Vademecum olejków eterycznych i aromaterapii - ebook

Materiały zawarte w tej książce mają charakter edukacyjny i służą do poszerzania wiedzy na omawiany w niej temat. W żaden sposób nie zakłada się, że zastąpią one profesjonalną poradę medyczną, diagnozę lub leczenie prowadzone przez licencjonowanego lekarza. Chociaż dołożono wszelkich starań, aby zawarte w niej informacje były jak najbardziej dokładne i aktualne, nie są one objęte żadną wyraźną ani dorozumianą gwarancją co do skutków ich stosowania, ani teraz, ani w przyszłości. Przedstawione zalecenia mogą ulegać zmianom na podstawie wyników nowych badań i danych klinicznych. Czytelnik stosuje informacje zawarte w tej książce według własnego uznania i na własne ryzyko, a autor i wydawca nie mają nad tym kontroli. Autor i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek podjęte działania i zrzekają się odpowiedzialności za szkody powstałe w ich wyniku bezpośrednio lub pośrednio, teraz lub w przyszłości.PRZEDMOWA

Rośliny od zawsze odgrywały w moim życiu istotną rolę. Jako dziecko uprawiałam skrawek ziemi w ogrodzie mojego dziadka i dowiadywałam się o symbiotycznych związkach pomiędzy roślinami. Wielokrotnie parzyłam się pokrzywą, a następnie znajdowałam liście szczawiu, aby złagodzić podrażnienie. Robiłam perfumy z pachnących płatków i soku z dzikich jagód na herbaciane przyjęcia dla moich zabawek. Dziadek nauczył mnie nazw kwiatów i chwastów, a mama i babcia pokazały mi, jak używać ziół do leczenia i gotowania. Moja mama robiła własne lekarstwa i przed sięgnięciem po inne leki zawsze stosowała wypróbowane zioła. Kiedy ja i moje rodzeństwo nie czuliśmy się dobrze, dostawaliśmy olejek goździkowy na ból zęba, olejek miętowy na ból brzucha i kostkę cukru z odrobiną olejku eukaliptusowego na kaszel. W domowej aptece znajdowało się także coś, co nazywa się „maścią końską”, czyli mieszanka olejku golteriowego i brzozowego, którą mama wcierała nam w nogi, gdy mieliśmy bóle wzrostowe. Aromat olejków eterycznych towarzyszył mi przez całe dzieciństwo, wraz z zapachem pysznego jedzenia przyrządzanego ze świeżych warzyw zerwanych z ogrodu.

Kiedy pracowałam w Europie i odkryłam wielką leczniczą moc olejków eterycznych, zrozumiałam, że moja ścieżka kariery będzie z nimi związana. Miałam coraz więcej klientów, którzy zadawali mi coraz ciekawsze i trudniejsze pytania. Spisywałam dla nich porady i instrukcje, ponieważ informacje o tym, jak używać olejków eterycznych, były niedostępne. Moja mama zauważyła, że zawsze z chęcią udzielam rad, więc zasugerowała, żebym napisała książkę. To było ponad 25 lat temu.

Przez całą moją karierę wykorzystywałam nabytą wiedzę w praktyce; dzieje się tak do dnia dzisiejszego. Chociaż wykładam i prowadzę badania, energię do pracy daje mi tak naprawdę obserwowanie reakcji pacjentów na olejki eteryczne oraz uzdrawiającej podróży każdego z nich. Te doświadczenia leżą u podstaw tej książki – jest ona syntezą moich doświadczeń, praktycznych badań i faktów pozyskanych z pierwotnych źródeł. Zaproszenia na międzynarodowe konferencje były dla mnie okazjami do prezentowania mojej pracy i prowadzenia dyskusji na temat możliwości rozwoju z naukowcami reprezentującymi zarówno prywatne przedsiębiorstwa, jak i środowisko akademickie. Podróżowanie w charakterze konsultantki dało mi możliwość odwiedzenia zarówno dużych, jak i małych producentów olejków eterycznych. Z kolei prowadzenie warsztatów pozwoliło mi przekazać zdobyte informacje nowemu pokoleniu terapeutów wykorzystujących olejki eteryczne.

Wszyscy przebyliśmy długą drogę, a olejki eteryczne są obecnie używane na oddziałach ogólnych, położniczych, dziecięcych i onkologicznych w szpitalach i w domach opieki oraz na wydziałach badawczych uniwersytetów. Aromaterapia zyskała popularność na całym świecie.

Czuję się zaszczycona pozytywnymi reakcjami, jakie przez lata wywoływały moje książki, i zaskoczona tym, jak wielu podróżników nosiło je w swoich plecakach wraz z podstawowym zestawem olejków do pielęgnacji. Ich historie opisujące, jak za pomocą olejków eterycznych udawało im się wychodzić z opresji, zachęcały mnie do dalszej pracy. Pewna pielęgniarka powiedziała mi, że moja książka, wraz z kilkoma olejkami eterycznymi i niewielką ilością lekarstw, była jedyną pomocą, z jakiej mogła korzystać podczas pracy w RPA. Dzięki tym ograniczonym zasobom udało jej się rozwiązać wszystkie problemy zdrowotne pacjentów i spełnić swoją rolę.

Wspaniale zostać poproszoną o podpisanie książki, która jest tak podarta, że rozpada się na kawałki, ponieważ jej stan wskazuje, że zawarte w niej informacje zostały dobrze wykorzystane. Tym, co sprawia, że praca ta jest warta zachodu, są opowieści matek i ojców o tym, jak bardzo olejki eteryczne pomogły ich rodzinom, seniora, który zaczął używać olejków eterycznych w swoim ogrodzie zamiast środków owadobójczych, lub kobiety, której udało się złagodzić ból na tyle, że znowu może tańczyć… Jestem ogromnie wdzięczna, że mogłam rozpowszechnić na całym świecie informacje o niesamowitych właściwościach leczniczych olejków eterycznych i sposobu na ich wykorzystanie – aromaterapii.WPROWADZENIE: PACHNĄCA APTEKA

Natura pobłogosławiła nas skarbnicą słodko pachnących płynnych esencji, klejnotów o wielu aspektach. W zależności od tego, jak na nie spojrzymy, możemy podziwiać ich właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne lub ich pozytywny wpływ na umysł, nastrój i emocje. Każdy olejek eteryczny, niczym pryzmat, zawiera w sobie tęczę możliwości.

