Troilus i Kresyda - ebook

TROILUS I KRESYDA.

OSOBY:

PRYAM, król Troi.

HEKTOR i jego synowie.

TROILUS

PARYS

DEIFOBUS

HELENUS

MARGARELON, nieprawy syn Pryama.

ENEASZ i wodzowie trojańscy.

ANTENOR

KALCHAS, kapłan trojański, po stronie Greków.

PANDARUS, wój Kresydy.

AGAMEMNON, naczelny wódz Greków.

MENELAUS, jego brat.

ACHILLES i greccy wodzowie.

AJAKS

ULISSES

NESTOR

DYOMEDES

PATROKLUS

TERSYTES, pokraka grecki.

ALEKSANDER, służący Kresydy.

SŁUŻĄCY Troila.

SŁUŻĄCY Parysa.

SŁUŻĄCY Dyomedesa.

HELENA, małżonka Menelausa.

ANDROMACHE, małżonka Hektora.

KASANDRA, córka Pryama, wieszczka.

KRESYDA, córka Kalchasa.

Trojańscy i greccy wojownicy; orszaki.

Rzecz odbywa się w Troi i w greckim obozie przed Troją.PROLOGUS.

Sceną jest Troja. Z wysp Grecy! książęta,

Gdy im zawrzała gniewem krew gorąca,

Do portu Aten statki swe wysłali

Z liczną załogą służby i rynsztunkiem

Okrutnej wojny. Sześćdziesiąt i dziewięć

Wodzów w książęcych mitrach odpłynęło

Z Atyki w stronę Frygii... Ślub ich święty,

Że zburzą Troję, gdzie pani Helena,

Menelausowi wydarta, z Parysem

Spi w jednem łożu: oto sedno wojny.

W stronę Tenedos spieszą;

Zrzucają z siebie wreszcie dzielny ciężar,

Głębokie statki; na równinach Ilium

Kipi świeżością, męstwem grecki obóz,

A gród Pryama, sześciobramna Troja.

(Dardania, Thymbrya, Ilias, Chetus, Troas,

Antenorides), potężne podwoje

W mig zatrzasnęła na ciężkich zawiasach,

By dać ochronę swym synom.

Oczekiwanie więc, niepokój niecąc

W burzliwych duchach i Greków i Trojan,

Wszystko na kartę kładzie... Tu ja staję

Jako prologus, w zbroi nie ufając

Poety pióru, głosowi aktorów, —

(Tylko ponieważ rzecz wymaga tego),

Śtaję, by zwieście wam, zacni słuchacze,

Ze sztuka, przeskakując walk początek,

Zacznie od środka i to tylko ruszy,

Co z sceny może przemówić do duszy.

Gańcież i chw alcie... Ja zniosę spokojnie

Czy złe, czy dobre, — całkiem jak na wojnie.AKT PIERWSZY.

SCENA PIERWSZA

Troja.

Wchodzą TROILUS i PANDARUS.

Troilus. Giermka przywołaj, niech mi zdejmie zbroję!

Po co tam walczyć pod Troi murami

Mnie, który w sercu dziką noszę walkę?

Niechaj w bój spieszy, komu w łonie jeszcze

Zostało serce; Troil już go nie ma!

Pandarus. Wciąż zatem stara piosnka?

Troilus. Greczyn jest silny i wćwiczony w sile,

W zręczności śmiały i dzielny w śmiałości.

Jam zasię słabszy, niźli łzy niewieście,

Od snu korniejszy, głupszy od głupoty,

Lękliwszy niźli dziewica w noc ciemną

Pandarus. Dość ci już nagadałem z mojej strony; nie myślę się dalej wdawać w tę historyę. Kogo nęci placek pszenny, niech czeka zanim mąkę umielą.

Troilus. Czyż nie czekałem?

Pandarus. Tak, na zmielenie; ale teraz czekaj, aż mąkę spytluja...

Troilus. Czyż nie czekałem?

Pandarus. Tak, na pytlowanie, ale teraz czekaj, aż ciasto ukisnie.

Troilus. I na to czekałem.

Pandarus. Tak, na ukiszenie... Lecz czyż to już dosyć? A wmiesić placek, a formę nadać, a w piecu podpalić, a wypiec... Ba, ba, jeszcze po tem wszystkiem trzeba czekać, aż pieczywo ostygnie, jeśli nie chcesz ust sobie sparzyć...

Troilus. Cierpliwość nawet, chociaż to bogini,

Przed męką chyżej cofa się odemnie.

Ileż to razy u stołu Pryama,

Gdy nagle na myśl przyjdzie mi Kresyda —

Przyjdzie? Czyż wyszła kiedy z moich myśli?

Pandarus. Już to prawda: wczorajszego wieczoru była tak piękną, że piękniejszej dziewczyny trudno sobie nawet wyobrazić.

Troilus. Posłuchaj: serce chciało mi już pęknąć,

Tak je westchnienia rozsadzały ciche.

By nic nie poznał ojciec, ani Hektor,

Ukryłem w fałdach uśmiechu westchnienie,

Biorąc wzór z słońca, co świeci wśród burzy.

Lecz z troski zawsze, nawet kiedy miota

Pozory szczęścia — rodzi się zgryzota.

Pandarus. O, tak! Gdyby jej włosy nie były odrobinę ciemniejsze od włosów Heleny — chociaż co to szkodzi? — nikt nie potrafiłby odróżnić jednej od drugiej. Oczywista, niemogę zapominać, że Kresyda jest moją krewniaczką. Nie chciałbym jej, jak to się powiada, wymazać z pamięci. Ach, gdyby ją kto wczoraj, jak ja, słyszał mówiącą! Nie uwłaczam bynajmniej rozumowi twojej siostry Kasandry, w każdym atoli razie..

Troiuis. Pandarze, słuchaj, mówię ci, Pandarze!

Jeżeli twierdzę, że tam utonęła

Moja nadzieja, nie pytaj, na ile

Zapadła sążni... Mówię ci: szaleję

Z miłości dla Kresydy. Zwiesz ją piękną,

W otwartą ranę serca mego wglądasz,

Prawisz o licu, o włosie, o głosie,

O chodzie... Słuchaj, jej rączka tak biała,

Ze wszelka białość sama na ten widok,

Jakby atrament, wyrok sobie pisze:

A jaka mięka! Łabędzi puch nawet

Wobec niej cięży, muśnięcie zaś zda się

Twardem, jak zgrzebne dłonie. Prawisz o tem

Podczas gdy ja przysięgam ci, że kocham.

Pandarze! W każdą z ran, które mi miłość

Zadała, wkładasz mową swą nie balsam,

Jeno ukuty przez nią sztylet..........................