Zamek z piasku, który runął - ebook

CZĘŚĆ I

INTER­MEZZO NA KORY­TA­RZU

8–12 kwiet­nia

Pod­czas ame­ry­kań­skiej wojny domo­wej w woj­sku słu­żyło około sze­ściu­set kobiet. Zacią­gnęły się prze­brane za męż­czyzn. Czyżby Hol­ly­wood prze­ga­piło kawa­łek histo­rii kul­tury? A może temat ten mógłby spra­wiać kło­poty natury ide­olo­gicz­nej? Książki histo­ryczne zawsze miały pro­blem z kobie­tami, które nie akcep­to­wały wyzna­czo­nych przez płeć gra­nic. A gra­nice te ni­gdy nie są tak wyraźne jak w przy­padku wojny i posłu­gi­wa­nia się bro­nią.

Od sta­ro­żyt­no­ści do cza­sów współ­cze­snych histo­ria dostar­cza licz­nych przy­kła­dów opo­wie­ści o kobie­tach wojow­nicz­kach – Ama­zon­kach. Naj­po­pu­lar­niej­sze boha­terki opi­sano w książ­kach histo­rycz­nych, dla­tego że były kró­lo­wymi, czyli przed­sta­wi­ciel­kami klasy panu­ją­cej. Poli­tyczne następ­stwo tronu, czy to się komu podoba, czy nie, co jakiś czas umiesz­cza na tro­nie kobietę. A że wojna nie łagod­nieje z powodu płci i wybu­cha także wtedy, kiedy kra­jem włada kobieta, dzieła histo­ryczne zmu­szone są odno­to­wać pewną liczbę walecz­nych kró­lo­wych, które nie mają innego wyj­ścia, jak ode­grać rolę taką jak Chur­chill, Sta­lin czy Roose­velt. Semi­ra­mida z Niniwy, twór­czyni kró­le­stwa asy­ryj­skiego, i Boudika, która prze­wo­dziła jed­nemu z naj­krwaw­szych powstań bry­tyj­skich prze­ciw cesar­stwu rzym­skiemu, to nie­które z przy­kła­dów. Tej dru­giej zresztą posta­wiono pomnik przy moście nad Tamizą, naprze­ciwko Big Bena. Zaj­rzyj­cie do niej, jeśli będzie­cie w pobliżu.

Histo­ryczne księgi nie­wiele nato­miast mówią o kobie­tach wojow­nicz­kach w roli zwy­kłych żoł­nie­rzy, ćwi­czą­cych posłu­gi­wa­nie się bro­nią, two­rzą­cych regi­menty i bio­rą­cych udział w bitwach z wro­gimi armiami na takich samych zasa­dach jak męż­czyźni. Choć ist­niały od zawsze. Nie­mal żadna wojna nie roze­grała się bez udziału kobiet.Roz­dział 1

Pią­tek, 8 kwiet­nia

Dok­tor Anders Jonas­son został zbu­dzony przez sio­strę Hannę Nican­der. Było tuż przed wpół do dru­giej w nocy.

– Co się dzieje? – zapy­tał oszo­ło­miony.

– Ląduje heli­kop­ter. Dwoje pacjen­tów. Star­szy męż­czy­zna i młoda kobieta. Ona z raną postrza­łową.

– Aha – powie­dział Anders Jonas­son zmę­czo­nym gło­sem.

Nagle oprzy­tom­niał, choć drze­mał tylko jakieś pół godziny. Miał nocny dyżur w izbie przy­jęć w szpi­talu Sahl­gren­ska w Göteborgu. To był potwor­nie wyczer­pu­jący wie­czór. Odkąd o osiem­na­stej zaczął dyżur, do szpi­tala przy­jęto cztery osoby z czo­ło­wego zde­rze­nia samo­cho­dów pod Lin­dome. Jedna była w sta­nie kry­tycz­nym, a jedna została uznana za zmarłą zaraz po przy­by­ciu. Zaj­mo­wał się także kel­nerką, która oblała sobie nogi wrząt­kiem w kuchni restau­ra­cji na Ave­nyn, oraz ura­to­wał życie czte­ro­let­niemu chłopcu, przy­wie­zio­nemu do szpi­tala z bez­de­chem po tym, jak połknął kółko od samo­cho­dziku. Opa­trzył też rany nasto­latki, która wje­chała rowe­rem do wykopu. Wydział dro­gowy uznał za słuszne wyko­pać dół aku­rat przy zjeź­dzie ze ścieżki rowe­ro­wej, a potem ktoś do tego wykopu wrzu­cił koziołki ostrze­gaw­cze. Dziew­czyna miała czter­na­ście szwów na twa­rzy. Poza tym będzie potrze­bo­wała nowych sie­ka­czy. Jonas­son przy­szył także kawa­łek kciuka, który pewien zapa­lony maj­ster­ko­wicz odciął sobie heblem.

Około jede­na­stej liczba nagłych przy­pad­ków się zmniej­szyła. Zro­bił obchód i spraw­dził stan przy­ję­tych pacjen­tów, a potem wyco­fał się do pokoju wypo­czyn­ko­wego, żeby się chwilę odprę­żyć. Jego dyżur koń­czył się o szó­stej rano. Rzadko sypiał, nawet jeśli nie było żad­nych nagłych przy­pad­ków, ale aku­rat tej nocy nie­mal natych­miast zapadł w drzemkę.

Sio­stra Hanna Nican­der podała mu kubek her­baty. Jesz­cze nie wie­działa nic wię­cej o nowych pacjen­tach.

Anders Jonas­son wyj­rzał przez okno i zoba­czył, że od strony morza mocno się bły­ska. Heli­kop­ter zdą­żył naprawdę w ostat­niej chwili. Wła­śnie zaczy­nał padać ulewny deszcz. Nad Göteborg nad­cią­gała burza.

Sto­jąc przy oknie, usły­szał odgłos sil­ni­ków i zoba­czył, jak heli­kop­ter, koły­sany podmu­chami wia­tru, zniża się nad lądo­wi­skiem. Wstrzy­mał na chwilę oddech. Pilot z tru­dem utrzy­my­wał kon­trolę nad maszyną. Potem heli­kop­ter znik­nął mu z pola widze­nia i Jonas­son usły­szał, jak sil­nik zwal­nia obroty. Upił łyk her­baty i odsta­wił kubek.

Anders Jonas­son cze­kał na nosze przy wej­ściu na oddział ratun­kowy. Dyżu­ru­jąca wraz z nim Kata­rina Holm zajęła się pacjen­tem, który wje­chał pierw­szy – star­szym męż­czy­zną z poważ­nymi obra­że­niami twa­rzy. Dok­to­rowi Jonas­sonowi przy­pa­dła więc w udziale druga osoba, kobieta z raną postrza­łową. Obej­rzał ją szybko i stwier­dził, że wygląda jak nasto­latka, bar­dzo brudna, zakrwa­wiona i poważ­nie ranna. Uniósł koc, któ­rym ratow­nicy otu­lili jej ciało, i zauwa­żył, że ktoś zakleił rany postrza­łowe na bio­drze i ramie­niu sre­brzy­stą taśmą izo­la­cyjną, co wydało mu się nie­sły­cha­nie mądrym posu­nię­ciem. Taśma nie dopusz­czała bak­te­rii i hamo­wała upływ krwi. Jedna z kul tra­fiła ją z boku, w bio­dro i prze­szła na wylot przez tkankę mię­śniową. Potem uniósł jej ramię i zlo­ka­li­zo­wał dziurę po kuli na ple­cach. Nie było otworu wylo­to­wego, co ozna­czało, że pocisk na­dal znaj­do­wał się w oko­licy ramie­nia. Miał nadzieję, że nie prze­bił płuca, a że w kąciku ust dziew­czyny nie stwier­dził krwi, pomy­ślał, że naj­wi­docz­niej płuco jest całe.

