(A)seks - ebook

Micha³ Weicher

Didaskalia

1

le spa³em tej nocy. Obudzi³em siê niewyspany, obola³y w okolicach ramion, z karkiem œcierpniêtym. Kolejna noc w nowym mieszkaniu. Powinienem by³ siê przyzwyczaiæ, w koñcu jestem tu ju¿ dwa miesi¹ce. Dok³adnie pamiêtam ten dzieñ, gdy siê przeprowadza³em. Ciep³y, nieœmia³o tylko zachmurzony majowy dzieñ. Rozchodz¹ce siê przez powietrze widma lata. Obserwowa³em, jak ekipa remontowa uwija³a siê w pocie czo³a z przenoszeniem moich drogocennych pami¹tek. Wydawa³o mi siê, ¿e traktuj¹ je jakby by³y pozbawionym sensu, przejrzystym szmelcem. Kartony wype³nione p³ytami winylowymi z muzyk¹ powa¿n¹ by³y dla mnie czymœ wiêcej, ni¿ to ca³e nowe mieszkanie. To by³em ja. Tak samo rzeŸby, opakowywane przeze mnie dok³adnie i owiane dodatkowo szmatami, ¿eby siê nie poobija³y w trakcie przenosin. Oni zaœ rzucali kartonami, jakby w œrodku by³y ziemniaki. Ilekroæ im zwraca³em uwagê, to s³ysza³em tylko te ich „sie wie szefuniu”,”wszystko sie tam trzyma panie”. Pali³em te¿ wtedy papierosa na moim nowym balkonie. Pierwsze prywatne wspomnienie. Modli³em siê ¿eby nic siê nie sta³o moim skarbom. Rozpakowa³em potem kartony i obejrza³em dok³adnie wszystko po kolei. Nic siê nie sta³o, nic nie zosta³o zniszczone, pot³uczone, poobdzierane, porysowane czy rozgniecione. By³em jakby ocalony.

Nie spa³em jednak dobrze w przeci¹gu tych dwóch miesiêcy. Idealnie sterylna przestrzeñ, przestronne pokoje, z których bi³ jakiœ ch³ód. Lubi³em chyba tak naprawdê ciasne, zagracone klitki. Nigdy w ¿yciu nie zagraci³bym tego mieszkania. Swoje stare meble pozostawi³em studentom, którym wynajmuje ukochane gniazdko w wiekowej kamienicy. Wcale nie chcia³em siê przenosiæ, nie chcia³em nowych mebli, nowego powietrza, nowego widoku z okna, nowych s¹siadów, nowego ³ó¿ka, nowego œwiat³a. Wszystkie te meble, nowe, pachn¹ce nowoœci¹, lœni¹ce, b³yszcz¹ce od niej. Strach dotkn¹æ, a co dopiero ¿yæ. Nie by³y wybrane przeze mnie, ale przez przyjació³kê. Barbarê. Najlepsz¹ przyjació³kê, a tak naprawdê to jedyn¹. Byæ mo¿e jedyn¹ osobê, która mnie rozumie na tym œwiecie. Jak widaæ nie do koñca.

– Musisz siê wynieœæ mój drogi, to miejsce to rudera. Nie sprzyja twojej pracy. Nie dziwiê siê, ¿e nie potrafisz siê tu skupiæ. Zobacz jak tu ciemno – zwyk³a mawiaæ o moim by³ym domu. Nie mia³a do niego serca. Nie dostrzega³a duszy, któr¹ nale¿a³o powoli poznawaæ, zapominaj¹c na moment o bruzdach i niedoskona³oœciach. Za nimi kry³o siê przecie¿ coœ, co pozwala³o bezpiecznie spaæ, jak w miêkkim kokonie.

Moja matka za to rozumia³a to przywi¹zanie do starych miejsc. Widzia³a tê duszê, czasem lekko upiorn¹, czasem po prostu przyprószon¹ nostalgi¹, zawsze zaœ naznaczon¹ intymn¹ histori¹. Sama mieszka³a od lat w miejscu, gdzie porzuci³ j¹ m¹¿, czyli mój ojciec. Uwa¿a³a, ¿e w ten tylko sposób zachowa o nim dobre wspomnienia. Codziennie obcowa³a z jego echem w znajomych k¹tach. Nie wiem, czy pomog³o. Matka z ojcem rozwiedli siê, kiedy mia³em dziesiêæ lat. Potem zosta³y ju¿ tylko te echa, zaklête gdzieœ g³êboko w œcianach, których s³ucha³em bêd¹c u matki.

Mia³em swoje roœlinki. Jedyne ¿ywe istoty, jakie zabra³em ze starego mieszkania. Uwielbia³em je ogl¹daæ, gdy s¹ zdrowe, wykwit³e. Lœni¹ olejkami, jakimi je raczê, wdziêcz¹ siê do s³oñca, jakby by³y wieczne. Mawiam wtedy do nich, ¿e rozpiera mnie duma. Nas¹czam waciki piwem i delikatnie g³aszczê listki. Kwiatów mam du¿o i to ró¿nych rodzajów. Nale¿a³o czymœ zape³niæ to puste mieszkanie. Trzymam g³ównie fikusy i paprocie, ale pelargonie czy tuje s¹ te¿ mile widziane. Ka¿dy z nich ma jakieœ imiê i ka¿dy wymaga osobnego podejœcia. Kiedy kwiaty nie rosn¹ albo s¹ chimeryczne, poœwiêcam im podwójn¹ uwagê. Szukam przyczyn i pomagam. Tyle jeszcze mogê zrobiæ. Czasem wydaje mi siê, ¿e to one mnie maj¹.

Nie by³em chyba typem samotnika. By³em raczej postrzegany jako osoba towarzyska, potrafi¹ca siê odnaleŸæ w ró¿nych sytuacjach. Ludzie widz¹ we mnie osobê szarmanck¹, dobrze wychowan¹. Rozmawiam ze wszystkimi serdecznie, bo tak mnie nauczono. Znaj¹ mnie w³aœnie takim.