Trudno przecenić skuteczność działania olejków eterycznych nie tylko na poziomie biochemicznym, komórkowym i fizycznym, lecz także w sferze emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i estetycznej. Tworzą one system uzdrawiania pozostający w całkowitej harmonii z ludźmi, którzy sami są wielopłaszczyznowi. Olejki eteryczne zostały poddane niezliczonym procesom analitycznym związanym z ich składem chemicznym, masą, załamywaniem światła, biegunowością i właściwościami elektrycznymi. Nauka może powiedzieć nam o nich wiele, ale wciąż kryją w sobie tajemnice.

Nie powinno się lekceważyć siły ukrytej w olejkach eterycznych. Chociaż pachną słodko, są potężne. Wiedzą o tym korporacje i prywatne instytucje, które w tajemnicy pracują w laboratoriach, aby ustalić, które z wielu właściwości olejków eterycznych można wykorzystać komercyjnie. Starają się także o patenty na preparaty z wykorzystaniem tych substancji. Ale już dziś każdy może skorzystać z dobrodziejstw związanych z właściwościami olejków eterycznych.

Niniejsza książka dostarcza dogłębnej i wszechstronnej wiedzy na temat oddziaływania olejków eterycznych. Mam szczerą nadzieję, że to nowe, zaktualizowane wydanie będzie źródłem wielu pozytywnych wrażeń dla nowego pokolenia miłośników aromaterapii. Oprócz rozszerzenia wszystkich obszarów tematycznych, edycja ta zawiera nowe rozdziały dotyczące samoobrony przed drobnoustrojami, wspomagania zdrowia emocjonalnego i radzenia sobie z istotnymi problemami zdrowotnymi, a także szczegółowe opisy ponad 180 olejków eterycznych, hydrolatów i olejów nośnych.

Olejki eteryczne są cenne na tak wiele różnych sposobów, że trudno znaleźć słowo, a nawet wyrażenie, które w pełni opisywałoby ich możliwości. Są one najbardziej znane jako materia medica – system uzdrawiania; ale olejki eteryczne można również stosować w domu i miejscu pracy, aby poprawić własne samopoczucie i wprowadzić pozytywne zmiany w stylu życia. Jak czytelnik dowie się z tej książki, substancje te są wyjątkowo pomocne dla sportowców, tancerzy, podróżników, ogrodników, miłośników zwierząt i kucharzy. Oprócz tego olejki eteryczne są nieocenione w zabiegach kosmetycznych i spa.

Osoby, które regularnie używają olejków eterycznych, mówią, że nie mogą się bez nich obejść, a ci, którzy dopiero zaczną je stosować, będą się zastanawiać, jak radzili sobie wcześniej. Łatwo wykorzystać skuteczność i wszechstronność olejków eterycznych, ponieważ istnieje wiele metod ich stosowania. Fakt, że dobrze pachną, to tylko bonus! Wydaje się, że nie ma końca płynącym ze stosowania olejków eterycznych korzyściom, zarówno tym poznanym w laboratoriach, jak i odkrywanym w naszych własnych domach. Podobnie jak w przypadku pierwszego wydania tej książki, ta edycja, stworzona z okazji 25–lecia, jest przeznaczona zarówno dla osób stosujących olejki w domu, jak i tych, które mają doświadczenie w aromaterapii.

Olejki eteryczne były wykorzystywane przez ludzi w przeszłości, ale stanowią także część przyszłości. Są wiecznymi darami natury, niezłomnymi dostarczycielami przygód, sprawcami cudów, przyjaciółmi człowieka, wsparciem i jednym z najcenniejszych darów, jakimi obdarzyła nas natura.2
ZESTAW PODSTAWOWY

JĘCZMIEŃ

Najpierw przygotuj płyn potrzebny do gorących kompresów. Zagotuj 2 łyżki stołowe wody różanej i dodaj 1 kroplę olejku z rumianku rzymskiego. Przecedź mieszankę przez papierowy filtr do kawy i pozostaw do ostygnięcia. Nasącz wacik w mieszance wody różanej i rumianku, a następnie połóż na zamkniętą powiekę, uważając, żeby płyn nie dostał się do oka. Zostaw aż do ostygnięcia. Powtarzaj całą procedurę 2 razy dziennie przez 3 dni. Dodatkowo stosuj masaż opisany w części poświęconej zapaleniu zatok.

KASZEL

Suchy kaszel

MIESZANKA Z ZESTAWU PODSTAWOWEGO

• Eukaliptus promienisty 3 krople

• Tymianek z linalolem 2 krople

Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 4–5 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego. Nakładaj niewielką ilość na plecy i klatkę piersiową przynajmniej 2 razy dziennie.

Do inhalacji możesz użyć 3 kropli lawendy lub eukaliptusa promienistego.

ALTERNATYWNA MIESZANKA

• Kadzidłowiec 5 kropli

• Imbir 5 kropli

• Niaouli 5 kropli

Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 4–5 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego. Nakładaj niewielką ilość na plecy i klatkę piersiową każdego wieczoru.

Inne olejki eteryczne, które można zastosować w tym przypadku: rumianek rzymski, drzewo herbaciane, *oregano (Origanum vulgare), *drzewo sandałowe (Santalum album), *kadzidłowiec (Boswellia carterii), *imbir (Zingiber officinale), *niaouli (Melaleuca quinquenervia), *elemi (Canarium luzonicum), *kajeput (Melaleuca cajuputi), *ravensara (Ravensara aromatica).

Mokry kaszel

Stosuj metodę inhalacji parowej opisaną przy suchym kaszlu.

MIESZANKA Z ZESTAWU PODSTAWOWEGO

• Eukaliptus promienisty 2 krople

• Tymianek z linalolem 2 krople

• Drzewo herbaciane 1 kropla

• Geranium 1 kropla

Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 6 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego. Nakładaj niewielką ilość na plecy i klatkę piersiową przynajmniej 2 razy dziennie.

