Lichwiarz - ebook

Prolog

Na miejsce dotarłem równo o czasie. Jeszcze wychodząc na skrzyżowanie Kaletniczej i Starego Zaułka, gwizdnąłem cicho. Odpowiedział mi taki sam, pozornie nieistotny gwizd.

W podcieniu budynku nieopodal czekał na mnie człowiek: solidny, zwalisty, ale coś niskawy. Hm, raczej nie Obuch, ten był sporo wyższy. Dopiero przyjrzawszy się, poznałem Higa, zwanego też Krótkim. Ciemno było choć oko wykol, ale widziałem całkiem nieźle dzięki zapobiegliwie włożonemu amuletowi.

– Cześć, Krótki. A gdzie Obuch?

– Pilnuje się Obuch – odpowiedział Hig z niezadowoleniem. – Sam widzisz, Kulawy: kazał się z tobą spotkać, powiedzieć, co i jak, a w razie czego pomóc. Potem, jak ty skończysz, to i on się zjawi. Znaczy ja po niego pójdę.

– Dobra. – Wzruszyłem ramionami. – To co robimy?

Hig sapnął i zrobił jakiś taki nie do końca przekonujący gest. Czekałem. W końcu wydusił:

– Nie moja sprawa, żeby myśleć... No bo co ja? Co mi Obuch powie, to robię. Tylko że... No, nie leży mi to. Rozumiesz, zdecydował, żeby Chudego, no... w sensie, ten teges. U niego w domu, na rympał. Żeby się ludzie dowiedzieli. A ty drzwi otworzysz.

Jasne. Wszystko jasne. Ten teges. Żeby się wszyscy dowiedzieli. Drzwi otworzę. A drzwi do domu Chudego, rzecz jasna, zamówił swoimi czarami Nieśpiący. I to zamówił na fest.

No, ale dobra, załóżmy, że otworzę. A za drzwiami niby kto będzie? Ani z Nieśpiącym, ani tym bardziej z Rzeźnikiem nie miałem ochoty się spotykać. Nawet jeżeli jest akurat środek głuchej, ciemnej nocy, to Nieśpiący nie dostał swojego przezwiska przypadkiem, a i Rzeźnik może mieć przy sobie wystarczająco dobry amulet alarmowy. Aha. I jeszcze Obuch woli się pilnować i nie pchać, żebym to ja sam drzwi otworzył. Paskudnie to wygląda... Ale co robić? Przecież Obuchowi się nie odmawia.

Na głos zapytałem tylko:

– Rzeźnik...? Nieśpiący...?

– Rzeźnika akurat nie ma w mieście. Dom sobie kupił gdzieś w Hawszy, pojechał tam dzisiaj ze swoją młódką. No a Nieśpiący zachlał w trzy dupy i chrapie u siebie.

– O, co ty nie powiesz? – W ogóle podejrzane mi się wydało, że akurat obydwaj niedysponowani, ale kto wie... – No to co, idziemy?

– Ano, idziemy.

Puściłem Krótkiego przodem – kiedy sprawy nie tyczyły się magii, a zwykłej mądrości życiowej w tym cokolwiek paskudnym mieście, to Hig miał nade mną sto punktów przewagi. Do tego Chudy mieszkał w „czystej” części miasta, więc teoretycznie mogliśmy nadziać się nawet na patrol straży. Nie była to najgorsza nieprzyjemność z gatunku tych, które czyhają na zbłąkanych przechodniów nocą, ale i tak lepiej było, żeby Krótki prowadził.

Dwie ulice od celu Hig kazał mi poczekać i zniknął w ciemnościach. Po kilku minutach coś zaszeleściło, zgrzytnął kamień pod butem – Krótki wyjrzał zza rogu i machnął na mnie ręką. Podeszliśmy pod dom Chudego, Hig pokazał mi prześwit pomiędzy dwoma budynkami po drugiej stronie – dostrzegłem leżące nieruchomo ciało.

– Jeden z ludzi Chudego – szepnął mój towarzysz. – Rozumiesz, jak Rzeźnika nie ma w mieście, to Chudy niepewnie się czuje. Ochronę postawił.

We dwóch wzięliśmy pechowego ochroniarza pod ręce i odciągnęliśmy w sąsiednią bramę. Swoją drogą, jeszcze zipał. Właśnie za to Higa lubiłem, bo starał się nie zabijać bez potrzeby, co w naszych czasach i kręgach było rzadkością. Wróciłem po zostawioną pod ścianą laskę, a Hig podszedł do właściwych drzwi i zbliżył do nich ucho. Rzecz jasna, tylko zbliżył, a nie przyłożył – lepiej było nie dotykać. Kto wie jakimi zaklęciami je Nieśpiący obłożył? Starając się nie szurać i nie hałasować, dołączyłem do towarzysza.

– Niedobrze – mruknął. – Ktoś w środku nie śpi. Słyszę.

Dziwne trochę, nie śpi, ale alarmu nie podniósł? Nawet bardzo dziwne, ale słuchowi i powonieniu Krótkiego akurat ufałem. Pomyślałem chwilę, w końcu powiedziałem:

– Dobra, dalej sam spróbuję. Weź się pokręć dookoła, żeby strażnicy na nas nie wleźli. Jakby co, to zagwiżdżę, daleko nie odchodź.

– Spoko. – Hig zniknął w ciemności.

Zwinny jest, skubany, ani pół szmeru nie zrobi. Dobrze, jak się ma obie nogi sprawne...

Popatrzyłem na drzwi, w których wyraźnie wyczuwałem zaklęcia ochronne. Hig mówił, że ktoś w domu nie śpi. Hm, hm... Mój skąpy arsenalik nie dawał szczególnego wyboru, więc sięgnąłem po cienką, miedzianą rurkę. Odszukałem szczelinę pomiędzy drzwiami a futryną, wsunąłem tam spłaszczony koniec rurki i dmuchnąłem mocno. Mag, któremu podwędziłem ten czar, nazywał go Tchnieniem Erhula Starego. Musiała to być oczywiście ledwie słaba podróbka potężnych zaklęć usypiających tego – skądinąd znanego – czarownika, ale nic lepszego na podorędziu nie miałem.