Mo¿na powiedzieæ, ¿e jestem ju¿ du¿ym autorytetem w dziedzinie teatru. Posiadam doktorat z teatrologii i wyk³adam na uniwersytecie. Oprócz tego pracujê w prasie jako krytyk. Kiedyœ ktoœ za¿artowa³, ¿e moja recenzja, jak za starych dobrych czasów, jest w stanie zapewniæ nowej sztuce wielki sukces lub spowodowaæ jej katastrofê. Nie wierzê w tak¹ moc s³owa. Nie wierzê ju¿ w sztukê. Dostajê dziêki swojej pracy liczne zaproszenia na premierowe spektakle. Na bankietach chc¹ ze mn¹ rozmawiaæ, chc¹ wiedzieæ, co czujê.

Dla studentów jestem ³agodny. Teatr by³ kiedyœ moj¹ pasj¹. Teatr by³ wszystkim. Wydaje mi siê wiêc, ¿e potrafiê o teatrze mówiæ z pasj¹. Przynajmniej na tyle, ¿eby nikogo nie zanudziæ. Jedynym moim marzeniem jest wywo³aæ u studentów podobn¹ mi³oœæ do teatru. Zawodowo mówiê o teatrze i tyle tylko siê ode mnie wymaga. O niczym innym ju¿ nie muszê mówiæ. Mam trzydzieœci piêæ lat i odk¹d pamiêtam, by³ teatr.

Matka od najm³odszych lat wpaja³a mi, ¿e pochodzê z rodziny o wielkich tradycjach. Pielêgnowa³em rodzinn¹ tradycjê teatru. Cieszy³em siê, ilekroæ dostawa³em zaproszenia na premiery. Mia³em wtedy okazjê zobaczyæ swoich dobrych znajomych, których znam tylko z takich spotkañ. W teatrze by³o wszystko i wszystko siê wokó³ teatru krêci³o.

Nowe mieszkanie nie doskwiera³o mi za bardzo pod wzglêdem po³o¿enia i komfortu. By³o ca³kiem przystêpne. Basia mia³a racjê, doradzaj¹c mi tê lokalizacjê. Wokó³ spokój i porz¹dek. Chodzi³o tu raczej o coœ innego. Czu³em to, siedz¹c przed telewizorem z nogami wygodnie usadowionymi na szklanym stoliku. Jad³em owoce pokrojone w kostki i zanurzone w jogurcie. Wygodna skórzana kanapa w bia³ym kolorze by³a niezmiernie wygodna, ale nie czu³em siê na niej odpowiednio. Lubi³em porz¹dek. Nawet w starym mieszkaniu, zagraconym a¿ po sufit, wszystko by³o pouk³adane. Nie by³o siê gdzie ruszyæ, ale wszystko sta³o na swoim miejscu. Ta sterylna, pe³na miejsca przestrzeñ nowego mieszkania, nie bêdzie nigdy zape³niona. Lubi³em czuæ otaczaj¹c¹ mnie historiê, blisk¹ mi, bo gromadzon¹ przez lata. Historia zawsze jest przypadkowa, nie dostaje siê jej na zamówienie.

– Musisz zmieniæ mieszkanie. To miejsce nie wp³ywa dobrze na twój rozwój. Kisisz siê tu. Nie mo¿esz siê skupiæ na pracy, siedz¹c wci¹¿ w tej dziurze – mówi³a Basia. By³ to jej zdaniem koronny argument, ¿eby siê w koñcu stamt¹d wynieœæ.

Problemem by³ jednak paniczny strach przed zmian¹. W zasadzie czêsto czu³em siê niekomfortowo. Gdyby spytano mnie o to, jakie uczucie towarzyszy mi najczêœciej, to odpowiedzia³bym, ¿e to dyskomfort. Potrzebowa³em wielu miesiêcy, ¿eby uznaæ to nowe miejsce za swoje w³asne. Dyskomfort tego co poza domem jest jak ocean. Potrzeba mniejszego z³a.

Myœla³em o pozytywach przeprowadzki. Chcia³em je nawet spisaæ wszystkie. Okaza³o siê, ¿e nowe mieszkanie niesie za sob¹ jak¹œ nadziejê. W poprzednim lokum zostawi³em wœcibskiego s¹siada. To ju¿ jeden plus. W pokoju przez wiêksz¹ czêœæ dnia goœci s³oñce. Œciany s¹ jaœniejsze. Wokó³ wiêcej s³oñca. Z okna jest bardzo ³adny widok na park. Trawa tak równo przyciêta, jak równe s¹ elementy wyposa¿enia domowego. Otoczenie czyste i harmonijne. Chcia³em tego przecie¿. Nie potrzebowa³em wiêcej chaosu, ni¿ sam noszê.

Na depresjê cierpiê od lat. Zacz¹³em j¹ leczyæ dopiero w klasie maturalnej. Rozpamiêtuj¹ca rozwód i chude lata kariery matka, dopiero wtedy zauwa¿y³a jak lichej psychiki by³em. Wys³a³a mnie natychmiast do psychiatry, u którego sama siê od kilku lat leczy³a. W ten sposób i dla mnie zacz¹³ siê okres faszerowania antydepresantami, który trwa do dziœ.

Chcia³em siê tylko jak najszybciej przyzwyczaiæ. Chcia³em siê zaprzyjaŸniæ z nowym rodzajem rozpaczy.

2

Jak w ka¿d¹ sobotê by³em odwiedziæ swoj¹ matkê. Normalnie staram siê to te¿ robiæ w inne dni tygodnia, tym razem nie mia³em si³. Jestem bardzo z¿yty ze matk¹, mimo i¿ w ogóle siê z ni¹ nie dogadujê. Zazwyczaj to ona mówi, a ja s³ucham. Ojca prawie nie ma w tej historii. By³ przez pierwsze 10 lat mojego ¿ycia, to znaczy ma³o. Ledwie te lata pamiêtam, obraz ojca jest zamazany. „Ojciec” to pojêcie bardzo ubogie w odnoœniki w moim s³owniku.

