Prostata. Co każdy mężczyzna wiedzieć powinien? - ebook

O autorach

Édouard Klein i Patrick Papazian od ponad dziesięciu lat specjalizują się w popularyzacji tematyki zdrowotnej i prowadzą poświęcony tej działalności start-up pod nazwą SAN FRANCISCO SANTÉ FACTORY.

Obaj autorzy uzupełniają się pod wieloma względami – Édouard to dziennikarz, który piastował stanowiska kierownicze w wielkich grupach medialnych, Patrick natomiast pracuje w szpitalu jako lekarz seksuolog. Łączy ich również głęboka przyjaźń.

Lubią naprawiać świat przy dobrym obiedzie oraz zadawać sobie egzystencjalne pytania, od geopolityki począwszy, a na piłce nożnej skończywszy, zawadzając przy tym o… prostatę.Wprowadzenie: Dwóch przyjaciół rozmawia o prostacie

Skąd pomysł na tę książkę?

Nam, mężczyznom, często wydaje się, że wiemy wszystko – zwłaszcza o seksie. A szczególnie o jego męskiej stronie.

Czyż nie jesteśmy dumni z naszych części intymnych, budzących zachwyt u otoczenia, zanim jeszcze przyjdziemy na świat, od pierwszego USG, dostarczających rozrywki podczas zawodów na placu zabaw i uświęconych przez Freudowskie teorie dotyczące rozwoju psychoseksualnego od dzieciństwa po dorosłość?

My, mężczyźni, jesteśmy przede wszystkim rozpieszczonymi dzieciakami, skupionymi na zabawkach – tych widocznych i tych ukrytych.

A może członek i jądra ukradły show prostacie?

Moglibyśmy poświęcić tę książkę wierzchołkowi góry lodowej i zrobić jak wszyscy inni – zająć się tym, co dzieje się w ciele, w którym pojawiły się już pierwsze problemy.

W wieku pięćdziesięciu lat musimy poddać się badaniu tajników naszej seksualności, wcale nie najprzyjemniejszemu, które lekarz wykonuje, by sprawdzić stan zdrowia ukrytego narządu.

Podejrzany: prostata. Przedtem nie wiedzieliśmy o jej istnieniu, funkcjach, dokładnym położeniu, aż tu nagle dowiadujemy się, że popsuje nam ona drugą połowę życia. W najlepszym razie zmuszając nas do wstawania w nocy po dziesięć razy, a w najgorszym – grożąc nam śmiercią.

A gdyby tak wzrost zainteresowania tym niezwykłym i wszechstronnie użytecznym narządem pozwolił każdemu lepiej oswoić się z działaniem tej czarnej skrzynki męskiego organizmu?

W świecie, który z dnia na dzień staje się coraz bardziej ponury, w którym gazety przynoszą same złe wiadomości, w którym mówi się tylko o spóźnionych pociągach i nawet pogoda stanowi powód do niepokoju, wydaje się nam konieczne przedstawienie prostaty w nieco lepszym świetle, niż robiono to do tej pory.

Gdyby tak wszyscy mężczyźni na świecie poświęcili kilka minut na lepsze zrozumienie podstawowych kwestii związanych z tym obszarem, i to dobrze przed pięćdziesiątką, przyniosłoby to obu płciom więcej szczęścia i oszczędziło wielu trosk.

Dlaczego zainteresowała nas prostata?

Książka ta wzięła się z „męskiej rozmowy” – jednej z tych, których tysiące toczą się na całym świecie w chwili, gdy czytasz te słowa.

Jak to się stało, że dziesięć minut po dyskusji o pracy i pięć minut przed wyborem deseru wypłynął temat prostaty? Sami już nie pamiętamy, wiemy tylko, że odczuliśmy potrzebę zgromadzenia danych na ten temat.

Kiedy dwóch przyjaciół pochyla się nad prostatą…

Rzut oka na dostępną literaturę nie pozostawia najmniejszych wątpliwości: o prostacie zaczyna być mowa dopiero w kontekście choroby albo podkręcenia życia seksualnego.

Nie powstała dotąd książka, w której prostata nie zostałaby sprowadzona do wrót piekieł albo bramy raju.

Jak przystało na dwóch kolegów spragnionych wyznań, postanowiliśmy dorzucić swoje trzy grosze. Zwłaszcza że zawodowo trudnimy się popularyzacją tematyki zdrowotnej.

Tych kilka lat różnicy między nami (niecałe dziesięć, jak podkreśla jeden z nas) uczyniło nasz projekt jeszcze bardziej frapującym. Wobec proroczego badania w okolicach pięćdziesiątki jeden z nas wykazywał obawę, a drugi pozostawał niewzruszony.

