Opowiedz mi o swoim ostatnim seksie - ebook

Od autora

Wielki rosyj­ski pisarz Antoni Cze­chow jest podobno auto­rem słyn­nej porady, która dosko­nale oddaje zna­cze­nie szcze­gółu w sztuce pisar­skiej: „Nie mów, że księ­życ świeci. Pokaż odbi­cie jego świa­tła na stłu­czo­nym szkle”. Słowa te można odnieść rów­nież do psy­cho­te­ra­pii, gdzie czę­sto wiele się opo­wiada, ale nie zawsze tak dużo się poka­zuje. Dla­tego zamiesz­czam w tej książce opisy przy­pad­ków kli­nicz­nych, dzięki któ­rym zyska­cie wgląd w życie sek­su­alne innych ludzi. Dla ochrony pry­wat­no­ści zmie­ni­łem imiona pacjen­tów oraz szcze­góły pozwa­la­jące na ich iden­ty­fi­ka­cję. Cho­ciaż podzie­li­łem każdą z tych histo­rii, a ich kawałki połą­czy­łem w zupeł­nie nową całość, mam nadzieję, że dzięki tym prze­bły­skom cudzych doświad­czeń spoj­rzy­cie na swoje życie sek­su­alne pod innym kątem i dostrze­że­cie pewne jego aspekty, które dotych­czas skry­wał mrok. Nie­które z tych opo­wie­ści mogą wydać się wam bli­skie, a inne was zszo­kują albo nawet pod­niecą. Ale koniec koń­ców to _wasza_ histo­ria inte­re­suje mnie naj­bar­dziej.

A zatem… opo­wiedz mi, jak ci było ostat­nim razem w łóżku.Wstęp

Poetyka seksu

Sher­lock Hol­mes wcho­dzi do pokoju, w któ­rym popeł­niono prze­stęp­stwo. Omiata wzro­kiem wnę­trze, wypa­tru­jąc śla­dów, i dostrzega rze­czy nie­wi­doczne dla innych. Jego genialny umysł nie­mal natych­miast odtwa­rza prze­bieg wyda­rzeń.

A wtedy zaczyna się gra.

Cza­sami wyobra­żam sobie, że wkra­czam do waszych sypialni jak taki Sher­lock Hol­mes, detek­tyw do zadań intym­nych, który pomaga kobie­tom i męż­czy­znom roz­wią­zy­wać zagadki ich łóż­ko­wych bolą­czek – osła­bie­nia libido, nie­mocy sek­su­al­nej, lęków, dyso­nan­sów i uta­jo­nych pra­gnień skry­wa­nych przed part­ne­rem (lub nawet przed samym sobą). Jedną z pierw­szych czyn­no­ści, jakie podej­muję w toku docho­dze­nia, są oglę­dziny „miej­sca zbrodni”.

Pod­czas pierw­szej sesji z nowym pacjen­tem lub parą zawsze zadaję pyta­nie:

– No więc opo­wiedz­cie mi, jak wam ostat­nio było w łóżku…

Każdy akt płciowy ma swoje motywy i pozo­sta­wia nie­po­wta­rzalny odcisk palca – ślady tego wszyst­kiego, co się wyda­rzyło i do czego nie doszło, co zostało powie­dziane albo prze­mil­czane, speł­nione albo zanie­dbane. Korzy­sta­jąc z tego bogac­twa tro­pów i wska­zó­wek, dosko­na­li­łem przez lata sztukę ana­lizy skryptu (wzorca) sek­su­al­nego – tech­nikę, która pozwala na obser­wa­cję prak­tycz­nych aspek­tów seksu. Odpo­wia­da­jąc na moje pyta­nia, pacjenci opi­sują szcze­gó­łowo krok po kroku swoje ostat­nie zbli­że­nie sek­su­alne.

W jakich oko­licz­no­ściach zde­cy­do­wali się na upra­wia­nie seksu? Od kogo wyszła ini­cja­tywa? Gdzie i kiedy odbyli sto­su­nek? Co roz­bu­dziło ich pożą­da­nie – bodźce fizyczne czy może wyobraź­nia? W jaki spo­sób wzma­gali i pod­trzy­my­wali stan pod­nie­ce­nia? Jakiego rodzaju czyn­no­ściom się odda­wali? Czego _nie_ robili? Jakie zacho­wa­nia są zaka­zane i dla­czego? Kto osią­gnął orgazm? Kto nie miał orga­zmu? Jakie były emo­cjo­nalne i psy­cho­lo­giczne następ­stwa tego zbli­że­nia? Czy nabra­li­ście ape­tytu na wię­cej? A jeżeli tak, w któ­rym momen­cie wasza namięt­ność osty­gła? I w końcu jak się spraw­dził wasz skrypt sek­su­alny? Czy przy­niósł wam satys­fak­cję? Czy oka­zał się nie­wy­pa­łem?

Dla nie­wta­jem­ni­czo­nego obser­wa­tora skrypt sek­su­alny jest pasmem nastę­pu­ją­cych po sobie czyn­no­ści – ubra­nia lądują na pod­ło­dze, usta spa­jają się w poca­łunku, dło­nie błą­dzą nie­cier­pli­wie, różne czę­ści ciała sty­kają się i roz­dzie­lają, mię­śnie napi­nają się i roz­luź­niają. Ale pod skryp­tem sek­su­alnym kryją się złoża emo­cji, prze­strzeń mię­dzy cia­łami wypeł­nia psy­chiczna ener­gia – cza­sami seks jest pomo­stem łączą­cym dwa brzegi, innym razem odsła­nia zie­jącą otchłań. Kiedy skrypt sek­su­alny speł­nia swoją funk­cję, zatra­camy się w pożą­da­niu. Seks jest dla nas jak dobrze znany taniec i nie zasta­na­wiamy się nad cho­re­ogra­fią. Ale kiedy nasz skrypt zawo­dzi, możemy jedy­nie powstrzy­my­wać się od obse­syj­nego roz­my­śla­nia o szcze­gó­łach.

Zasta­na­wia­łem się ostat­nio nad kon­cep­cją skryp­tów sek­su­al­nych i przy­po­mnia­łem sobie czasy stu­denc­kie, gdy pró­bo­wa­łem sił jako dra­ma­turg. Inspi­ro­wa­łem się wów­czas _Poetyką_ Ary­sto­te­lesa – zwię­złym i zasad­ni­czym dzie­łem, które obej­muje pod­sta­wowe aspekty pisar­skiego rze­mio­sła. W swoim trak­ta­cie sta­ro­żytny grecki filo­zof pod­kre­śla zna­cze­nie fabuły – siły napę­do­wej wpra­wia­ją­cej w ruch wyda­rze­nia, które z bie­giem czasu roz­wi­jają się w spójny i natu­ralny spo­sób.

Pod wzglę­dem struk­tury wewnętrz­nej każdy akt sek­su­alny przy­po­mina sztukę sce­niczną – jest pro­ce­sem obej­mu­ją­cym zawią­za­nie, roz­wój oraz roz­wią­za­nie akcji, a każdy z tych ele­men­tów ma swoje natu­ralne miej­sce w ogól­nym biegu wyda­rzeń. W moim odczu­ciu słowa Ary­sto­te­lesa doty­czące budowy dra­matu można odnieść rów­nież do seksu – zda­niem autora _Poetyki_ naj­waż­niej­szą cechą dobrze skon­stru­owa­nej tra­ge­dii jest „układ zda­rzeń”¹, które „powinny być ze sobą w taki spo­sób zespo­lone, aby po prze­sta­wie­niu lub usu­nię­ciu nawet jed­nego z nich ule­gła naru­sze­niu i roz­pa­dła się rów­nież całość”².

Prze­sta­wie­nie. Naru­sze­nie. Roz­pad. Wła­śnie z tymi pro­ble­mami boryka się wiele par. Seks staje się czymś, czego ludzie raczej uni­kają, zamiast wycze­ki­wać z nie­cier­pli­wo­ścią, udają, zamiast prze­ży­wać, prze­kli­nają, zamiast doce­niać. Kiedy układ zda­rzeń ulega zabu­rze­niu, seks jest uciąż­li­wym obo­wiąz­kiem, a nie przy­jem­no­ścią.

Ale nie musi tak być. Przez wiele lat pra­co­wa­łem z tysią­cami pacjen­tów, któ­rym poma­ga­łem na różne spo­soby prze­zwy­cię­żać pro­blemy i zaha­mo­wa­nia sek­su­alne; oswoić się z tym, co prze­cho­dzą, aby nie czuli się tacy samotni; pogo­dzić roz­bież­no­ści mię­dzy part­ne­rami i prze­ła­mać sta­gna­cję; szcze­rze i auten­tycz­nie wyra­żać swoją sek­su­al­ność; pano­wać nad myślami, pra­gnie­niami i zacho­wa­niami; posze­rzać swoje hory­zonty sek­su­alne, co sta­nowi zasad­ni­czy aspekt roz­woju każ­dego czło­wieka; a także zdać sobie sprawę ze swo­jego poten­cjału sek­su­alnego.