ALTERNATYWNA MIESZANKA

• Niaouli 5 kropli

• Kadzidłowiec 5 kropli

Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 5 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego. Nakładaj niewielką ilość na plecy i klatkę piersiową każdego wieczoru.

Inne olejki eteryczne, które można zastosować w tym przypadku: *niaouli (Melaleuca quinquenervia), *kadzidłowiec (Boswellia carterii), *kajeput (Melaleuca cajuputi), *elemi (Canarium luzonicum), *ravensara (Ravensara aromatica), *palczatka imbirowa (Cymbopogon martini), *cyprys wiecznie zielony (Cupressus sempervirens), drzewo ho (Cinnamomum camphora ct. linalool), *bazylia z linalolem (Ocimum basilicum ct. linalool).

KATAR

Zastosuj metodę inhalacji parowej. Wkropl 4–5 kropli opisanej poniżej mieszanki na powierzchnię wody i wdychaj przynajmniej przez 10 minut. Zamknij oczy.

MIESZANKA Z ZESTAWU PODSTAWOWEGO – INHALACJA PAROWA

• Rozmaryn 2 krople

• Mięta pieprzowa 1 kropla

• Drzewo herbaciane 1 kropla

• Eukaliptus promienisty 1 kropla

• Kardamon 2 krople

Dodatkowo można wcierać w klatkę piersiową i w plecy następujący olejek:

MIESZANKA Z ZESTAWU PODSTAWOWEGO DO WCIERANIA W KLATKĘ PIERSIOWĄ I W PLECY

• Drzewo herbaciane 2 krople

• Rozmaryn 2 krople

• Eukaliptus promienisty 5 kropli

• Tymianek z linalolem 1 kropla

Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 3–5 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego lub żelu z aloesu.

Możesz także nałożyć 2 krople któregokolwiek z wymienionych olejków w formie nierozcieńczonej na chusteczkę i wdychać w razie potrzeby.

ALTERNATYWNA MIESZANKA

• Eukaliptus promienisty 5 kropli

• Niaouli 3 krople

• Kajeput 3 krople

• Kadzidłowiec 2 krople

Dobrze wymieszaj i wlej 3–4 krople mieszanki do miski, z której będziesz korzystał podczas inhalacji.

Możesz także wcierać w klatkę piersiową jeden z olejków składających się na alternatywną mieszankę. Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 3–5 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego lub żelu z aloesu.

Inne olejki eteryczne, które można stosować w tym przypadku: lawenda wąskolistna, *sosna (Pinus sylvestris), *kadzidłowiec (Boswellia carterii), *niaouli (Melaleuca quinquenervia), *kajeput (Melaleuca cajuputi), *ravensara (Ravensara aromatica), *cynamonowiec kamforowy (Cinnamomum camphora ct. cineole), *bazylia z linalolem (Ocimum basilicum ct. linalool).

KATAR SIENNY

Nałóż po 1 kropli olejku rumiankowego i cytrynowego na chusteczkę i wdychaj. Dodaj następującą mieszankę do kąpieli:

MIESZANKA Z ZESTAWU PODSTAWOWEGO – KĄPIEL

• Rumianek rzymski 2 krople

• Cytryna 2 krople

• Lawenda wąskolistna 1 kropla

Masuj szyję, klatkę piersiową i plecy następującą mieszanką:

MIESZANKA Z ZESTAWU PODSTAWOWEGO – MASAŻ

• Rumianek rzymski 2 krople

• Geranium 1 kropla

• Cytryna 1 kropla

Zmieszaj i rozcieńcz w stosunku 3–5 kropli na każdą łyżeczkę (5 ml) oleju nośnego.

Ponieważ katar sienny objawia się u każdego nieco inaczej, leczenie odbywa się często metodą prób i błędów. Można poeksperymentować z olejkami eterycznymi.

Inne olejki eteryczne, które można zastosować w tym przypadku: mięta pieprzowa, rozmaryn, geranium, *kocanka włoska (Helichrysum italicum), *mięta zielona (Mentha spicata), *kajeput (Melaleuca cajuputi), *niaouli (Melaleuca quinquenervia).3
ZESTAW DO SAMOOBRONY

Olejek eteryczny

Właściwości

Przeciwbakteryjne

Przeciwwirusowe

Przeciwgrzybicze

Cynamon cejloński (Cinnamomum zeylanicum)

*

*

*

Cynamonowiec kamforowy (Cinnamomum camphora ct. cineole)

*

*

Cytronela (Cymbopogon nardus)

*

*

*

Cytryna (Citrus limon)

*

Cytrynowe drzewo herbaciane (Leptospermum petersonii)

*

Cząber górski (Satureja montana)

*

*

*

Drzewo herbaciane (Melaleuca alternifolia)

*

*

*

Drzewo ho (Cinnamomum camphora ct. linalool)

*

*

*

Drzewo różane (Aniba rosaeodora)

*

*

Drzewo sandałowe (Santalum album)

*

Elemi (Canarium luzonicum)

*

Eukaliptus cytrynowy (Eucalyptus citriodora)

*

*

Eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus)

*

*

Eukaliptus promienisty (Eucalyptus radiata)

*

*

Fragonia (Agonis fragrans)

*

*

*

Geranium (Pelargonium graveolens)

*

*

Goździkowiec korzenny (Syzygium aromaticum)

*

*

*

Hyzop (Hyssopus officinalis var. decumbens)

*

*

Imbir (Zingiber officinale)

*

Kadzidłowiec (Boswellia carterii)

*

Kanuka (Kunzea ericoides)

*

*

*

Kardamon (Elettaria cardamomum)

*

*

Kminek zwyczajny (Carum carvi)

*

*

Koper włoski, słodki (Foeniculum vulgare var. dulce)

*

Korzennik (Pimenta racemosa)

*

*

Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)

*

Lawenda szerokolistna (Lavandula latifolia)

*

*

Majeranek ogrodowy (Origanum majorana)

*

*

Manuka (Leptospermum scoparium)

*

*

*

May chang (Litsea cubeba)

