Odżyw swoje mitochondria - ebook

WYRAZY UZNANIA DLA ODŻYW SWOJE MITOCHONDRIA

„Ta książka to lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce wyjść z letargu i poznać naukową mapę, która prowadzi do pełnej witalności. Ari Whitten od lat jest moim głównym źródłem wiedzy o ludzkim ciele – nie ma nikogo, komu ufałabym w tej kwestii bardziej. Bez względu na to, jakie podejście do jedzenia stosujemy, ta książka dostarczy nam wielu strategii dotyczących odżywiania, które w pełni zoptymalizują nasz poziom energii”.

— dr Susan Pierce Thompson, autorka bestsellera Bright Line Eating wg „New York Timesa”

„Ari Whitten pokazuje, jak aktywować własne wewnętrzne elektrownie energetyczne – mitochondria – aby pozbyć się zmęczenia, zyskać jasność umysłu i odzyskać witalność. Jego podejście jest innowacyjne, pełne współczucia, a przede wszystkim skuteczne. Niezależnie od tego, czy zmagasz się z chronicznym zmęczeniem, czy po prostu chcesz mieć więcej energii, gorąco polecam tę książkę”.

— dr Izabella Wentz, autorka bestsellera Hashimoto’s Protocol wg „New York Timesa”

„Odżywianie jest jednym z pięciu kluczowych fundamentów budujących twoją energię i funkcjonowanie mitochondriów. Oto oparte na nauce podejście, które fachowo poprowadzi cię w tym kierunku!”

— dr Jacob Teitelbaum, specjalista w dziedzinie fibromialgii, autor bestsellera From Fatigued to Fantastic!

„Jeśli chcesz znów mieć energię dziecka i pragniesz poznać najbardziej przełomowe metody, by to urzeczywistnić, ta książka jest doskonałym rozwiązaniem! Przeczytaj, wprowadź w życie i ponownie rozpal w sobie ogień!”

— John Assaraf, prezes firmy NeuroGym, autor bestsellera Gimnastyka Umysłu – Innercise

„Dzięki tej lekturze dowiesz się dlaczego, jak, co i kiedy jeść. To proste, jeśli tylko zastosujesz odpowiednie podejście. A Ari cię go nauczy”.

— dr Ben Lynch, autor bestsellera Dirty Genes i założyciel SeekingHealth.com

„Ari zebrał nieocenioną, popartą nauką wiedzę na temat optymalnego zdrowia na poziomie komórkowym! Ta lektura oferuje wnikliwe i kompleksowe schematy, które zwiększą twoją moc. Jeśli masz dość czucia się chorym i zmęczonym, to jest to książka, na którą czekałeś”.

— David Friedman, prezenter radiowy i telewizyjny, autor bestsellera Food Sanity

„Niewiele jest przyjemniejszych uczuć niż pełnia energii, która zasila nas przez cały dzień. Ta książka pozwoli ci się zrestartować i ułożyć plan działania, aby odzyskać życie w pełni sił”.

— prof. Joel Kahn, Wayne State University School of Medicine, autor książki The Plant-Based Solution, założyciel Kahn Center for Cardiac Longevity

„Ari Whitten przedstawia najnowocześniejsze badania nad mitochondriami, jednocześnie obala mnóstwo mitów dotyczących zmęczenia i procesów starzenia się. Każdy, kto szuka przystępnych, skutecznych i opartych na nauce sposobów, które zwiększą poziom energii, poprawią sen, zdolności poznawcze i wydłużą życie, powinien przeczytać tę doskonałą książkę!”

— dr Maya Shetreat, neurolożka dziecięca, specjalistka w dziedzinie ziołolecznictwa, autorka The Dirt Cure

„Kierując się mapą stworzoną przez Ariego możemy spalić tłuszcz, zbudować mięśnie i rozpocząć strategiczną suplementację brakujących nam składników. To kompilacja wieloletnich badań naukowych, zsyntetyzowana w spójne ramy optymalizacji ludzkiej energii”.

— dr Stephanie Estima, autorka The Betty Body

„Ta książka pełna praktycznych, opartych na dowodach porad, nie tylko pomaga nam lepiej zrozumieć, co dzieje się w naszych ciałach, ale też pozwala użyć tej wiedzy w praktyce i zapewnić swojemu organizmowi potężną dawkę mocy!”

— dr Madiha Saeed, autorka książek, twórczyni podcastu The Holistic Kids’ Show

„Niezależnie od tego, w jakim stanie zdrowia jest obecnie twoje dziecko, dzięki tej książce możesz zoptymalizować jego funkcje mitochondrialne, cofnąć rozwój wielu chorób lub w ogóle im zapobiec”.