Za drzwiami, dosłownie zaraz po drugiej stronie, rozległo się głośne sapanie, które po upływie pacierza przeszło płynnie w równomierne, głębokie oddechy. Powiadają, że prawdziwe czary Erhula działały błyskawicznie... No i patrzcie, co to za strażnik mógł tam być? Przecież musiał chyba pod samymi drzwiami przykucnąć i czekać, nie wydając najmniejszego nawet dźwięku. Czekać, aż otworzę drzwi! Czekać celowo, na mnie.

Posłuchałem parę chwil tego idealnie równego oddechu i przyjrzałem się drzwiom raz jeszcze, ale już uważniej. O złamaniu czarów na zamku nie było nawet co myśleć... No dobra, a zawiasy? Zawiasy też zaklęte, hm... lecz tu magia nie była szczególnie mocna, a poza tym nie miałem zamiaru tych zawiasów nawet naruszać. Bo jeśli zasuwa nie siedzi nazbyt głęboko w futrynie... Tak, była szansa!

Wyciągnąłem płaski przecinak i spróbowałem podważyć główkę jednego z hufnali, którymi przybite były okucia zawiasów. Rzecz jasna, gwoździ tkwiących w samych drzwiach nawet nie dotykałem, chociaż wyglądały na mniej solidne. Wszystko, co tyczyło się samych drzwi, było nasycone splątaną magią tak, że i przez cały dzień bym się nie wyrobił, żeby przełamać zaklęcia Nieśpiącego. A miałem, od biedy, godzinę – albo nie znam Obucha. No dobra, ale wróćmy do mocowania zawiasów w futrynie.

Po dobrych trzech pacierzach pot lał się ze mnie ciurkiem, ale większą część pracy miałem za sobą. Dałem radę nieco przytłumić magię w futrynie i nawet na próbę zacząłem wyciągać jeden gwóźdź. A drzwi sobie Chudy sprawił takie, że dajcie bogowie zdrowie! Dodatkowym problemem było to, że chciałem działać jak najciszej. W końcu hufnal wyszedł, ale do kolejnych o wiele bardziej przydałaby się czysta, brutalna siła Higa niż moja powierzchowna znajomość sztuk rzekomo tajemnych. Świsnąłem krótko, przywołując partnera – ten pojawił się jakby znikąd, tak absolutnie bezszelestnie i niespodziewanie, że aż znów mu szczerze pozazdrościłem.

Pokazałem gestem, co trzeba zrobić. Krótki tylko pokręcił głową z powątpiewaniem i pociągnął się za płatek ucha: hałasu narobimy. Ja w odpowiedzi energicznie pokazałem na drzwi i podniosłem dłoń z amuletem: dobrze będzie!

Ledwo zobaczywszy moje świecidełko na konopnym sznurku, Hig kiwnął głową z uśmiechem i podszedł do drzwi. Już nie pierwszy raz robiliśmy z Krótkim w parze, więc wiedział, do czego służy amulet. Chciałem Higowi pokazać, jak wyciągałem przecinakiem pierwszy gwóźdź, ale on tylko odsunął mnie pogardliwie i wydobył spomiędzy fałd swoich lekko przepoconych ciuchów pełnowymiarowy łom. Technikę używania amuletu już znał: okręcił go sobie na nadgarstku i bez zwłoki wziął się do roboty.

Żeby zająć się czymkolwiek chociaż w przybliżeniu pożytecznym, postanowiłem, że jeszcze trochę podmucham rurką Erhula za drzwi. Magia w artefakcie już praktycznie się wyczerpała, a ja nie miałem możliwości w tym miejscu i stanie jej doładować, więc warto było wykorzystać tę odrobinkę, jaka jeszcze pozostała.

Jakiś czas później Hig leciutko puknął mnie w ramię. Dał radę, skubaniec, wyciągnąć wszystkie gwoździe. Na wszelki wypadek wsunąłem pod drzwi koniec laski i oparłem się o nie plecami. Nie daj Gangmarze, żeby miały nam teraz z hukiem wylecieć. Hig podważył łomem obydwa zawiasy, po kawałku odczepiając je od futryny. Odbywało się to w absolutnej, idealnej ciszy – amulet działał jak ta lala. Wykorzystując moją laskę jako punkt podparcia, powolutku zaczęliśmy odciągać drzwi, wysuwając zasuwę z gniazda...

I wtedy zorientowałem się, że przegapiłem jeszcze jeden, ostatni, malutki czarek: od zamka ciągnęła się, hen, gdzieś daleko, niewidoczna niteczka. Jeśli prowadziła do amuletu alarmowego w sypialni Chudego, to... A nie, biegła gdzieś na zewnątrz. Pewnie do samego Nieśpiącego. Jeśli tamten rzeczywiście chrapie pijany, to pół biedy, ale jeśli nie, to będzie dym. Zresztą trudno powiedzieć, jak powinien zareagować taki magiczny alarm, bo w końcu zamek przecież jest nieruszony. Może i nic się nie stanie.

– No, to już... – Odsapnąłem, gdy okazało się, że wejście do domu lada chwila stanie otworem. – Dawaj, wołaj Obucha.

– E, najpierw sprawdzimy – odpowiedział Krótki.

Odsunął mnie i ostrożnie podszedł do powstałej szczeliny. Hig był ogarnięty, spokojny i ostrożny, a do tego bezgranicznie oddany Obuchowi. Doskonale go rozumiałem – bał się wzywać szefa, dopóki nie wyczyści wszystkiego, co tylko się da. Obydwaj wiedzieliśmy przecież, że w środku jest jeszcze milczący strażnik. Krótki postał przy drzwiach dłuższą chwilę, jedynie nasłuchując, potem ostrożnie zajrzał do środka.

Nie stało się nic.