A wiele tych kwe­stii spro­wa­dza się do skryptu sek­su­al­nego.

Domy­ślam się, że nie­któ­rym oso­bom takie postrze­ga­nie seksu może się wydać nie­na­tu­ralne, prze­sad­nie naukowe i znie­chę­ca­jące. Ści­śle zapla­no­wany akt, któ­rego ele­menty nastę­pują po sobie zgod­nie ze sce­na­riu­szem, jest prze­ci­wień­stwem spon­ta­nicz­no­ści, a taki wła­śnie w powszech­nym mnie­ma­niu powi­nien być seks – spon­ta­niczny. Zamie­rzam pod­wa­żyć ten pogląd, ale naj­pierw pozwolę sobie zazna­czyć, że widzę podo­bień­stwo mię­dzy upra­wia­niem seksu a gra­niem jazzu. Oczy­wi­ście można impro­wi­zo­wać, ale żeby iść na żywioł, trzeba znać melo­dię, tona­cję, pro­gre­sję akor­dów tempo i tym podobne szcze­góły. Ron Car­ter, wybitny ame­ry­kań­ski kon­tra­ba­si­sta, który w latach sześć­dzie­sią­tych ubie­głego wieku grał w legen­dar­nym Dru­gim Wiel­kim Kwin­te­cie Milesa Davisa, tak wspo­mina swoje doświad­cze­nia: „Wyglą­dało to tak, jak­by­śmy co wie­czór pra­co­wali w labo­ra­to­rium che­micz­nym pod kie­run­kiem Milesa. Nasze zada­nie pole­gało na łącze­niu wszyst­kich skład­ni­ków, zmian i tempa, aż powsta­wała mie­szanka, która za każ­dym razem eks­plo­do­wała w spo­sób kon­tro­lo­wany, ale z małą domieszką sza­leń­stwa”³. Według mnie tak wła­śnie powinna brzmieć defi­ni­cja dobrego seksu – kon­tro­lo­wana eks­plo­zja z odro­biną sza­leń­stwa, a żeby osią­gnąć taki efekt, musimy wie­dzieć, jakie skład­niki ze sobą połą­czyć.

Mając na uwa­dze wspo­mniany wyżej cel, w pierw­szej kolej­no­ści omó­wimy zasad­ni­cze ele­menty skryptu sek­su­al­nego. Oprócz infor­ma­cji zawar­tych we wstę­pie, w pierw­szym roz­dziale przy­bliżę wam kon­cep­cję skryptu sek­su­al­nego i zapre­zen­tuję moją tech­nikę „seksu w akcji”, wyko­rzy­stu­jąc przy­kłady z pro­wa­dzo­nej przeze mnie prak­tyki.

_Część I: Zawią­za­nie akcji_

W roz­dziale 2 omó­wię kwe­stię „wdra­ża­nia” skryptu sek­su­al­nego i pokażę wam, jak zróż­ni­co­wane są mecha­ni­zmy pożą­da­nia wśród par.

W roz­dzia­łach od 3 do 9 opo­wiem, jak pie­lę­gno­wać stan pobu­dze­nia w począt­ko­wej fazie, w któ­rej zaczyna nas ogar­niać namięt­ność. Poświęcę uwagę pobu­dze­niu opar­temu zarówno na dozna­niach zmy­sło­wych, jak i na prze­ży­ciach wewnętrz­nych. Zasta­no­wimy się rów­nież, jak nadać tej fazie skryptu sek­su­al­nego otoczkę eks­pe­ry­men­tal­nych poszu­ki­wań, która wywo­łuje dresz­czyk emo­cji.

_Część II: Roz­wi­nię­cie_

W roz­dzia­łach od 10 do 13 zagłę­bimy się w zawi­ło­ści skryptu sek­su­al­nego, a zwłasz­cza tech­niki sty­mu­la­cji geni­tal­nej, któ­rych zasto­so­wa­nie w odpo­wied­niej kolej­no­ści pro­wa­dzi do prze­wi­dzia­nego w sce­na­riu­szu punktu kul­mi­na­cyj­nego.

_Część III: Zakoń­cze­nie_

W roz­dzia­łach od 14 do 16 pozna­cie przed­ostat­nią fazę skryptu sek­su­al­nego, w któ­rej mak­sy­malne pod­nie­ce­nie wywo­łuje stan zamro­cze­nia – innymi słowy part­ne­rzy wcho­dzą w swo­isty trans, w któ­rym wyłą­czają się pewne ośrodki mózgu i nastę­puje prze­wi­dziany w sce­na­riu­szu wspólny orgazm.

W roz­dziale 17 zapre­zen­tuję wam fazę nastę­pu­jącą bez­po­śred­nio po orga­zmie, kiedy nie­zwy­kle ważne jest zacho­wa­nie więzi i pod­trzy­ma­nie „wątku ero­tycz­nego” aż do następ­nego zbli­że­nia.

_Część IV: Pod­su­mo­wa­nie_

Roz­działy 18 i 19 zawie­rają instruk­taż, w któ­rym wyja­śnię wam krok po kroku, jak two­rzyć skrypty sek­su­alne dosto­so­wane do waszych upodo­bań i oso­bo­wo­ści, aby­ście mogli w pełni czer­pać satys­fak­cję z waszych zbli­żeń.

_Część V: Pro­blemy, roz­wią­za­nia i przy­datne ćwi­cze­nia_

W roz­dzia­łach od 20 do 29 pozna­cie sze­reg powszech­nie wystę­pu­ją­cych pro­ble­mów, takich jak na przy­kład osła­bie­nie libido albo zabu­rze­nia erek­cji, które mogą zakłó­cać bieg zda­rzeń zawar­tych w waszym skryp­cie. W tej czę­ści książki może­cie przejść bez­po­śred­nio do roz­działu, który odnosi się do waszego pro­blemu, ale zachę­cam was do prze­czy­ta­nia ostat­nich roz­dzia­łów poświę­co­nych ćwi­cze­niom i tech­ni­kom komu­ni­ka­cji.

Na stro­nach tej książki przyj­rzymy się temu, co funk­cjo­nuje pra­wi­dłowo w waszych skryp­tach sek­su­al­nych, a co szwan­kuje, któ­rych ele­men­tów bra­kuje albo które znaj­dują się w nie­wła­ści­wym miej­scu. Oprócz dzie­le­nia się wła­snymi spo­strze­że­niami będę rów­nież powo­ły­wał się na opi­nie innych tera­peu­tów, popu­la­ry­za­to­rów wie­dzy oraz naukow­ców ucho­dzą­cych w mojej opi­nii za naj­więk­sze auto­ry­tety w dzie­dzi­nie ludz­kiej sek­su­olo­gii. Poza tym znaj­dzie­cie w tej książce porady i przy­datne tech­niki, a także ćwi­cze­nia (pisemne i prak­tyczne) oraz opisy przy­pad­ków z mojej prak­tyki lekar­skiej (ze zmie­nio­nymi per­so­na­liami dla ochrony pry­wat­no­ści pacjen­tów).

Z mojej pomocy korzy­stają w rów­nym stop­niu pary, jak i pacjenci indy­wi­du­alni, w około 60 pro­cen­tach hete­ro­sek­su­alni, a w 40 pro­cen­tach zali­cza­jący się do sze­ro­kiego spek­trum LGBTQ+. Należy zwró­cić uwagę na fakt, że geni­ta­lia łączą się ze sobą w róż­nych kon­fi­gu­ra­cjach – czę­sto two­rzą je penis i pochwa, ale rów­nież dwie pochwy lub dwa penisy, a cza­sami kon­takt penisa z pochwą nie ma cha­rak­teru cispł­cio­wego (pole­ga­ją­cego na zgod­no­ści mię­dzy płcią przy­ro­dzoną a toż­sa­mo­ścią płciową). Na przy­kład kobieta trans­pł­ciowa (uro­dzona w ciele męż­czy­zny), która jesz­cze nie prze­szła chi­rur­gicz­nej korekty płci, może trak­to­wać swo­jego penisa jako pochwę, ponie­waż takie jest jej odczu­cie.

Więk­szość moich pacjen­tów żyje w związ­kach mono­ga­micz­nych albo do tego dąży, jed­nak nie­któ­rzy utrzy­mują kon­takty z więk­szą liczbą part­ne­rów albo two­rzą rela­cje polia­mo­ryczne, względ­nie liczą na urze­czy­wist­nie­nie nie­stan­dar­do­wego modelu związku. Czę­sto mam rów­nież do czy­nie­nia z oso­bami, które nie­za­leż­nie od pocho­dze­nia, orien­ta­cji czy toż­sa­mo­ści sek­su­al­nej czują się odrzu­cone lub nie­zro­zu­miane zarówno przez swo­ich part­ne­rów, jak i całe spo­łe­czeń­stwo. Choć moja książka nosi wiele cech typo­wego porad­nika sek­su­al­nego, mam nadzieję, że prze­mówi do sze­ro­kiej rze­szy odbior­ców bez względu na ich płeć, toż­sa­mość sek­su­alną i model związku, w któ­rym pozo­stają. Żadna książka nie może podo­bać się wszyst­kim, nie­mniej żywię szczere prze­ko­na­nie, że zasady i ćwi­cze­nia opi­sane w tym porad­niku można dosto­so­wać do potrzeb każ­dego czy­tel­nika.