*

*

*

Melaleuca ericifolia

*

*

*

Melisa (Melissa officinalis)

*

*

*

Mięta pieprzowa (Mentha piperita)

*

*

Mięta zielona (Mentha spicata)

*

Nasiona kolendry (Coriandrum sativum)

*

*

Neroli (Citrus aurantium)

*

Niaouli (Melaleuca quinquenervia)

*

*

*

Oregano (Origanum vulgare)

*

*

*

Paczula (Pogostemon cablin)

*

Palczatka imbirowa (Cymbopogon martini)

*

*

*

Petitgrain (Citrus aurantium)

*

Pomarańcza bergamota (Citrus bergamia)

*

Pomarańcza słodka (Citrus sinensis)

*

Ravensara (Ravensara aromatica)

*

*

Rozmaryn (Rosmarinus officinalis)

*

*

Róża damasceńska (Rosa damascena)

*

Rumianek pospolity (Matricaria recutita)

*

Rumianek rzymski (Anthemis nobilis)

*

Sosna (Pinus sylvestris)

*

Styrakowiec benzoesowy (Styrax benzoin)

*

Szałwia (Salvia officinalis)

*

*

*

Trawa cytrynowa (Cymbopogon citratus/flexuosus)

*

*

Tymianek (Thymus vulgaris)

*

*

*

Tymianek z linalolem (Thymus vulgaris ct. linalool)

*

*

*

Wawrzyn szlachetny (Laurus nobilis)

*

*

*

Wetyweria (Vetiveria zizanoides)

*

*

Oprócz czystych olejków eterycznych zamieszczonych w tabeli 4., tłoczony na zimno olej z nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa) jest przydatnym dodatkiem do zestawu do samoobrony; posiada on właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Tego olejku nie można używać w dyfuzorze pokojowym.

Tabela 4. Wytyczne dotyczące przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych właściwości olejków eterycznych

Jak używać olejków eterycznych, aby chronić się przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi

Istnieją dwa podstawowe sposoby korzystania z olejków eterycznych: środowiskowe oraz dotyczące naszego fizycznego ciała.

METODY ŚRODOWISKOWE

Dyfuzory

Dyfuzory pokojowe mogą działać na prąd lub z wykorzystaniem zwykłej świeczki w formie podgrzewacza. Stosuj się do instrukcji obsługi danego produktu. Jeśli nie masz dyfuzora, do rozpraszania molekuł zawartych w olejkach eterycznych możesz używać szklanej miski lub filiżanki, lub szklanki pełnej gorącej, parującej wody – po prostu wkrop do niej olejki, a para uniesie je i rozproszy po pomieszczeniu.

Jeśli w twoim otoczeniu znajduje się wiele wirusów i bakterii, użyj w dyfuzorze od 5 do 10 kropli olejku eterycznego. W klinicznym leczeniu poważnych infekcji wykorzystuje się czasem sprzęt, który emituje mgiełkę zawierającą olejki eteryczne. Mogą to być na przykład nebulizatory z zimnym powietrzem, parowniki olejkowe lub dyfuzory wiatrakowe.

Spreje

Prosty sprej chroniący przed infekcjami można przygotować z wody i olejku eterycznego. Z uwagi na fakt, że olej nie rozpuszcza się w wodzie, należy dodać do olejku trochę niekoloryzowanego alkoholu lub gliceryny roślinnej przez wlaniem go do wody. Mieszankę trzeba wstrząsnąć przed użyciem. Jeśli nie masz żadnego rozpuszczalnika, po prostu energicznie wstrząśnij mieszanką przed rozpyleniem jej w pomieszczeniu. Kieruj strumień wysoko w powietrze i uważaj, żeby woda nie opadała na drewno, aksamit, jedwab czy inne delikatne meble i materiały. Używaj co najmniej 20 kropli olejku na każde 3½ łyżki stołowe (50 ml) wody – z 1 łyżeczką (5 ml) substancji rozpuszczającej lub bez niej. Korzystaj z czystego, najlepiej nowego rozpylacza; warto sięgnąć na przykład po zraszacz do roślin.

ZASTOSOWANIA DO CIAŁA

Spreje do ciała

Spreje do ciała są łatwe w przygotowaniu i bardzo wszechstronne, ponieważ ze względu na ich niewielki rozmiar można zabierać je ze sobą nawet w podróże. Połącz wybrane olejki eteryczne, a następnie dodaj wodę lub hydrolat (użyj niewielkiej ilości substancji rozpuszczającej, jeśli masz ją pod ręką). W zależności od materiału roślinnego, z którego powstały, hydrolaty same w sobie mają często właściwości antybakteryjne. Dobrze wstrząśnij mieszanką i odstaw ją na 24 godziny. Potrząsaj od czasu do czasu. Następnie przefiltruj ją przez niebielony papierowy filtr do kawy i dobrze zakręć butelkę. Spryskuj pomieszczenia i ciało.10
ETERYCZNA POMOC W DOJRZAŁYM WIEKU

Większość starych ludzi czuje się tak samo, jak w młodości. Doświadczenie mogło zmienić ich opinię co do różnych spraw, ale nic poza tym. Pogodzenie wewnętrznego poczucia z reakcją świata zewnętrznego może być dla wielu z nich trudne, zwłaszcza w społeczeństwie, które gloryfikuje przybytek wszystkiego z wyjątkiem lat. Olejki eteryczne mogą nam pomóc dojrzewać z wdziękiem i dostosować ciało do młodego ducha. Pamiętaj, że nigdy nie jesteś za stary na żadną aktywność, jeśli tylko jesteś fizycznie zdolny do jej wykonywania. Nie ma takiego prawa, które zabraniałoby ci chodzić na tańce co wieczór.