Mia³em mieszane odczucia. Niby nie czu³em siê niekomfortowo – akurat u niej w mieszkaniu jestem zawsze „na miejscu”. Chodzi³o raczej o moje obecne wcielenie. To tak, jakbym nigdy nie by³ w stanie byæ w pe³ni sob¹ w jej oczach. Odczuwam w takich sytuacjach dyskomfort w samym sobie. Ten najgorszy dyskomfort, kiedy cz³owiek Ÿle siê gnieŸdzi we w³asnym ciele i mózgu.

Wyj¹tkowo d³ugo wiêc miesza³em herbatê srebrn¹ ³y¿eczk¹, która a¿ lœni³a. Wszystko u matki by³o idealnie pouk³adane. Po kimœ to musia³em odziedziczyæ. Mieszkanie matczyne, bardziej ni¿ domowe ognisko, przypomina³o muzeum. Wszêdzie porozstawiane liczne pami¹tki, zdjêcia, obrazy, rzeŸby, ksi¹¿ki, albumy, ka¿de niezwykle cenne. Matka by³a kiedyœ uwa¿ana za wielk¹ aktorkê teatraln¹. Ca³¹ Europê zjeŸdzi³a, wystêpuj¹c na deskach najwiêkszych i najbardziej presti¿owych scen. Wiêkszoœæ z tego czasu by³a w Pary¿u, gdzie mia³o te¿ miejsce pierwsze osiem lat mojego ¿ycia.

Byæ mo¿e to przeprowadzka z powrotem do Polski sprawi³a, ¿e sprawy potoczy³y siê tak a nie inaczej. Nic tutaj nie by³o pozytywne. Ojciec w ogóle nie dogadywali siê z matk¹. Podobnie jak ja, tyle ¿e ojciec móg³ zawsze odejœæ. Co zreszt¹ zrobi³. Matka zaœ zosta³a. Matka bardzo kocha³a swojego syna. Szuka³a przez lata zastêpstwa dla niewiernego mê¿a i ojca. Tak oto zmuszony by³em do goszczenia, w dzielonym teoretycznie tylko z matk¹ mieszkaniu, coraz to nowszych mê¿czyzn. Poznawa³em ich a zaraz potem ¿egna³em. Nie pozostawa³ po nich nawet kurz A raczej próbowa³em poznaæ, bo w wieku pokwitania by³em zajêty g³ównie sob¹. To co matka wyczynia³a z owymi mê¿czyznami, nie by³o moj¹ spraw¹. Nie chcia³em tego wiedzieæ, wymyka³em siê myœlami.

Czeka³em, a matka wci¹¿ nie potrafi³a zatrzymaæ ¿adnego z mê¿czyzn na d³u¿ej. Jednych lubi³em bardziej, innych mniej. W ostatecznoœci nie mia³o to ¿adnego znaczenia. To ona decydowa³a o œwiecie. Dzieli³em mieszkanie z matk¹ i z mê¿czyznami, ale okreœlenie „mê¿czyŸni” w praktyce nie oznacza³o nic. Matka chyba zaczyna³a to rozumieæ, bo jak siê od niej w koñcu wyprowadzi³em, to zaprzesta³a na jakiœ czas zawieraæ znajomoœci. By³o to te¿ pewnie spowodowane jej podupadaj¹c¹ karier¹. Nie mog³a siê pogodziæ z opadaj¹cym aplauzem. Czêsto upija³a siê w samotnoœci, a potem wzywa³a mnie nocnymi telefonami. Mówi³a wtedy w upitych lamentach o widmie tego „skurwiela”, które roztacza³o siê nad jej g³ow¹ przez lata. Przyrównywa³a jego pod³oœæ do bomby z opóŸnionym zap³onem albo choroby popromiennej po zag³adzie atomowej. Gas³a, mimo ¿e on ju¿ nie istnia³.

Zupe³nie inny jej obraz widnia³ na zdjêciach, które zachowa³y siê z przesz³oœci. By³a kiedyœ piêkn¹ kobiet¹, w jej twarzy widaæ by³o niezm¹con¹ niczym pasjê ¿ycia. Na rumianych policzkach têtni³o po¿¹danie krwistego ¿ycia. By³y to tylko p³askie fotografie, ju¿ dawno przeterminowane. Chodzi³a teraz, mijaj¹c fotografie, pami¹tki, udaj¹c chyba, ¿e s¹ jej obojêtne. Zerka³a w ich kierunku tylko wtedy, kiedy któraœ z nich krzywo sta³a. Chodzi³a i roznosi³a wokó³ siebie k³êby dymu. Roztacza³a za sob¹ równomierne smugi w powietrzu, podobne do tych, które samoloty rysuj¹ na niebie. By³o mi a¿ niedobrze, od siedzenia w tej zawiesinie dymnej. Jej sylwetka ledwie majaczy³a w szaroœci. Otworzy³em wiêc okno i usiad³em na parapecie. Przy okazji zapali³em samemu. Palenie by³o kolejn¹ rzecz¹, jak¹ odziedziczy³em po swej matce. Palenie by³o dla mnie nieszczêsnym rytua³em, by³o niezbêdne w ka¿dym dniu.

Matka jednak mnie wyraŸnie w tym upodobaniu przegania³a, skoro stê¿enie dymu by³o tu zawsze tak du¿e. Wci¹¿ tylko chodzi³a po pokoju, rozgl¹daj¹c siê nerwowo za nie wiadomo czym, sypi¹c popió³ i udaj¹c zainteresowanie mn¹.

– Czyta³am recenzjê Witczyka. Podoba³o mi siê. NieŸle mu dowali³eœ. Szczególnie te fragmenty o „jarmarcznej wra¿liwoœci” i „bazarowej tandecie uczuæ”. Moja krew. Ciê¿ko bêdzie mu siê po tym podnieœæ. Choæ ten buc ma tward¹ dupê, wiesz o tym doskonale kochanie.

– No nie powiedzia³bym moja droga. Wiem tylko tyle, ¿e nigdy siê ju¿ do mnie nie odezwie. Có¿ za strata, ty tylko wiesz jaka Zofio...

