Uważność i spokój na co dzień - ebook

PRZEDMOWA

To zaszczyt napisać przedmowę do książki, której autorką jest moja przyjaciółka, którą znam od ponad trzydziestu lat. Aatmanika jest jedną z najbardziej szczerych osób, jakie znam. Jestem zachwycony, że ta energiczna kobieta o szerokim spektrum talentów zdecydowała się podzielić swoją wiedzą i podróżą po uważności, ponieważ bardzo podziwiam sposób, w jaki porusza się po świecie. Podejmuje wyzwania bycia globalną obywatelką, przemieszczając się po różnych krajach, jednocześnie szanując i celebrując swoją kobiecość i indyjskość. Jej głębokie wewnętrzne refleksje, które pojawiają się w obliczu licznych życiowych anomalii i kontrastów, ukazują stabilność tej entuzjastki życia. Mimo że jej rodzina, znajomi i przyjaciele są rozsiani po różnych kontynentach, ona wciąż bezinteresownie angażuje się w pomoc innym. Jej pełne poświęcenia wysiłki zmierzające do osiągnięcia doskonałości w każdym przedsięwzięciu – niezależnie od tego czy chodzi o tworzenie wyszukanych, pysznych, egzotycznych posiłków, pielęgnowanie ogrodu, czy pisanie przemyślanych blogów i artykułów – odzwierciedlają charakterystyczny i troskliwy sposób, w jaki Aatmanika celebruje życie, przekształcając każdy jego aspekt w sztukę.

Obserwowałem, jak rozwijała się podczas swojej podróży ku uważności, przyjmując praktykę życia w chwili obecnej, koncentrując się na teraźniejszości, jednocześnie odważnie stawiając czoła licznym wyzwaniom, które stawia przed nią życie. Jej samopoznanie doprowadziło ją do połączenia się ze swoim ciałem fizycznym poprzez jogę, angażowanie się w długie, uważne spacery, które pozwalały jej nabrać sił witalnych wśród natury – królestwa, które wszyscy dzielimy – i przyjęcie uważnych nawyków żywieniowych. W trakcie tej podróży szukała wskazówek od tych, którzy przeszli tę drogę przed nią i dużo czytała, starannie wybierając najlepsze książki na temat uważności, aby pogłębić swoją wiedzę. Pragnienie uwolnienia się od poczucia winy i tendencji do bycia swoim najsurowszym krytykiem jest powszechnym dążeniem wielu osób. Widziałem, jak Aatmanika rozkwita w swojej zdolności do akceptowania i kochania siebie, kultywując głębokie uznanie dla istnienia i wychodząc poza zwątpienie w siebie, które wszyscy czasami napotykamy. Aatmanika niewątpliwie osiągnęła sukces w tym względzie, z wdziękiem uznając swoje wewnętrzne bogactwo i spełnienie. Jej decyzja o podzieleniu się swoimi doświadczeniami i sukcesami w odzyskiwaniu wiecznie świeżej młodości i radości, które ją charakteryzują, jest świadectwem jej nieskazitelności i wspaniałomyślnej natury.

Niniejsza książka oferuje wyjątkowe doświadczenie, zachęcające czytelników do przemyślanego zaangażowania się w nią, pozwalając zanurzyć się w bogactwie życia. Z pewnością odbije się echem wśród tych, którzy pragną na nowo odkryć wrodzoną radość i mądrość, które kryją się w ludzkim sercu.

dr Gayathri Deepak

założyciel i dyrektor Chetana EducationMOJA PRZYPADKOWA PODRÓŻ PO UWAŻNOŚCI

„Spokój pochodzi z wewnątrz. Nie szukaj go na zewnątrz”.

— Budda

Uważność reprezentuje coś więcej niż przelotny trend; uosabia znaczącą transformację stylu życia. Wspierając nastawienie na rozwój, pozwala nam ewoluować i dostosowywać się do stale zmieniających się wymagań świata. Każdy aspekt naszej egzystencji – od naszych nawyków kulinarnych i żywieniowych, po praktyki zarządzania odpadami, wybór produktów, szukanie wyzwań, a nawet spalanie kalorii – może być kształtowany przez zasady uważności.