Pod­czas sesji tera­peu­tycz­nych roz­kła­damy na czyn­niki pierw­sze skrypty sek­su­alne, kom­bi­nu­jemy i wpro­wa­dzamy poprawki. Zdol­ność do reflek­sji i prze­ni­kli­wość mają dla moich pacjen­tów ogromne zna­cze­nie, jed­nak nie mniej ważne jest dzia­ła­nie. Opusz­cza­jąc mój gabi­net, ludzie mają lep­sze poję­cie o swo­ich pro­ble­mach, ale muszą jesz­cze coś z nimi zro­bić. Sama roz­mowa nie wystar­czy, a skrypt sek­su­alny łączy w sobie roze­zna­nie i dzia­ła­nie. Nie­mal wszy­scy pacjenci wycho­dzą ode mnie z zada­niami domo­wymi, które doty­czą mody­fi­ka­cji obec­nego skryptu – uzu­peł­nie­nia, usu­nię­cia lub prze­sta­wie­nia poszcze­gól­nych ele­men­tów. Potem wra­cają do mnie z wyni­kami i pra­cu­jemy dalej. Ale zamiast opo­wia­dać, co robię z moimi pacjen­tami, pozwolę sobie poka­zać to na przy­kła­dach.Roz­dział 1

Seks w praktyce

Andy i Eva (zarę­czeni, oby­dwoje tuż po trzy­dzie­stce) zgło­sili się do mnie z pro­ble­mem nie­do­pa­so­wa­nia sek­su­al­nego. Było to dla nich fru­stru­jące, ponie­waż w innych sfe­rach swo­jego związku nada­wali na tych samych falach. Eva mogła osią­gnąć orgazm jedy­nie poprzez piesz­czoty oralne i wybrała mnie jako tera­peutę, ponie­waż bar­dzo ceniła moją książkę _Jej orgazm naj­pierw_, którą pod­su­nęła Andy’emu, żeby się pod­szko­lił. Jed­nak ku jej roz­cza­ro­wa­niu narze­czony nie robił żad­nych postę­pów, co przy­pra­wiało ją o gniew i fru­stra­cję. Dla­czego wciąż był taki nie­udolny? Czyżby nie zale­żało mu na jej przy­jem­no­ści? Prze­ja­wiał bierną agre­sję? A może chciał pod­stęp­nie dopro­wa­dzić do roz­sta­nia?

Andy nie rozu­miał, na czym polega jego błąd. Prze­czy­tał moją książkę _dwa razy_ i słu­chał opi­nii Evy. Ale dla­czego ona cały czas musiała go roz­pra­szać pod­czas sto­sunku oral­nego, udzie­la­jąc mu wska­zó­wek? Dla­czego tak bar­dzo chciała rzą­dzić w łóżku? I czy zawsze musieli upra­wiać wyłącz­nie cun­ni­lin­gus? Nie możemy odbyć rów­nież zwy­kłego sto­sunku? I dla­czego piesz­czoty oralne nie mogą być obu­stronne? Co z jego potrze­bami?

– No więc opo­wiedz­cie mi, jak wam ostat­nio było w łóżku – popro­si­łem, kiedy już zapo­zna­łem się nieco z ich sytu­acją.

Nie byłem zasko­czony, kiedy usły­sza­łem, że ostat­nim razem upra­wiali seks prak­tycz­nie tak samo jak zawsze.

W zasa­dzie ich typowy skrypt sek­su­alny wyglą­dał nastę­pu­jąco:

- Eva oświad­cza, że jest „napa­lona”; oby­dwoje idą do łóżka, roz­bie­rają się i Eva szybko spy­cha głowę Andy’ego w dół. Jej pożą­da­nie zdaje się mieć wewnętrzne źró­dło bez zna­czą­cego udziału part­nera; komu­ni­kuje mu swoje pra­gnie­nie w taki sam spo­sób, jakby to była każda inna pod­sta­wowa potrzeba, jak jedze­nie czy kąpiel. Ich skrypt nie obej­muje ero­ty­zmu – żad­nych poca­łun­ków, gry wstęp­nej ani uwo­dze­nia. Od razu do rze­czy.
- A potem Andy czę­sto pie­ści ją oral­nie od czter­dzie­stu pię­ciu minut do godziny – i zazwy­czaj zda­niem Evy wszystko robi źle, wpra­wia­jąc ją w jesz­cze więk­sze roz­draż­nie­nie.

(Wiem, co myśli­cie: Mineta przez godzinę? Co jest, do jasnej…? Choć może się to wyda­wać nie­zwy­kłe, na ogół przyj­muję ponad dwa­dzie­ścia pięć osób w tygo­dniu i jeśli cho­dzi o wadliwe skrypty sek­su­alne, zawsze wystę­pują jakieś nie­zgod­no­ści albo sytu­acje patowe. Pro­ble­mem nie­ko­niecz­nie jest czter­dzie­ści pięć minut seksu oral­nego, ale zbyt długi lub zbyt krótki sto­su­nek w odczu­ciu któ­re­goś z part­ne­rów, nie­wy­star­cza­jąca lub nie­od­po­wied­nia gra wstępna, brak wyobraźni, zbyt duża pre­sja, nie­po­kój, panika, ból albo nuda).

- Na koniec Eva mówi „wystar­czy” i dopro­wa­dza się sama do orga­zmu za pomocą wibra­tora. Potem oznaj­mia Andy’emu, że może w nią wejść, jeżeli bar­dzo mu zależy.
- Jed­nak zazwy­czaj w tym momen­cie Andy traci już zarówno erek­cję, jak i zain­te­re­so­wa­nie sek­sem.
- Po wszyst­kim oby­dwoje leżą obok sie­bie, ale czują się odda­leni o tysiące mil. Każde z nich zasta­na­wia się, czy mał­żeń­skie plany nie są zbyt pochopne. Czę­sto Eva zaczyna cicho popła­ki­wać, a wtedy Andy obraca się do niej i deli­kat­nie kła­dzie jej dłoń na ramie­niu.

Pod łóżkiem

Ich skrypt sek­su­alny był pod­szyty sil­nymi emo­cjami – Eva czuła się zanie­dby­wana pod­czas upra­wia­nia seksu i żywiła prze­ko­na­nie, że jej part­ner jest ego­istyczny i nie­czuły. Andy czuł się przez nią zdo­mi­no­wany, odarty z męsko­ści i nie­do­war­to­ścio­wany. Oby­dwoje pra­gnęli bli­sko­ści. Z ogól­nej per­spek­tywy ich związku skrypt sek­su­alny był tylko wierz­choł­kiem góry lodo­wej, ale rów­nież czę­ścią, któ­rej mogli­śmy się przyj­rzeć, żeby ją prze­ana­li­zo­wać i wpro­wa­dzić ewen­tu­alne zmiany.

W ich skryp­cie już na pierw­szy rzut oka dało się zauwa­żyć cał­ko­wity brak ero­ty­zmu i gry wstęp­nej. Nie robiąc nic, aby roz­pa­lić czy pod­sy­cić pożą­da­nie (ani przez pobu­dze­nie fizjo­lo­giczne, ani psy­cho­lo­giczne), prze­cho­dzili od razu do bez­po­śred­niej sty­mu­la­cji łech­taczki. (Przez pobu­dze­nie fizjo­lo­giczne rozu­miem zmy­słowy dotyk, a pobu­dze­nie psy­cho­lo­giczne polega na zaan­ga­żo­wa­niu inte­li­gen­cji ero­tycz­nej – wię­cej na ten temat w dal­szej czę­ści książki). Nic zatem dziw­nego, że do osią­gnię­cia orga­zmu Eva potrze­bo­wała czter­dzie­stu pię­ciu minut piesz­czot oral­nych, skoro pole­gała tylko na jed­nej for­mie sty­mu­la­cji, żeby osią­gnąć pod­nie­ce­nie.