Mówi³em do swojej matki po imieniu. Sama o to prosi³a. Stara³a siê w ten sposób utrzymywaæ ze mn¹ kole¿eñskie relacje. Co prawda kole¿ank¹ by³a dla mnie równie kiepsk¹ jak i matk¹. Gdyby jednak s³ysza³a ode mnie za ka¿dym razem: „niech mama”, „a mo¿e mama”, „proszê mamê” by³aby pewnie popad³a w histeriê. Tak by³o dla niej lepiej. W ten sposób siê nie starza³a.

Bêdê j¹ wiêc od teraz tak tytu³owa³, skoro sama sobie tego ¿yczy³a.

– Szczerze mówi¹c – kontynuowa³a. – Nawet nie mam ochoty na to iœæ. W ogóle ostatnio rzadko z domu wychodzê wieczorami. Ciebie ledwie mi siê udajê doprosiæ, ¿ebyœ przyszed³, a co ja sama mam lataæ po mieœcie w takie noce...

– Ale¿ Zofio – odpar³em, siedz¹c wci¹¿ przy otwartym oknie. – Nie mów tak proszê. Masz przecie¿ teraz tego... tego, no jak mu tam?

– Oj ty niewdziêczny! – ¿achnê³a siê. – Wiesz doskonale, ¿e nikt nie zast¹pi mi ciebie. ¯aden mê¿czyzna, nigdy. A jeœli ju¿ pytasz, to wiedz, ze to nic powa¿nego, bo ja nie potrafiê siê tak od razu anga¿owaæ. Ja to bym wola³a kogoœ na sta³e, najwy¿szy czas na to. A on? On po prostu mi siê wydaje jeszcze na to zbyt niedojrza³y.

Rzeczywiœcie ów mê¿czyzna, którego imiê tylko Zofia pamiêta, mia³ na oko tyle lat co jej syn. W przybli¿eniu, gdy¿ dok³adny jego wiek zna równie¿ Zofia tylko. Ja widzia³em go tylko raz, obœciskuj¹cego siê z Zofi¹ w mojej ulubionej kawiarni. Od tamtej pory owa ulubiona kawiarnia nie jest mi ju¿ tak bliska. Straci³a niewinnoœæ. Znalaz³em sobie now¹, gdzie przesiaduje czasem w po³udnie, czasem popo³udniami, przy kawie, przy oknie, przy ksi¹¿ce.

– A wiesz, ¿e kiedyœ na jednym spotkaniu bran¿owym, dodam ¿e suto zakrapianym, to on siê do mnie ostro podwala³?

– Kto taki znowu¿? – spyta³em, wyczuwaj¹c tê niewygodn¹ chwilê, kiedy dyskusja z Zofi¹ zbacza w kierunku ¿ycia intymnego.

– No patrzcie go, pyta jakby nie widzia³. Witczyk, a o kim mówimy? To by³o ³adnych parê lat temu. Ja wtedy, jak pamiêtam, mia³am za sob¹ premierê „Oczyszczonych”, gdzie pamiêtasz, siê nago pokazywa³am, a mia³am wtedy co pokazaæ jeszcze! Piêkne cia³o mia³am, mimo wieku wci¹¿ osza³amiaj¹ce. Oj tak... Tak pisali w gazetach! Takie by³y fakty! I on siê tak straszne na mnie napali³ wtedy, jak mnie zobaczy³ na bankiecie, a wiedzia³ przecie¿, kim ja jestem. Taki nieœmia³y by³ raczej, nie powiedzia³byœ – zaœmia³a siê, wypuszczaj¹c nosem dwie stró¿ki dymu – No ró¿nica wieku by³a miêdzy nami, ale przecie¿ z tego co s³ysza³am, to on raczej siê nie patyczkowa³ w tych sprawach. Widocznie mia³am w sobie jeszcze to coœ, co onieœmiela mê¿czyzn...

Przesz³a jeszcze raz przez pokój, ¿eby otworzyæ barek i nalaæ sobie drinka z kryszta³owej karafki. Nasta³a na ten moment niezrêczna cisza. Nie chcia³em jej jednak przerywaæ. Siedzia³em wci¹¿ na parapecie, mimo ¿e papieros ju¿ dawno zgas³ miêdzy palcami.

– Potem, jak sobie wypi³, ha! – kontynuowa³a nagle rozochocona. – WyobraŸ sobie, ¿e podszed³ do mnie taki wstawiony, koszula rozpiêta chyba na trzy guziki, kogucik taki. Wychodzi³am akurat z toalety, jak mnie dopad³. Nic nie mówi³, ale wyczu³am, ¿e chce iœæ ze mn¹ do œrodka i to zrobiæ...

– Jezu, przestañ! Nie mogê tego s³uchaæ. Poza tym, ja przecie¿ te¿ by³em na tym przyjêciu. Naprawdê coœ takiego mia³o tam miejsce?

Nie wytrzymuj¹c, zeskoczy³em w koñcu z parapetu. Na nieszczêœcie Zofia odpali³a kolejnego papierosa i przesz³a znów przez pokój, zanosz¹c za sob¹ kolejny mêtny ob³ok.

– Wyszed³eœ wtedy kochanie bardzo wczeœnie. Pamiêtasz? Podobno mia³eœ uci¹¿liw¹ migrenê czy coœ?

Zofia poprawi³a stoj¹ce na pó³ce zdjêcie z sam¹ sob¹ sprzed dwudziestu paru lat. Mia³a jeden ze swoich ostatnich wystêpów na paryskich scenach. Gra³a wtedy Rozanetê w „Szkole uczuæ” Flauberta. Wygl¹da³a na tym zdjêciu kusz¹co, frywolnie, niezwykle sensualnie. Sprawia³a wra¿enie kobiety zepsutej, ale dumnej. Jej lico, mimo czarno–bia³ej fotografii, zdawa³o siê p¹sowieæ w nieskoñczonoœæ. Zofia by³a piêkn¹ kobiet¹. Mia³a gêste krêcone w³osy, ciemne i lœni¹ce. By³a doœæ wysoka, obdarzona kr¹g³ymi biodrami oraz jêdrnym biustem. Mia³a bardzo blad¹ skórê i w¹skie, umalowane zazwyczaj krwistoczerwon¹ szmink¹ usta. By³a typem kobiety tajemniczej, niebezpiecznej, takiej która obezw³adnia zmys³y.

