. Stany Zjednoczone, w ramach zaktualizowanej Strategii Długoterminowej, zadeklarowały redukcję emisji o 50–52% do 2030 roku (wzglę-dem 2005 roku) i net-zero do 2050 roku. Chiny zapowiedziały neutralność węglo-wą przed 2060 rokiem oraz szczyt emisji najpóźniej do 2030 roku. Według Climate Action Tracker, kraj ten może osiągnąć ten cel już w 2025 roku.
Indie planują osiągnąć neutralność emisyjną do 2070 roku oraz zredukować inten-sywność emisji na jednostkę PKB o 45% do 2030 roku. Japonia gwarantuje net-zero do 2050 roku i cel -46% emisji do 2030 roku. Rosja zapowiada neutralność do 2060 roku, chociaż jej polityki są krytykowane jako nieskuteczne. Brazylia deklaruje neu-tralność do 2050 roku i ambitne cele NDC, w tym zatrzymanie wylesiania Amazonii do 2030 roku. Kanada ma prawnie zagwarantowany cel osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 roku oraz redukcji emisji o 40–45% do 2030 roku.19
Rozdział 2
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Globalna polityka klimatyczna zmierza w stronę coraz większej synchronizacji ce-lów. Choć sposoby realizacji różnią się w zależności od uwarunkowań politycznych i gospodarczych, jasne jest, że najwięksi emitenci nie mogą pozostać bierni. Trans-formacja energetyczna, cyfrowa i przemysłowa musi być zsynchronizowana z cela-mi klimatycznymi.
W kolejnych rozdziałach przeanalizujemy, jak sztuczna inteligencja może wspierać te procesy – nie tylko jako narzędzie analityczne, ale jako czynnik aktywnie kształ-tujący przyszły model gospodarki niskoemisyjnej i odpornej na zmiany klimatu.
Wysokoemisyjne gospodarki w cieniu gigantów
Choć Unia Europejska, Stany Zjednoczone oraz Chiny odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu globalnej polityki klimatycznej – i zasługują na osobne, pogłębio-ne omówienie w kolejnych rozdziałach – to równie istotne jest przeanalizowanie działań innych dużych gospodarek, które także w znaczący sposób wpływają na światowy bilans emisji i kierunki transformacji energetycznej. W dalszej części tego rozdziału przyjrzymy się wybranym wysokoemisyjnym krajom, których strategie, mimo różnic rozwojowych i zasobów, mogą stanowić inspirację i punkt odniesienia dla międzynarodowych wysiłków na rzecz dekarbonizacji.
Indie – między węglem a zieloną energią
Indie, będące trzecią największą gospodarką emisyjną świata, w 2024 roku odpo-wiadały za około 8,2% globalnych emisji gazów cieplarnianych, co przekłada się na 4,3 gigatony ekwiwalentu CO₂. Pomimo intensywnego wzrostu gospodarczego i nadal dominującego udziału węgla – pokrywającego ponad 70% krajowej produk-cji energii elektrycznej – Indie wyróżniają się jako lider transformacji energetycznej wśród krajów rozwijających się.
Rząd konsekwentnie realizuje cele wyznaczone w ramach ścieżki dojścia do neu-tralności klimatycznej do 2070 roku, ogłoszonej podczas COP26, oraz zaktualizowa-nego w 2022 roku krajowego wkładu NDC. Dokument ten zakłada m.in. redukcję emisyjności gospodarki o 45% względem poziomu z 2005 roku oraz osiągnięcie 50% udziału niekopalnych źródeł energii w całkowitej mocy zainstalowanej do 2030 roku.20
Przemysław Oczyp
Na koniec roku fiskalnego 2024/2025 Indie zainstalowały rekordowe 23,8 GW nowych mocy fotowoltaicznych – to wzrost o niemal 60% rok do roku. Całkowi-ta moc odnawialnych źródeł energii (łącznie z hydroenergetyką) przekroczyła 186 GW, z czego aż 48% przypada na energię słoneczną. Udział OZE w krajowym miksie mocy osiągnął około 47%.
Aby utrzymać tempo rozwoju, Ministerstwo Nowych i Odnawialnych Źródeł Energii (MNRE) kontynuuje politykę rocznych aukcji na co najmniej 50 GW nowych mocy OZE, czyniąc z Indii jeden z największych rynków przetargowych czystej energii na świecie. Równocześnie rozwijana jest Narodowa Misja Zielonego Wodoru, której celem jest osiągnięcie zdolności produkcyjnych na poziomie 5 mln ton rocznie do 2030 roku oraz rozwój powiązanych klastrów przemysłowych.