— Elisa Song, M.D., pediatra integracyjna, ekspertka w dziedzinie dziecięcej medycyny funkcjonalnej oraz założycielka Healthy Kids Happy Kids

„Ari Whitten dokonał mistrzowskiej sztuki, wyjaśniając stojące za produkcją energii mechanizmy i tajniki optymalizacji potencjału ludzkiego organizmu. To lektura obowiązkowa dla każdego, kto cierpi z powodu przewlekłego zmęczenia”.

— dr Datis Kharrzian, Harvard Medical School, profesor kliniczny w Loma Linda University School of Medicine

„Książka Ariego jest idealna dla każdego, kto chce się dowiedzieć co, kiedy, gdzie, jak i dlaczego powinniśmy jeść, aby uzyskać energię życiową”.

— dr Theodore B. Achacoso, założyciel Stowarzyszenia Medycyny i Praktyki Optymalizacji Zdrowia oraz specjalista w zakresie Medycyny przeciwstarzeniowej i żywieniowej

„Ari Whitten przygląda się prawie tysiącu prac naukowych, aby dostarczyć wiedzy wyjaśniającej związek między odżywianiem, mitochondriami i energią”.

— dr Evan H. Hirsch, specjalista od chronicznego zmęczenia i autor książki Fix Your Fatigue

„Ari porusza w tej książce ważne, a często pomijane tematy, jak na przykład mięśnie szkieletowe czy zastosowanie białka. Lektura tej książki zawiera naukowe dane i łatwe do wprowadzenia w życie wskazówki, które można wykorzystywać w codziennych działaniach na rzecz energii i poprawy ogólnego składu ciała”.

— dr Gabrielle Lyon, założycielka Institute for Muscle-Centric Medicine

„Ta książka to przejrzysty poradnik, który znacznie podniesie twoją jakość życia. To praktyczna, pełna informacji i przystępna lektura”.

— Michael T. Murray, współautor Textbook of Natural Medicine

„Jako wykładowczyni akademicka zawsze miałam kłopot ze znalezieniem dla moich studentów odpowiednich tekstów naukowych o odżywianiu… Aż do teraz. Dzięki książce Ariego Whittena współczesna dietetyka nareszcie zyskała tytuł, który jest głęboko zakorzeniony w naukowej uczciwości”.

— dr Lori Valentine Rose, certyfikowana konsultantka ds. żywienia, profesorka nauk przyrodniczych Hill College

„W świecie, który przytłacza nas informacjami, ta książka to przejrzyste i skoncentrowane źródło danych naukowych, autor tworzy w pełni funkcjonalny plan działania dla ludzi, którzy chcą wyglądać i czuć się o 20 lat młodziej”.

— Ben Pakulski, były Mister Canada, kulturysta IFBB, założyciel Muscle Intelligence i MI40

„Ta wszechstronna książka pozwoli ci zrozumieć, co powoduje niski poziom energii. Dowiesz się, jak się odżywiać i postępować, by ponownie poczuć moc”.

— dr Rajka Milanovic GalbraithWPROWADZENIE
UKRYTA EPIDEMIA

Wyobraź sobie, że każdego dnia z jakiegoś dziwnego powodu dźgasz się widelcem w stopę. W końcu trafiasz do szpitala, a lekarz wypisuje ci jedynie receptę na leki przeciwbólowe. Co prawda dzięki nim twój fizyczny dyskomfort zniknął, ale kolejnego dnia znów dźgasz się w stopę. Wracasz do lekarza i znów dostajesz receptę. Leki łagodzą ból, a nazajutrz sytuacja z widelcem się powtarza.

Oczywistym rozwiązaniem byłoby przestać dźgać się w stopę, prawda? Biorąc leki przeciwbólowe radzimy sobie tylko z objawem, nie z przyczyną.

Tak samo jest z chronicznym zmęczeniem. Twój brak energii jest objawem nierównowagi w organizmie i każdego dnia, poprzez wybory dotyczące jedzenia czy trybu życia, niezamierzenie wbijasz sobie w stopę widelec. Rozsądnym byłoby nie przyzwyczajać się do zmęczenia, nie tłumić go też stymulantami, cukrem czy kofeiną. Warto zastanowić się, co leży u podłoża problemu i przyjrzeć się czynnikom, które kontrolują sposób, w jaki ludzkie ciało produkuje energię.

To nie twoja wina, że do tej pory jeszcze tego nie zrobiłeś. Prawdopodobnie nikt cię tego nie nauczył. W rezultacie nieświadomie dokonujesz wyborów, które pozbawiają cię energii i ograniczają zdolność komórek do prawidłowego funkcjonowania. Rozwiązaniem jest zdobycie wiedzy o tym, co kontroluje i reguluje twój poziom energetyczny, tak abyś mógł przestać dokonywać autodestrukcyjnych wyborów i zacząć robić więcej w kierunku odzyskiwania i budowania energii.

Jako społeczeństwo całkowicie znormalizowaliśmy zmęczenie.