– Rent­gen! – zawo­łał do asy­stu­ją­cej pie­lę­gniarki. Wię­cej nie musiał mówić.

Wresz­cie roz­ciął opa­tru­nek, któ­rym ratow­nicy owi­nęli głowę dziew­czyny. Prze­szedł go lodo­waty dreszcz, kiedy pod pal­cami wyczuł dziurę po kuli i zro­zu­miał, że musiała zostać postrze­lona w głowę. Tutaj też nie było otworu wylo­to­wego.

Anders Jonas­son zatrzy­mał się na kilka sekund i przyj­rzał się dziew­czy­nie. Nagle poczuł przy­gnę­bie­nie. Czę­sto mówił, że jest jak bram­karz. Codzien­nie przy­cho­dzili do niego ludzie w róż­nym sta­nie z jed­nym tylko pra­gnie­niem – otrzy­mać pomoc. Sie­dem­dzie­się­ciocz­te­ro­let­nie sta­ruszki, które mdlały w Nord­stans Gal­le­ria, bo serce odmó­wiło im posłu­szeń­stwa, czter­na­sto­letni chłopcy ze śru­bo­krę­tem wbi­tym w lewe płuco i szes­na­sto­let­nie dziew­czyny, które naja­dły się table­tek ecstasy, potem tań­czyły osiem­na­ście godzin, a na koniec padały, sine na twa­rzy. Ofiary pobić oraz wypad­ków w miej­scu pracy. Małe dzieci pogry­zione przez psy bojowe na Vasa­plat­sen i pano­wie złote rączki, któ­rzy chcieli tylko przy­ciąć kilka desek swo­imi piłami Black & Dec­ker, a koń­czyli z nad­garst­kiem roz­ha­ra­ta­nym aż do szpiku kości.

Anders Jonas­son był bram­ka­rzem sto­ją­cym mię­dzy pacjen­tami a przed­się­bior­stwem pogrze­bo­wym. Był osobą, która decy­do­wała, co robić. Jeśli pod­jął nie­wła­ściwą decy­zję, pacjent mógł umrzeć lub obu­dzić się kaleką na całe życie. Prze­waż­nie jego decy­zje były słuszne, co wyni­kało głów­nie z tego, że więk­szość poszko­do­wa­nych miała oczy­wi­sty, ści­śle okre­ślony pro­blem. Rana kłuta płuca lub zła­ma­nie po wypadku samo­cho­do­wym były łatwe do ogar­nię­cia i zro­zu­miałe. Życie pacjenta zale­żało od rodzaju obra­żeń i zręcz­no­ści leka­rza.

Ale dwóch rodza­jów obra­żeń Anders Jonas­son nie­na­wi­dził. Jed­nym z nich były cięż­kie opa­rze­nia, które wła­ści­wie nie­za­leż­nie od zasto­so­wa­nych środ­ków zwy­kle koń­czyły się cier­pie­niem na całe życie. Dru­gim były urazy głowy.

Dziew­czyna leżąca przed nim na noszach mogła żyć z kulą w bio­drze i z kulą w ramie­niu. Ale kula znaj­du­jąca się gdzieś w jej mózgu sta­no­wiła pro­blem zupeł­nie innej kate­go­rii. Nagle usły­szał, że sio­stra Hanna coś mówi.

– Słu­cham?

– To ona.

– Kto taki?

– Lis­beth Salan­der. Dziew­czyna, którą ści­gają od kilku tygo­dni za potrójne mor­der­stwo w Sztok­hol­mie.

Anders Jonas­son spoj­rzał na twarz pacjentki. Sio­stra miała rację. To jej zdję­cie pasz­por­towe wraz ze wszyst­kimi miesz­kań­cami Szwe­cji od Wiel­ka­nocy oglą­dał na afi­szach rekla­mo­wych przy każ­dym kio­sku. Teraz mor­der­czyni sama została postrze­lona, co było chyba czymś w rodzaju roman­tycz­nie poj­mo­wa­nej spra­wie­dli­wo­ści.

Ale to go nie inte­re­so­wało. Jego zada­niem było ura­to­wa­nie życia pacjen­towi, obo­jęt­nie, czy był potrój­nym mor­dercą, czy lau­re­atem Nobla. Czy nawet jed­nym i dru­gim.

Potem roz­pę­tał się kon­tro­lo­wany chaos, jaki zwy­kle panuje na pogo­to­wiu. Per­so­nel ze zmiany Jonas­sona ruty­nowo zabrał się do dzieła. Ubra­nia, które Lis­beth Salan­der jesz­cze miała na sobie, zostały poroz­ci­nane. Pie­lę­gniarka zmie­rzyła ciśnie­nie krwi – sto na sie­dem­dzie­siąt – pod­czas gdy lekarz przy­kła­dał ste­to­skop do piersi dziew­czyny i wsłu­chi­wał się w ude­rze­nia serca, które były dosyć mia­rowe, i oddech, który już tak mia­rowy nie był.

Dok­tor Jonas­son bez namy­słu uznał stan Lis­beth Salan­der za kry­tyczny. Rany w ramie­niu i bio­drze mogły na razie pocze­kać, opa­trzone kom­pre­sami lub nawet kawał­kami taśmy, któ­rymi ktoś pomy­słowy je zakleił. Ważna była głowa. Dok­tor Jonas­son zle­cił tomo­gra­fię kom­pu­te­rową. Tomo­graf szpi­tal nabył za pie­nią­dze podat­ni­ków.

Anders Jonas­son miał blond włosy i nie­bie­skie oczy. Pocho­dził z Umeå. Od dwu­dzie­stu lat pra­co­wał w szpi­ta­lach Sahl­gren­ska i Östra Sju­khu­set, kolejno jako pra­cow­nik naukowy, pato­log i lekarz pogo­to­wia. Odzna­czał się czymś, co zadzi­wiało jego kole­gów i spra­wiało, że per­so­nel był dumny, że może z nim pra­co­wać: dok­tor miał cel, żeby żaden pacjent nie umarł na jego dyżu­rze, i w jakiś nie­po­jęty spo­sób uda­wało mu się utrzy­mać wynik zerowy. Kil­koro jego pacjen­tów wpraw­dzie zmarło, ale nastą­piło to pod­czas dal­szej kura­cji lub z przy­czyn zupeł­nie nie­za­leż­nych od jego dzia­łań.

Ponadto Jonas­son miał nie­zbyt orto­dok­syjne poglądy na rze­mio­sło lekar­skie. Uwa­żał, że leka­rze mają cza­sem skłon­ność do wycią­ga­nia wnio­sków bez pokry­cia i dla­tego o wiele za szybko się pod­dają albo za dużo czasu poświę­cają na zba­da­nie, co pacjen­towi dolega, żeby póź­niej zasto­so­wać odpo­wied­nie lecze­nie. Oczy­wi­ście wszystko zga­dza się z tym, czego uczą pod­ręcz­niki, ale pro­ble­mem jest to, że pacjent może umrzeć, a leka­rze na­dal dys­ku­tują. W naj­gor­szym razie lekarz może dojść do wnio­sku, że ma do czy­nie­nia z przy­pad­kiem bez­na­dziej­nym, i prze­rwać lecze­nie.

Jed­nak Anders Jonas­son ni­gdy przed­tem nie miał pacjenta z kulą w gło­wie. Przy­pusz­czal­nie potrzebny był neu­ro­chi­rurg. Czuł, że nie da rady temu podo­łać, lecz nagle uświa­do­mił sobie, że ma wię­cej szczę­ścia, niż na to zasłu­guje. Zanim się prze­brał i przy­stą­pił do szo­ro­wa­nia dłoni, zawo­łał do Hanny Nican­der:

– W Karo­lin­ska w Sztok­hol­mie pra­cuje ame­ry­kań­ski pro­fe­sor, nazywa się Frank Ellis, a teraz prze­bywa w Göteborgu. Jest zna­nym spe­cja­li­stą od mózgu, do tego moim dobrym kolegą. Mieszka w hotelu Radis­son na Ave­nyn. Czy może pani zdo­być numer jego tele­fonu?