Hig powoli zaczął wciskać się do wnętrza. Tak sobie pomyślałem: a co ja zrobię, biedny żuczek, jeśli on wejdzie i przepadnie? Nie wiem przecież i nie chcę wiedzieć, gdzie Obuch czeka. A co, jeśli nagle zjawi się patrol straży? Ale Hig dość szybko wyjrzał na zewnątrz, przyłożył palec do ust i przywołał mnie gestem. Zajrzałem do środka równie ostrożnie ponad jego ramieniem, co nie było wielką sztuką ze względu na wzrost złodzieja. Na podłodze, u samych stóp Krótkiego, spał pies.

Ba, żeby to był zwykły pies – ale annarwijski brytan! Oj, paskudne legendy krążyły o tych potężnych psiskach. Podobno były nadzwyczaj inteligentne, silne i wredne. Szczerze mówiąc, w jednej chwili uwierzyłem we wszystkie te opowieści: przecież to bydlę musiało wyczuć, że się dobieramy do drzwi. I co? I czekało sobie spokojnie! Pies nawet nie miał zamiaru szczekać, żeby, nie daj Gangmarze, zbudzić swego pana – miał pewność, że sam sobie z nami poradzi. Pewnie tak by się to skończyło, gdyby nie moja rurka z Tchnieniem Erhula.

Hig nachylił się nad śpiącym zwierzakiem – powoli, powolutku... Potem jeden szybki ruch – widziałem, jak naprężyły się jego plecy, mięśnie na ramionach niemalże zatrzeszczały z wysiłku – coś chrupnęło i mlasnęło, a pies zaskrobał pazurami po podłodze. Aż mnie wstrząsnęło, po plecach przebiegł dreszcz. Hig odetchnął, wypuścił psa, który miękko opadł na ziemię. No tak, Krótki jedną ręką złapał psa za mordę, żeby ten nie zaskowyczał, a drugą jednocześnie wsadził mu kindżał w ucho, ale pies, nawet umierając, nieźle się szarpnął. I tak nie mógłbym mu pomóc, bo w korytarzu przy wejściu było zbyt ciasno, a pies leżał pod samymi drzwiami.

– No, teraz można – szepnął Krótki, przeciskając się na zewnątrz. Poklepał mnie przyjacielsko po ramieniu i poszedł wołać Obucha, a ja zostałem, oczekując na jego złodziejską wspaniałość i pilnując wyważonych drzwi.

Poczekałem, aż Hig odejdzie, a potem sam zanurkowałem do środka. Przyznam, że zainteresowała mnie psia obroża... Tak jest, zgadza się. Cała obroża nabita była metalowymi blaszkami i mdło połyskującymi kamieniami. No proszę, pewnie bursztyn, a może i coś lepszego. Oczywiście, całość była obłożona zaklęciami, aż dziw, że tak łatwo udało mi się ją przeciąć i ściągnąć z szyi martwego psiska.

Wytarłem zakrwawioną zdobycz o futrzasty bok, zwinąłem i schowałem na dno sakwy. Nie miałem pojęcia, czy Obuch uzna za stosowne zapłacić mi za dzisiejszą fuchę, a tym tutaj już się raczej nie przyda. Znalezione – nie kradzione.

Jak gdyby nigdy nic wyśliznąłem się na ulicę. Niezadługo przybył też Obuch w eskorcie siedmiu siepaczy. Podszedł do drzwi, wziął się pod boki i krytycznym wzrokiem ocenił rezultaty naszej akcji.

– No i co tak długo?

No tak, wszystko normalnie: szef zawsze musi być lekko niezadowolony, ale i tak głos Obucha sugerował mi coś wręcz przeciwnego. Następnie jego światłość podał mi sakiewkę, którą pokornie odebrałem. Hm, sakiewka była przyjemnie ciężka i nawet zabrzęczała jak należy.

– Nawet nie zajrzysz? – zdziwił się Obuch.

– Tobie ufam. – Aha, jeszcze czego mu się zachciewa. Żebym zaczął liczyć kasę na ulicy, przy scenie włamu? W ciemności? A zresztą, kto wie? Może się potargować?

– Dwa kelaty tam masz – wyjaśnił wielki wódz.

Nooo... Suma była sporo większa, niż zakładałem. Obuch dał mi dużo. Za dużo. Nawet więcej, niż zapłaciłby za taki włam profesjonalnemu najemnikowi. Raz jeszcze powtórzę: jakby nie miał ochoty, to mógłby mi w ogóle nie zapłacić. Więc chodziło o coś grubszego. Nic nie mówiłem i czekałem.

Milczenie przeciągało się.

– Wchodzisz ze mną – w końcu raczył oświadczyć Obuch. – Kto wie co ten fajfus Nieśpiący tam namotał. Dziś będziesz mi też potrzebny w środku. Masz odpowiednie doświadczenie. Ruszaj przodem, Kulawy!

Aha. Nie no, spoko. Do środka z nim wejść. Ten teges, rozumiecie. Na rympał, żeby się wszyscy dowiedzieli.

Ot, dureń ze mnie. Myślałem, że sprawa ograniczy się do akcji zastraszającej: psa zabić, podrzucić Chudemu pod drzwi sypialni urżnięty koński łeb albo umiarkowanie jadowitego węża do pokoju. A tutaj, okazuje się, nie doceniłem Obucha i poziomu jego wkurwienia. I mieliśmy pełnowymiarową ekspedycję karną. No tak, w końcu po to zebrał najlepszych ze swoich żołnierzy.

I teraz Chudego wykończy.

Wykończy po chamsku, pokazowo dla całego miasta. Żeby się każdy cham i prostak w całej Liwdzie dowiedział, że z Obuchem się nie zadziera. Tak więc wódz osobiście do tego domu wejdzie, a dowiedzą się o tym wszyscy.

A ja wejdę razem z nim. Żegnaj, spokojny drugi etacie cwaniaka z torbą pełną amuletów! Teraz moją słodką tajemnicę pozna całe to siedlisko żmij mieniące się Liwdą. Jutro Nieśpiący wytrzeźwieje, Rzeźnik wróci z Hawszy i miasto po prostu eksploduje. Jutro, najpóźniej pojutrze.

Powiem wam, czułem to w kościach.