Każdy ma swoją historię, a ta jest moją własną. Dzielę się osobistymi doświadczeniami, aby uczynić tę podróż uważności bardziej przystępną. Mam nadzieję, że będzie to przewodnik dla tych, którzy mają trudności z osiągnięciem poczucia równowagi. Chociaż nie znam wszystkich odpowiedzi, ani nie twierdzę, że je mam, jestem pewna, że tylko my mamy moc, aby wydostać się z każdej sytuacji. Nasze myśli kształtują nasze decyzje. Nasze decyzje kształtują nasze zachowania. Nasze zachowania kształtują nasze doświadczenia. Nasze doświadczenia kształtują naszą podróż na tej planecie. To w naszych rękach leży odpowiedzialność za uczynienie tej podróży przyjemną.

Ważne jest, aby moi czytelnicy zrozumieli, że ta eksploracja uważności wykracza poza zwykłe akademickie dociekania; reprezentuje osobistą podróż, w którą wyruszyłam, aby wzmocnić moje człowieczeństwo. Ta pogoń za uważnością została zainicjowana z zamiarem przekazania znaczącego dziedzictwa mojemu dziecku – takiego, które uosabia uczciwość, prawdę, wytrwałość, stabilność, a przede wszystkim znaczenie życzliwości dla samego siebie.

Początkowo wahałam się, czy powinnam dzielić się osobistymi historiami ze względu na perspektywę ujawnienia moich słabości i powrotu do trudnych chwil pełnych zwątpienia w siebie. Autorka Brené Brown napisała kiedyś: „Wrażliwość jest miejscem narodzin miłości, przynależności, radości, odwagi, empatii i kreatywności. Jest źródłem nadziei, empatii, odpowiedzialności i autentyczności. Jeśli chcemy większej jasności w naszym celu lub głębszego i bardziej znaczącego życia duchowego, wrażliwość jest ścieżką”. Chociaż poszukiwanie potwierdzenia u innych nie jest konieczne, gdy celem ujawnienia swoich słabości jest służenie większemu celowi, kluczowe pozostaje upewnienie się, że takie ujawnienie tych słabości nie zostanie odebrane jako apel o litość.

Wyruszenie w tę podróż uważnego życia było głębokim doświadczeniem. Chociaż nie uważam się za autorytet w dziedzinie uważności, jestem oddana wplataniu uważności we wszystkie aspekty mojego codziennego życia. Od podejmowania świadomych decyzji dotyczących zachowań konsumenckich i kładzenia nacisku na zrównoważony rozwój środowiska, po kultywowanie zdrowych praktyk, takich jak odżywianie i sen czy pielęgnowanie znaczących relacji z innymi, uważność stała się podstawową zasadą w moim życiu.

W swojej książce The Light We Carry: Overcoming in Uncertain Times, Michelle Obama wyraziście przedstawia stopniowy proces odkrywania siebie i rozwoju osobistego. Stwierdza: „Powoli doszłam do miejsca, w którym jestem dzisiaj. Spędzisz lata na zbieraniu informacji o tym, kim jesteś i jak działasz, i tylko powoli znajdziesz drogę do większej pewności i silniejszego poczucia siebie. Dopiero stopniowo zaczniesz odkrywać i wykorzystywać swoje światło!” Jej słowa głęboko rezonują z moją podróżą w kierunku uważności.

Dzięki tej nieoczekiwanej podróży zyskałam głębsze zrozumienie moich emocji i pragnień, szczególnie w świetle trudności związanych z pandemią. Przechodząc przez ten nieprzewidywalny czas zdałam sobie sprawę ze znaczenia odkrywania wewnętrznej siły i akceptacji mojego autentycznego ja. Ponieważ system wsparcia, na którym wcześniej polegałam, nie był już dostępny, zwróciłam się do własnego źródła jestestwa. Ta podróż w kierunku samoakceptacji i pewności siebie była kluczowa dla mojego postępu w kierunku uważności, umożliwiając mi uwolnienie pragnienia zewnętrznej akceptacji. Teraz przyjmuję moje porażki i błędy z taką samą intensywnością, z jaką celebruję moje sukcesy.