Anders Jonas­son cze­kał jesz­cze na zdję­cia rent­ge­now­skie, gdy Hanna Nican­der wró­ciła z tele­fo­nem do Radis­sona. Lekarz rzu­cił okiem na zega­rek – pierw­sza czter­dzie­ści dwie – i pod­niósł słu­chawkę. Nocny por­tier wyjąt­kowo nie­chęt­nie łączył roz­mowy o tej porze, więc zanim dok­tor Jonas­son został połą­czony, musiał powie­dzieć kilka ostrych słów o sytu­acji przy­mu­so­wej.

– Dzień dobry, Frank – powie­dział. – Mówi Anders. Sły­sza­łem, że jesteś w Göteborgu. Czy masz ochotę wpaść do Sahl­gren­ska i poasy­sto­wać mi przy ope­ra­cji neu­ro­chi­rur­gicz­nej?

– _Are you bul­l­shit­ting me?_ – ode­zwał się Frank Ellis scep­tycz­nym tonem. Wpraw­dzie miesz­kał w Szwe­cji od wielu lat i bez pro­blemu poro­zu­mie­wał się po szwedzku – choć na­dal miał ame­ry­kań­ski akcent – ale jego pod­sta­wo­wym języ­kiem pozo­stał angiel­ski. Anders Jonas­son mówił po szwedzku, a on odpo­wia­dał po angiel­sku.

– Frank, przy­kro mi, że prze­ga­pi­łem twój wykład, ale pomy­śla­łem, że mógł­byś mi udzie­lić pry­wat­nych lek­cji. Mam tu młodą kobietę, która została postrze­lona w głowę. Kula weszła tuż nad lewym uchem. Nie dzwo­nił­bym do cie­bie, gdy­bym nie potrze­bo­wał _second opi­nion_. I nie przy­cho­dzi mi do głowy nikt bar­dziej odpo­wiedni niż ty.

– Mówisz poważ­nie?

– To dziew­czyna w wieku około dwu­dzie­stu pię­ciu lat.

– I została postrze­lona w głowę?

– Jest wlot kuli, nie ma wylotu.

– Ale ona żyje?

– Słaby, lecz mia­rowy puls, mniej regu­larny oddech, ciśnie­nie sto na sie­dem­dzie­siąt. Poza tym ma kulę w ramie­niu i postrzał w bio­dro. Tymi dwiema spra­wami potra­fię się zająć.

– To dobrze rokuje – stwier­dził pro­fe­sor Ellis.

– Dobrze rokuje?

– Kiedy czło­wiek ma kulę w gło­wie i na­dal żyje, jest duża nadzieja.

– Czy mógł­byś mi asy­sto­wać?

– Muszę się przy­znać, że wie­czór spę­dzi­łem w towa­rzy­stwie przy­ja­ciół. Poło­ży­łem się o pierw­szej i przy­pusz­czal­nie mam jesz­cze we krwi impo­nu­jąco dużo pro­mili…

– Ja będę podej­mo­wał decy­zje i wyko­ny­wał cię­cia. Ale potrze­buję kogoś, kto będzie mi asy­sto­wał i mówił, czy nie robię cze­goś nie­mą­drego. I, szcze­rze powie­dziaw­szy, pijany w sztok pro­fe­sor Ellis jest przy­pusz­czal­nie o kilka klas lep­szy niż ja, jeśli cho­dzi o ocenę uszko­dzeń mózgu.

– Okej. Przy­jadę. Ale jesteś mi winien przy­sługę.

– Tak­sówka czeka przed hote­lem.

Pro­fe­sor Frank Ellis prze­su­nął oku­lary na czoło i podra­pał się w kark. Spoj­rze­nie utkwił w moni­to­rze kom­pu­tera, który poka­zy­wał każdy zaka­ma­rek i zaką­tek mózgu Lis­beth Salan­der. Ellis miał pięć­dzie­siąt trzy lata, kru­czo­czarne włosy z pasem­kami siwi­zny, ciemny zarost i wyglą­dał jak dru­go­pla­nowa postać z _Ostrego dyżuru_. Jego wygląd świad­czył o tym, że regu­lar­nie spę­dza sporo czasu na siłowni.

Dobrze się czuł w Szwe­cji. Przy­je­chał tu na wymianę jako młody nauko­wiec pod koniec lat sie­dem­dzie­sią­tych i został dwa lata. Potem wra­cał przy róż­nych oka­zjach, aż otrzy­mał pro­fe­surę w Karo­lin­ska Insti­tu­tet. Był już wtedy spe­cja­li­stą o mię­dzy­na­ro­do­wej sła­wie.

Anders Jonas­son znał Franka Ellisa od czter­na­stu lat. Naj­pierw spo­tkali się na jakimś semi­na­rium w Sztok­hol­mie i odkryli, że obaj pasjo­nują się węd­kar­stwem mucho­wym. Anders zabrał kolegę na ryby do Nor­we­gii. Przez lata utrzy­my­wali kon­takt, odbyli jesz­cze kilka wypraw węd­kar­skich. Ale ni­gdy razem nie pra­co­wali.

– Ludzki mózg to tajem­ni­cza sprawa – powie­dział pro­fe­sor Ellis. – Od dwu­dzie­stu lat się nim zaj­muję. A nawet dłu­żej.

– Wiem. Prze­pra­szam, że tak cię wyrwa­łem…

– Ech – Frank Ellis mach­nął lek­ce­wa­żąco dło­nią. – To cię będzie kosz­to­wało butelkę crag­gan­more, kiedy znów się wybie­rzemy na ryby.

– Okej, to nie­drogo.

– Kilka lat temu, kiedy pra­co­wa­łem w Bosto­nie, mia­łem podobny przy­pa­dek. Napi­sa­łem o nim w „New England Jour­nal of Medi­cine”. To była dziew­czyna w tym samym wieku co twoja pacjentka. Wła­śnie szła na uni­wer­sy­tet, kiedy ktoś strze­lił jej w głowę z kuszy. Strzała wbiła się w zewnętrzny koniec lewego łuku brwio­wego, prze­szyła głowę i wyszła pra­wie na środku karku.

– I prze­żyła? – zapy­tał Jonas­son z nie­do­wie­rza­niem.

– Strasz­nie to wyglą­dało, kiedy przy­wie­ziono ją na pogo­to­wie. Ucię­li­śmy strzałę i wło­ży­li­śmy jej głowę do tomo­grafu. Strzała prze­szła na wylot przez mózg. Wedle wszel­kiego praw­do­po­do­bień­stwa powinna nie żyć albo w naj­lep­szym przy­padku mieć tak poważne obra­że­nia, żeby zapaść w śpiączkę.

– A tym­cza­sem?

– Przez cały czas zacho­wy­wała świa­do­mość. Ale to jesz­cze nic. Oczy­wi­ście była prze­ra­żona, ale rów­no­cze­śnie miała cał­ko­wi­cie jasny umysł. Jedyny pro­blem sta­no­wiło to, że przez jej głowę prze­cho­dziła strzała.

– I co zro­bi­łeś?

– No cóż, wzią­łem szczypce, wycią­gną­łem strzałę i zakle­iłem ranę pla­strem. Mniej wię­cej tak.

– Prze­żyła?

– Jej stan był oczy­wi­ście kry­tyczny przez dłuż­szy czas, choć, szcze­rze mówiąc, mogli­by­śmy wysłać ją do domu jesz­cze tego samego dnia. Ni­gdy nie mia­łem zdrow­szego pacjenta.

Anders Jonas­son zasta­na­wiał się, czy pro­fe­sor Ellis sobie z niego nie żar­tuje.