Będzie dym.I ROZDZIAŁ

Kantor z wymianą monet przy Wschodniej Bramie w Liwdzie – trudno nazwać to losem, o którym marzyłem. Marzyłem tak niedawno, jeszcze tak niedawno... Raptem cztery lata temu wyszedłem z tego miasta, cuchnącego martwymi marzeniami, gnijącymi rybimi flakami, chucią i strachem. Wyszedłem, uciekając przed wspomnieniami dzieciństwa, przed beznadzieją jutra, apatią i nudą – idąc tam, gdzie spełniają się marzenia, ku miejscom, w których króluje uczciwość i honor.

Słowem, opuściłem Liwdę, aby zostać najemnikiem w Hewie.

Cztery lata temu... Ech. Wtedy wierzyłem, że dam radę się z tego wyrwać, zacząć nowe życie.

Matka umarła w przeddzień moich dziewiątych urodzin.

Słabo ją pamiętam. To znaczy pamiętam dobrze, ale w tym wspomnieniu nie ma nic konkretnego – sama była bardzo zamknięta w sobie, więc i mnie tak wychowała. Umarła na suchoty, nie powiedziawszy – nawet na łożu śmierci – ani słowa o tym, kim był mój rodzic. Potem przygarnął mnie do siebie szewc wdowiec, który trzy razy wysyłał do matki swatów i trzy razy dostawał kosza. Ten był jednym z nielicznych dobrych ludzi, jakich spotkałem w życiu, ale i tak nie mógł stać się mi bliski; miał przy tym już swoje własne dzieci.

Zbyt wcześnie poza tym odkryłem, że jest we mnie coś jeszcze, co nieubłaganie stawia mnie na uboczu całego społeczeństwa. Nie wiem, skąd wziął się mój Dar, ale przypuszczam, że spłodził mnie jakiś wędrowny mag, bo ponoć magia jest dziedziczna. Tak, pewnie tak było. Jakiś sztukmistrz-włóczęga, dla którego matka była przygodą na jedną noc. Albo dwie, albo kilka... Ot, epizod jakich wiele w podróżach. Ulotny obrazek.

A moja mama nie zapomniała go aż do śmierci. Nigdy nie była z innym mężczyzną, do samego końca pozostała wierna temu jednemu, wspomnieniom o chwili ulotnego szczęścia.

Pogodziłem się z tym, że nigdy nie poznam prawdy.

Zresztą prawda nie miała znaczenia.

Droga do Rennpristu zajęła około miesiąca. Nie działo się nic szczególnego, ale starałem się być w miarę możliwości ostrożny i nie wyruszałem z nikim, wobec kogo miałem najmniejsze chociażby podejrzenia. Oczywiście, nie podróżowałem też samotnie – na to jeszcze starczało mi rozumu.

Po drodze patrzyłem, słuchałem i starałem się zarobić. Jeśli się nie dawało – kradłem, ale tym ostatnim zajmowałem się tylko z rzadka, niechętnie i bardzo ostrożnie. Czemu nie odważyłem się nigdy wykorzystać moich umiejętności magicznych zarobkowo? Nie wiem. Niby było to takie łatwe: iść do terminu, przyuczyć się, parę lat ponosić kaptur czeladnika. A jednak z jakiegoś powodu doszedłem do wniosku, że mój Dar muszę ukrywać.

Tym bardziej że nie miałem oszałamiających zdolności. Ściślej powiedziawszy, raczej marne. Same z siebie były niczym, za to w połączeniu z resztą umiejętności potrafiły przechylić szalę losu na moją korzyść. Może i było coś więcej w tych moich młodzieńczych strachach przed odkryciem?

Od losu jednak uciec się nie da – i tak skończyło się na kapturze.

Kapturze, którego nigdy nie zdejmuję i nigdy nie zdejmę.

Na rogatkach sławnego miasta Rennprist zapłaciłem miedziaka, jak i wszyscy. Już później, gdy sam zacząłem trudnić się lichwą i wymianą, często zastanawiałem się, co też rada miejska Rennpristu robi z taką górą miedziaków? Codziennie przecież setki tych monetek trafiały do kasy z posterunków bramnych, a latem to już chyba nawet tysiące.

Ale tamtego dnia, gdy po raz pierwszy wrzuciłem swój grosik do brudnej, poobtłukiwanej skarbonki przy bramie, targały mną zupełnie inne wątpliwości. Po raz pierwszy zobaczyłem wtedy już znany ze słyszenia przybytek „Pod Starym Wiarusem” i byłem wstrząśnięty jego rozmiarami. Pamiętam, że serce waliło mi wtedy w piersi jak oszalałe w oczekiwaniu na cud...

A cud nie nadszedł. Rennprist nawet mnie nie zauważył. Bo niby jak? Po co? Kolejny naiwny młodzik, przygnany przez głupie nadzieje i złudzenia.

Nikt mnie nawet nie sprawdzał, nie było naśmiewania się z młodego gołowąsa, sprawdzania znajomości przyśpiewek ani wojackich odzywek, których tak pieczołowicie uczyłem się po drodze. Nic. Nie próbowano mnie obrazić ani sprowokować, mimo że widziałem już pierwszego dnia, jak potraktowano tak kilku młodzików.

Teraz, po latach, rozumiem pełną głębię hańby, jaką niosło dla mnie takie traktowanie. Przeważnie w „Starym Wiarusie” młodzież sprawdzano, nieco poszturchano, po czym pozwalano zająć się robotą, przyjmowano jako swoich. A mnie nikt nie zauważał.

Było to jednak nie tylko hańbiące, ale i niebezpieczne – kończyły mi się pieniądze, a na kradzież w Rennpriście nie miałem odwagi. W końcu, gdy już zupełnie straciłem nadzieję, szczęście jednak się do mnie uśmiechnęło.

Tamtego wieczora, przed wejściem do domu Chudego, zwinąłem swój kramik dobre pół godziny wcześniej, nim strażnicy zaczęli zamykać bramę miejską. Chciałem spłynąć po cichu, niewidziany... Niestety, nie udało się.