W swej istocie uważność wykracza poza zwykłą praktykę; reprezentuje transformacyjną zmianę perspektywy, która umożliwia nam przemierzanie zawiłości życia z autentycznością i wdziękiem. Przyjmując uważność mamy okazję oświetlić naszą drogę, odkryć nasze prawdziwe ja i ostatecznie nieść nasze wewnętrzne światło z niezachwianą pewnością siebie.

Wyzwania, przed którymi stanęliśmy jako rodzina, a także te, przed którymi stanęłam sama, przyczyniły się do mojej zdolności dalszego rozszerzania mojego „światła”. Kiedy siła, którą wcześniej czerpałam od mojej rodziny biologicznej, stała się niedostępna, byłam zmuszona odkryć wewnętrzną siłę w sobie i wykorzystać ją, aby zaakceptować to, kim jestem, kim chcę być i w co chcę wierzyć. Pierwszym krokiem w tej podróży było stłumienie pragnienia szukania zewnętrznego potwierdzenia.

Kiedy wyruszasz w podróż poszukiwania i pozostajesz wierny swoim myślom i intencjom, jeśli tak ma być, wszechświat otwiera się i obdarza cię obfitością. Niedawno bliska przyjaciółka, która stała się moją mentorką, poprosiła mnie o pomoc w tworzeniu treści dla kanałów mediów społecznościowych jej organizacji, które koncentrowały się na uważności. Jest ona wysoko cenionym liderem w dziedzinie edukacji, żarliwie opowiadającym się za włączeniem praktyk uważności zarówno w szkołach, jak i instytucjach szkolnictwa wyższego. Ta współpraca posłużyła jako potwierdzenie mojej nieoczekiwanej podróży w kierunku uważności. Każdy dzień oferuje szansę na rozwój osobisty i oświecenie, ponieważ staram się ulepszać siebie i otaczający mnie świat.

Dla mojej rodziny uważność wykracza poza zwykłą praktykę; uosabia wybór stylu życia, który wymaga pozbycia się starych nawyków, podejmowania trudnych decyzji i odkrywania siebie na nowo. Podróż w kierunku uważności nie jest prosta, ponieważ wymaga szeregu codziennych zmian mających na celu uwolnienie się od niepotrzebnych myśli i osiągnięcie emocjonalnego wzmocnienia. Nie wiedziałam, że moja droga do tego stanu rozpoczęła się kilka lat temu. Chociaż przeszkody, które napotykam, są głęboko zakorzenione, rozwiązania wydają się zaskakująco proste.

Świadomie wybieram skupianie się na moich zwycięstwach, a nie niepowodzeniach, utrzymując pozytywne nastawienie do mojej podróży. Jako osoba ucząca się przez całe życie podjęłam kilka kroków w celu zainicjowania mojej podróży uważności, którą zamierzam kontynuować. Kroki te zostaną szczegółowo opisane w następnym rozdziale.3
CZYM JEST UWAŻNOŚĆ?

„Używamy uważności, aby obserwować sposób, w jaki trzymamy się przyjemnych doświadczeń i odpychamy nieprzyjemne”.

— Sharon Salzberg

Liczne książki i strony internetowe definiują i wyjaśniają ten często wyszukiwany termin, jakim jest uważność. Nadmiar informacji może prowadzić do dezorientacji, ponieważ nie wiemy od czego zacząć. Tak jak konkretna dieta lub rutyna treningowa może nie odpowiadać każdemu, tak praktyka uważności jest również dostosowana indywidualnie. Przyjęte przeze mnie techniki praktykowania uważności mogą nie być skuteczne dla wszystkich, ale poprzez zrozumienie istoty uważności i rozpoznanie, czym ona nie jest, możemy lepiej przygotować się do rozpoczęcia tej podróży.

Definicja uważności

Na początku powinniśmy zrozumieć podstawową definicję uważności stworzoną przez Thích Nhất Hạnh (nazywanego przez uczniów Thay), który był działaczem na rzecz pokoju i wietnamskim mnichem buddyjskim. Opisuje on uważność jako „zdolność do bycia świadomym tego, co się dzieje i gdzie”, podkreślając, że „przedmiotem uważności może być cokolwiek”.