Cokolwiek robisz, spraw, żeby ten okres twojego życia przynosił ci radość. Na emeryturze masz więcej czasu na to, żeby cieszyć się prostymi przyjemnościami życia, takimi jak muzyka, jedzenie lunchu na trawie i zwiedzanie ciekawych miejsc – nie wspominając już o założeniu bloga czy otwarciu firmy! Oczywiście wszyscy potrzebujemy czasem niewielkiej pomocy, więc jeśli obudzisz się ogarnięty apatią i zmęczeniem, zastosuj się do poniższych wskazówek: po przebudzeniu wypij sok owocowy i weź kąpiel albo prysznic z olejkami eterycznymi wymienionymi poniżej. Jeśli bierzesz kąpiel, rozcieńcz poniższą mieszankę w 1 łyżeczce oleju nośnego przed wlaniem jej do wanny, połóż się w wodzie i głęboko oddychaj, wdychając cząsteczki delikatnego, ożywczego aromatu:

OLEJKI NA PORANNE PRZEBUDZENIE DLA OSÓB DOJRZAŁYCH

• Pomarańcza bergamota FCF (Citrus bergamia)

• Rozmaryn (Rosmarinus officinalis)

• Niaouli (Melaleuca quinquenervia)

MIESZANKA NA PRZEBUDZENIE

• Pomarańcza bergamota

FCF 2 krople

• Rozmaryn 1 kropla

• Grejpfrut 1 kropla

Niezależnie od tego, czy używasz olejków pojedynczo, czy w mieszance, użyj 3–4 kropli w wannie lub 1 do 2 kropli pod prysznicem.

Jeśli okaże się, że jeśli chodzi o ćwiczenia, to umysł chciałby je wykonać, ale ciało nie daje rady, będzie ci łatwiej po kąpieli lub prysznicu na przebudzenie. Spróbuj wykonać kilka ćwiczeń – nie intensywne ćwiczenia kardio, ale raczej ruchy naśladujące kocie poranne przeciąganie. Po prostu rozciągnij każdy mięsień, jak najlepiej potrafisz, poświęcając uwagę po kolei każdej części ciała. Wypróbuj tai chi, qigong lub jogę. Może się również okazać, że delikatne szczotkowanie ciała − zawsze w kierunku serca − pomoże stymulować uczucie przebudzenia.

Po takich zabiegach będziesz gotów na racjonalne, zdrowe śniadanie. Ze złą dietą wiąże się tak wiele problemów zdrowotnych, że w dojrzałym wieku zdecydowanie trzeba o nią dbać i upewnić się, że jest pełna świeżych owoców i warzyw, pełnowartościowej żywności, orzechów, nasion i innych odżywczych produktów.

Wysokie ciśnienie krwi

Nadciśnienie tętnicze, czyli wysokie ciśnienie krwi, może pozostać niezauważone przez wiele lat. U niektórych osób schorzenie to pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Możesz mieć wysokie ciśnienie krwi, nawet go nie podejrzewając. Niestety, problem ten niejednokrotnie prowadzi do chorób serca, niewydolności nerek i udaru mózgu.

Jak powszechnie wiadomo, osoby z nadciśnieniem nie żyją tak długo jak te, które nadciśnienia nie mają. Wynika to po części z komplikacji, których przyczyną może być wysokie ciśnienie; można do nich zaliczyć udar, dusznicę i zakrzepicę. Wysokie ciśnienie krwi może wywołać stwardnienie tętnic i utratę ich elastyczności, co prowadzi do miażdżycy. W bardzo poważnych przypadkach może to spowodować niewydolność serca i choroby nerek. Przyczyny nadciśnienia wciąż pozostają nieznane, więc leczenie ogranicza się do samego objawu. Ze względu na fakt, że mogą nie występować żadne symptomy albo może to być zmęczenie oraz bóle i zawroty głowy, jedynym sposobem, żeby sprawdzać ciśnienie krwi, jest jego regularne mierzenie.

Każdy, kto ma wysokie ciśnienie, musi starać się ograniczać stres, a także uprawiać sport – ale niezbyt intensywnie. Jeśli chodzi o mierzenie ciśnienia, pamiętaj, że w ciągu dnia podlega ono zmianom w zależności od naszej aktywności i stanu emocjonalnego.

Zmiana diety jest istotna. Jedz owoce, warzywa, ryby, drób, nasiona roślin strączkowych i zboża. Używaj oliwy, przypraw korzennych, cebuli, czosnku i imbiru, a także jak najczęściej jedz surowe pokarmy. Przygotowuj własne muesli (przepis znajdziesz na str. 700). Nie jedz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, cukru, rafinowanej pszenicy, czerwonego mięsa i nabiału. Jednym z warzyw, które, jak wykazano, obniża wysokie ciśnienie krwi, jest burak ćwikłowy. Świeże, surowe lub ugotowane buraki można jeść na ciepło lub na zimno, przerabiać na soki i dodawać do ciasta czekoladowego. Jeśli decydujesz się na sok, wypijaj 120 ml dziennie. Burak ma tę dodatkową zaletę, że dostarcza organizmowi energii.

Zażywaj suplementy, takie jak witamina A w postaci beta-karotenu, witaminy C i E, selen, bodziszek i koenzym CoQ10, który działa wyjątkowo dobrze. Staraj się włączyć do swojej diety nienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak omega-3, i jedz trzy zdrowe posiłki dziennie. Unikaj słonych i słodkich przekąsek. Znajdź coś, co cię rozśmiesza, ponieważ śmiech obniża ciśnienie krwi i uwalnia hormony odpowiedzialne za dobre samopoczucie.

Wiele olejków eterycznych ma głęboki wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Używaj ich w kąpieli i wsmarowuj je w ciało; nakładaj olejki pociągnięciami w kierunku serca, na przykład od stóp do ud. Poproś przyjaciela lub partnera, aby pomasował ci plecy. Może mógłbyś odwdzięczyć się za przysługę tym samym? (Wszyscy potrzebujemy małej pomocy przyjaciół). Aby masaż pomógł obniżyć ciśnienie krwi bez zastosowania olejków eterycznych, powinien być delikatny i rytmiczny.