Erstwin jak gdyby wiedział, że będę zamykać przed czasem, bo już przestępował z nogi na nogę pod ścianą po drugiej stronie uliczki. Stał tak po prostu i bawił się okuciem paska, rozglądając się na lewo i prawo – i słusznie, bo Wschodnia Brama to średnio dobre miejsce, żeby paradować samotnie. Szczególnie jak ma się pasek ze srebrzonym okuciem. Ale co zrobisz? Nie miałem ochoty ściągać na siebie niepotrzebnej uwagi, a poza tym była jeszcze jedna sprawa. Osobista.

Erstwin był moim... kolegą. Nie przyjacielem, bo na to był zdecydowanie za młody, ale chyba jego jednego w tym całym przeżartym zgnilizną mieście określiłbym właśnie takim mianem. Jedyny, który nic ode mnie nie chciał i nie wymagał. Nie to, żeby nie był w stanie – zarówno jego majątek, jak i pozycja społeczna w pełni mu na to pozwalały – ale po prostu tego nie robił. Uważał się za równego mnie, a mnie miał za równego sobie. Dwunastoletni Erstwin, syn Walndta, barona LaVerkoy.

– Witaj, Erstwinie! Jakie wieści? Przyszła odpowiedź z Engrii?

– Witaj, Kulawy. Nie, ani słowa. Ale za to papa dowiedział się, że Jego Wysokości w Engrii już nie ma.

– O, proszę! A ja słyszałem, że tamten dopiero niedawno wrócił...

– Tak było. Potem od razu ruszył do Wanetynii, zabierając wszystkich zdolnych do noszenia broni. Tak więc w Engrii nie ma teraz nikogo, kto mógłby odpowiedzieć na nasze pismo.

– Taak... No, to ciekawe. A dlaczegóż to Jego Wysokość w takim pośpiechu opuścił swoją stolicę? Mówią coś ludzie?

– Powiadają, że uzurpator Alekijan wyszedł przeciw niemu z wielką armią. Będzie bitwa.

– Erstwinie, bądź tak dobry, posłuchaj mojej rady. Dopóki ta bitwa się nie rozegra i nie rozstrzygnie, postaraj się unikać obdarzania obydwu jej dowódców epitetami.

– Hę...? – Erstwin nie załapał. Westchnąłem, zazdroszcząc mu niewinności.

– Nie nazywaj Welicjana prawowitym cesarzem ani Alekijana samozwańcem, dobrze?

– Kulawy, przecież wiem! Wiem, ale ja tak tylko tobie...

– Mnie też. Słyszałeś przecież, że ściany mają uszy? No właśnie. Erstwinie, wybacz, ale dziś się spieszę. Bądź tak dobry, dowiedz się jeszcze, co tam się dzieje w Engrii i Wanetynii, a jutro porozmawiamy. Dobrze?

– No doobrze... – Chłopak był niepocieszony.

Ba, nie dziwię mu się! Przyniósł mi przecież ważne wieści, myślał, że go pochwalę i skomentuję. Poza mną też nie miał z kim pomówić. W każdym razie na poważnie.

– Erstwinie, naprawdę mam dzisiaj coś do zrobienia. Bardzo ciekawi mnie to, co wiesz o wydarzeniach w Cesarstwie, ale dziś... – Zerknąłem mu w oczy spod kaptura. Chłopak patrzył na mnie tak żałośnie, że się ugiąłem. – A zresztą chodźmy razem. I tak chcę jeszcze coś przekąsić, więc pogadamy po drodze. Może być?

– Oczywiście!

Erstwinowi od razu twarz pojaśniała. Dzieciak musiał cały dzień snuć się, czekając na spotkanie ze mną jak na jakieś święto. Rozumiem go – pewnie całymi dniami kiśnie w Ratuszu u boku ojca, wszyscy tam są dorośli, on nikogo nie zna, zabaw i rozrywek zero. Mało wesołe miejsce dla dwunastoletniego niedorostka, ale też nie miał za bardzo innego wyboru.

Jego tatuńcia, barona LaVerkoy, wygnali z jego własnego zamku zbuntowani chłopi, prowadzeni przez jego własnych zbuntowanych wasali. Kłuł ich w oczy wysoki, bogaty zamek cesarskiego lennika, leżący akurat dokładnie pomiędzy ich ubogimi spłachetkami ziemi. Jak tylko poniosły się słuchy o buncie i rzezi w Wanetynii, a potem o śmierci Eleuzyliusza Drugiego, wszyscy od razu powstali przeciwko wszystkim. Powątpiewam, aby sojusz wasali barona miał przetrwać zimę. Jak tylko LaVerkoy zbiegł, jego wrogowie na pewno skoczyli sobie od razu do gardeł. Niełatwo w końcu podzielić zamek na kilka równych części...

Tak czy inaczej, baron z rodziną utkwił teraz w Liwdzie. Jako gość honorowy Rady, dostał swoje pokoje, służbę, mizerny wikt i prawo do bezskutecznego proszenia, wnoszenia i suplikowania o pomoc. A baronowi nikt nie pomoże, dopóki się nie wyjaśni, czy Cesarstwo przetrwało zawieruchę. Przewodniczący Rady, nasz cwany mistrz Ligel, nie chciał psuć sobie z nikim niepotrzebnie stosunków; to taka jego nieoficjalna dewiza. Nie będzie więc odganiał od swych drzwi lorda Walndta, barona LaVerkoy – to tak na wypadek, gdyby nowy cesarz miał ująć się za ukrzywdzonym lennikiem i wielkodusznie zdecydować, że należy zwrócić mu zamek. Ale ten sam mistrz Ligel nie da jednocześnie złotoustemu baronowi ani złamanego szeląga, aby w przyszłości nie beknąć za to przed nowym panem na zamku LaVerkoy, kimkolwiek by ten miał być.

Pomoc lordowi Walndtowi była w zasięgu zarówno ręki, jak i sakiewki naszego przewodniczącego Rady, ale mistrz Ligel nawet palcem nie kiwnie, póki nie będzie wiedział, że kiwa ku stronie wygrywającej. Przecież już teraz barona gościł i podejmował, wyrażając mu przy każdej okazji swe współczucie i zrozumienie, dostarczając do komnat wygnańca pod dostatkiem inkaustu, pergaminu oraz piór.