Wydaje nam się, że jest ono zupełnie zwyczajne. Co gorsza, bywa też dumnie noszoną odznaką, dowodem na to, jak zajęci lub ważni jesteśmy. Jak często słyszysz ludzi, którzy mówią: „Jestem wykończony”, „Praca mnie dosłownie wyniszcza”, ale wydaje ci się, że tak naprawdę chcą powiedzieć: „Jestem taki ambitny, osiągam cel za celem, moja pozycja w pracy jest tak istotna, że po prostu nie mam czasu na sen”.

Jesteśmy wykończeni, zestresowani, wypaleni, pełni lęków, przygnębieni i otumanieni. Miewamy problemy z pamięcią i koncentracją. Codziennie „pożyczamy” energię z dnia kolejnego, żeby wystarczyło jej na dzisiaj. Sięgamy po kawę, słodycze i inne stymulanty. Straciliśmy kluczowy składnik, niezbędny do tego, żeby dobrze funkcjonować w naszych związkach, pracy i innych dziedzinach życia – energię.

Nie mówię wyłącznie o ludziach, u których zdiagnozowano zespół chronicznego zmęczenia (inaczej encefalopatię mialgiczną/CFS/ME). To jeden z najczarniejszych scenariuszy, który jest udziałem około 1,5% światowej populacji, w tym 5,4 mln Amerykanów, którzy spełniają kryteria diagnostyczne. Definiuje się je jako co najmniej 6 miesięcy silnego zmęczenia, połączonego z innymi objawami, jak np. złe samopoczucie po wysiłku¹.

Mam na myśli prawdziwą epidemię zmęczenia, która dotyka od 50 do 100 razy więcej ludzi niż wcześniej. W rzeczywistości zmęczenie mieści się w spektrum od ciężkiego, wyniszczającego ME/CFS do znacznie bardziej powszechnego, ogólnego stanu niskiego poziomu energii i codziennego braku witalności, na które cierpi ogromny procent populacji.

O jak poważnym problemie tu mówimy? Weźmy pod uwagę poniższe dane:

• W raporcie „National Safety Council’s Fatigue in the Workplace²”, 76% pracowników zgłasza poczucie zmęczenia w pracy, 53% czuje się mniej produktywna, 44% ma trudności z koncentracją, a 27% – trudności z podejmowaniem decyzji spowodowane zmęczeniem.

• Wśród tych, którzy odwiedzają gabinety lekarskie, około 40% skarży się na zmęczenie, a jedna osoba na pięć cierpi z powodu zespołu chronicznego zmęczenia³.

• W prawdopodobnie największym jak do tej pory badaniu, które objęło ponad milion dorosłych, jedna trzecia mężczyzn i połowa kobiet deklaruje, że łatwo się męczy⁴.

Oczywiście nie ma nic dziwnego w tym, że czasem czujemy się trochę bardziej zmęczeni i chcemy się zdrzemnąć po dniu ciężkiej pracy fizycznej czy umysłowej. Ale jeśli niemal zawsze czujemy, że poziom naszej energii jest obniżony, zdecydowanie nie powinna być to norma.

To znak, że nasze ciało woła o pomoc.

MOJA HISTORIA

Spędziłem ponad 20 lat pomagając ludziom rozwiązać ich problemy zdrowotne za pomocą zmian w stylu życia, właściwego odżywiania i odpowiednio dobranych suplementów. Nie tylko byłem świadkiem, jak tysiące klientów zamieniło polegiwanie na kanapie na górskie wędrówki, ale też sam doświadczyłem tej transformacji.

Tym, co leżało u podłoża mojej fascynacji optymalizacją ludzkiej energii, była moja własna wyniszczająca podróż przez chroniczne zmęczenie, któremu żaden ekspert medyczny – konwencjonalny czy alternatywny – nie potrafił zaradzić.

Kiedyś byłem zdrowym, aktywnym, energicznym 24-latkiem. Przez jakiś czas mieszkałem i pracowałem w izraelskim kibucu, zaraziłem się wirusem Epsteina-Barr i zachorowałem na ostrą mononukleozę (znaną również jako „gorączka gruczołowa” lub „choroba pocałunków”). Nie miałem pojęcia, że spędzę prawie rok, próbując odzyskać zdrowie, dobre samopoczucie i energię. Z życia na pełnych obrotach przeszedłem do stanu, w którym nie mogłem wstać z łóżka. Moje gardło było tak obolałe, spuchnięte i wypełnione ropą, że nie mogłem jeść nic poza zupą, szybko więc schudłem niemal 15 kg. Straciłem wszelką wytrzymałość i siłę do tego stopnia, że męczyły mnie drobne czynności, a moja odporność była tak marna, że nawet po niewielkim wysiłku spędzałem w łóżku kolejną dobę.