– Z kolei – mówił dalej Ellis – kilka lat temu mia­łem w Sztok­hol­mie czter­dzie­sto­dwu­let­niego pacjenta, który ude­rzył głową w ramę okna i doznał lek­kiego stłu­cze­nia. Miał mdło­ści i jego samo­po­czu­cie pogar­szało się tak szybko, że karetka zabrała go do szpi­tala. Kiedy go zoba­czy­łem, był nie­przy­tomny. Miał guza i bar­dzo nie­wiel­kie krwa­wie­nie. Ale ni­gdy nie odzy­skał przy­tom­no­ści i po dzie­wię­ciu dniach zmarł na inten­syw­nej tera­pii. Do dzi­siaj nie wiem dla­czego. W pro­to­kole z obduk­cji poda­li­śmy wylew jako następ­stwo nie­szczę­śli­wego wypadku, lecz nikt z nas nie był zado­wo­lony z tej dia­gnozy. Krwa­wie­nie było nie­sły­cha­nie małe i zlo­ka­li­zo­wane tak, że nie powinno mieć żad­nych następstw. A mimo to wątroba, nerki, płuca i serce po kolei odma­wiały posłu­szeń­stwa. Im jestem star­szy, tym wyraź­niej widzę, że to coś w rodzaju ruletki. Oso­bi­ście nie jestem prze­ko­nany, czy kie­dy­kol­wiek uda się nam zba­dać, jak dokład­nie działa mózg. Co zamie­rzasz zro­bić?

Postu­kał pisa­kiem w moni­tor.

– Mia­łem nadzieję, że ty mi to powiesz.

– Naj­pierw powiedz, jak ty to oce­niasz.

– Hm… po pierw­sze, wygląda na to, że to pocisk nie­wiel­kiego kali­bru. Kula weszła przy skroni i dostała się mniej wię­cej cztery cen­ty­me­try w głąb mózgu. Dotyka komory bocz­nej, tam też wystą­piło krwa­wie­nie.

– I co należy zro­bić?

– Uży­wa­jąc two­jej ter­mi­no­lo­gii: wziąć szczypce i wycią­gnąć kulę tą samą drogą, którą weszła.

– Zna­ko­mita pro­po­zy­cja. Ale ja użył­bym naj­cień­szej pęsety, jaką masz.

– Tak po pro­stu?

– Co innego możemy w tym przy­padku zro­bić? Możemy zosta­wić kulę tam, gdzie jest, i może dziew­czyna dożyje stu lat, ale to też ozna­cza duże ryzyko. Może naba­wić się epi­lep­sji, migreny czy podob­nego drań­stwa. A nie chcemy chyba otwie­rać czaszki za rok, kiedy rana już się zagoi. Kula znaj­duje się w pew­nej odle­gło­ści od waż­nych żył. Radził­bym ją usu­nąć, ale…

– Ale co?

– Tak naprawdę to nie kula mnie mar­twi. To wła­śnie jest w uszko­dze­niach mózgu naj­bar­dziej fascy­nu­jące: jeśli prze­żyła postrze­le­nie kulą w głowę, prze­żyje także jej wyję­cie. Pro­blem sta­nowi raczej to. – Wska­zał moni­tor. – Wokół otworu wlo­to­wego jest mnó­stwo odłam­ków kości. Widzę co naj­mniej tuzin kawał­ków o dłu­go­ści kilku mili­me­trów. Nie­które wbiły się w tkankę mózgową. To one mogą ją zabić, jeśli nie zacho­wasz ostroż­no­ści.

– Ta część mózgu odpo­wiada za licze­nie i zdol­no­ści mate­ma­tyczne.

Ellis wzru­szył ramio­nami.

– Naukowe bla, bla. Nie mam poję­cia, do czego służą aku­rat te szare komórki. Możesz tylko pró­bo­wać zro­bić wszystko jak naj­le­piej. To ty ope­ru­jesz. Ja będę ci zaglą­dał przez ramię. Mogę poży­czyć far­tuch i gdzieś się wyszo­ro­wać?

Mikael Blom­kvist zer­k­nął na zega­rek i stwier­dził, że jest krótko po trze­ciej nad ranem. Miał na rękach kaj­danki. Na sekundę zamknął oczy. Był śmier­tel­nie zmę­czony, ale napę­dzała go adre­na­lina. Otwo­rzył oczy i ze zło­ścią spoj­rzał na komi­sa­rza Tho­masa Pauls­sona, który z wyra­zem zasko­cze­nia na twa­rzy odwza­jem­nił spoj­rze­nie. Sie­dzieli przy stole kuchen­nym w bia­łym wiej­skim domu nie­da­leko Nos­se­bro, zwa­nym Gos­se­berga, o któ­rym Mikael usły­szał po raz pierw­szy nie­całe dwa­na­ście godzin wcze­śniej.

Kata­strofa stała się fak­tem.

– Idiota – rzu­cił Mikael.

– Słu­chaj pan…

– Idiota – powtó­rzył Mikael. – Mówi­łem, do kurwy nędzy, że jest wyjąt­kowo nie­bez­pieczny. Powie­dzia­łem, że musi­cie się z nim obcho­dzić jak z odbez­pie­czo­nym gra­na­tem. Zamor­do­wał co naj­mniej trzy osoby, jest wielki jak czołg i potrafi zabi­jać gołymi rękami. A pan wysyła po niego dwóch wiej­skich gli­nia­rzy, jakby był jakimś nie­dziel­nym pijacz­kiem.

Mikael znów przy­mknął oczy. Zasta­na­wiał się, co jesz­cze tej nocy mogło pójść nie tak.

Zna­lazł Lis­beth Salan­der tuż przed pół­nocą, ciężko ranną. Zaalar­mo­wał poli­cję. Udało mu się też namó­wić ratow­ni­ków, żeby przy­słali heli­kop­ter i ewa­ku­owali Lis­beth do szpi­tala Sahl­gren­ska. Dokład­nie opi­sał jej obra­że­nia i dziurę po kuli w gło­wie, aż jakaś mądra i rozumna osoba pojęła, że dziew­czyna potrze­buje natych­mia­sto­wej pomocy.

Mimo to heli­kop­ter poja­wił się dopiero pół godziny póź­niej. Ze sto­doły, słu­żą­cej także jako garaż, Mikael wypro­wa­dził dwa samo­chody i włą­czył ich reflek­tory, by oświe­tlić miej­sce do lądo­wa­nia na polu przed domem.

Załoga heli­kop­tera wraz z dwoma pie­lę­gnia­rzami dzia­łała pro­fe­sjo­nal­nie, ruty­nowo. Jeden z pie­lę­gnia­rzy udzie­lał pierw­szej pomocy Lis­beth, pod­czas gdy drugi zaj­mo­wał się Alek­san­drem Zala­chenką, zna­nym także jako Karl Axel Bodin. Zala­chenko był ojcem Lis­beth Salan­der i jej naj­więk­szym wro­giem. Pró­bo­wał ją zabić, ale mu się nie udało. Mikael zna­lazł go ciężko ran­nego w dre­wutni na ubo­czu obej­ścia, z fatal­nie wyglą­da­jącą raną od sie­kiery na twa­rzy i zmiaż­dżoną nogą.

W ocze­ki­wa­niu na heli­kop­ter Mikael zro­bił dla Lis­beth, co mógł. Przy­niósł z szafki na bie­li­znę czy­ste prze­ście­ra­dło, pociął je w pasy i zało­żył pierw­szy opa­tru­nek. Zauwa­żył, że w otwo­rze wlo­to­wym kuli zaschnięta krew działa jak korek, i nie był pewien, czy ma zało­żyć opa­tru­nek, czy nie. W końcu bar­dzo luźno obwią­zał prze­ście­ra­dłem głowę, głów­nie po to, żeby rana nie była wysta­wiona na bak­te­rie i brud. Krwa­wie­nie z postrza­łów w bio­drze i w ramie­niu zata­mo­wał w naj­prost­szy z moż­li­wych spo­so­bów. W jakiejś szafce zna­lazł rolkę sze­ro­kiej srebr­nej taśmy izo­la­cyj­nej i po pro­stu zakleił rany. Obmył jej twarz wil­got­nym ręcz­ni­kiem i spró­bo­wał usu­nąć brud.