A nieszczęsny baron ślęczał nocami i pisał, słał pisma, układał coraz to nowe supliki i skargi: do króla Metriena w Engrii, do Wanetynii do Welicjana, który ponoć zasiadł teraz na tronie, do rezydencji biskupa Santlakii, do głównodowodzącego największym santlakijskim garnizonem w samej Wernie, do znajomych baronów, hrabiów, diuków i margrabiów... Pisze i pisze, a pożytku z tego żadnego – nikogo nie obchodzą kłopoty jakiegoś tam barona z zapadłej prowincji, kiedy ważniejsze rzeczy się na świecie dzieją.

Młody Erstwin zaś musiał u boku ojca sterczeć na nieskończenie długich i nudnych posiedzeniach Rady i uroczystościach, siedzieć na ucztach i kręcić się na widoku syndykom i możnym Liwdy. Szlachetni panowie, drodzy goście, kłaniamy się nisko, zapraszamy, a jakże...

Chłopak pewnego dnia przypadkiem trafił do mojego kramu, żeby wymienić stareńką monetę. Monetka była ciekawa, więc zrobiłem mu krótki wykład na temat tego, kto, po co i jak kazał wybić na rewersie tak dziwny herb. Erstwina to zaciekawiło, nawet nie zauważył, jak opowiadając, wyprowadziłem go w bezpieczniejszą część miasta. A następnego dnia przyszedł znów, i potem też... Tak to od monety zaczęła się nasza znajomość, która z czasem urosła, no tak, muszę to powiedzieć: w przyjaźń.

Byliśmy z Erstwinem do siebie podobni – i jeden, i drugi osamotniony w ogromnym, umierającym mieście, pełnym obcych ludzi. Nie ma się co oszukiwać, on był młodszy i mniej doświadczony; swoje już w życiu widział, przeżył w końcu rzeź rodzinnego gniazda. A rozumu miał aż nadto, żeby samemu umieć obserwować, analizować i wyciągać wnioski.

Poza tym pomyślcie sami: rozmawiają dorośli, a obok siedzi dzieciak. Myślicie, że ktokolwiek kazał mu wychodzić albo zatykać uszy, gdy rozmowa schodziła na naprawdę poważne sprawy? Bynajmniej, bo zarówno ojciec, jak i jego rozmówcy uważali Erstwina właśnie za dziecko. Tymczasem Erstwin wszystko słyszał i rozumiał, a jeśli nie rozumiał, to pytał mnie. Dzięki temu i ja byłem na bieżąco z wieloma sprawami, które toczyły się akurat w naszym miejskim Ratuszu.

Ale nie dla własnej korzyści trzymałem z Erstwinem sztamę. Inaczej – nie tylko dla korzyści. Chłopak był mi naprawdę bliski. Był jedyną w całej Liwdzie istotą zdolną mnie chociaż częściowo zrozumieć. Jednym z nielicznych, którzy znali mój sekret i mój Dar.

Doszliśmy w końcu do „Ostrogi sir Tigilla”, ja ciężko podpierając się swym kosturem, Erstwin w podskokach, wyprzedzając mnie i kręcąc się dokoła. Gdy chłopak zauważał, że wyprzedził mnie za bardzo, stawał i czekał na mnie, uśmiechając się przepraszająco. Potem bardzo starał się iść moim tempem, ale w końcu zaczynał się zapominać i przyspieszał, nieustannie gadając i gadając... Cóż, ja w jego wieku też miałem kłopot, żeby chodzić powoli.

Zaprosiłem go do karczmy na poczęstunek, a on się zgodził. Ech, nie nauczył się jeszcze Erstwin, że w podobnych przypadkach wypada grzecznie, ale z pewną dumą odmawiać. No cóż, życie go nauczy.... Na razie jeszcze nie rozumie też, że dziedzicowi możnego rodu nie wypada siedzieć w brudnej gospodzie za jednym stołem z byle przybłędą. A tym bardziej przyjmować od niego gościny. Chłopak po prostu cieszył się, że będzie mógł pobyć ze mną.

Miałem też wrażenie, że chciał spróbować przynajmniej raz porządnie przyjrzeć się mojej twarzy, bo podczas jedzenia zsuwałem nieco kaptur. Nie wiedzieć czemu, dzieci zawsze i nieodmiennie fascynuje brzydota. kiedyś i ja nie byłem wyjątkiem od tej reguły. Ale w „Ostrodze” było ciemnawo, a ja nigdy nie siadałem w pobliżu lampy. Stolik w kącie był wygodny, można spokojnie usiąść przodem do drzwi, ponadto łatwo smyrgnąć stąd do kuchni. Z kuchni małe, wąskie drzwiczki prowadziły na zaśmiecone podwóreczko, a dalej, za płotem, zaczynały się ciemne zaułki i labirynty uliczek Liwdy. Tam już łatwo się ukryć, zgubić pogoń.

Człowiek prowadzący życie podobne do mojego musi zawsze myśleć o tym, żeby mieć jakąś drogę ucieczki. Co prawda jak dotąd nie byłem zmuszony do korzystania z wyjścia kuchennego w przybytku staruszka Kerta, ale... Ale jakoś tak wychodzi, że zawsze o tym myślę. Tak mnie już życie wytresowało.

Erstwin szybko rozprawił się z serem i polewką, po czym, jak zwykle, zaczął wiercić się na ławce, próbując niby przypadkiem zerknąć mi pod kaptur. Ja z kolei udawałem, że nie zauważam jego cokolwiek nietaktownych zachowań. Kulawym nazywali mnie dlatego, że twarz zasłaniałem kapturem, ale gdybym miał ją odkryć, to ani chybi wołaliby mnie Koślawym albo Sparzonym – tak to jest, jak ma się połowę twarzy w bliznach.

Nie lubię, jak ktoś mi się przygląda. Ludzie widzący taką szpetotę albo się odwracają z obrzydzeniem, albo zaczynają demonstracyjnie okazywać, jak bardzo mi współczują – a ja i jednym, i drugim zachowaniem gardzę. Ot, wielkie mi co, blizny. Gdyby mogli zajrzeć mi w duszę, to... Ech.