Działania rządu obejmują także modernizację sieci przesyłowych, rozwój systemów magazynowania energii, normy efektywności energetycznej oraz dotacje dla elek-tromobilności i biopaliw. Mimo wyzwań – takich jak dynamicznie rosnące zapo-trzebowanie na energię i relatywnie niski poziom konsumpcji per capita – Indie systematycznie przesuwają środek ciężkości swojej polityki energetycznej w stronę dekarbonizacji. To czyni z tego kraju nie tylko istotnego aktora globalnej polityki kli-matycznej, ale także przykład dla innych państw rozwijających się, jak łączyć rozwój gospodarczy z odpowiedzialnością klimatyczną.21
Rozdział 2
Zrównoważony rozwój w dobie sztucznej inteligencji
Sztuczna inteligencja jako katalizator zrównoważonego rozwoju w Indiach
Strategiczne inicjatywy rządowe
IndiaAI Mission: Rządowa inicjatywa wspierająca rozwój i wdrażanie AI w kluczowych sektorach, takich jak rolnictwo, zdrowie, edukacja i zarządza-nie miastami. W ramach tej misji powstały m.in. trzy Centra Doskonałości AI w Delhi, koncentrujące się na zrównoważonych miastach, rolnictwie i opiece zdrowotnej.
AI for India 2030: Program współtworzony przez Ministerstwo Elektroniki i Technologii Informacyjnych, mający na celu integrację AI ze strukturą spo-łeczno-gospodarczą kraju, z naciskiem na etyczne i odpowiedzialne wdraża-nie technologii.
Zastosowania AI w sektorach kluczowych dla zrównoważonego rozwoju
Energetyka odnawialna: Firmy takie jak Tata Power i ReNew Power wyko-rzystują AI do prognozowania produkcji energii słonecznej i optymalizacji działania turbin wiatrowych, co zwiększa efektywność i stabilność sieci ener-getycznej.
Rolnictwo: Platformy takie jak KissanAI oferują rolnikom wsparcie w zakre-sie zarządzania uprawami, prognozowania pogody i identyfikacji szkodników, przyczyniając się do zwiększenia plonów i zrównoważonego gospodarowania zasobami.
Opieka zdrowotna: Wadhwani Institute for Artificial Intelligence opracowuje rozwiązania AI wspierające diagnozowanie chorób, monitorowanie pacjen-tów i zarządzanie zasobami medycznymi, co poprawia dostępność i jakość opieki zdrowotnej.
Japonia: Technologiczny pragmatyzm w służbie klimatu
Japonia, odpowiadająca za około 2,1% globalnych emisji gazów cieplarnianych, w 2024 roku wyemitowała szacunkowo 1,1 gigatony ekwiwalentu CO₂, co plasuje ją w gronie największych emitentów na świecie. Po okresie relatywnej stagnacji klimatycznej, w 2021 roku kraj ten zaktualizował swój krajowy wkład (NDC), pod-nosząc cel redukcji emisji do -46% do 2030 roku względem poziomu z 2013 roku (lub -42%, z wyłączeniem sektora leśnictwa).22
Przemysław Oczyp
W ślad za tą aktualizacją, japoński rząd ogłosił strategię długoterminową, przewi-dującą dalsze redukcje: -60% do 2035 roku i -73% do 2040 roku. Głównym celem Japonii pozostaje osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku.
W centrum transformacji energetycznej kraju znajduje się zwiększenie udziału od-nawialnych źródeł energii – zgodnie z planem, do 2040 roku OZE będą odpowia-dać za ponad 50% mocy zainstalowanej, a energia jądrowa za co najmniej 20%. To znaczące odejście od polityki antyatomowej przyjętej po katastrofie w Fukushimie.
Do 2025 roku Japonia ponownie uruchomiła kilkanaście reaktorów jądrowych i za-powiedziała dopuszczenie kolejnych, by ustabilizować system elektroenergetyczny i ograniczyć zależność od importowanych paliw kopalnych. Równolegle rozwijane są morskie farmy wiatrowe – m.in. w Zatoce Akita i u wybrzeży Hokkaido – które mają odegrać kluczową rolę w realizacji celów na rok 2030.
więcej..