Chciałem uzyskać odpowiedzi i wyzdrowieć, więc tak jak każdy w mojej sytuacji zacząłem chodzić po lekarzach. Ku mojemu zaskoczeniu, nikt nie wiedział, co jest przyczyną moich dolegliwości. Trzeba było wielu specjalistów i wizyt na pogotowiu, zanim w końcu zdiagnozowano u mnie wirusa Epsteina-Barr (EBV). Na początku poczułem ulgę, wiedząc, co sieje spustoszenie w moim organizmie, ale szybko odkryłem, że lekarze nie mają praktycznie nic do zaoferowania – żadnego leczenia, żadnej realnej pomocy dla osób z mononukleozą.

Powrót do zdrowia trwał miesiącami, a ja wciąż byłem tak samo wykończony. Czułem, że moje życie mija, a ja nie jestem w stanie zebrać wystarczającej ilości energii, aby podjąć aktywność fizyczną, którą tak uwielbiałem – chociażby wspinaczkę, trening siłowy czy surfing. Nie miałem siły, by spędzać czas z przyjaciółmi czy moją dziewczyną i zachować jakiekolwiek pozory życia towarzyskiego. Nie byłem też w stanie wykonywać wymagającej fizycznie pracy, którą wtedy miałem – pracowałem przy stawach rybnych na farmie, często w upale przekraczającym 35 stopni. Czułem, jakby życie przeciekało mi przez palce, bo po prostu nie miałem na nic energii.

Nie mogąc żyć w ten sposób ani czekać dłużej na poprawę, poprosiłem o pomoc osoby zajmujące się medycyną alternatywną. Natychmiast zdiagnozowano u mnie zmęczenie nadnerczy, a w tunelu w końcu pojawiło się światełko. Popadłem w lekką obsesję na punkcie tego schorzenia. Hipoteza dotycząca zmęczenia nadnerczy zakłada, że przewlekły stres zużywa te gruczoły, powodując, że nie są one w stanie produkować wystarczającej ilości kortyzolu (kluczowego hormonu stresu), co skutkuje zmęczeniem i innymi objawami. Przeczytałem każdą możliwą książkę i obejrzałem każdy film na ten temat. Wiele z nich było autorstwa ludzi, których uważałem za mentorów i ekspertów w dziedzinie zdrowia naturalnego i medycyny funkcjonalnej.

Byłem przekonany, że zmęczenie nadnerczy to prawdziwy powód mojego stanu, ale kiedy wspominałem o tym lekarzom, odrzucali ten pomysł. Twierdzili, że to pseudonauka i takie schorzenie nie istnieje. To potwornie mnie frustrowało. Jak mogli lekceważyć tak poważne objawy i nie mieć żadnego pomysłu na to, jak pomóc takim osobom jak ja? Byłem zdeterminowany, aby udowodnić, że zachodnia medycyna się myli. Poświęciłem około roku na przeczesywanie sieci i analizowanie setek opublikowanych badań, przekopując się przez każde źródło, jakie wpadło mi w ręce. Zależało mi, żeby odkryć naukowe fundamenty hipotezy zmęczenia nadnerczy.

Niestety, wciąż zderzałem się ze ścianą. Byłem niesamowicie sfrustrowany, że konwencjonalna nauka nie wspiera idei, że niski poziom kortyzolu lub nieprawidłowe funkcjonowanie nadnerczy powoduje przewlekłe zmęczenie. Zdecydowana większość badań nie udowodniała powiązania między tym schorzeniem a działaniem gruczołów. Nawet jeśli nie chciałem tego przyznać, dane były nieubłagane – dysfunkcja nadnerczy i nieprawidłowy poziom kortyzolu nie uzasadniały przewlekłego zmęczenia.

Utknąłem więc bez chociażby strzępka nadziei, że gdzieś są odpowiedzi, jakich szukam. Lekarze nie mieli mi nic do zaoferowania, a alternatywni medycy operowali paradygmatem energii, który sam w sobie nie był wspierany przez społeczność naukową.

To w tym właśnie momencie zdałem sobie sprawę, że praktycznie nikt z medycznego świata nie rozwiązał zagadki ludzkiej energii. To odkrycie całkowicie zmieniło bieg mojego życia.

Wtedy postanowiłem całkowicie poświęcić się temu dziełu – chciałem nadać sens nauce o ludzkiej energii. Przez lata spędzałem całe dnie na researchu i łączeniu ze sobą kropek, co krok po kroku pozwalało mi zrozumieć, jakie czynniki kontrolują naszą siłę witalną, dlaczego się męczymy i, co najważniejsze, jak to naprawić.

Ta książka jest przedłużeniem dekad pracy, jej celem jest pomoc każdemu, kto cierpi z powodu zmęczenia i pragnie odzyskać energię oraz swoje dawne życie.