Czas wziąć głęboki oddech i się odprężyć. Może zajmiemy się tą ciemną stroną męskości z dala od gabinetu lekarskiego, za to szczerze, z empatią i zrozumieniem?Odkrywanie prostaty

Zanim zaczniemy… PROSTA-TEST

Zanim na dobre zabierzesz się do lektury, spróbuj dla zabawy odpowiedzieć na zamieszczone niżej pytania. Dowiedz się w ten sposób, ile wiesz na temat prostaty. I uwaga, bez ściągania z Wikipedii!

Przeciętna prostata waży:

- 20 gramów,
- 50 gramów,
- 100 gramów.

Funkcja prostaty to:

- wytwarzanie plemników,
- wytwarzanie płynu nasiennego,
- wytwarzanie testosteronu.

Problemy w funkcjonowaniu prostaty nie wywołują:

- wielomoczu,
- skąpomoczu,
- częstomoczu.

Co to jest PSA?

- męska menopauza,
- obecny we krwi marker związany z prostatą,
- rodzaj raka prostaty.

Likopen występuje:

- w pomidorach,
- w rybach,
- w awokado.

Co określa się mianem „kobiecej prostaty”?

- gruczoły Bartholina,
- gruczoły Skenego,
- łechtaczkę.

Synonimem prostaty nie jest:

- stercz,
- gruczoł krokowy,
- pęcherzyk nasienny.

Mieszkańcy którego z tych obszarów są najmniej zagrożeni rakiem prostaty?

- Afryka,
- Azja,
- Indie.

Które leki nie są wykorzystywane w leczeniu prostaty?

- antycholinergiki,
- alfa-blokery,
- beta-blokery.

Który napój zaleca się ze względu na dobroczynny wpływ na prostatę?

- sok jabłkowy,
- coca-colę,
- zieloną herbatę.

Który z hormonów oddziałuje na prostatę?

- testosteron,
- serotonina,
- dopamina.

Jak nazywa się badanie ważne w diagnostyce chorób prostaty:

- per rectum,
- pro forma,
- in situ.

Który z nowotworów złośliwych występuje u mężczyzn najczęściej?

- rak prostaty,
- rak płuc,
- rak jelita grubego.

Której z korzystnych dla prostaty witamin może zabraknąć organizmowi przy niewystarczającej ekspozycji na promienie słoneczne?

- witaminy E,
- witaminy D,
- witaminy C.Z prostatą w chowanego – gdzie ona jest?

Nie, nie wszystkie męskie narządy płciowe są widoczne!

Zacznijmy od obalenia podstawowego mitu dotyczącego mężczyzn i podkreślmy, że to, co widać na zewnątrz, to tylko niewielka część naszych narządów płciowych. Na początek weźmy cewkę moczową, kanał o długości około 20 centymetrów biegnący przez członek aż do pęcherza moczowego, umożliwiający przepływ moczu i nasienia – niewidoczna, ukryta część wewnętrzna cewki jest dłuższa od zewnętrznej. Tę ukrytą cewkę moczową (a dokładnie jej część sterczową) otacza jedna z głównych atrakcji naszej anatomii – prostata, obiekt medycznej troski numer jeden u mężczyzn po pięćdziesiątce, którego tajemnice wspólnie będziemy poznawać.

Często się mówi, że prostata – czyli inaczej stercz lub gruczoł krokowy – ma kształt kasztana, czy też, bardziej poetycko, serca albo wyciętego dekoltu. Ten włóknisto-mięśniowy gruczoł położony jest dokładnie pod pęcherzem jak silnik odrzutowy pod skrzydłem airbusa A380, siedzi sobie wygodnie przed bańką odbytnicy i za kością łonową. Składa się z trzech płatów: prawego, lewego i środkowego. Część prostaty leżąca pod pęcherzem nazywana jest podstawą prostaty, a po drugiej stronie usytuowany jest jej wierzchołek. Za podstawą prostaty znajdują się pęcherzyki nasienne, które służą do magazynowania spermy pomiędzy ejakulacjami. Łączą się z nasieniowodami, które przebiegają przez prostatę i uchodzą do cewki moczowej. Nasieniowody są integralnie związane z prostatą – następstwem jej usunięcia jest bezpłodność.

U młodych dorosłych (od osiągnięcia dojrzałości płciowej do czterdziestego roku życia) prostata waży około 15–20 gramów. Ma 30 milimetrów wysokości, 40 milimetrów szerokości i 30 milimetrów grubości u podstawy.