Jak już wspo­mnia­łem, każdy pacjent, który opusz­cza mój gabi­net, ma świa­do­mość, na czym polega jego pro­blem, i otrzy­muje wstępny zestaw zadań. Opie­ra­jąc się na tych zada­niach, pra­cu­jemy pod­czas kolej­nych sesji nad udo­sko­na­le­niem skryptu sek­su­al­nego, dopóki nie osią­gniemy opty­mal­nej wer­sji. Andy’emu i Evie zale­ci­łem odsta­wie­nie piesz­czot oral­nych na kilka tygo­dni. Dzięki temu zyski­wali pod­łoże dla nowego punktu wyj­ścia – pro­logu do ich obec­nej formy zbli­żeń sek­su­al­nych, który wzbu­dzałby więk­sze pod­nie­ce­nie – żeby w momen­cie przej­ścia do sty­mu­la­cji łech­taczki Eva była znacz­nie bli­żej osią­gnię­cia orga­zmu.

Ich dotych­cza­sowy skrypt sek­su­alny był cał­ko­wi­cie zdo­mi­no­wany przez bodźce fizyczne, dla­tego wspól­nie zde­cy­do­wa­li­śmy sku­pić się na kul­ty­wo­wa­niu „pobu­dza­nia psy­cho­lo­gicz­nego” i wyko­rzy­sty­wa­niu fan­ta­zji. Zale­ci­łem im ćwi­cze­nia, dzięki któ­rym mieli się zbli­żyć do tego celu, jed­nak ich szcze­gó­łowy opis znaj­dzie­cie w dal­szej czę­ści książki. Na razie poprze­stanę na tym, że pod­czas sze­ściu kolej­nych sesji odby­wa­ją­cych się co dwa lub trzy tygo­dnie Andy i Eva stwo­rzyli nowy skrypt sek­su­alny, który zakła­dał dłuż­szą grę wstępną na samym początku zbli­że­nia, wię­cej piesz­czot gór­nej czę­ści ciała prze­cho­dzą­cych płyn­nie w cun­ni­lin­gus w odpo­wied­niej fazie pobu­dze­nia, a także tra­dy­cyjny sto­su­nek.

Jed­nak podob­nie jak sztuka sce­niczna, skrypt sek­su­alny wymaga cza­sami licz­nych prób i popra­wek. Dopóki nie prze­szli­śmy do czę­ści obej­mu­ją­cej sto­su­nek, nasze sesje prze­bie­gały bez zakłó­ceń. Jed­nak Eva oba­wiała się, że kiedy Andy prze­sta­nie sty­mu­lo­wać ją oral­nie i przy­stąpi do pene­tra­cji, jej przy­jem­ność zej­dzie na dal­szy plan. Obawy te spra­wiły, że się zamknęła. Andy znowu nie mógł pojąć, o co cho­dzi – prze­cież robili postępy pod­czas kolej­nych sesji, roz­ma­wiali, uzu­peł­niali swój skrypt sek­su­alny i wspól­nie dokła­dali sta­rań, aby zapew­nić sobie bar­dziej pło­mienny start. W takim razie dla­czego utknęli w mar­twym punk­cie? Dla­czego Eva została w tyle? Jak się oka­zało, za jej oba­wami kryły się doświad­cze­nia zwią­zane z przej­ściem od piesz­czot oral­nych do sto­sunku.

Pod­czas jed­nej z sesji popro­si­łem Evę, żeby zamknęła oczy, wzięła głę­boki oddech i spró­bo­wała zlo­ka­li­zo­wać w swoim ciele źró­dło nie­po­koju zwią­za­nego ze sto­sun­kiem – w któ­rym miej­scu się poja­wia i jakie dozna­nia wywo­łuje – a następ­nie wró­ciła pamię­cią do sytu­acji, w któ­rych czuła się tak samo. Chcia­łem, żeby cofa­jąc się w prze­szłość, podą­żała raczej za odczu­ciami niż myślami. Czy było to stare, czy nowe doświad­cze­nie?

Eva ziden­ty­fi­ko­wała fizyczne objawy nie­po­koju jako ści­ska­nie w brzu­chu i mro­wie­nie stóp, a następ­nie odświe­żyła wspo­mnie­nie z dzie­ciń­stwa zwią­zane z ojcem. Jej ojciec, zapa­lony węd­karz i tra­dy­cjo­na­li­sta w kwe­stii ról płcio­wych, wyraź­nie fawo­ry­zo­wał jej star­szego brata i bar­dzo rzadko, jeśli w ogóle, zabie­rał ją ze sobą. Eva przy­po­mniała sobie, jak raz bła­gała go ze łzami, żeby pozwo­lił jej jechać z nimi na ryby, a nawet pró­bo­wała mu zaim­po­no­wać wła­sno­ręcz­nie wyko­naną sztuczną przy­nętą, ale jak zwy­kle na próżno. Tak więc w week­endy poma­gała matce w obo­wiąz­kach domo­wych, spo­ty­kała się z kole­żan­kami i w końcu prze­stała zabie­gać o towa­rzy­stwo ojca. Ale cho­ciaż zna­la­zła sobie inne zaję­cia i roz­rywki, poczu­cie odrzu­ce­nia przez ojca wciąż jej towa­rzy­szyło ukryte pod powierzch­nią świa­do­mo­ści – „w piw­nicy”, jak zwy­kłem mawiać.

Dwu­kon­dy­gna­cyjna budowa związku

Cza­sami przed­sta­wiam swoje metody sto­so­wane w tera­pii par, posłu­gu­jąc się meta­forą domu o dwóch kon­dy­gna­cjach – naziem­nej czę­ści miesz­kal­nej i piw­nicy. Na górze toczy się życie. To tam jemy posiłki, śpimy, gotu­jemy, sprzą­tamy, kłó­cimy się, upra­wiamy seks albo nam go bra­kuje i w ogóle zma­gamy się ze wszyst­kimi codzien­nymi pro­ble­mami. Spę­dzamy na tej kon­dy­gna­cji więk­szość czasu i zazwy­czaj panuje tam spory ruch.

Ale mamy rów­nież piw­nicę, która służy nam za emo­cjo­nalną gra­ciar­nię. Prze­cho­wu­jemy tam nasze sła­bo­ści, traumy, bole­sne wspo­mnie­nia i wszystko, o czym nie chcemy myśleć. Zrzu­cone do piw­nicy doświad­cze­nia kotłują się i two­rzą kon­fi­gu­ra­cje sprzeczne z line­arną chro­no­lo­gią i zdro­wym roz­sąd­kiem. Urazy z zamierz­chłej prze­szło­ści mogą zna­leźć się tuż obok świe­żych ran. Nawet jeśli sły­szymy stu­kot kro­ków nad głową, gdy prze­by­wamy na dole, jeste­śmy samotni i ska­zani na wła­sny subiek­ty­wizm.

Prze­by­wa­jąc w czę­ści miesz­kal­nej – w świe­cie czy­nów – sku­piamy się na podej­mo­wa­niu dzia­łań i roz­wią­zy­wa­niu pro­ble­mów. Pod­czas kłótni czę­sto ule­gamy nega­tyw­nym emo­cjom takim jak gniew czy fru­stra­cja, kiedy chcemy wyra­zić swoją opi­nię, ode­przeć atak albo osią­gnąć zamie­rzony cel. W czę­ści miesz­kal­nej nabie­ramy roz­pędu albo robimy uniki. Za to po zie­mią, w świe­cie pier­wot­nych emo­cji, możemy się poczuć zra­nieni, samotni i odrzu­ceni. Pod­czas gdy na górze toczymy życiowe bata­lie, na dole znaj­du­jemy schro­nie­nie dla swo­ich sła­bo­ści. Koniec koń­ców musimy wybu­do­wać schody pro­wa­dzące do piw­nicy, żeby poka­zać swo­jemu part­ne­rowi, co tam ukry­wamy. Chcemy się czuć postrze­gani i oce­niani w spo­sób, który wpływa na naszą komu­ni­ka­cję i wza­jemny odbiór w czę­ści miesz­kal­nej. Wymaga to bez­pie­czeń­stwa emo­cjo­nal­nego, któ­remu poświęcę wię­cej uwagi w dal­szej czę­ści książki.