Zofia mia³a dziœ piêædziesi¹t osiem lat. Zbli¿a³a siê do szeœædziesi¹tki, co nie napawa³o jej optymizmem. Entropia towarzyszy przecie¿ wszystkiemu. Zmieni³a siê po latach, ale w jej smutnym wzroku i przykrytej spor¹ iloœci¹ pudru twarzy, pozosta³ wci¹¿ ten wœciek³y pierwiastek. Mimo to, bardzo Ÿle radzi³a sobie z uciekaj¹cym czasem. Pogr¹¿a³a siê wci¹¿ w coraz to nowszych dziwactwach.

Miewa³a romanse bêd¹c ¿on¹ Henriego – mojego ojca. Potem zosta³y jej ju¿ same romanse. Wszystkie cielesne uciechy, którymi dotychczas siê poi³a by³y ulotne i trwa³y teraz jedynie w jej pamiêci. Tylko ja by³em prawdziwy.

– A mo¿e drinka byœ siê napi³ M.? – zaproponowa³a. – Jesteœ dziœ taki nerwowy.

– A wiesz, ¿e dzisiaj bardzo chêtnie – odpar³em. – Czasem nie rozumiem, po co mi to wszystko mówisz. Jak ja teraz spojrzê temu facetowi w oczy? W ¿yciu bym nie pomyœla³, ¿e ty i on...

– Oj do niczego nie dosz³o, jeœli chcesz ju¿ wiedzieæ. Proszê – poda³a szklankê ze szkock¹ – Sp³awi³am go. Staæ mnie by³o na kogoœ lepszego. Zreszt¹ mia³am wtedy kogoœ i by³o mi dobrze.

– Tak, wiem. Pewnie tak by³o. Chodzi mi jednak o to, ¿e ty w ogóle mi mówisz takie rzeczy zawsze. Zofio, jestem twoim synem. S¹ jakieœ granice intymnoœci przecie¿.

– Przesadzasz kochanie. Zapominasz chyba, ¿e wychowywa³am ciê w przyjacielskich relacjach. To zawsze by³ wolny dom, w którym mo¿na by³o mówiæ o wszystkim. Nie wiem, dlaczego niby jesteœ taki skryty. Zupe³nie jak nie mój syn. A odk¹d siê wyprowadzi³eœ, to ju¿ o ogóle. Jesteœ jeszcze gorszy do ¿ycia. No ja nie wiem.

£ykn¹³em whisky. Od razu rozpali³o prze³yk. Dziura w gardle.

– Swoj¹ drog¹ masz kogoœ? Mo¿e dlatego mi nic nie mówisz? Mo¿e sypiasz z kimœ i siê wstydzisz tego. – Zofia uparcie dr¹¿y³a temat.

– Ja nie lubiê o takich rzeczach mówiæ. Mo¿e to ci siê wyda dziwne. Dzieli nas tu ocean. A prawda jest taka, ¿e przeprowadza³em ostatnio i nie mia³em czasu na inne rzeczy. Myœlê za to o tym, ¿eby sprawiæ sobie jakiegoœ kotka, wiesz takie zwierz¹tko w domu.

Zofia zaœmia³a siê nerwowo.

– Kotka? Powinieneœ sobie znaleŸæ kobietê raczej. Wiêc chcesz kotka przytulaæ, to takie smutne. Myœla³am, ¿e jak nowe mieszkanie sobie sprawisz, to i ¿ycie zaczniesz uk³adaæ z jak¹œ kobiet¹. Ja g³upia liczy³am, ¿e w³aœnie dlatego siê przeprowadzi³eœ. No jesteœ przecie¿ bardzo przystojnym i interesuj¹cym mê¿czyzn¹.

Podesz³a i pog³aska³a mnie czule po policzku. Mia³a na sobie szlafrok, który rozsun¹³ siê na moment, ods³aniaj¹c jej zgrabne nogi w poñczochach z podwi¹zkami. Na szczêœcie mia³a na sobie bieliznê i nie by³o zagro¿enia, bym zobaczy³ przypadkiem jej wzgórek ³onowy. Liberalne podejœcie do wychowania syna, zak³ada³o te¿ swobodê w kontekœcie cia³a. Zofia od zawsze lubi³a chodziæ nago po mieszkaniu. W moich nastoletnich latach zaczê³o siê to robiæ bardzo krêpuj¹ce.

– Martwiê siê po prostu, ¿e mój jedyny syn, który siê ode mnie przeprowadzi³ ju¿ lata temu, wci¹¿ jest sam jak ten palec. Szczególnie, ¿e urodê to ty odziedziczy³eœ po matce. Wysoki, szczup³y, klasyczne rysy twarzy, w³osy krêcone, posiwia³e lekko, ale to tylko dodaje powagi. Nawet w tych rogowych okularach ci do twarzy. Ubrany zawsze elegancko. Strój nienaganny, wyprasowany, ³adne krawaty. Po co ci to? Marnuje siê tylko.

– Mam teraz du¿o pracy. Sama wiesz, ¿e nied³ugo bêdzie wysyp premier, na uczelni dojd¹ mi nowe przedmioty do poprowadzenia. Zajmujê powa¿ne stanowisko. Muszê siê g³ównie na tym skupiaæ – odpowiedzia³em, mijaj¹c wzrokiem jej obna¿one kolano.

– Mia³eœ przecie¿ wakacje. Zamiast siê wci¹¿ zadrêczaæ przeprowadzk¹, mog³eœ wyjechaæ gdzieœ, odpocz¹æ, zabawiæ siê. Kto to widzia³ ¿eby tak nudne ¿ycie prowadziæ? Zreszt¹ masz przecie¿ tyle okazji, ¿eby kogoœ poznaæ. Choæby i ta twoja przyjació³eczka, ta... jak jej tam?

– Basia.

– No w³aœnie. Tyle czasu z ni¹ spêdzasz i nic? Co z ciebie za mê¿czyzna?