Chociaż istnieje wiele definicji uważności, ta, która szczególnie się wyróżnia, znajduje się w początkowym wersecie Jogasutr Patańdżalego, który brzmi: „Atha yoga anushasanam”. Oznacza to: „Teraz rozpoczyna się lekcja jogi”. Ten werset ma wiele tłumaczeń w różnych tekstach sanskryckich, ale zasadniczą kwestią jest skupienie się na słowie „teraz”. Bądź obecny tu i teraz. Doświadczaj każdej emocji, uczucia i świadomości, które się w tobie pojawiają. Rozpoznaj je, zaakceptuj, a następnie uwolnij. Pamiętaj tylko, aby nie przywiązywać żadnych uczuć do myśli, ponieważ to emocje pozostają, a myśl odpływa.

Zauważyłam, że kiedy gotuję, jestem tak głęboko pochłonięta tym zadaniem, że często łatwo mnie zaskoczyć nagłymi przerwami odrywającymi mnie od tej czynności. Psychologowie mogą mieć różne wyjaśnienia tej reakcji, ale uważam gotowanie za czynność terapeutyczną. To intensywne skupienie jest umiejętnością, którą doskonaliłam przez wiele lat. Zrodziła się ona ze strachu przed popełnieniem błędów, których nie można cofnąć, podsycanego presją spełnienia oczekiwań doskonałości przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Chociaż umiejętność ta wywodzi się ze strachu, teraz dostrzegam korzyści płynące ze świadomego i sumiennego wysiłku w każdej podejmowanej przeze mnie aktywności.

Zaczęłam w pełni doceniać składniki i smaki, które włączyłam do moich potraw, a dodatkowo zrozumiałam, że sposób prezentacji jedzenia ma kluczowe znaczenie dla organizowanych przeze mnie kolacji – zwracając uwagę na kolory, tekstury i aromaty składników zaczęłam odkrywać, jak bardzo wpływają one na ogólny smak i wygląd dania. To głębsze zrozumienie procesu gotowania dało mi swobodę w odkrywaniu tajników kuchni fusion, która zaczęła mi się naprawdę podobać.

Kiedy wkładałam serce i duszę w każde zadanie, naturalnie pojawiała się wiedza specjalistyczna, z którą połączyła się pasja, dzięki czemu przejście było płynniejsze. Wraz z wiedzą przyszła większa pewność siebie, co z kolei zwiększyło moje poczucie własnej wartości.

Ta nowo odkryta wzmacniająca samoocena uczyniła mnie szczęśliwszą osobą, emanującą pozytywną energią, która jest odwzajemniana przez innych ludzi wokół mnie. Stworzyło to pozytywny cykl w moim życiu. Gotowanie ewoluowało poza zwykłą rozrywkę; stało się środkiem rozwoju osobistego i satysfakcji. Pozwoliło mi to uzyskać wgląd w siebie poprzez przyjęcie chwili obecnej.

Podstawy uważności

Cztery fundamenty uważności zakorzenione w tradycji buddyjskiej są postrzegane jako kluczowe praktyki rozwijające uważność i świadomość. Fundamenty te zapewniają praktykującym przewodnik, który zwiększa ich poczucie obecności i zrozumienia w codziennym życiu.

Według Bhante Henepola Gunaratana, mnicha buddyjskiego Theravady ze Sri Lanki, cztery fundamenty uważności obejmują:

Uważność ciała

Ten aspekt uważności wymaga uważnego obserwowania i rozumienia sygnałów przekazywanych przez własne ciało. Dostrajając się do tych wskaźników można osiągnąć większe zrozumienie swoich fizycznych odczuć i reakcji, co ostatecznie może zwiększyć zdolność do skuteczniejszego radzenia sobie ze stresem i emocjami.

Angażując się w uważność w odniesieniu do naszych ciał uczymy się zatrzymywać i zadawać sobie pytania zamiast po prostu reagować na ich impulsy. Na przykład pragnienie jest często mylone z głodem. Niski poziom energii spowodowany odwodnieniem może wywołać silne pragnienie jedzenia. Zadając sobie pytanie: „Czy naprawdę jestem głodny, czy tylko spragniony?”, możemy zapobiec niepotrzebnemu podjadaniu i lepiej reagować na rzeczywiste potrzeby naszego organizmu.