Nie poszedł do dre­wutni, żeby udzie­lić pomocy Zala­chence. W cicho­ści ducha przy­znał się sam przed sobą, że ani tro­chę go nie obcho­dzi.

Cze­ka­jąc na ratow­ni­ków, zadzwo­nił także do Eriki Ber­ger i opo­wie­dział, co się dzieje.

– A tobie nic się nie stało? – zapy­tała.

– Ze mną wszystko w porządku – odparł Mikael. – To Lis­beth jest ranna.

– Biedna dziew­czyna – powie­działa Erika Ber­ger. – Wie­czo­rem prze­czy­ta­łam raport Björcka dla Säpo. Co masz zamiar z tym zro­bić?

– Nawet nie mam siły o tym myśleć – stwier­dził Mikael.

Pod­czas roz­mowy z Eriką sie­dział na pod­ło­dze przy sofie i obser­wo­wał Lis­beth Salan­der. Wcze­śniej zdjął jej buty i spodnie, żeby zało­żyć opa­tru­nek na bio­dro, i teraz nie­ocze­ki­wa­nie poło­żył rękę na spodniach, które rzu­cił na pod­łogę przy sofie. W kie­szeni wyczuł jakiś twardy przed­miot. Po chwili wycią­gnął palm­topa Palm Tung­sten T3.

Zmarsz­czył brwi i w zamy­śle­niu przy­glą­dał się kom­pu­te­rowi. Kiedy usły­szał odgłos heli­kop­tera, wsu­nął go do wewnętrz­nej kie­szeni kurtki. Potem – jesz­cze cią­gle był sam – pochy­lił się nad dziew­czyną i prze­szu­kał wszyst­kie jej kie­szenie. Zna­lazł kolejny kom­plet klu­czy od miesz­ka­nia na Mose­backe i pasz­port wysta­wiony na nazwi­sko Irene Nes­ser. Szybko wło­żył wszystko do prze­gródki swo­jej torby kom­pu­te­ro­wej.

Pierw­szy wóz poli­cyjny z Fre­dri­kiem Tor­stens­so­nem i Gun­na­rem Anders­so­nem z poli­cji z Trollhättan zja­wił się kilka minut po wylą­do­wa­niu heli­kop­tera. Po nich przy­je­chał komi­sarz Tho­mas Pauls­son i natych­miast objął dowo­dze­nie. Mikael pod­szedł do niego i zaczął tłu­ma­czyć, co się stało. Pauls­son zro­bił na nim wra­że­nie prze­mą­drza­łego i sztyw­nego trepa służ­bi­sty. To po jego przy­by­ciu wszystko zaczęło iść nie tak.

Pauls­son w żaden spo­sób nie oka­zy­wał, że rozu­mie, o czym Mikael mówi. Spra­wiał wra­że­nie dziw­nie otu­ma­nio­nego i jedyną rze­czą, jaka do niego docie­rała, był fakt, że ta zma­sa­kro­wana dziew­czyna na pod­ło­dze obok kuchen­nej sofy to poszu­ki­wana listem goń­czym potrójna mor­der­czyni Lis­beth Salan­der. Naj­wy­raź­niej trak­to­wał ją jako cenny łup. Trzy razy pytał zaję­tego udzie­la­niem pomocy pie­lę­gnia­rza ze służby ratow­ni­czej, czy dziew­czynę można aresz­to­wać na miej­scu. W końcu pie­lę­gniarz wstał i ryk­nął, żeby trzy­mał się na odle­głość ramie­nia.

Potem Pauls­son skon­cen­tro­wał się na ran­nym Alek­san­drze Zala­chence leżą­cym w dre­wutni i Mikael usły­szał, jak komi­sarz zgła­sza przez radio, że Salan­der naj­wy­raź­niej pró­bo­wała zabić kolejną osobę.

W tym momen­cie Mikael był już tak ziry­to­wany zacho­wa­niem Pauls­sona, który ewi­dent­nie nie sły­szał ani słowa z tego, co pró­bo­wał mu powie­dzieć, że pod­nie­sio­nym gło­sem zaape­lo­wał do niego, żeby natych­miast zadzwo­nił do inspek­tora Jana Bublan­skiego ze Sztok­holmu. Wycią­gnął komórkę i zapro­po­no­wał, że wybie­rze numer. Ale Pauls­son nie był zain­te­re­so­wany.

Potem Mikael popeł­nił dwa błędy.

Zde­cy­do­wa­nie oświad­czył, że praw­dzi­wym potrój­nym mor­dercą jest męż­czy­zna, który nazywa się Ronald Nie­der­mann i jest zbu­do­wany jak pan­cerny robot, cierpi na anal­ge­zję wro­dzoną i obec­nie sie­dzi zwią­zany w rowie przy dro­dze do Nos­se­bro. Opi­sał miej­sce, gdzie można zna­leźć Nie­der­manna, i pora­dził, żeby poli­cja wysłała po niego spe­cjal­nie uzbro­jony oddział pie­szych funk­cjo­na­riu­szy. Pauls­son zapy­tał, jak Nie­der­mann zna­lazł się w rowie, na co Mikael szcze­rze przy­znał, że to on dopro­wa­dził go do tego, gro­żąc mu bro­nią.

– Gro­żąc bro­nią? – zdzi­wił się komi­sarz Pauls­son.

W tym momen­cie Mikael powi­nien zro­zu­mieć, że Pauls­son jest kom­plet­nym kre­ty­nem. Powi­nien wziąć komórkę i sam zadzwo­nić do Jana Bublan­skiego, i popro­sić go o inter­wen­cję, żeby roz­pę­dzić tę mgłę, która zda­wała się ota­czać Pauls­sona. A tym­cza­sem popeł­nił błąd numer dwa i spró­bo­wał oddać broń, którą miał w kie­szeni kurtki – pisto­let typu colt 1911 govern­ment, zna­le­ziony tego dnia w miesz­ka­niu Lis­beth Salan­der w Sztok­hol­mie. Za jego pomocą udało mu się obez­wład­nić Ronalda Nie­der­manna.

Pauls­son posta­no­wił natych­miast aresz­to­wać Mika­ela Blom­kvi­sta pod zarzu­tem nie­le­gal­nego posia­da­nia broni. Pole­cił także dwójce poli­cjan­tów, Tor­stens­so­nowi i Anders­so­nowi, udać się we wspo­mniane miej­sce przy dro­dze do Nos­se­bro i spraw­dzić, czy w opo­wie­ści o zwią­za­nym czło­wieku sie­dzą­cym w rowie przy znaku ostrze­ga­ją­cym przed łosiami jest choć odro­bina prawdy. Gdyby się oka­zało, że to prawda, mieli go skuć kaj­dan­kami i przy­wieźć do Gos­se­bergi.

Mikael natych­miast zapro­te­sto­wał, tłu­ma­cząc, że Ronald Nie­der­mann nie jest osobą, którą można tak po pro­stu poj­mać i skuć kaj­dan­kami – jest nie­zwy­kle groź­nym mor­dercą. Kiedy Pauls­son zigno­ro­wał jego pro­test, zmę­cze­nie wzięło górę. Mikael nazwał Pauls­sona nie­kom­pe­tent­nym dup­kiem i krzyk­nął do Tor­stens­sona i Anders­sona, żeby nie pró­bo­wali uwal­niać Ronalda Nie­der­manna przed przy­by­ciem posił­ków.