OLEJKI ETERYCZNE, KTÓRYCH MOŻNA UŻYWAĆ PRZY NADCIŚNIENIU

• Szałwia muszkatołowa (Salvia sclarea)

• Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)

• Geranium (Pelargonium graveolens)

• Neroli (Citrus aurantium)

• Majeranek ogrodowy (Origanum majorana)

• Róża damasceńska (Rosa damascena)

• Melisa (Melissa officinalis)

• Ylang ylang (Cananga odorata)

• Kadzidłowiec (Boswellia carterii)

• Rumianek rzymski (Anthemis nobilis)

• Petitgrain (Citrus aurantium)

• Drzewo sandałowe (Santalum album)

Następujący olejek do ciała został stworzony z myślą o osobach z nadciśnieniem:

OLEJEK DO CIAŁA NA WYSOKIE CIŚNIENIE

• Lawenda wąskolistna 5 kropli

• Majeranek ogrodowy 10 kropli

• Geranium 15 kropli

Wymieszaj olejki, a następnie rozcieńcz 3 krople w 1 łyżeczce (5 ml) oleju nośnego.13
PACHNĄCA DROGA DO PIĘKNA

Jeśli oczy są oknem duszy, twarz jest lustrem, w którym odbijają się wzloty i upadki naszego życia wewnętrznego. Uwidocznione są na niej radość i szczęście, a także rozczarowanie i ból. Niektóre zmarszczki powstają w wyniku uśmiechania się lub zmartwień. Kąciki ust mogą być skierowane w górę lub w dół, a ten drugi przypadek wskazuje, że dana osoba przez wiele lat przeżywała smutek. Miłość dodaje blasku twarzy, ale stres i napięcie mogą wysuszać i napinać skórę. Brak snu skutkuje matową cerą, zaczerwienieniami, rozszerzonymi porami, zwiększoną produkcją sebum i workami pod oczami. Skóra odzwierciedla to, co jemy, a także nasze uczucia i myśli. Zły stan zdrowia również można wykryć na powierzchni naszej twarzy. Mówi się, że twarz jest jak księga – księga naszego życia.

Psychodermatologia to dziedzina badań, która bada połączenie umysł–skóra. Ponieważ skóra jest największym organem w ludzkim ciele, istnieje wiele obszarów twarzy i ciała, na których manifestują się problemy emocjonalne. U niektórych osób stres wpływa przede wszystkim na skórę, podczas gdy u innych przejawia się na przykład w postaci bólów głowy lub problemów żołądkowo-jelitowych. Związek pomiędzy mózgiem, układem nerwowym i skórą jest tak ścisły, że naukowcy potrafią potwierdzić diagnozę choroby Parkinsona, jeśli znajdą białka takie jak alfa-synukleina w skórze człowieka.

Ciało funkcjonuje jako zintegrowana całość. Kobiety doskonale wiedzą, że ich skóra reaguje na uwalnianie hormonów w różnych momentach cyklu miesiączkowego. Jednym z hormonów, który wpływa na skórę zarówno kobiet, jak i mężczyzn, jest kortyzol, hormon walki lub ucieczki uwalniany przez nadnercza, gdy czujemy się zestresowani. Sytuacje stresowe sprawiają, że krew odpływa z tego organu i trafia do ważniejszych narządów wewnętrznych, przygotowując je na sytuację kryzysową. Jeśli napięcie utrzymuje się przez dłuższy czas, w organizmie gromadzi się kortyzol i uwalniana jest histamina, co powoduje, że skóra łatwiej reaguje na nacisk i staje się bardziej wrażliwa. Stres spowalnia produkcję kolagenu i elastyny, przez co skóra staje się mniej gładka i elastyczna oraz traci młodzieńczy wygląd. Organizm traktuje deprywację snu jako formę stresu, a w konsekwencji wytwarza więcej kortyzolu, co ma negatywny wpływ na stan skóry.

Zjawisko glikacji pojawia się, gdy spożywamy zbyt dużo cukru. W jego rezultacie w organizmie pojawia się nadmiar cząsteczek glukozy, które łączą się z białkami, takimi jak kolagen i elastyna, co z kolei prowadzi do przegrupowania molekularnego, w wyniku którego stają się one sztywne i słabe, a także mało elastyczne i zdolne do regeneracji. Efektem końcowym jest utrata gładkiej tekstury i sprężystości, wrażenie cienkości skóry, matowienie, zwiotczenie, zmarszczki i objawy przedwczesnego starzenia się. Zaawansowane produkty końcowe glikacji uruchomionej w wyniku konsumpcji zbyt dużej ilości cukru, tłuszczu lub przetworzonej żywności, nie tylko wpływają na skórę, lecz stanowią także przyczynę innych problemów zdrowotnych, w tym dotyczących oczu i wątroby.

Kofeina konsumowania w nadmiarze podnosi poziom cukru we krwi, co z kolei zwiększa produkcję sebum z gruczołów łojowych i prowadzi do stanu zapalnego i nierównego kolorytu skóry. Dodatkowo stymuluje produkcję kortyzolu, który również uszkadza kolagen i elastynę. Zatem to, co jemy i pijemy, zdecydowanie wpływa na wygląd naszej skóry, a także na nasze zdrowie.

Woda z kranu może mieć zły wpływ na skórę, w zależności od miejsca zamieszkania i chemikaliów używanych do jej przetwarzania. Czasem lepiej stosować do mycia twarzy kosmetyki oczyszczające lub płyny micelarne. Elektrosmog to nowe zagrożenie bombardujące naszą skórę niewidocznymi częstotliwościami pochodzącymi z urządzeń elektronicznych, które mogą sprawić, że twarz staje się czerwona, a także wywoływać inne, niewidoczne gołym okiem objawy. Na nasz wygląd negatywnie wpływają także zanieczyszczenia spowodowane ruchem ulicznym. Słońce może powodować powstawanie grudek i guzków na twarzy, a także suchość i zmarszczki. Z kolei wilgotne powietrze może nadać skórze gładkości i miękkości.

Jest tak wiele czynników, które należy wziąć pod uwagę, jeśli chodzi o kondycję naszej skóry; nic dziwnego, że każda firma kosmetyczna szuka nowych składników wszędzie, gdzie to możliwe. Podobnie jak my, producenci kosmetyków sięgają po olejki eteryczne i odżywcze olejki roślinne, aby uzyskać „aktywne składniki” wspomagające skórę w odzyskiwaniu zdrowia po wszystkich zagrożeniach, z którymi zmaga się ona na co dzień.