Niczym w komorze celnej po obu stronach części sterczowej cewki moczowej stoją czujni policjanci, którzy pozwalają na magazynowanie nasienia i uwalnianie go podczas wytrysku:

- na górze (szyja pęcherza moczowego) – zwieracz wewnętrzny, mięsień gładki niepodlegający świadomej kontroli, którego skurcz uniemożliwia cofanie się nasienia w kierunku pęcherza;
- na dole – zwieracz zewnętrzny, mięsień poprzecznie prążkowany podlegający świadomej kontroli, który umożliwia trzymanie moczu.

WARTO WIEDZIEĆ

SYMPATYCZNI SĄSIEDZI PROSTATY

- Oczyszczalnia ścieków – nerki odfiltrowują z krwi toksyczne odpady i nadmiar wody, które następnie są wydalane w postaci moczu; nerki odgrywają również ważną rolę w zachowaniu równowagi organizmu (zarządzanie układem wejścia–wyjścia).
- Zbiornik – funkcja pęcherza polega na magazynowaniu moczu wytworzonego przez nerki. Jego ściany zbudowane są z włókien tworzących mięsień wypierający pęcherza, które rozciągają się w miarę wypełniania się tego zbiornika. Gdy jest on w trzech czwartych pełen, mięsień ten zaczyna się kurczyć, a to wywołuje potrzebę oddania moczu.
- Fabryka – jądra mają dwa zadania: produkują plemniki obecne w nasieniu, jak również hormony płciowe, między innymi testosteron.
- Trampolina – niesłusznie pomijane u mężczyzn krocze to zespół mięśni i ścięgien położony między odbytem i nasadą członka. Osłania ono wewnętrzne narządy płciowe, takie jak prostata, i pomaga w zamykaniu zwieraczy (odbytu i cewki moczowej).Budowa prostaty

Prostata zbudowana jest z trzech rodzajów tkanek: gruczołowej, pełniącej funkcję wydzielniczą, mięśniowej, która umożliwia jej kurczenie się, oraz włóknistej, która spaja całość. Na gruczoł krokowy składają się cztery strefy:

- strefa przejściowa, która otacza cewkę moczową; to tam dochodzi do powszechnego u mężczyzn po pięćdziesiątym roku życia łagodnego rozrostu prostaty wywołującego problemy z oddawaniem moczu oraz niekiedy raka prostaty;
- strefa centralna, która otacza nasieniowody;
- strefa obwodowa, którą można wyczuć przez odbyt, otacza strefę przejściową i centralną; to tam najczęściej rozwija się rak prostaty;
- zrąb mięśniowo-łącznotkankowy, który otacza wierzchołek prostaty.

WARTO WIEDZIEĆ

Jak wyobrazić sobie prostatę, nie mogąc jej zobaczyć

Załóżmy, że prostata robi sobie selfie: na ramionach miałaby wtedy pęcherz, odbytnica kazałaby się jej przesunąć, bo nie byłoby jej widać z tyłu, pęcherzyki nasienne znajdowałyby się dookoła, a członek prostowałby się dumnie, żeby zmieścić się w kadrze. Prostata to ukryty klejnot, który dobrze rozumie, że tylko żyjąc w ukryciu, można żyć szczęśliwie. Jej piętą achillesową jest jej tył dostępny – jak chciała dowcipna natura – tylko przez odbytnicę.

Jak każda gwiazda chroniąca swoją prywatność, również prostata cierpi z powodu plotek – spotyka się z zarzutem, że wchodząc w kontakt ze stolcem, popada w konflikt z moczem. W rzeczywistości jest szczelnie odseparowana od odbytnicy, a mocz co najwyżej przepływa jej pod oknem, ona zaś jest strażniczką świątyni rozkoszy seksualnej i rozmnażania, i nie tyka się rzeczy niegodnych.Przez gruczoł krokowy przechodzi część cewki moczowej i jego objętość wywiera wpływ na mikcję (czyli po prostu sikanie), bo może on uciskać cewkę.

Prostata jest uzależniona!

Nasza urocza prostata jest zakochana – jej rozwój i objętość zależą od wpływu potężnego testosteronu (wytwarzanego przez jądra). Hormon ten steruje rozwojem narządów płciowych oraz stymuluje wytwarzanie plemników. Dzięki niemu pojawiają się również męskie drugorzędowe cechy płciowe (owłosienie ciała, masa mięśniowa, rozkład tkanki tłuszczowej). Testosteron chroni też przed zmęczeniem i pobudza agresję oraz libido. Pod wpływem enzymu, 5-alfa-reduktazy, przekształcany jest w prostacie w dihydrotestosteron (DHT). To właśnie DHT wpływa na zwiększenie objętości gruczołu krokowego. Kiedy następuje jego rozrost (zob. też s. 107), stosuje się inhibitory 5-alfa-reduktazy, które obniżają poziom DHT, a w rezultacie objętość prostaty.