Jego wybuch przy­niósł tylko tyle, że został zakuty w kaj­danki i posa­dzony na tyl­nym sie­dze­niu służ­bo­wego wozu Pauls­sona, skąd, klnąc pod nosem, mógł widzieć, jak Tor­stens­son i Anders­son odjeż­dżają radio­wo­zem. Jedy­nym jasnym punk­tem w tej bez­na­dziej­nej sytu­acji był fakt, że Lis­beth Salan­der została zała­do­wana do heli­kop­tera i odla­ty­wała nad czub­kami drzew w kie­runku szpi­tala. Mikael czuł się cał­ko­wi­cie bez­radny i wyłą­czony z obiegu infor­ma­cji. Teraz mógł tylko mieć nadzieję, że ktoś kom­pe­tentny zaj­mie się Lis­beth.

Dok­tor Anders Jonas­son wyko­nał dwa głę­bo­kie cię­cia aż do kości czaszki i odsu­nął skórę wokół wlotu kuli. Zabez­pie­czył otwór klam­rami. Instru­men­ta­riuszka ostroż­nie wsu­nęła ssak, żeby usu­nąć krew. Potem nastą­pił nie­przy­jemny moment: dok­tor Jonas­son musiał użyć wier­tarki, żeby posze­rzyć otwór w kości. Wszystko trwało iry­tu­jąco długo.

W końcu otwór był wystar­cza­jąco duży, żeby mógł dosię­gnąć mózgu Lis­beth Salan­der. Ostroż­nie wpro­wa­dził sondę i posze­rzył kanał o kilka mili­me­trów. Potem za pomocą cień­szej sondy zlo­ka­li­zo­wał kulę. Zdję­cie rent­ge­now­skie poka­zy­wało, że kula prze­krę­ciła się i tkwiła pod kątem czter­dzie­stu pię­ciu stopni w sto­sunku do kanału. Pró­bo­wał ostroż­nie poru­szyć pocisk i po kilku nie­uda­nych podej­ściach udało mu się prze­mie­ścić go odro­binę i usta­wić w odpo­wied­niej pozy­cji.

Na końcu wpro­wa­dził do rany cienką pęsetę o żłob­ko­wa­nych koń­ców­kach. Ujął nią mocno pod­stawę kuli i zaci­snął. Potem pocią­gnął pęsetę pro­sto do góry. Kula wyszła nie­mal bez oporu. Obej­rzał ją szybko pod świa­tło, stwier­dził, że wygląda na nie­na­ru­szoną, i upu­ścił do meta­lo­wego naczy­nia.

– Wytrzeć – powie­dział. Jego żąda­nie zostało natych­miast speł­nione.

Spoj­rzał na EKG. Poka­zy­wało, że akcja serca pacjentki na­dal jest mia­rowa.

– Pęseta.

Opu­ścił sil­nie powięk­sza­jącą lupę na pod­wie­sza­nym sta­ty­wie i nasta­wił ją na odsło­nięte miej­sce.

– Ostroż­nie – powie­dział pro­fe­sor Frank Ellis.

W ciągu następ­nych czter­dzie­stu pię­ciu minut Anders Jonas­son usu­nął z oko­lic wlotu kuli trzy­dzie­ści dwa drobne odłamki kości. Naj­mniej­szego z nich pra­wie nie można było dostrzec gołym okiem.

Pod­czas gdy zała­many Mikael pró­bo­wał ostroż­nie wydo­stać z kie­szeni mary­narki komórkę – co ze sku­tymi dłońmi oka­zało się nie­moż­liwe – na miej­sce przy­było kilka samo­cho­dów z poli­cjan­tami i ekipą tech­niczną. Komi­sarz Pauls­son skie­ro­wał ich do dre­wutni, żeby zabez­pie­czyli dowody. Naka­zał też grun­towne prze­szu­ka­nie domu, w któ­rym zna­le­ziono kilka sztuk broni. Mikael z rezy­gna­cją obser­wo­wał te ćwi­cze­nia z tyl­nego sie­dze­nia wozu Pauls­sona.

Dopiero po upły­wie ponad godziny Pauls­son naj­wy­raź­niej przy­po­mniał sobie, że Tor­stens­son i Anders­son jesz­cze nie wró­cili z aresz­to­wa­nym Ronal­dem Nie­der­man­nem. Nagle zasę­pił się i zabrał Mika­ela Blom­kvi­sta do kuchni, żeby jesz­cze raz usły­szeć, jak po niego jechać.

Mikael zamknął oczy.

Kiedy czło­wiek, który miał pomóc Tor­stens­so­nowi i Anders­so­nowi, wró­cił z mel­dun­kiem, na­dal sie­dział z Pauls­so­nem w kuchni. Poli­cjant Gun­nar Anders­son został zna­le­ziony mar­twy, miał zła­many kark. Jego kolega Frank Tor­stens­son jesz­cze żył, ale miał poważne obra­że­nia. Obu zna­le­ziono w rowie przy znaku ostrze­ga­ją­cym przed łosiami. Bra­ko­wało służ­bo­wej broni i radio­wozu.

Jesz­cze do nie­dawna sytu­acja była sto­sun­kowo przej­rzy­sta, a teraz nagle komi­sarz Tho­mas Pauls­son miał dodat­kowo na gło­wie mor­der­stwo poli­cjanta i zbie­głego uzbro­jo­nego despe­rata.

– Idiota – powtó­rzył Mikael Blom­kvist.

– Obra­ża­nie poli­cjan­tów nic tu nie pomoże.

– W tym jed­nym punk­cie się zga­dzamy. Ale ja panu dam popa­lić za nie­do­peł­nie­nie obo­wiąz­ków służ­bo­wych. Jesz­cze mnie pan popa­mięta. Zanim z panem skoń­czę, zosta­nie pan okrzyk­nięty naj­głup­szym poli­cjan­tem w Szwe­cji. Będzie o tym na każ­dym kio­sku.

Groźba publicz­nego ośmie­sze­nia była naj­wy­raź­niej jedyną rze­czą dzia­ła­jącą na Tho­masa Pauls­sona. Wyglą­dał na zanie­po­ko­jo­nego.

– Co pan pro­po­nuje?

– Żądam, żeby pan natych­miast zadzwo­nił do inspek­tora Jana Bublan­skiego ze Sztok­holmu. Teraz.

Inspek­tor Sonja Modig obu­dziła się nagle, kiedy jej pod­łą­czona do kon­taktu komórka zaczęła dzwo­nić w dru­gim końcu sypialni. Spoj­rzała na zega­rek sto­jący na noc­nej szafce i z roz­pa­czą stwier­dziła, że jest krótko po czwar­tej nad ranem. Potem spoj­rzała na męża, który spo­koj­nie pochra­py­wał dalej. Mógłby prze­spać nawet atak arty­le­ryj­ski. Wygrze­bała się z łóżka i zna­la­zła odpo­wiedni guzik.

„Jan Bublan­ski – pomy­ślała. – Któż by inny”.

– W oko­licy Trollhättan roz­pę­tało się pie­kło – powi­tał ją szef, nie tra­cąc czasu na grzecz­no­ściowe for­mułki. – Pociąg X2000 do Göteborga odcho­dzi dzie­sięć po pią­tej.

– Co się stało?

– Blom­kvist zna­lazł Salan­der i Nie­der­manna z Zala­chenką. Jest aresz­to­wany za obrazę poli­cjanta, sta­wia­nie oporu i nie­le­galne posia­da­nie broni. Salan­der została prze­wie­ziona do Sahl­gren­ska z kulką w gło­wie. Zala­chenko jest w Sahl­gren­ska z sie­kierą w gło­wie. Nie­der­mann jest na wol­no­ści. W nocy zamor­do­wał poli­cjanta.

Sonja Modig zamru­gała dwa razy i poczuła się zmę­czona. Naj­bar­dziej pra­gnęła wśli­znąć się z powro­tem do łóżka i wziąć mie­siąc urlopu.

– X2000 dzie­sięć po pią­tej. Okej. Co mam zro­bić?