Szukanie integracji

Andy wie­dział o doświad­cze­niach Evy z dzie­ciń­stwa, ale ni­gdy nie zauwa­żył, aby miały na nią jakiś wpływ, ani nie łączył tej histo­rii z ich życiem sek­su­al­nym. I trudno mu się dzi­wić. W końcu od tam­tego czasu minęło ponad dwa­dzie­ścia lat. Ale teraz po raz pierw­szy Andy był w sta­nie dostrzec i zro­zu­mieć cier­pie­nie Evy. Zdał sobie sprawę, że seks oralny zaspo­ka­jał jej potrzebę tro­ski, czu­ło­ści i uwagi ze strony naj­waż­niej­szego męż­czy­zny w jej życiu. Dzięki temu odkry­ciu Andy osią­gnął nowy poziom empa­tii i miło­ści do swo­jej narze­czo­nej, a także zapra­gnął być wobec niej czuły i przy­no­sić jej uko­je­nie – na tych emo­cjach mógł oprzeć wszyst­kie wątki skryptu sek­su­al­nego, zwłasz­cza cun­ni­lin­gus. W jego podej­ściu do seksu oral­nego bra­ko­wało wła­śnie tej czu­ło­ści i opie­kuń­czo­ści; jego tech­nika nie sta­no­wiła pro­blemu. Odna­la­zł­szy tę nową więź emo­cjo­nalną, Andy zaczął ina­czej postrze­gać doga­dza­nie swo­jej part­nerce – nie jako zada­nie do reali­za­cji, lecz akt miło­sny. Po raz pierw­szy w łóżku z Evą poczuł przy­jem­ność z dawa­nia przy­jem­no­ści, co zna­la­zło odzwier­cie­dle­nie w sil­nej erek­cji, którą był w sta­nie utrzy­mać przez dłuż­szy czas. Nato­miast Eva uwol­niła się wresz­cie od nie­po­koju i mogła się zatra­cić w namięt­no­ści. Ta nowa płasz­czy­zna zespo­le­nia pozwo­liła im na uzu­peł­nie­nie skryptu sek­su­al­nego o inne zacho­wa­nia, mię­dzy innymi tra­dy­cyjny sto­su­nek sta­no­wiący formę zbli­że­nia, któ­rej Andy’emu zawsze bra­ko­wało. W końcu oby­dwoje zyskali poczu­cie bez­pie­czeń­stwa emo­cjo­nal­nego pod­czas upra­wia­nia seksu. Teraz bez względu na to, co robili, żadne z nich nie musiało się oba­wiać odrzu­ce­nia czy zanie­dba­nia.

Nowy skrypt Evy i Andy’ego nie tylko spraw­dził się w prze­strzeni miesz­kal­nej życia, zapew­nia­jąc im satys­fak­cję i bli­skość zgodne z ich ocze­ki­wa­niami, ale rów­nież sta­nowi przy­kład lecz­ni­czych wła­ści­wo­ści seksu, który pomaga w zabliź­nie­niu emo­cjo­nal­nych ran odpor­nych na inne formy tera­pii. Eva nie może zmie­nić prze­szło­ści – odrzu­ce­nia ze strony ojca i serii nie­uda­nych związ­ków powie­la­ją­cych ten nega­tywny wzo­rzec – jed­nak świa­do­mość, że ma u swego boku part­nera, który o nią dba, jest jak bal­sam dla jej zra­nio­nych uczuć. A kto mógł wie­dzieć, jaka histo­ria kryje się pod ich poprzed­nim nie­uda­nym skryp­tem sek­su­al­nym. Moja przy­ja­ciółka i kole­żanka po fachu Suzanne Iasenza czę­sto mówi swoim pacjen­tom: „Każdy seks jest sek­sem gru­po­wym. Idzie­cie do łóżka nie tylko z part­ne­rem czy part­nerką – każde z was zabiera ze sobą swoje układy rodzinne, mię­dzy­po­ko­le­niowe urazy, wyobra­że­nie o wła­snym ciele, wycho­wa­nie w duchu war­to­ści reli­gij­nych, doświad­cze­nia zwią­zane z płcią, toż­sa­mo­ścią płciową, rasą, pocho­dze­niem spo­łecz­nym oraz wiele innych czyn­ni­ków. W waszym łóżku jest cia­sno”⁴.

Moja rada: roz­łóż­cie swój skrypt na czyn­niki pierw­sze, żeby zlo­ka­li­zo­wać źró­dło pro­ble­mów. A potem zre­kon­stru­uj­cie skrypt, co pozwoli wam zale­czyć rany z prze­szło­ści.

Zadanie domowe

Oto wasze pierw­sze zada­nie domowe. (Wybacz­cie to okre­śle­nie, które zapewne wielu z was koja­rzy z nudą i szkol­nym obo­wiąz­kiem. Ale obie­cuję, że teraz, w szkole życia, posta­ram się, aby wasze zada­nia były zabawne i poucza­jące. I żad­nego przy­musu, tylko zachęta. Więc nie czuj­cie się wywo­łani do odpo­wie­dzi). To chyba dobry moment na zało­że­nie spe­cjal­nego dzien­niczka, w któ­rym będzie­cie zapi­sy­wać swoje doko­na­nia. Jeśli korzy­sta­cie z tej książki we dwoje, z part­ne­rem lub part­nerką, załóż­cie osobne dzien­niczki. Jak naj­bar­dziej może­cie dzie­lić się ze sobą swo­imi notat­kami, albo po każ­dym roz­dziale, albo kiedy skoń­czy­cie całą książkę. Żebym nie musiał wam przy­po­mi­nać na końcu każ­dego następ­nego roz­działu, naj­le­piej miej­cie zawsze dzien­ni­czek pod ręką, kiedy pra­cu­je­cie nad zada­niem domo­wym.

Opisz­cie szcze­gó­łowo skrypt sek­su­alny, na któ­rym opie­rało się wasze ostat­nie zbli­że­nie.

- Kiedy i gdzie do niego doszło? Kto był ini­cja­to­rem? Twój part­ner/twoja part­nerka? Czy ini­cja­tywa wyszła od was obojga?
- Jakie były oko­licz­no­ści waszego zbli­że­nia? Rano po prze­bu­dze­niu? Wie­czo­rem po powro­cie do domu?
- Czy byłeś/byłaś wtedy w nastroju do upra­wia­nia seksu? Co cię skło­niło, żeby to zro­bić – np. świa­do­mość, że part­ner/part­nerka tego chce albo długi czas od waszego ostat­niego sto­sunku? Czy źró­dłem pożą­da­nia było wewnętrzne poczu­cie, czy bodźce zewnętrzne?
- Jak poto­czyły się wypadki, kiedy zde­cy­do­wa­li­ście się na zbli­że­nie? Czy nawza­jem zdję­li­ście z sie­bie ubra­nia, czy każde z was roze­brało się samo­dziel­nie? Czy nagość w waszym związku jest pocią­ga­jąca, czy stała się banal­nym ele­men­tem codzien­no­ści? Czy wstęp do waszego zbli­że­nia był pod­nie­ca­jący? Nasy­cony ero­ty­zmem? Zabawny? Czy może prze­wi­dy­walny i ruty­nowy?
- Co się działo póź­niej? W jaki spo­sób stwo­rzy­li­ście atmos­ferę namięt­no­ści?
- Czy twoje pod­nie­ce­nie miało pod­łoże psy­chiczne? Czy czu­łeś/czu­łaś się obiek­tem pożą­da­nia? Czy uży­wa­li­ście języka prze­zna­czo­nego wyłącz­nie do takich sytu­acji? Czy macie jakieś wspólne fan­ta­zje sek­su­alne?
- Co robi­li­ście, a czego uni­ka­li­ście? Co było zaka­zane i dla­czego? Czy odda­wa­li­ście się for­mom aktyw­no­ści sek­su­al­nej innym niż wpro­wa­dza­nie członka do pochwy, ust lub odbytu? Czy sku­pi­li­ście się na pene­tra­cji? Jaka była pro­por­cja mię­dzy piesz­czo­tami bez pene­tra­cji, a pene­tra­cją? Ile mniej wię­cej upły­nęło minut od roz­po­czę­cia zbli­że­nia do pene­tra­cji (jeśli jest to stały ele­ment waszych kon­tak­tów sek­su­al­nych)?
- Do jakiego stop­nia byli­ście w sta­nie odciąć się od świata zewnętrz­nego i wszyst­kich zwią­za­nych z nim czyn­ni­ków wywo­łu­ją­cych stres? Czy byli­ście skon­cen­tro­wani na sobie, czy roz­ko­ja­rzeni?
- Kto osią­gnął orgazm? Kto nie? Czy miało to zna­cze­nie?
- Jaki był oddźwięk emo­cjo­nalny i psy­cho­lo­giczny waszego zbli­że­nia? Czy poczu­łeś/poczu­łaś więź z part­nerką/part­ne­rem? Nawet jeżeli był to przy­godny seks, czy wzbu­dził w tobie ochotę na wię­cej?
- W któ­rym momen­cie, jeśli w ogóle, utknę­li­ście w mar­twym punk­cie? Kiedy poja­wiły się obawy? Czy ujaw­niły się jakieś urazy lub sła­bo­ści? Czy pod prze­strze­nią miesz­kalną waszego skryptu znaj­duje się piw­nica? Jeżeli tak, jakie emo­cje się w niej kryją?
- Czy wasz skrypt sek­su­alny zadzia­łał? Czy speł­nił wasze ocze­ki­wa­nia? Było wam dobrze w łóżku? Wspa­niale? Czy tylko zado­wa­la­jąco? Albo źle? Przy­cho­dzi wam na myśl, co można by popra­wić?