Dojadłem swoją porcję, posłuchałem naiwnych opowieści Erstwina dotyczących równie naiwnych planów jego ojca, po czym podniosłem rękę, przywołując Kerta. Zostawiłem gospodarzowi na stole kilka monet, oparłem się na lasce i nie bez trudu wstałem.

– No, paniczu Erstwinie, pora na mnie. Dziękuję pokornie za towarzystwo, a teraz chodźmy. Odprowadzę cię do skrzyżowania.

– To ja dziękuję za kolację. – Oho, chłopak przypomniał sobie o manierach. – Ale może lepiej to ja odprowadzę ciebie.

– Nie, mój drogi przyjacielu. Doskonale wiesz, że szlachcicowi z dobrego domu nie przystoi pokazywać się przy mojej ruderze. Szczególnie o tej porze. Czas na ciebie.

Moja nora położona była w takiej części miasta, gdzie młodzi dobrze urodzeni stanowczo nie powinni się pojawiać po zmroku. Odprowadziłem Erstwina do rogu, poczekałem, żeby na pewno skręcił w ulicę Kołodziejów, prowadzącą do lepszej i czystszej części miasta, pożegnałem gestem ręki. Postałem chwilę, nasłuchując.

Było jeszcze jasno i cicho, ale młode wilki ulicy już powoli budziły się ze snu. Nie spiesząc się, ruszyłem przez Liwdę ku swemu barłogowi. Zanim tam dojdę i tak zapadnie już zmrok.

Ulice pustoszały, a moje kroki i stuk kostura odbijały się echem w pustych podwórkach i zaułkach. Skręciłem w boczną uliczkę, żeby skrócić drogę...

– Hej, panie ubogi. Zwolnij pan, co? – za mymi plecami rozległ się nieprzyjemny, nosowy głos.

Odwróciłem się. Od ciemnej ściany oderwały się dwie sylwetki.

– Panie ubogi, chodź pan tu...

Zrobiłem im krok na spotkanie, wygodniej ujmując laskę. Nie wiedzieć czemu, ludzie najpierw zwracają uwagę na to, że kuleję, dopiero potem do części z nich dochodzi, że cały czas mam w ręku solidną, ciężką lagę. Pożałowania godny brak spostrzegawczości, jak zapewne przekonała się ta druga część.

– Eee, to Kula-awy... – mruknął nieprzyjemny głos, ewidentnie zawiedziony. – Spadamy stąd, Kleszczu.

– Ale... – zaczął Kleszczu, lecz towarzysz złapał go za ramię i pociągnął za sobą.

Cienie cofnęły się pod ścianę domu i roztopiły w zmierzchowej szarówce.

Nie znałem żadnego Kleszcza, tego drugiego też nie pamiętałem. A mimo to on mnie rozpoznał bez pudła... No i Gangmar z nimi, nawet lepiej, żeby ktoś mógł potwierdzić, że z karczmy szedłem do domu. Nie da się wykluczyć, że alibi mi się przyda, i to właśnie od takich Kleszczy i jemu podobnych.

Dzisiejszej nocy Liwda miała zapłonąć.

Do domu było już niedaleko, obeszło się bez kolejnych niespodzianek. Udając, że opieram się ręką o ścianę – nigdy nie wiadomo, czy starucha z domu naprzeciwko akurat nie patrzy – przesunąłem palcami po amulecie wprawionym w futrynę, dezaktywując czar ochronny, a dopiero potem otworzyłem zamek kluczem. Zamek to pikuś, byle ciul z ulicy go otworzy, ale czary to już coś...

Popchnąłem drzwi, posłuchałem, poniuchałem. Chyba nikt nie próbował tu włazić pod moją nieobecność, można wejść. No i byłem u siebie... Nie powiem, że „w domu”, bo to zakłada zupełnie inne konotacje. Mieszkałem tu, i to wszystko.

Schyliłem się za łóżkiem w rogu, wymacałem skrytkę i wsunąłem do niej sakiewkę z monetami. Pieniądze były moim podstawowym narzędziem pracy, dziś pora na działalność poboczną. Wyciągnąłem zawinięte w szmatkę przybory czarodzieja, wsunąłem do sakwy.

Gotowe. Można było wracać do roboty, i to na przysłowiowej jednej nodze, bo Obuch nie lubił spóźnialskich.

Obuch był szefem jednej z przestępczych band, która ostatnio przejęła władzę nad dobrą czwartą częścią miasta. Tak się złożyło, że również nad moją plugawą dzielnicą. Obuch był drugim człowiekiem w Liwdzie, który znał moją tajemnicę. Oczywiście, wolałbym, żeby pozostał w nieświadomości, no ale... ale w zamian za jego „patronat” wykonywałem dla niego od czasu do czasu jakąś małą, tyci-tyci robótkę. Dzisiaj plan był taki sam – małe, gówniane byle co. Obuch składał zlecenie, a ja odmówić nie mogłem, szczególnie że jednak miał w zwyczaju za moje usługi płacić – to raz, a dwa – nie mogłem się wykręcić. Nie mogłem, bo Obuch miał swoje problemy z dużą rybą – lichwiarzem i lombardzistą o ksywie Chudy.

Chudy zaczynał swoją karierę jako zwykły aferzysta i awanturnik. Niektórzy twierdzą wręcz, że jakiś czas płacił haracz Obuchowi, ale potem zwąchał się z Rzeźnikiem, wciągając w to wszystko jeszcze Nieśpiącego.

Rzeźnik to kawał bydlaka, chłop jak dąb. Kiedyś podobno naprawdę pracował w jatce i zarzynał krowy, dopóki ktoś mu nie przeliczył, że za ludzi płacą więcej, a robota zasadniczo ta sama. Nie dość, że sam z siebie był silny jak pięciu chłopa, to jeszcze miał słabość do wszelkiego rodzaju amuletów i zaklętych talizmanów. Chodził zawsze od stóp do głów obwieszony tym barachłem, a dodać należy, że spora część jego biżuterii to ho, ho – niezłe sztuki same z siebie.