Uważność emocji

Świadomość naszych emocji jest istotnym aspektem inteligencji emocjonalnej i samoświadomości. Praktykując uważność w odniesieniu do naszych uczuć, możemy uzyskać głębsze zrozumienie i skutecznie nimi zarządzać, co skutkuje zdrowszymi i bardziej pozytywnymi reakcjami. Podejście to obejmuje obserwowanie naszych doświadczeń emocjonalnych bez wydawania osądów i akceptowanie ich bez prób ich tłumienia lub unikania.

Znana pisarka Emily Maroutian powiedziała: „Pozwól sobie czuć to, co czujesz zamiast złościć się na siebie za to, że nie czujesz tego, co powinieneś czuć. Myśl swoimi myślami zamiast martwić się o to, co powinieneś myśleć. Zaakceptuj swoje decyzje, wybory, pragnienia, myśli i uczucia. Nie jesteś sobą dopóki nie pozwolisz sobie na wszystko, czym jesteś tu i teraz”.

Poprzez praktykę uważności w odniesieniu do naszych emocji możemy osiągnąć głębsze zrozumienie siebie i emocjonalnych wyzwalaczy, które na nas wpływają, poprawiając w ten sposób naszą regulację emocjonalną i stabilność. Lepsze zrozumienie własnych doświadczeń prowadzi do rozwoju znaczących relacji z innymi. Uznając nasze wyzwalacze emocjonalne i rozumiejąc nasze uczucia, jesteśmy lepiej przygotowani do empatii i angażowania się w relacje z innymi na głębszym poziomie, pielęgnując autentyczne interakcje, które pozwalają nam dostrzec te naprawdę korzystne.

Podczas gdy wdrażanie tych rozwiązań może stanowić wyzwanie, dbanie o siebie pozostaje kluczowym elementem tego przedsięwzięcia. Ustanowienie jasnych granic ma kluczowe znaczenie dla ochrony naszych emocji i zapewnienia, że prezentujemy światu nasze najbardziej autentyczne ja. Kultywując świadomość naszych uczuć, możemy wspierać bardziej harmonijną i inteligentną emocjonalnie atmosferę zarówno w nas samych, jak i w naszych relacjach międzyludzkich.

Między praktyką dbania o siebie a aktem samolubstwa istnieje delikatna granica. Aby skutecznie podążać właściwą ścieżką, konieczne jest zadawanie sobie konkretnych pytań. W mojej ciągłej podróży w kierunku uważności zastanawiam się między innymi nad pytaniami przedstawionymi poniżej. Chociaż ważne jest, aby priorytetowo traktować własne dobre samopoczucie, musimy również być świadomi tego, jak nasze działania mogą wpływać na osoby wokół nas:

Czy jestem świadoma, że moje obecne emocje, niezależnie od tego czy są pozytywne, czy negatywne, są przejściowe i ostatecznie znikną?

Czy jestem w stanie ocenić sytuację, aby ustalić czy istnieje realne rozwiązanie lub czy jestem w stanie odpuścić, jeśli zajdzie taka potrzeba? Czy jestem w stanie zaakceptować fakt, że nie mogę kontrolować każdego wyniku i po dołożeniu wszelkich starań muszę zrzec się pewnej kontroli na rzecz wszechświata?

Uważność umysłu

Uważność umysłu stanowi praktykę polegającą na byciu świadomym własnych myśli, emocji i procesów poznawczych w sposób pozbawiony osądu. Wymaga ona otwartości na obserwowanie aktywności umysłu bez wikłania się w nią lub impulsywnego reagowania. Poprzez praktykowanie uważności umysłu możemy osiągnąć głębsze zrozumienie swoich wzorców myślowych, reakcji i wpływu ich stanów psychicznych na ogólne samopoczucie. Jest to szczególnie korzystne w okresach zwiększonego stresu i presji. Praktykując uważność umysłu możemy poprawić naszą zdolność do radzenia sobie ze stresem, utrzymania koncentracji i podejmowania świadomych decyzji.

Moja droga do uważności rozpoczęła się od zapisywania myśli w dzienniku. Swój pierwszy dziennik zatytułowałam Vichaaran, co tłumaczy się jako „kontemplacja”. Poprzez ten proces pisania starałam się zwiększyć jasność umysłu i oczyścić go. W miarę postępów w pisaniu odkryłam obszary, w których potrzebowałam wsparcia i korekt. Doprowadziło to do powstania mojej pierwszej książki Shells on the Beach, która zawierała wiersze i artykuły odzwierciedlające moją drogę w kierunku zrozumienia własnych myśli. Publikacja ta nie tylko pogłębiła moje ich zrozumienie, ale także ułatwiła komunikację między moją córką a mężem, który często podróżuje.