– Przecie¿ nie lubisz jej – odpowiedzia³em trochê zbyt nerwowo. – Narzekasz, ¿e siê z ni¹ zadajê, a nawet jej nie znasz. Dlaczego teraz takie pomys³y masz?

– Bo mo¿e chcia³abym j¹ wreszcie poznaæ i oceniæ, jaka jest naprawdê? Nie pomyœla³eœ o tym?

Zofia nie zna³a Basi, ale nie podoba³ jej siê wp³yw, jaki tamta rzekomo mia³a na mnie. Basia by³a moj¹ znajom¹ z uczelni. Pozna³em j¹, gdy by³em na studiach doktoranckich. Ja robi³em doktorat z teatrologii, Basia studiowa³a na Gender Studies.

– Nie s¹dzê ¿eby to by³ dobry pomys³ – powiedzia³em znów wychodz¹c z roli. – Szczerze mówi¹c nie wyobra¿am sobie nawet, ¿eby ona tutaj przysz³a. To tylko moja przyjació³ka. Nic nas nie ³¹czy w takim sensie, w jakim ty myœlisz.

Podszed³em do okna. Odstawi³em wypit¹ do koñca szklankê. Lekko mêtnym wzrokiem wyjrza³em przez okno. Ulic¹ sz³a grupka kobiet. By³y zbyt lekko ubrane jak na dzisiejsz¹ pogodê.

– No skoro jest twoj¹ przyjació³k¹, to bardzo chêtnie j¹ poznam. Czy nie mo¿e tutaj przyjœæ? Co ona, jakaœ dzika jest czy co? A mo¿e to mnie siê wstydzisz?

Tak w³aœnie pomyœla³em, milcz¹c. Zachowanie Zofii by³o kompletnie nieprzewidywalne. Mog³a siê upiæ, powiedzieæ coœ niew³aœciwego, popaœæ w zbyt dobry nastrój, albo co gorsza rozkleiæ siê. Lepiej ¿eby do tego spotkania nigdy nie dosz³o.

– Nie wstydzê siê, po prostu nie uwa¿am, ¿eby to by³o komukolwiek z nas potrzebne.

– A ja myœlê, ¿e móg³byœ siê zachowaæ jak prawdziwy mê¿czyzna i po prostu zaprosiæ tê swoj¹ przyjació³eczkê do mnie na kolacjê.

– Dobrze Zofio. Powiem jej o twoim zaproszeniu.

Nie rozmawialiœmy ju¿ zbyt wiele tego wieczora. Oziêb³a atmosfera zatrzyma³a siê na na etapie zdrêtwia³ej apatii. Wszystko zaczê³o siê tutaj. W tym rodzinnym domu nasi¹k³em melancholi¹ chwil utraconych. Z nudów ogl¹da³em ukradkiem zdjêcia, na których by³em z Zofi¹. Obydwoje zdawaliœmy na nich szczêœliwi, choæ nie pamiêtam dok³adnie, jak wtedy by³o. Pary¿ i okres tu¿ po nim. Mo¿e to by³o szczêœcie.

Rzeczywiœcie sam równie¿ czu³em siê tu zawsze dobrze. Oboje stworzyliœmy sobie tutaj swoje prywatne skanseny mitycznych dobrych czasów. Ba³em siê, ¿e wraz z kolejnymi latami bêdê coraz bardziej dziwaczeæ, podobnie jak ona. Czy rzeczywiœcie by³o kiedyœ lepiej? Obawiam siê, ¿e kiedyœ bêdê w to ju¿ tylko œlepo wierzy³.

Na szczêœcie obecny kochanek matki mia³ tego wieczora nie zjawiæ siê u niej. Zosta³em wiêc do pó³nocy. Gdy zobaczy³em, ¿e Zofia przysnê³a, zm¹cona alkoholem, przykry³em j¹ kocem i wyszed³em.

3

2001 r.

Mój pierwszy kontakt z kobiet¹ mia³ miejsce, gdy mia³em dwadzieœcia lat. Dla niektórych to pewnie póŸno. Mo¿e nawet dla wielu. Nie ma sprawdzonych wzorców. W moim akurat przypadku nast¹pi³o to w momencie ca³kowicie nieoczekiwanym. Kobieta, z któr¹ to siê mia³o staæ, nie zna³a mnie. Nie mog³a nic wiedzieæ o mnie. Poznaj¹c mnie, zagaduj¹c, musia³a myœleæ, ¿e wiem, co robiê.

Na pierwszym roku teatrologii wiêkszoœæ grupy stanowi³y dziewczêta. Dlaczego jednak ona? Mog³a byæ ka¿d¹. Mog³o nie byæ ¿adnej. Wtedy w ciemnym pokoju, gdy by³o zbyt intymnie, chcia³em byæ kimœ innym. Ona mog³a zostaæ.

By³em raczej nieœmia³y w stosunku do kobiet. Choæ na pierwszy rzut oka nie da³o siê tego zauwa¿yæ. Toczy³em z nimi rozmowy w sposób zupe³nie naturalny. Nie inaczej ni¿ z mê¿czyznami. Myœlê nawet, ¿e zawsze wola³em towarzystwo kobiet. Œwietnie siê z nimi dogadywa³em. Problemem by³a tylko ró¿nica p³ciowa. Przez ni¹ kobieta i mê¿czyzna rozmawiaj¹ ze sob¹ inaczej, ni¿ z przedstawicielami w³asnej p³ci. Ja nie potrafi³em tego rozgraniczyæ. W zasadzie nie bardzo nawet chcia³em.