– Weź tak­sówkę na Cen­tralny. Do towa­rzy­stwa będziesz miała Jer­kera Holm­berga. Macie nawią­zać kon­takt z komi­sa­rzem Tho­ma­sem Pauls­so­nem z poli­cji w Trollhättan, który naj­wy­raź­niej odpo­wiada za dużą część tego noc­nego zamie­sza­nia i według Blom­kvi­sta jest, cytuję, rzad­kim oka­zem kre­tyna, koniec cytatu.

– Roz­ma­wia­łeś z Blom­kvi­stem?

– Naj­wi­docz­niej jest aresz­to­wany i skuty. Udało mi się namó­wić Pauls­sona, żeby na chwilę pod­sta­wił mu tele­fon. Jadę wła­śnie na Kung­shol­men i będę usi­ło­wał zorien­to­wać się w sytu­acji. Będziemy w kon­tak­cie. Weź komórkę.

Sonja Modig jesz­cze raz spoj­rzała na zega­rek. Potem zadzwo­niła po tak­sówkę i na minutę weszła pod prysz­nic. Umyła zęby, prze­cią­gnęła grze­bie­niem po wło­sach, ubrała się w czarne spodnie, czarny pod­ko­szu­lek i szary żakiet. Wrzu­ciła do torebki służ­bową broń, a jako okry­cie wybrała czer­woną skó­rzaną kurtkę. Wresz­cie potrzą­snęła mężem, żeby przy­wró­cić go do życia. Wyja­śniła, dokąd jedzie, wytłu­ma­czyła, że to on musi zająć się dziećmi. Wyszła z bramy w momen­cie, kiedy pod­je­chała tak­sówka.

Nie musiała szu­kać kolegi, inspek­tora Jer­kera Holm­berga. Spo­dzie­wała się, że będzie sie­dział w wago­nie restau­ra­cyj­nym i, jak się oka­zało, nie pomy­liła się. Zdą­żył kupić dla niej kanapkę i kawę. Przez pięć minut sie­dzieli w mil­cze­niu i jedli śnia­da­nie. Wresz­cie Holm­berg odsu­nął na bok fili­żankę.

– Może nale­ża­łoby zmie­nić zawód – powie­dział.

O czwar­tej rano do Gos­se­bergi przy­je­chał wresz­cie inspek­tor Mar­cus Erlan­der z wydziału zabójstw w Göteborgu i prze­jął dowódz­two od obcią­żo­nego ponad siły Tho­masa Pauls­sona. Erlan­der był tęga­wym siwo­wło­sym męż­czy­zną w wieku około pięć­dzie­się­ciu lat. Jedną z jego pierw­szych decy­zji było zdję­cie kaj­da­nek Mika­elowi Blom­kvi­stowi. Potem poczę­sto­wał go droż­dżów­kami i kawą z ter­mosu. Poszli poroz­ma­wiać w cztery oczy.

– Roz­ma­wia­łem z Bublan­skim – powie­dział Erlan­der. – Znamy się od wielu lat. Zarówno jemu, jak i mnie jest wstyd za Pauls­sona.

– Przez niego dziś w nocy zgi­nął poli­cjant – stwier­dził Mikael.

Erlan­der ski­nął głową.

– Zna­łem Gun­nara Anders­sona oso­bi­ście. Słu­żył w Göteborgu, zanim prze­niósł się do Trollhättan. Miał trzy­let­nią córeczkę.

– Współ­czuję. Pró­bo­wa­łem ostrzec…

Erlan­der ski­nął głową.

– Tak, rozu­miem. Uży­wał pan wiel­kich liter i za to został pan skuty. To pan zała­twił Wennerströma. Bublan­ski mówi, że z pana jest stuk­nięty detek­tyw ama­tor i bez­czelny dzien­ni­karz, ale naj­wy­raź­niej wie pan, o czym mówi. Czy może pan wta­jem­ni­czyć mnie w przy­stępny spo­sób w całą tę sprawę?

– Cho­dzi o mor­der­stwo moich przy­ja­ciół Daga Svens­sona i Mii Berg­man w Enskede i o zabój­stwo czło­wieka, który nie był moim przy­ja­cie­lem… adwo­kata Nilsa Bjur­mana, opie­kuna praw­nego Lis­beth Salan­der.

Erlan­der ski­nął.

– Jak pan wie, poli­cja ściga Lis­beth Salan­der od Wiel­ka­nocy. Była podej­rze­wana o potrójne mor­der­stwo. Na począ­tek musi pan sobie uświa­do­mić, że ona nie jest winna tych mor­derstw. Jeśli gra tu jakąś rolę, to raczej ofiary.

– Nie mia­łem do czy­nie­nia ze sprawą Salan­der, ale bio­rąc pod uwagę wszystko, co pisały media, tro­chę trudno prze­łknąć pomysł, że mia­łaby być cał­ko­wi­cie nie­winna.

– Nie­mniej jed­nak tak wła­śnie sprawy wyglą­dają. Jest nie­winna. I kropka. Praw­dzi­wym mor­dercą jest Ronald Nie­der­mann, który dziś w nocy zamor­do­wał pań­skiego kolegę Gun­nara Anders­sona. Pra­cuje dla Karla Axela Bodina.

– Tego samego Bodina, który leży w Sahl­gren­ska z sie­kierą w gło­wie.

– Jeśli spoj­rzeć na to od strony czy­sto tech­nicz­nej, sie­kiera już nie tkwi w jego gło­wie. Zakła­dam, że to Lis­beth Salan­der go zała­twiła. Jest jej ojcem, byłym płat­nym mor­dercą na usłu­gach rosyj­skich taj­nych służb. Zbiegł w latach sie­dem­dzie­sią­tych i od tego czasu pra­co­wał dla Säpo, aż do upadku Związku Radziec­kiego. Potem dzia­łał na wła­sną rękę, był gang­ste­rem.

Erlan­der przy­glą­dał się w zamy­śle­niu postaci sie­dzą­cej przed nim na sofie. Mikael Blom­kvist był spo­cony, wyglą­dał na zmar­z­nię­tego i śmier­tel­nie zmę­czo­nego. Dotych­czas mówił racjo­nal­nie i z sen­sem, ale komi­sarz Tho­mas Pauls­son – któ­rego sło­wom Erlan­der nie­szcze­gól­nie dawał wiarę – ostrze­gał go, że Blom­kvist bre­dzi o radziec­kich szpie­gach i nie­miec­kich skry­to­bój­cach, któ­rymi raczej nie­czę­sto zaj­mo­wała się szwedzka kry­mi­na­li­styka. Blom­kvist naj­wy­raź­niej dotarł do tego momentu opo­wie­ści, w któ­rym Pauls­son prze­stał go słu­chać. Ale w rowie przy dro­dze do Nos­se­bro leżeli poli­cjanci – jeden mar­twy i jeden ciężko ranny – więc Erlan­der chciał wysłu­chać wszyst­kiego. Choć nie udało mu się ukryć pew­nej nie­uf­no­ści. Dała się sły­szeć w jego gło­sie.

– Okej. Radziecki agent.

Blom­kvist uśmiech­nął się blado. Naj­wi­docz­niej miał świa­do­mość, jak nie­do­rzecz­nie brzmi jego opo­wieść.

– Były radziecki agent. Mogę udo­ku­men­to­wać wszystko, co mówię.

– Pro­szę mówić dalej.

– Zala­chenko był asem szpie­gow­skim w latach sie­dem­dzie­sią­tych. Porzu­cił służbę i dostał schro­nie­nie w Säpo. Zda­rzało się to, o ile się orien­tuję, wcale nie tak rzadko po upadku Związku Radziec­kiego.

– Okej.

– Jak już mówi­łem, nie wiem dokład­nie, co się wyda­rzyło dzi­siej­szej nocy, ale Lis­beth wyśle­dziła swo­jego ojca, któ­rego nie widziała od pięt­na­stu lat. Pobił kie­dyś jej matkę nie­mal na śmierć. Pró­bo­wał zamor­do­wać Lis­beth. Pośred­nio jest odpo­wie­dzialny za zamor­do­wa­nie Daga Svens­sona i Mii Berg­man. Poza tym odpo­wiada za porwa­nie przy­ja­ciółki Lis­beth, Miriam Wu – słynna walka Paola Roberto w Nykvarn.