Z kolei Nieśpiący był magiem. I to dobrym magiem, silnym i zdolnym – na tyle dobrym, że jeszcze do niedawna pracował na legalu.

Historia była taka, że nasz Chudy wydał swoją jedyną córkę za Rzeźnika, więc nagle ze stosunków partnerskich przeskoczyli na poziom teść – zięć. Nie muszę chyba mówić, że rodzina to w Liwdzie nie przelewki, więc Rzeźnik za Chudego gotów zabić, i nie była to wyłącznie figura retoryczna. Zabijać Rzeźnik umiał, miał w tym niemałą wprawę i lubił tę robotę – szczególnie teraz, gdy amulety szykował dla niego sam Nieśpiący.

Bo Chudy poszedł po rozum do głowy i dał Nieśpiącemu procent od zysku, więc ten ostatni był teraz, jak w romansach rycerskich, duszą i ciałem mu oddany. Okopany w taki sposób Chudy nieco się znarowił, zaczął podskakiwać i w efekcie odebrał nawet Obuchowi kilka dość intratnych aktywów na mapie miasta.

Mój mecenas starał się reagować, ale chyba zbyt delikatnie i przewidywalnie. Efektem było tylko to, że stracił kilku ludzi i twarz – Rzeźnik okazał się dla niego zbyt twardy. Do samego króla lombardów w ogóle nie dało się już podejść, bo krył go na wszystkie strony Nieśpiący. Obuch, rzecz jasna, ostro się tym wszystkim w końcu wkurwił i zorganizował ekspedycję karną, której uwerturę już wam na początku opowiedziałem.

Bardzo nie miałem ochoty tego robić. Chudy to jeszcze jako tako. Rzeźnik... Bydlę i prostak, ale nie mój klimat, pewnie by mnie nawet nie zauważył. Natomiast Nieśpiący – no, jego bałem się jak cholera. Nie mój poziom, nie mój kaliber przeciwnika.

A mimo to stałem teraz przed domem Chudego. Obok mnie Obuch, zadowolony, jakby mu kto w kieszeń nasrał. Pod ścianą stały odsunięte drzwi... a sam Obuch patrzył na mnie wymownie: wchodzisz pierwszy.

Kłopoty zawsze mnie lubiły.

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.Od tłumacza słów kilka

„Lichwiarz” jest dla mnie spojrzeniem na Noczkina z zupełnie innej strony.

Przyzwyczaiłem się, że nazwisko to kojarzy się z serią S.T.A.L.K.E.R., i gdy sam Wiktor powiedział mi, że jest pisarzem fantasy, pomyślałem sobie: Ale no jak to? Fantasy, ze wszystkich gatunków? Nieee...

Długo walczyłem ze sobą, nim sięgnąłem po tę książkę. Przyznaję się bez bicia – za pierwszym razem odłożyłem. Za to za drugim.... Wciągnęła mnie bez reszty.

Bo przez pejzaż bandyckiej Liwdy, poprzez lekką mgiełkę nad morzem na północy, widać twarz autora, który puszcza do nas łobuzerskie oko. On sam nie kryje się z tym, że w tej książce pojawił się jego ulubiony bohater – właśnie Kulawy, który potem w serii S.T.A.L.K.E.R. staje się Ślepym, żeby na chwilę w „Czerepie mutanta” przybrać tożsamość – a może zrzucić maskę? – właśnie Kulawego. Zresztą Wiktorowi te dwie postacie mocno się nakładają i przyznam wam, że kilka razy przy tłumaczeniu „Łańcucha pokarmowego” dostałem ataku śmiechu, gdy Autor nieopatrznie w swoim tekście pisał o Kulawym właśnie...

Świat, który nam pokazuje Noczkin, to prawdziwe uniwersum. Jest tam multum bohaterów, dzieją się wydarzenia najprzeróżniejszej skali. Bo książka, którą macie w ręku, to zaledwie kawałek – ba! – cząstka ogromnego cyklu „Król-Demon”, liczącego sobie bodajże piętnaście ksiąg. Konflikt pomiędzy Wanetynią a Engrią, Alekijan i Welicjan – to wszystko opisane jest w pozostałych tomach, a w „Lichwiarzu” służy tylko za tło.

Wielu bohaterów, którzy tutaj tylko przewinęli się przez scenę i zniknęli, pojawia się – w rolach epizodycznych albo głównych – w pozostałych częściach. Chociażby Ralk, kolega z pierwszego oddziału Kulawego, który wyrasta na pełnoprawnego bohatera książki „Stwór z Otchłani” albo ledwie wspomniany tutaj mag bojowy Wróbel, który ponoć jest...

Zresztą co ja wam będę psuł zabawę? Jeśli spodoba wam się „Lichwiarz”, to nie wątpię, że za nim pójdą i kolejne (oraz poprzednie) tomy cyklu „Król-Demon”. Mam nadzieję, że kiedyś dane mi będzie to wszystko przeczytać i poznać. A wam niedługo po mnie ;-)

Michał Gołkowski, 11 stycznia 2016Wiktor Noczkin

Przygodę z pisaniem rozpoczął jako trzydziestolatek w latach dziewięćdziesiątych, po zmianie ustroju i upadku ZSRR.

W 2001 roku wyemigrował za granicę. W Niemczech podpisał pierwszy kontrakt z rosyjskim wydawcą na powieść fantasy. W trakcie ostatniej dekady wydał ponad trzydzieści książek i stał się jednym z najpopularniejszych autorów rosyjskojęzycznych.

W Polsce znany z bestsellerowej trylogii z uniwersum S.T.A.L.K.E.R.a (Ślepa plama, Czerep mutanta, Łańcuch pokarmowy) oraz książki ze świata SURVARIUM Wektor zagrożenia.

W obie serie wciągnął go Andriej Lewicki, który był jednym z pionierów tych książek.

Wiktor Noczkin, znany również jako pisarz fantasy, jest autorem liczącego 15 ksiąg cyklu „Król-Demon”, którego częścią jest Lichwiarz – piąta książka Noczkina przetłumaczona na język polski.