Sfera fizyczna w ogóle mnie nie interesowa³a. Przynajmniej nie w takim stopniu, jak moich rówieœników. Nie czu³em naturalnego instynktu. Nie doœwiadczy³em w pe³ni burzy hormonów. Nie by³em œwiadom niczego. By³em mê¿czyzn¹, a one by³y kobietami. To wszystko. Pewien wstyd odczuwa³em chyba. Wstyd przed obna¿aniem. Wstyd przed otwarciem. Nie widzia³em siebie z kimœ w sytuacji intymniejszej ni¿ rozmowa w autobusie. Ma³o zat³oczonym autobusie. Podchodzi³em do sprawy ze stoickim spokojem i wcale nie przypuszcza³em, ¿e mogê byæ przez to jakiœ nienormalny. Czeka³em a¿ przyjdzie moment, gdy bêdzie inaczej. Rówieœnicy p³ci mêskiej nie zauwa¿ali po mnie ¿adnych oznak innoœci. Ja po prostu o tym nie mówi³em. Nie uczestniczy³em w rozmowach na temat cia³a. Nie musia³em zreszt¹. Wszyscy mnie znali jako syna aktorki, naznaczonego szlachetnym piêtnem artystowskiego ducha. Taki duch zawsze zwi¹zany jest z wypaczeniem. Dziwak to nie obelga w tej sytuacji. Po prostu nie mówi³em o sobie wiele i wszyscy zak³adali, ¿e robiê to, co robi¹ oni, tylko nie mówiê o tym. A ja przecie¿ nie czu³em siê nawet jak oni, o czym nikt nie wiedzia³. Nikt nic o mnie nie wiedzia³.

Jak wiêc do tego dosz³o? Sam nie wiem. Nie wiem, jak z czeluœci niereformowalnego niechcenia, da³em siê wci¹gn¹æ w tak¹ sytuacjê. Najwstydliwsze by³o ju¿ samo obna¿enie, a co dopiero dotkniêcie? By³em za bardzo pijany i dlatego j¹ odprowadzi³em do studenckiego mieszkania. By³em za bardzo pijany i dlatego za ni¹ wszed³em. By³em za bardzo pijany, ¿eby byæ sob¹.

Ona by³a mniej pijana. Mo¿e nawet wcale. Mo¿e kontrolowa³a wszystko, kontrolowa³a mnie. Musia³a mi przez ca³y wieczór wysy³aæ te sygna³y, których znaczenia nigdy nie potrafi³em odczytaæ. Nie mog³em wiedzieæ, ¿e widzi we mnie coœ wiêcej ni¿ kolegê do rozmowy. Nie mog³em wiedzieæ, ¿e interesujê j¹ ju¿ jako mê¿czyzna–obiekt seksualny. Chcia³em tylko byæ mi³y. Gdybym zawsze coœ podejrzewa³, sta³bym siê paranoikiem, zwariowa³bym. Jeszcze tego brakowa³o.

W jakim szoku by³em, gdy ju¿ w drzwiach z³apa³a mnie za ty³ g³owy i objê³a gwa³townie. Nie by³o mowy o powrocie na klatkê. Zdrêtwia³em. Nieruchomy zupe³nie, wyczuwa³em jedynie jej usta przyciskane do moich. Ta chwila zastyg³a w wilgotnym uniesieniu. Odda³em siê wiêc w jej rêce, czuj¹c w niej jak¹œ tajemnicz¹ wiedzê. Jakbym obcowa³ z kap³ank¹, znaj¹c¹ tajniki magii. Krok po kroku oddawa³em siê jej dzia³aniom. Serce bi³o mi okrutnie, co pewnie odczytywa³a jako podniecenie. Cia³o mia³em jak z waty, bezwolne. Ca³owa³a mnie i jednoczeœnie prowadzi³a na oœlep do pokoju. Jednoczeœnie mnie prowadzi³a i rozbiera³a. Wszystko w idealnej synchronii. Nie wiem, jak to robi³a. Wci¹¿ znajdowa³em siê w jej rêkach, samemu b³¹dz¹c po tej nieznanej ziemi. Jak cudzoziemiec przyjmuj¹cy z pokor¹ obce zwyczaje.

Jej wargi by³y miêkkie i rozgrzane, jêzyk by³ mokry i giêtki. Zastanawia³em siê, ile taki poca³unek mo¿e trwaæ? Zdawa³ siê ci¹gn¹æ w nieskoñczonoœæ. Chcia³em zrobiæ to, co robi¹ wszyscy, ale by³em zbyt niepewny, zbyt wyobcowany. Wymuszone uniesienia po omacku. Aktor, którego brakowa³o na scenie, mimo ¿e jego kwestie zosta³y wypowiedziane. W ciemnym pokoju widzia³em tylko jej oczy szkl¹ce siê w bladym œwietle z ulicznej latarni.

Czy by³a piêkna? Wieczorem wydawa³a siê doœæ urodziwa. W zwierzêcym akcie, który siê przetacza³, jej wygl¹d by³ niemal ca³kiem mglisty. Przebitki z otumanionego umys³u mówi³y mi: zrób coœ, rozbierz j¹, zadzia³aj. Le¿a³a na mnie, rozpina³a moj¹ koszulê. Pewnie myœla³a, ¿e jestem nieœmia³y. Byæ mo¿e wiedzia³a ju¿ wtedy, ¿e to dla mnie pierwszy raz. W momencie, w którym wsadzi³a mi rêkê w spodnie, zda³em sobie sprawê z tego, ¿e mam erekcjê. Myœla³em ju¿ tylko o tym, ¿eby doprowadziæ to do koñca. Szybko i ³apczywie zdj¹³em z niej bluzkê. Ze stanikiem by³ wiêkszy problem. Wci¹¿ widzia³em wiêcej ciemnoœci ni¿ jej. Mog³em j¹ postrzegaæ wszystkimi zmys³ami prócz wzroku. Czu³em swym policzkiem jej stercz¹ce piersi. Mia³a gêsi¹ skórkê, jej sutki by³y twarde. S³ysza³em, jak nerwowo dyszy. Zastanawia³em siê, czy tak w³aœnie objawia siê mi³oœæ?