Poprzez praktykę uważności i analizowanie zadawanych sobie pytań możemy poprawić swoją samoświadomość, inteligencję emocjonalną i ogólne samopoczucie. Na przykład:

a.Jak mogę skutecznie radzić sobie z kilkoma zadaniami, które wymagają mojej uwagi jednocześnie? Czy jestem w stanie ustalić priorytety i skoncentrować się na jednym zadaniu, czy też odczuwam potrzebę zajęcia się wszystkimi jednocześnie?

b.Czy w obliczu trudnych okoliczności w relacjach działam impulsywnie, czy też poświęcam czas na przemyślaną i opanowaną reakcję?

c.Jak radzę sobie z emocjami w chwilach osobistych zawirowań w domu? Czy skupiam się na rozwiązaniu bieżącego problemu, czy też doświadczam uczucia chaosu i przytłoczenia?

d.Czy w procesie podejmowania decyzji polegam na swoich osądach i założeniach, czy też opieram swoje działania na dowodach i faktycznych informacjach?

Uważność dharmy

Praktyka uważności dharmy obejmuje uznanie wzajemnych powiązań między wszystkimi istotami, rozwijając współczucie i życzliwość wobec innych. Angażując się w tę praktykę możemy pielęgnować poczucie empatii i zrozumienia, co ostatecznie skutkuje bardziej harmonijnym i satysfakcjonującym życiem.

W obliczu metaforycznego rozdroża często stajemy przed trudnymi wyborami, które mogą znacząco wpłynąć na nasze życie. Takie okoliczności wymagają krytycznej analizy i wszechstronnego zrozumienia własnych wartości i priorytetów. Przed podjęciem decyzji istotne jest, aby poświęcić niezbędny czas na ocenę wszystkich możliwych wyników i konsekwencji związanych z każdą opcją. Zdarzają się jednak przypadki, w których konsekwencje takiej decyzji pozostają nieprzewidywalne aż do momentu jej podjęcia. Często wybory dokonywane są z pewną dozą wiary – nie tylko w kontekście religijnym. Co więcej, intuicja i instynkt odgrywają istotną rolę w poruszaniu się w tych trudnych sytuacjach. Niemniej jednak decyzje nie zawsze są zgodne z naszymi osobistymi wartościami i indywidualnymi aspiracjami; czasami wpływają na nie zbiorowe wartości i cele osób z naszego bliskiego kręgu.

Podejmowane przez nas decyzje prowadzą do konsekwencji, na które musimy być gotowi. Właśnie wtedy konieczne jest zadanie sobie pytań, które przekonają, że wszystkie zaangażowane strony, w tym my sami, podążają ścieżką prawdy.

Kiedy mam do czynienia z trudnymi sytuacjami dotyczącymi rodziny lub przyjaciół, zawsze zadaję następujące pytania:

a.Czy wybieram sposób działania, który jest w harmonii z moimi wartościami i przekonaniami?

b.Czy moje myśli, emocje i działania są w zgodzie z moim autentycznym ja?

c.Czy po rozwiązaniu tego problemu doświadczam poczucia wzmocnienia i spokoju, czy też dana kwestia wywarła na mnie negatywny wpływ?

d.Czy radzę sobie z trudnymi sytuacjami w sposób uczciwy i uważny, upewniając się, że moje działania są zgodne z moim kompasem moralnym?

Chociaż odpowiedzi na te pytania mogą być prawidłowe, mogą one również potencjalnie powodować napięcia w relacjach – tak jak to było w moim przypadku – z powodu możliwej niezgodności z wartościami innych osób. Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę, że w takich momentach stopień współzależności – lub jej brak – w naszych relacjach może wpływać na nasze decyzje, prowadząc nas do wyboru ścieżek, które mogą nie być odpowiednie dla wszystkich. Jest to dopuszczalne pod warunkiem, że działamy w granicach tego, co jest etycznie właściwe.