Poświęć­cie tro­chę czasu na reflek­sję, żeby zyskać ogólne wyobra­że­nie o aktu­al­nym sta­nie swo­jego skryptu. Jakie pro­blemy chcie­li­by­ście roz­wią­zać? Co chcie­li­by­ście zmie­nić?Roz­dział 2

Pożądanie i stan erotycznej mobilizacji

Zawsze przy­glą­dam się z zain­te­re­so­wa­niem, jak pary pró­bują sobie przy­po­mnieć swoje ostat­nie zbli­że­nie. Cza­sami odpo­wia­dają na moje pyta­nie od razu, zgod­nie i bez waha­nia, a cza­sami prze­rwa oka­zuje się tak długa, że muszą się zasta­no­wić i prze­dys­ku­to­wać odpo­wiedź. Czę­sto takie próby odświe­że­nia pamięci wywo­łują uśmie­chy i roz­luź­niają nieco atmos­ferę. A nie­kiedy jest to dzwo­nek alar­mowy, który uświa­da­mia part­ne­rom, że naj­wyż­szy czas pod­jąć dzia­ła­nie. Ale jeśli oby­dwoje są zgodni co do czasu i miej­sca ostat­niego zbli­że­nia, naj­pierw pro­szę ich, żeby opo­wie­dzieli ze szcze­gó­łami, jak wszystko się zaczęło. Kto był ini­cja­to­rem? Jak wyra­ził swoją ochotę na seks? Kiedy i gdzie to się stało? Jakie były oko­licz­no­ści? Jak part­ne­rzy prze­szli od tego, czym zaj­mo­wali się w danej chwili, do upra­wia­nia seksu? Przy­pu­śćmy, że „pożą­da­nie” albo jakiś prze­jaw zain­te­re­so­wa­nia sek­sem jest punk­tem wyj­ścia w waszym skryp­cie. Ktoś musiał dać sygnał. I ktoś zare­ago­wał. Na tym wszystko mogło się zakoń­czyć, ale poto­czyło się dalej. Nie­sa­mo­wite!

W ciągu wielu lat wysłu­cha­łem tysięcy opo­wie­ści o tym, jak zaczął się kon­takt sek­su­alny. Można wyróż­nić kilka pod­sta­wo­wych sche­ma­tów:

- Part­ne­rzy budzą się rano i zanim dopadną ich stre­su­jące myśli, zaczy­nają odczu­wać pożą­da­nie, a leniwy dotyk roz­grza­nych ciał prze­ra­dza się w żar namięt­no­ści⁵.
- Part­ne­rzy wra­cają do domu po wie­czor­nej impre­zie i padają sobie w obję­cia, płyn­nie zamie­nia­jąc ener­gię, która miała swój począ­tek poza sypial­nią, w pod­nie­ce­nie sek­su­alne.
- Para przy­tula się do sie­bie na kana­pie, oglą­da­jąc tele­wi­zję, i zwy­kły dotyk bez pod­tek­stu ero­tycz­nego prze­obraża się w piesz­czoty.
- Pod­czas pierw­szej randki che­mia seksu jest tak mocna, że part­ne­rzy nie mogą się powstrzy­mać od kon­taktu fizycz­nego.
- Nie­któ­rzy ludzie uma­wiają się nawet na sek­srandki, gdyż na pod­sta­wie dotych­cza­so­wych doświad­czeń spo­dzie­wają się, że taka forma kon­taktu przy­nie­sie im satys­fak­cję.

Nie­kiedy zbli­że­nie ma „gorący” począ­tek pełen sil­nego pod­nie­ce­nia i roz­pa­lo­nej namięt­no­ści; kiedy indziej zaczyna się na „cie­pło”, kiedy part­ne­rzy czują się swo­bod­nie, choć nie­ko­niecz­nie płoną z pożą­da­nia, ale są skłonni do upra­wia­nia seksu i nie­wiele potrzeba, aby do tego doszło, a w jesz­cze innych wypad­kach począ­tek jest „chłodny”, gdy jedno lub oby­dwoje part­ne­rzy nie prze­ja­wiają szcze­gól­nego zain­te­re­so­wa­nia sek­sem, jed­nak z jakie­goś powodu docho­dzi do sto­sunku za obo­pólną zgodą. (W dal­szej czę­ści tego roz­działu omó­wię kwe­stię moty­wa­cji sek­su­al­nej i „powo­dów upra­wia­nia seksu”). Oprócz przy­czyny, miej­sca i czasu odby­cia sto­sunku inte­re­suje mnie rów­nież „model pożą­da­nia” każ­dego z part­ne­rów, czyli nie­po­wta­rzalny spo­sób, w jaki doświad­czają pociągu sek­su­al­nego i go wyra­żają. Czy ich modele pożą­da­nia nakła­dają się na sie­bie, czy zacho­dzą mię­dzy nimi roz­bież­no­ści?

Pożądanie spontaniczne (czyli silnie reaktywne)

Czy zawsze to ty ini­cju­jesz kon­takt sek­su­alny? Jeżeli tak, jest cał­kiem praw­do­po­dobne, że doświad­czasz pożą­da­nia sek­su­al­nego w pro­sty, jawny i wyczu­walny spo­sób. Odbie­rasz bodziec, który bły­ska­wicz­nie prze­twa­rzasz w stan pobu­dze­nia i w efek­cie odczu­wasz silne pożą­da­nie. Na przy­kład widzisz, jak twoja part­nerka wycho­dzi spod prysz­nica, i natych­miast zauwa­żasz, że wygląda naprawdę ponęt­nie owi­nięta tylko ręcz­ni­kiem. Ten bodziec – widok ape­tycz­nego ciała – dociera do two­jego mózgu, wywo­łu­jąc krót­kie, gwał­towne wyła­do­wa­nie, któ­rego następ­stwem jest fala pod­nie­ce­nia. Albo wystar­czy nawet, żeby twoja part­nerka przy­tu­liła się do cie­bie na kana­pie, a ty od razu nabie­rasz ochoty na seks. Cała ta reak­cja zacho­dzi bły­ska­wicz­nie niczym impuls elek­tryczny.

Więk­szość moich kole­gów po fachu nazywa ten rodzaj bez­po­śred­niego pobu­dze­nia pożą­da­niem spon­ta­nicz­nym albo natu­ral­nym i żeby unik­nąć zamie­sza­nia, będę uży­wał tych okre­śleń. Jed­nak pod­czas sesji tera­peu­tycz­nych posłu­guję się rów­nież poję­ciem „pożą­da­nia sil­nie reak­tyw­nego”, gdyż z rela­cji wielu moich pacjen­tów wynika, że ich pobu­dze­nie nie bie­rze się zni­kąd – a zatem nie jest z defi­ni­cji spon­ta­niczne, czyli samo­istne – a raczej sta­nowi silną reak­cję na bodźce sek­su­alne.

Pożą­da­nie samo­istne, natu­ralne czy sil­nie reak­tywne – jak zwał, tak zwał – jest mode­lem, który czę­sto spo­ty­kamy w kul­tu­rze popu­lar­nej: dwoje nie­zna­jo­mych nawią­zuje kon­takt wzro­kowy, by w następ­nej sce­nie w pory­wie namięt­no­ści zdzie­rać z sie­bie ubra­nia i kochać się na plaży albo na klatce scho­do­wej. Pożą­da­nie spon­ta­niczne to nie­okieł­znana namięt­ność. Zwy­kle koja­rzone jest z pra­gnie­niem, żądzą, chu­cią, popę­dem i pocią­giem fizycz­nym.

Jak zakłada więk­szość wcze­snych modeli zacho­wań sek­su­al­nych, pożą­da­nie spon­ta­niczne jest normą i napę­dza mecha­nizm ludz­kiej reak­cji sek­su­al­nej.

Pro­sty sche­mat ludz­kiej reak­cji sek­su­al­nej⁶

Jak widać, mamy tu do czy­nie­nia z nie­zbyt skom­pli­ko­wa­nym mecha­ni­zmem. Wyni­kiem pożą­da­nia jest pod­nie­ce­nie pro­wa­dzące do orga­zmu, któ­rego następ­stwem jest zaspo­ko­je­nie. U wielu par, z któ­rymi pra­cuję, czę­sto jedno z part­ne­rów doświad­cza wła­śnie tego rodzaju pożą­da­nia – impul­syw­nego i natych­mia­sto­wego. A co, jeśli twoje pożą­da­nie nie wpi­suje się w ten sche­mat? Jeśli nie jest pierw­szą rze­czą, jaką odczu­wasz, ale przy­cho­dzi w dru­giej kolej­no­ści albo nawet trze­ciej lub czwar­tej? Jeśli nie poja­wia się na początku, ale raczej w poło­wie two­jej reak­cji sek­su­al­nej? Awan­gar­dowy fran­cu­ski reży­ser Jean-Luc Godard napi­sał, że każda histo­ria ma począ­tek, śro­dek i zakoń­cze­nie, ale nie­ko­niecz­nie wystę­pują one w takiej kolej­no­ści⁷. Jak się oka­zuje, spo­strze­że­nie to doty­czy rów­nież pożą­da­nia.