Nic nie mówi³a. W ciszy i ciemnoœci przerywanej tylko jej oddechem i muœniêciami nagiego cia³a, czu³em siê tak, jakby mnie tu w ogóle nie by³o. Oddala³em siê coraz bardziej, a by³ to dopiero pocz¹tek. Zdjê³a mi spodnie i wziê³a nabrzmia³ego cz³onka do ust. Tych samych gor¹cych, wilgotnych ust, którymi mnie wczeœniej ca³owa³a. Masowa³a przy tym swoj¹ waginê. Patrzy³em w dó³ na jej rozczochrane w³osy, czuj¹c j¹. Nie mog³em wytrzymaæ tego, ¿e nie widzê jej twarzy. Unios³em wiêc jej g³owê i ju¿ chcia³em coœ zrobiæ, ale z³apa³em siê na tym, ¿e jestem zastyg³y w niemym strachu. Paradoksalnie penis dalej wykazywa³ chêæ dokonania separacji z moj¹ g³ow¹. Zaœmia³a siê. To by³ pierwszy raz, kiedy prawie coœ powiedzia³a. Le¿a³em zupe³nie niedolny do wykonania czegokolwiek. Nie chcia³em ju¿ nic robiæ.

Brzydzi³em siê szczerze jej ust, które splugawione zosta³y chwilê wczeœniej. Mimo ¿e by³ to przecie¿ mój w³asny organ w tych ustach. Myœla³em tylko o tych ustach. By³a od tej chwili ustami, niczym poza nimi.

Nie poca³owa³a mnie jednak. Zaœmia³a siê niewinnie i wyuzdanie jednoczeœnie. Odesz³a na chwile od ³ó¿ka i przez moment poczu³em ulgê, ¿e to ju¿ koniec. Wyrzuci mnie st¹d, a potem z kole¿ankami wyœmieje moje niedoœwiadczenie. Wszyscy zapomnimy o tym incydencie, którego przecie¿ nie by³o. Wróci³a jednak po chwili, wy³aniaj¹c siê z ciemnoœci z okr¹g³¹ gumk¹ w rêku. Naci¹gnê³a prezerwatywê na mojego, pozostaj¹cego w absurdalnym wzwodzie, cz³onka. Usiad³a na mnie okrakiem, zanurzaj¹c go w swych ciep³ych miejscach.

Poczu³em te¿ wilgoæ, która by³a gorsza od jej ust. Obcy œluz by³ zapalnikiem bomby schowanej g³êboko w mojej g³owie. WyobraŸni nie starcza³o, ¿eby obj¹æ co czu³em. Dziewiczo nieœwiadomy organ, nieu¿ywany do zmys³owego postrzegania rzeczywistoœci, by³ jedynym, co ³¹czy³o mnie z t¹ sytuacj¹. Gdyby nie szumi¹cy g³êboko pod czaszk¹ alkohol, nie by³bym w stanie tak znikn¹æ. Z ka¿dym ruchem jej bioder, z ka¿dym podskokiem na moim brzuchu, z ka¿dym jej spazmatycznym westchniêciem nie by³o mnie coraz bardziej.

Najgorsza by³a jednak myœl, ¿e jestem w niej, ¿e mój cz³onek jest zanurzony w ociekaj¹cym œluzem intymnym otworze innego cz³owieka. Wziê³a mnie w swoje wnêtrze, zaprosi³a, lepi¹c bezpieczne wejœcie.

Miarowy ruch, groteskowo mechaniczny, a ja wci¹¿ w niej, w obcym ciele, zanurzony w p³ynach. Nie mia³em ju¿ tylko jednego cia³a. Nie zna³em ju¿ swojego w³asnego. W³osy jej podskakiwa³y w bladym blasku latarni, wlatuj¹cym spomiêdzy kratek ¿aluzji. Niebo za oknem robi³o siê niebieskie. Zbli¿a³ siê œwit. Koniec nast¹pi³ jednak wczeœniej.

Wyj¹tkowo nieprzyjemny w jej oczach koniec. Rysowa³o siê na jej twarzy niezadowolenie i zdegustowanie, które mo¿na by³o zdzieraæ p³atami. Penis mi opada³, ona ze mnie zesz³a. Nie mia³em ju¿ na sobie jej spoconego cia³a. ¯adna z jej wydzielin nie mia³a ju¿ byæ bliska. Jej zapach siê oddali³, st³umi³. Byliœmy znów autonomicznymi cia³ami. Nie mieliœmy ze sob¹ nic wspólnego. To pewnie dziwne, ale wola³em tê nieprzyjemn¹ ciszê, która nasta³a. Lepsze milczenie, ni¿ beznadziejna improwizacja.

Chwilê wczeœniej nast¹pi³ moment kulminacyjny, najwy¿sze seksualne uniesienie, orgazmiczny wstrz¹s, tak przynajmniej s³ysza³em. Pozosta³em bez p³ynów, bez z³udzeñ. Zaczê³a siê ubieraæ jako pierwsza. Nie czu³em siê upokorzony, nie czu³em w zasadzie nic prócz myœli, ¿e nie by³o mnie tam tak naprawdê. Zacz¹³em siê wiêc ubieraæ bez s³owa. Nie pamiêtam, czy jakiekolwiek s³owo tam wtedy pad³o. Wiem tylko tyle, ¿e wyszed³em cicho, wyblak³y jak cieñ. By³a pijana, wci¹¿ mia³a mêtny wzrok. Ledwie siê trzyma³a na nogach, opieraj¹c o framugê. W niebieskim œwietle znów zobaczy³em jej twarz w pe³nej krasie. By³a ³adna, ale jej cera by³a mimo m³odego wieku zniszczona, stwardnia³a od pudru. Wyszed³em jak najszybciej. Nigdy wiêcej jej nie ujrza³em. Mia³a na imiê Agnieszka. By³a ca³a p³ynem ustrojowym.

4

Wakacje s¹ zmor¹. W dodatku pojawiaj¹ siê co roku. Zastyg³e ¿ycie teatralne, uczelniana przerwa i stagnacja wdziera siê w ¿ycie bezlitoœnie. Kiedy pracujê, przebywam wœród ludzi, jestem w obiegu, nie mam czasu na uœpienie. Przep³yw œwie¿ej krwi, drogocenny, tak potrzebny dla zasuszonego w lecie cia³a. To tak, jakby ¿ycie znajdowa³o siê tylko na zewn¹trz – gdy znika³y jego przejawy, w œrodku nie zostawa³o prawie nic.