Skóra ma trzy główne warstwy. Ta, którą widzimy gołym okiem, to naskórek. To najcieńsza ze wszystkich warstw, najmniejszą jej grubość można zaobserwować na powiekach, a największą – pod stopami. Naskórek stanowi część układu odpornościowego organizmu i chroni nas przed zagrożeniami. Poniżej znajduje się najgrubsza warstwa, skóra właściwa, która zawiera naczynia krwionośne i limfatyczne, gruczoły potowe i pory, cebulki włosów i gruczoły łojowe. Niższy poziom składa się z tłuszczu podskórnego, który chroni tkanki wewnętrzne, reguluje temperaturę, transportuje krew, limfę i komórki nerwowe oraz stanowi tkankę łączącą, która spaja skórę z mięśniami i kośćmi. W calu kwadratowym skóry może znajdować się około 100 gruczołów łojowych, 60 włosów, 620 gruczołów potowych, 1200 zakończeń nerwowych, 20 naczyń krwionośnych, około 60 000 melanocytów – komórek wytwarzających melaninę, które nadają skórze kolor – i około 9 milionów komórek. Jeśli wydaje ci się, że to dużo, weź pod uwagę fakt, że na twarzy, na powierzchni o bokach długości 2,5 cm, może znajdować się 500 milionów bakterii! Tkanka łączna zawiera dwa elementy, które są niezwykle ważne dla wyglądu skóry – kolagen, który jest czasami określany jako rusztowanie skóry, oraz elastynę, która nadaje sprężystości.

Olejki eteryczne wpływają na skórę na różne sposoby. Większość z nich wykazuje działanie antyseptyczne, a niektóre – także antybakteryjne. Stan zapalny wywołany przez różnego rodzaju mikroorganizmy można złagodzić dzięki przeciwzapalnym olejkom eterycznym. Krótkotrwałe zapalenie jest normalną reakcją organizmu, ale kiedy skóra jest codziennie poddawana działaniu wielu środowiskowych substancji chemicznych i zanieczyszczeń, stan ten staje się przewlekły, co może prowadzić do nadwrażliwości i podrażnienia, które sprzyjają starzeniu się skóry. Stymulujące krążenie właściwości niektórych olejków eterycznych pomagają dostarczać tlen niezbędny do jej regeneracji, a także działają przeciwutleniająco, co zapobiega uszkodzeniom wywoływanym przez wolne rodniki. Kiedy stosuje się olejki eteryczne są w celu złagodzenia ogólnego stresu i napięcia, w dowolnej z dostępnych metod, które nie są przeznaczone specjalnie dla skóry, rezultaty można zobaczyć na twarzy, która staje się zrelaksowana i wolniej się starzeje.

Jednym z niezwykłych aspektów pracy z olejkami eterycznymi jest to, że jeśli pacjent przychodzi do mnie na leczenie z powodu dolegliwości fizycznych – na przykład bólu pleców – po mniej więcej 6 cotygodniowych sesjach wygląda o około 10 lat młodziej. Częściowo wynika to ze zmniejszenia bólu, ale jest w tym coś więcej. Tekstura skóry na całym ciele, w tym na twarzy, wydaje się przechodzić fundamentalną przemianę. Raz za razem przypominam sobie, jak wszechstronne mogą być korzyści płynące z olejków eterycznych. Kiedy zabiegi wykonuje się specjalnie z myślą o twarzy przez ilość czasu potrzebną na odnowę komórek, rezultaty bywają zachwycające.

Głównymi składnikami aktywnymi najdroższych preparatów do skóry na świecie są ekstrakty roślinne w formie olejków eterycznych, komórek macierzystych, olejków i innych wyciągów. Ze względu na to, że produkty kosmetyczne muszą wytrzymywać długi okres przechowywania, transportu i przydatności, zawierają konserwanty. Niektóre z nich zostały uznane za szkodliwe i na szczęście wycofano je z użytku. Jednakże wiele kosmetyków nadal zawiera chemiczne środki konserwujące, mimo że dostępne są ich naturalne alternatywy. W tym rozdziale opiszę wiele hydrolatów, hydrozoli i wód kwiatowych, a pełne wyjaśnienie różnic między tymi produktami na bazie wody znajduje się w rozdziale 19., zatytułowanym „Oleje nośne i hydrolaty”. Podane ilości olejków eterycznych zostały dostosowane do użytku domowego. Profesjonaliści mogą zapoznać się z moją książką Aromatherapy for the Beauty Therapist, wykorzystywaną do szkolenia specjalistów w medycynie estetycznej w różnych krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, Francji i Japonii.

Jako pierwszy podaję przepis na luksusowe serum do twarzy, niezbędny element w każdej pielęgnacji, które odżywia i równoważy skórę, pomaga zapobiegać oznakom starzenia i nadaje piękny koloryt. Serum zostało zaprojektowane do samodzielnego stosowania lub uzupełnienia olejkami eterycznymi, jeśli tak zdecydujesz. Może być stosowane przez osoby w każdym wieku, zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Przygotowując kosmetyk, pamiętaj, aby dodawać składniki w kolejności, w jakiej są wymienione.

LUKSUSOWE SERUM DO TWARZY

• Olej z nasion kamelii 3 łyżeczki

(15 ml)

• Olej z awokado 1 łyżeczka

(5 ml)

• Olej arganowy 2 łyżeczki

(10 ml)

• Skwalan z oliwek 1 łyżeczka

(5 ml)

• Olej z nasion ogórecznika (lub olej

z nasion wiesiołka) 20 kropli

• Olej z nasion dzikiej róży

20 kropli

• Olej z rokitnika 10 kropli

Oczyszczanie

„Była sobie piękna księżniczka, która myła swoją piękną twarz w wodzie z czystej rzeki płynącej w pobliżu jej zamku”. Te czasy już dawno minęły! Współczesna woda z przeciętnego kranu została poprowadzona rurami przez setki mil, kilkakrotnie poddana recyklingowi i uzdatniona chemikaliami, aby nadawała się do picia. Chlor jest używany jako antybakteryjny środek dezynfekujący, a na obszarach, w których stosuje się duże ilości pestycydów, mogą znajdować się w niej pozostałości rtęci i arsenu. Jakość wody w naszych kranach może być bardzo różna; w dużej mierze zależy od miejsca, w którym mieszkamy. Może to w pewnym stopniu tłumaczyć fakt, że podczas gdy niektórzy ludzie uważają, że woda z kranu nie wpływa negatywnie na ich skórę, inni sądzą, że ją wysusza. Suchość prawdopodobnie wynika z faktu, że woda zawierająca duże ilości chemikaliów niszczy ochronną barierę lipidową.