Jakie słowo w wyjąt­kowy spo­sób okre­śla twoją spon­ta­nicz­ność?

Czy ty i twój part­ner lub part­nerka odczu­wa­cie pożą­da­nie spon­ta­niczne? Czy ten model pokrywa się z waszymi doświad­cze­niami? A może jakieś inne okre­śle­nie traf­niej oddaje wasze dozna­nia? Zano­tuj w swoim dzien­niczku kilka przy­miot­ni­ków albo wyra­żeń, które naj­le­piej opi­sują to, co czu­jesz. Możesz rów­nież zwięźle uza­sad­nić swój wybór.

Mój pacjent Edward używa słów „pod­stępne”, „natar­czywe”, „roz­pra­sza­jące” i „nie­spo­dzie­wane” w odnie­sie­niu do pożą­da­nia spon­ta­nicz­nego, ponie­waż czę­sto nie udaje mu się nad nim zapa­no­wać – na przy­kład kiedy pra­cuje w domu i na moni­to­rze kom­pu­tera wyska­kuje jakaś sek­sowna reklama, która skła­nia go do porzu­ce­nia dotych­cza­so­wego zaję­cia na rzecz mastur­ba­cji. Z kolei moja pacjentka Genie okre­śla swoje pożą­da­nie jako „nie­na­sy­cone”, ponie­waż zawsze ma ochotę na seks i prze­wyż­sza pod tym wzglę­dem swo­jego part­nera. Nato­miast w odczu­ciu Calvina pożą­da­nie spon­ta­niczne jest „buczące”, ponie­waż koja­rzy mu się z zabaw­nym odgło­sem, jaki wydaje, kiedy widzi swo­jego męża w nie­kom­plet­nym stroju.

Pożądanie responsywne (czyli bardziej wyważone niż reaktywne)

Choć nie­któ­rym może się to wydać zaska­ku­jące, czę­sto pożą­da­nie nie przy­biera formy spon­ta­nicz­nej reak­cji. U wielu osób jest to bar­dziej wywa­żony pro­ces – nie roz­po­czyna się bły­ska­wicz­nie, a nastrój ero­ty­zmu wytwa­rza się stop­niowo. Pożą­da­nie nie jest pierw­szym dozna­niem, lecz poja­wia się w dal­szej kolej­no­ści. Psy­cho­lo­dzy kli­niczni czę­sto okre­ślają ten powszechny model pożą­da­nia mia­nem „wraż­li­wego”.

Osoby doświad­cza­jące tej formy pożą­da­nia nie reagują na bodźce w tak inten­sywny spo­sób, jaki cechuje pożą­da­nie reak­tywne. Czę­sto potrzeba serii kilku bodź­ców, żeby wzbu­dzić pod­nie­ce­nie. Nie ozna­cza to, że takie osoby są nie­wraż­liwe lub obo­jętne – ow­szem, dostrze­gają ero­tyczny poten­cjał róż­nego rodzaju zacho­wań i doznań zmy­sło­wych, jed­nak bodźce te nie dzia­łają bez­po­śred­nio i rady­kal­nie na ich mecha­nizm pod­nie­ce­nia. Zapach, widok, wspo­mnie­nie czy dotyk nie ucho­dzą ich uwagi, ale też nie wyzwa­lają bły­ska­wicz­nego impulsu, nie dzia­łają tak zapal­nie jak w przy­padku pożą­da­nia reak­tywnego.

Osoby, które doświad­czają pożą­da­nia respon­syw­nego, potrze­bują prze­strzeni i czasu na przy­swo­je­nie bodź­ców. Nie­kiedy osią­gnię­cie stanu pod­nie­ce­nia jest dla nich kwe­stią świa­do­mej decy­zji – ode­rwa­nia się od cze­goś innego, żeby skon­cen­tro­wać się na sfe­rze sek­su­al­nej. Sygnały o cha­rak­te­rze ero­tycz­nym nie przy­cią­gają ich uwagi auto­ma­tycz­nie, ale wyma­gają celo­wego zaan­ga­żo­wa­nia.

Ponie­waż to wła­śnie pożą­da­nie spon­ta­niczne jest mode­lem wszech­obec­nym w kul­tu­rze popu­lar­nej, osoby, które go nie doświad­czają, czę­sto nabie­rają prze­ko­na­nia, że coś jest z nimi nie w porządku. Ponie­waż zwy­kle nie ini­cjują kon­tak­tów sek­su­al­nych, odbija się to nega­tyw­nie na ich związ­kach. Zarzuca się im nawet ozię­błość, pod­czas gdy w rze­czy­wi­sto­ści mogą mieć bujny tem­pe­ra­ment sek­su­alny. Tylko po pro­stu ina­czej się roz­krę­cają. (O reak­cjach part­ne­rów na oznaki nie­do­pa­so­wa­nia libido prze­czy­ta­cie w czę­ści V). O tym, że może ist­nieć zdrowy model pożą­da­nia inny niż spon­ta­niczne, zaczęto mówić dopiero nie­dawno. Taki pogląd gło­szą femi­ni­styczne sek­su­olożki Beverly Whip­ple i Rose­mary Bas­son, a także moja kole­żanka Emily Nago­ski w swo­jej zna­ko­mi­tej książce _Ona ma siłę_. Cho­ciaż odkry­łem, że model ten odnosi się w rów­nym stop­niu do obu płci, kon­cep­cja pożą­da­nia respon­syw­nego poja­wiła się pier­wot­nie jako ory­gi­nalne spoj­rze­nie na zło­żony mecha­nizm kobie­cego pożą­da­nia, w któ­rym – odwrot­nie niż u męż­czyzn – klu­czową rolę odgrywa „kon­tekst”: więź emo­cjo­nalna, poczu­cie bez­pie­czeń­stwa, roman­tyczna atmos­fera itp.

Czy zatem rodzaj pożą­da­nia jest zależny od płci i kobiety znaj­dują się po respon­syw­nej stro­nie gra­nicy, a męż­czyźni po spon­ta­nicz­nej? Nic podob­nego. Pra­co­wa­łem z wie­loma męż­czy­znami, któ­rzy doświad­czają pożą­da­nia respon­syw­nego, nato­miast wiele moich pacjen­tek odczuwa pożą­da­nie spon­ta­niczne. Ileż to razy sły­sza­łem, jak kobieta mówi coś w rodzaju: „Jeśli cho­dzi o seks, jestem jak facet”, mając na myśli swój model pożą­da­nia. Rów­nie czę­sto zda­rzało mi się sły­szeć męż­czyzn, któ­rzy opi­sy­wali swoje dozna­nia jako bar­dziej respon­sywne, uza­leż­nione od oko­licz­no­ści i zwią­zane z potrzebą więzi emo­cjo­nal­nej, intym­no­ści, poczu­cia bez­pie­czeń­stwa i roman­tycz­nej atmos­fery. Pomi­ja­jąc ste­reo­typy, z mojego doświad­cze­nia wynika, że płeć ma znacz­nie mniej­szy wpływ na model pożą­da­nia niż inne czyn­niki, takie jak wiek, stan zdro­wia, styl życia, atrak­cyj­ność part­nera, stan psy­chiczny, mnie­ma­nie o sobie, poziom hor­mo­nów, skutki uboczne leków i wiele innych. Każdy ma swój nie­po­wta­rzalny meta­bo­lizm sek­su­alny i spo­sób, w jaki odbiera oraz prze­twa­rza bodźce i jak na nie reaguje, nie tylko różni go od innych, ale może się zmie­nić z dnia na dzień. Miej­cie na uwa­dze, że choć więk­szość z nas utoż­sa­mia się zasad­ni­czo z jed­nym mode­lem pożą­da­nia, nasze zacho­wa­nia i reak­cje sek­su­alne mogą się zmie­niać w danej chwili w zależ­no­ści od kon­tek­stu. Nie­które osoby pamię­tają, że były bar­dziej spon­ta­niczne za młodu albo reagują bar­dziej spon­ta­nicz­nie w pew­nych okre­sach (jak kobiety pod­czas owu­la­cji), a w innych bar­dziej respon­syw­nie⁸. Cza­sami doświad­czamy pożą­da­nia spon­ta­nicz­nego, kiedy spę­dzamy czas poza domem, chło­nąc pod­nie­ca­jące bodźce, a w swoj­skim oto­cze­niu i w towa­rzy­stwie part­nera nasze pożą­da­nie staje się respon­sywne. Wiele osób skła­nia się do modelu spon­ta­nicz­nego na początku nowego związku albo pod­czas waka­cji. Cho­ciaż zwy­kle myślimy dosyć ogól­ni­kowo o odczu­wa­niu pożą­da­nia przez sie­bie lub part­nera, czę­sto jest ono bar­dzo zróż­ni­co­wane. A jeżeli ktoś nie doświad­cza regu­lar­nie pożą­da­nia spon­ta­nicz­nego, być może znaj­dzie pokrze­pie­nie w potwier­dzo­nych naukowo bada­niach, z któ­rych wynika, że respon­sywny model pożą­da­nia jest tak samo nor­malny i zdrowy jak model spon­ta­niczny, a może nawet bar­dziej.