Omówmy więc sposoby na skuteczne oczyszczanie twarzy. Bardzo często jako pierwszy i największy składnik wielu produktów oczyszczających i kosmetycznych wymienia się słowo aqua – woda. Woda lodowcowa, która została przefiltrowana przez skałę wulkaniczną, oraz wody mineralne są sterylizowane lub destylowane, zanim zostaną wprowadzone do produktów komercyjnych, aby stały się obojętne lub nieaktywne chemicznie. W domu do mycia twarzy możemy używać przefiltrowanej wody z kranu lub wody destylowanej. W tej części książki przedstawiam także alternatywne środki oczyszczające, które nie wymagają użycia wody, a ich zaletą jest to, że można je łatwo dostosować nie tylko do rodzaju skóry, lecz także do zmian klimatu i warunków środowiskowych zachodzących w ciągu roku.

OCZYSZCZAJĄCE OLEJKI I BALSAMY

Łatwo przygotować w domu środki oczyszczające zawierające olejki i balsamy – potrzebujesz jedynie dostępu do dobrej jakości składników. Ważne jest, aby wybierać odżywcze i lekkie oleje nośne, które pozwalają usunąć ze skóry to, co zbędne, a jednocześnie nie zatykają porów. Co zaskakujące, dobry olejek oczyszczający nie sprawi, że skóra stanie się bardziej tłusta, a cera z niedoskonałościami będzie bardziej podatna na wypryski, w tym trądzik. Wiele osób twierdzi, że niektóre środki czyszczące na bazie wody lub mydła oraz woda z kranu zwiększają tłustość skóry i pogłębiają problem zatkanych porów. Niektórzy ludzie uważają, że kiedy zamieniają mydło i wodę na olejki oczyszczające, ich skóra po umyciu nie jest tak świeża, jak wcześniej; jednakże efektu tego da się uniknąć dzięki zastosowaniu hydrolatu lub wody kwiatowej.

OLEJKI ETERYCZNE DO OCZYSZCZANIA SKÓRY

• Rozmaryn (Rosmarinus officinalis)

• Eukaliptus promienisty (Eucalyptus radiata)

• Rumianek rzymski (Anthemis nobilis)

• Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)

• Cedr atlaski (Cedrus atlantica)

• Szałwia muszkatołowa (Salvia sclarea)

• Drzewo herbaciane (Melaleuca alternifolia)

• Manuka (Leptospermum scoparium)

• Nasiona kminku (Carum carvi)

• Jaśmin (Jasminum grandiflorum/officinale)

• Pomarańcza bergamota FCF (Citrus bergamia)

• Geranium (Pelargonium graveolens)

• Trawa cytrynowa (Cymbopogon citratus/flexuosus)

• Drzewo sandałowe (Santalum album)

• Palczatka imbirowa (Cymbopogon martini)

• Ylang ylang (Cananga odorata)

• Mięta zielona (Mentha spicata)

• Nasiona kolendry (Coriandrum sativum)

Wymienione poniżej oleje nośne można używać jako środki do mycia twarzy. Gęstsze oleje, takie jak jojoba, który jest płynnym woskiem, usuną mocny makijaż i silne zanieczyszczenia ze skóry.

OLEJE ROŚLINNE DO STOSOWANIA W OLEJKACH I BALSAMACH OCZYSZCZAJĄCYCH

• Kokos (Cocos nucifera)

• Migdał słodki (Prunus amygdalus var. dulcis)

• Orzech laskowy (Corylus avellana)

• Pestki moreli (Prunus armeniaca)

• Pestki brzoskwini (Prunus persica)

• Słonecznik (Helianthus annuus)

• Jojoba (Simmondsia chinensis)

• Pestki winogron (Vitis vinifera)

• Otręby ryżowe (Oryza sativa)

• Krokosz (Carthamus tinctorius)

PODSTAWOWY ODŻYWCZY I OCZYSZCZAJĄCY OLEJEK DO WSZYSTKICH RODZAJÓW SKÓRY

• Olej ze słodkich migdałów 30 ml

• Olej z pestek moreli 30 ml

• Olej kokosowy 2 łyżeczki

(10 ml)

• Olej słonecznikowy

1 łyżka stołowa (15 ml)

• Olej jojoba

1 łyżka stołowa (15 ml)

Połącz wszystkie oleje i dobrze wymieszaj. Możesz używać samej mieszanki lub z dodatkiem olejków eterycznych (patrz poniżej).

Aby użyć olejku oczyszczającego

Aby użyć olejku oczyszczającego, nałóż go na skórę tak, jak nakładasz każdy inny tego rodzaju kosmetyk. Usuń go z twarzy za pomocą gorącej, wilgotnej szmatki lub wacików. Po oczyszczeniu skóry nałóż hydrolat lub tonik kwiatowy.

Mieszanki olejków eterycznych do stosowania w olejkach oczyszczających

POBUDZAJĄCA PORANNA MIESZANKA

• Rozmaryn 4 krople

• Mięta zielona 1 kropla

• Trawa cytrynowa 1 kropla

• Manuka 1 kropla

• Lawenda wąskolistna 2 krople

Wymieszaj olejki eteryczne i dodaj je do 100 ml olejku oczyszczającego.

RELAKSUJĄCA WIECZORNA MIESZANKA OCZYSZCZAJĄCA

• Lawenda wąskolistna 3 krople

• Pomarańcza słodka 3 krople

• Rumianek rzymski 1 kropla

• Drzewo różane 2 krople

• Geranium 3 krople

Wymieszaj olejki eteryczne i dodaj je do 100 ml olejku oczyszczającego.