Jakie słowo w wyjąt­kowy spo­sób okre­śla twoją respon­syw­ność?

Poję­cie „pożą­da­nie respon­sywne” okre­śla dozna­nie, które poja­wia się w odpo­wie­dzi na poprze­dza­jący je czyn­nik – czyli pie­lę­gno­wa­nie pobu­dze­nia, stop­niowe roz­wi­ja­nie i wzmac­nia­nie wewnętrz­nych bodź­ców. Pacjenci doświad­cza­jący tego typu pożą­da­nia okre­ślają je rów­nież jako suk­ce­sywne, nara­sta­jące, wywa­żone, umyślne, zamie­rzone i wielostop­niowe. Które nazwy wydają ci się trafne? Czy utoż­sa­miasz się z mode­lem pożą­da­nia respon­sywnego? Czy uwa­żasz, że ty i twój part­ner albo part­nerka doświad­cza­cie tego rodzaju pożą­da­nia? Czy przy­cho­dzą ci na myśl inne przy­miot­niki albo wyra­że­nia, któ­rymi możesz opi­sać swoje dozna­nia? Na przy­kład moja pacjentka Jenny okre­śla swoje pożą­da­nie respon­sywne jako „ostrożne”, ponie­waż kie­dyś padła ofiarą gwałtu i wciąż nie może wyzbyć się lęków zwią­za­nych z sek­sem. Cho­ciaż jest sin­gielką, musi czuć się bar­dzo bez­pieczna i decy­duje się na seks, tylko kiedy ma pew­ność, że two­rzy z part­nerem poważny zwią­zek. Eli, który jest gejem, okre­śla swoje pożą­da­nie respon­sywne jako „zmy­słowe”, gdyż potrze­buje deli­kat­nych i czu­łych piesz­czot, żeby nabrać ochoty na seks. W przy­padku Edie, trans­pł­cio­wej kobiety, libido było „zahi­ber­no­wane” po ope­ra­cji zmiany płci (w for­mie wagi­no­pla­styki) i pożą­da­nie dopiero zaczyna się poja­wiać.

Włączniki i wyłączniki

W modelu pożą­da­nia respon­syw­nego pobu­dze­nie wystę­puje przed pożą­da­niem i pie­lę­gno­wa­nie tego stanu wymaga sprzy­ja­ją­cych warun­ków. Trudno roz­pa­lić w sobie namięt­ność, kiedy czu­jemy nie­po­kój i napię­cie. Potrze­bu­jemy oko­licz­no­ści, w któ­rych wystę­puje wiele pozy­tyw­nych bodź­ców sek­su­al­nych (pod­niet) i jak naj­mniej inhi­bi­to­rów sek­su­al­nych (hamul­ców). W śro­do­wi­sku sprzy­ja­ją­cym wzro­stowi pobu­dze­nia pod­niety powinny mieś prze­wagę nad hamul­cami. Erick Jans­sen i John Ban­croft ze słyn­nego Insty­tutu Kin­seya w India­nie opra­co­wali „model podwój­nego ste­ro­wa­nia” oparty na kon­cep­cji, zgod­nie z którą w ludz­kim mózgu dzia­łają jed­no­cze­śnie dwa ośrodki regu­lu­jące zacho­wa­nia sek­su­alne: sys­tem pobu­dza­nia sek­su­alnego (SES) i sys­tem hamo­wa­nia sek­su­alnego (SIS)⁹. Odkryli oni rów­nież, że pod­nie­ce­nie sek­su­alne i zwią­zane z nim zacho­wa­nia są uza­leż­nione od rów­no­wagi mię­dzy pobu­dze­niem i hamo­wa­niem sek­su­al­nym. Cyn­thia Gra­ham z Uni­wer­sy­tetu Southamp­ton porów­nuje dzia­ła­nie tych dwóch ośrod­ków do pod­ze­spo­łów samo­chodu – układu napę­do­wego i hamul­co­wego¹⁰. Na SES składa się wszystko to, co nas pod­nieca i roz­pala namięt­ność, na przy­kład pociąg do part­nerki lub part­nera, okre­ślona część ciała, fan­ta­zje, wspo­mnie­nie upoj­nego zbli­że­nia, dotyk w stre­fie ero­gen­nej, szcze­gólne zacho­wa­nia sek­su­alne (jak piesz­czoty oralne), świa­do­mość wła­snej atrak­cyj­no­ści i bycia obiek­tem pożą­da­nia. (Cza­sami przy­czyna nie­do­pa­so­wa­nia libido polega na tym, że part­ne­rzy nie ule­gają takim samym pod­nie­tom – dosyć czę­sto coś, co kręci jedno z nich, może znie­chę­cać dru­gie).

Oprócz układu napę­do­wego mamy rów­nież układ hamul­cowy (SIS), który składa z tego wszyst­kiego, co gasi w nas żar namięt­no­ści, na przy­kład zmę­cze­nie, prze­je­dze­nie, złość na part­nera lub part­nerkę, nie­po­kój zwią­zany z jakimś aspek­tem seksu lub następ­stwa jakie­goś trau­ma­tycz­nego prze­ży­cia. (Jedna z kom­pli­ka­cji zagra­ża­ją­cych dłu­go­trwa­łym związ­kom polega na tym, że z bie­giem czasu przy­bywa inhi­bi­to­rów, pod­niety zaczy­nają tra­cić swój ero­tyczny poten­cjał, a nie­kiedy od samego początku sys­tem hamo­wa­nia góruje nad sys­temem pobu­dza­nia). Edu­ka­torka sek­su­alna Emily Nago­ski, która roz­wi­nęła i spo­pu­la­ry­zo­wała kon­cep­cję modelu podwój­nego ste­ro­wa­nia, napi­sała w swo­jej książce, że „pobu­dze­nie sek­su­alne jest pro­ce­sem, który jed­no­cze­śnie uru­cha­mia włącz­niki i dez­ak­ty­wuje wyłącz­niki”¹¹.

Żeby dobrze się spi­sać

Skoro już mowa o wyłącz­ni­kach, Masters i John­son stwo­rzyli poję­cie „per­spek­tywy widza” (_spec­ta­to­ring_) odno­szące się do pew­nego zacho­wa­nia, które polega na obser­wo­wa­niu sie­bie pod­czas upra­wia­nia seksu kosz­tem sku­pie­nia uwagi na dozna­niach zmy­sło­wych i prze­ży­wa­nia bli­sko­ści z drugą osobą¹². Seks staje się spek­ta­klem, w któ­rym jed­no­cze­śnie wystę­pu­jemy na sce­nie i sie­dzimy na widowni. W efek­cie jeste­śmy nie­obecni i nie możemy w pełni dać się ponieść namięt­no­ści. Za takim zacho­wa­niem stoją obawy o wła­sną wydaj­ność, które bar­dzo czę­sto dzia­łają jako „sek­su­alny hamu­lec”, tłu­miąc pożą­da­nie i pozba­wia­jąc nas przy­jem­no­ści. Ich źró­dłem są zazwy­czaj nega­tywny obraz wła­snego ciała, urazy, zaha­mo­wa­nia i tar­cia mię­dzy part­ne­rami. W Czę­ści V zapre­zen­tuję kilka metod radze­nia sobie z tremą sek­su­alną.

Jeszcze trochę o hamulcach

Jak wynika z mojego doświad­cze­nia, lista inhi­bi­to­rów sek­su­al­nych czę­sto bywa znacz­nie dłuż­sza niż lista pod­niet. Na przy­kład moja pacjentka Rachel do czyn­ni­ków wzma­ga­ją­cych pożą­da­nie zali­cza poczu­cie wła­snej atrak­cyj­no­ści, fran­cu­skie poca­łunki, zapach swo­jej żony i spro­śne słowa. Nie­stety na tym się nie koń­czy. Rze­czy, które wywo­łują odwrotny efekt, jest dużo wię­cej – czuje się zmę­czona i gruba, przy­po­mina sobie o tysią­cach spraw do zała­twie­nia, pies wcho­dzi do łóżka, jej żona sku­pia się na swoim orga­zmie, a w gło­wie tłuką się jej prze­różne myśli. Wszystko to spra­wia, że pod­niety tracą moc i Rachel nie może się roz­bu­dzić sek­su­al­nie, dla­tego musi stwo­rzyć odpo­wiedni ero­tyczny kli­mat oraz skrypt sek­su­alny, w któ­rym nie ma miej­sca na tyle inhi­bi­to­rów. W przy­padku kogoś innego lep­szym roz­wią­za­niem byłoby zwięk­sze­nie liczby pod­niet i wzmo­że­nie namięt­no­ści, ale każdy z nas jest zapro­gra­mo­wany ina­czej.