– Jeśli Lis­beth Salan­der ude­rzyła ojca sie­kierą w głowę, raczej trudno powie­dzieć, żeby była nie­winna.

– Sama ma trzy rany postrza­łowe. Myślę, że z dużym praw­do­po­do­bień­stwem można stwier­dzić, iż dzia­łała w obro­nie koniecz­nej. Zasta­na­wiam się…

– Tak?

– Lis­beth była bar­dzo ubru­dzona zie­mią i gliną, jej włosy były jed­nym wiel­kim plac­kiem błota. Pod ubra­niem miała pełno pia­sku. Wygląda na to, że została pogrze­bana. A Nie­der­mann naj­wi­docz­niej ma zwy­czaj zako­py­wać ludzi. Poli­cja w Södertälje zna­la­zła dwa groby w maga­zy­nie pod Nykvarn, nale­żą­cym do Svavelsjö MC.

– Wła­ści­wie trzy. Zna­leźli jesz­cze jeden grób, wczo­raj, póź­nym wie­czo­rem. Ale jeśli Lis­beth Salan­der została postrze­lona i zako­pana, to co w takim razie robi wśród żywych z sie­kierą w dłoni?

– Nie wiem, co tu się działo, ale Lis­beth jest nie­sa­mo­wi­cie wytrzy­mała. Pró­bo­wa­łem namó­wić Pauls­sona, żeby ścią­gnął tu patrol z psami…

– Jest już w dro­dze.

– Dobrze.

– Pauls­son aresz­to­wał pana za obrazę poli­cji.

– Zaprze­czam. Nazwa­łem go idiotą, nie­kom­pe­tent­nym dup­kiem i kre­ty­nem. Żaden z tych epi­te­tów nie był w tym kon­tek­ście obraź­liwy.

– Ale jest pan też oskar­żony o nie­le­galne posia­da­nie broni.

– Popeł­ni­łem błąd, pró­bu­jąc prze­ka­zać mu broń. Poza tym nie chcę się wypo­wia­dać na ten temat, zanim nie poro­zu­miem się z adwo­ka­tem.

– Okej. Zostawmy to na razie. Mamy do omó­wie­nia poważ­niej­sze sprawy. Co pan wie o tym Nie­der­man­nie?

– Jest mor­dercą. Coś z nim jest nie tak. Ma ponad dwa metry wzro­stu i budowę pan­cer­nego robota. Niech pan zapyta Paola Roberto, który się z nim bok­so­wał. Cierpi na anal­ge­zję wro­dzoną. Neu­ro­prze­kaź­niki na synap­sach nie dzia­łają nor­mal­nie i w rezul­ta­cie nie odczuwa bólu. Jest Niem­cem uro­dzo­nym w Ham­burgu, jako nasto­la­tek był skin­he­adem. Na wol­no­ści sta­nowi śmier­telne zagro­że­nie.

– Czy ma pan jakiś pomysł, dokąd mógł uciec?

– Nie. Wiem tylko, że przy­go­to­wa­łem go do zgar­nię­cia, a potem dowo­dze­nie prze­jął ten kre­tyn z Trollhättan.

Tuż przed piątą rano dok­tor Anders Jonas­son zdjął brudne latek­sowe ręka­wiczki i wrzu­cił je do kosza. Instru­men­ta­riuszka nakła­dała opa­tru­nek na ranę na bio­drze pacjentki. Ope­ra­cja trwała trzy godziny. Spoj­rzał na ogo­loną, zmal­tre­to­waną głowę Lis­beth Salan­der, już owi­niętą ban­da­żem.

Poczuł nagły przy­pływ czu­ło­ści. Czę­sto jej doświad­czał wobec pacjen­tów, któ­rych ope­ro­wał. Według gazet Lis­beth Salan­der była psy­cho­patką i seryjną mor­der­czy­nią, ale w jego oczach wyglą­dała raczej jak postrze­lony wró­bel. Potrzą­snął głową. Potem spoj­rzał na dok­tora Franka Ellisa, który przy­glą­dał mu się z uśmie­chem.

– Jesteś zna­ko­mi­tym chi­rur­giem – oświad­czył Ellis.

– Dasz się zapro­sić na śnia­da­nie?

– A można tu gdzieś dostać nale­śniki z dże­mem?

– Gofry – odparł Anders Jonas­son. – U mnie w domu. Tylko naj­pierw zadzwo­nię i uprze­dzę żonę. Potem weź­miemy tak­sówkę. – Zatrzy­mał się i spoj­rzał na zegar. – Po głęb­szym zasta­no­wie­niu stwier­dzam, że może lepiej nie dzwo­nić.

Mece­nas Annika Gian­nini nagle prze­bu­dziła się ze snu. Odwró­ciła głowę w prawo i stwier­dziła, że jest za dwie minuty szó­sta. Pierw­sze spo­tka­nie z klien­tem miała już o ósmej. Spoj­rzała w lewo na swo­jego męża Enrica Gian­niniego. Spał spo­koj­nie i w naj­lep­szym razie miał się obu­dzić o ósmej. Zamru­gała szybko kilka razy, wstała i zanim poszła pod prysz­nic, włą­czyła eks­pres do kawy. Spę­dziła sporo czasu w łazience, potem ubrała się w czarne spodnie, białą koszulkę polo i czer­wony żakiet. Zro­biła dwa tosty, poło­żyła na nich ser, dżem poma­rań­czowy i pokro­jone awo­kado. Zanio­sła śnia­da­nie do salonu, aku­rat kiedy zaczy­nały się tele­wi­zyjne wia­do­mo­ści o wpół do siód­mej. Napiła się kawy i wła­śnie otwie­rała usta, żeby ugryźć kanapkę, kiedy usły­szała zapo­wiedź.

Jeden poli­cjant zamor­do­wany, drugi ciężko ranny. Dra­ma­tyczne wyda­rze­nia. W nocy schwy­tano ści­ganą listem goń­czym potrójną mor­der­czy­nię Lis­beth Salan­der.

Począt­kowo nie mogła zro­zu­mieć, o co cho­dziło, bo pierw­sze wra­że­nie suge­ro­wało, że to Lis­beth Salan­der zabiła poli­cjanta. Wia­do­mość była sfor­mu­ło­wana bar­dzo zwięźle, ale po chwili dotarło do niej, że poli­cja poszu­kuje męż­czy­zny podej­rze­wa­nego o zabój­stwo poli­cjanta. Infor­ma­cja pocho­dziła od ano­ni­mo­wego trzy­dzie­sto­sied­mio­let­niego męż­czy­zny. Wszystko wska­zy­wało na to, że Lis­beth Salan­der, ciężko ranna, jest w szpi­talu Sahl­gren­ska w Göteborgu.

Annika zmie­niła kanał, ale nie dowie­działa się wiele wię­cej o tam­tych wyda­rze­niach. Się­gnęła po komórkę i wybrała numer brata, Mika­ela Blom­kvi­sta. Usły­szała komu­ni­kat, że abo­nent jest nie­do­stępny. Poczuła ukłu­cie stra­chu. Mikael dzwo­nił do niej poprzed­niego wie­czoru w dro­dze do Göteborga. Był na tro­pie Lis­beth Salan­der. A także mor­dercy nazwi­skiem Ronald Nie­der­mann.

Kiedy zro­biło się jasno, spo­strze­gaw­czy poli­cjant zna­lazł ślady krwi na ziemi za dre­wut­nią. Pies poli­cyjny poszedł ich tro­pem do wykopu na polance odda­lo­nej od gospo­dar­stwa Gos­se­berga o mniej wię­cej czte­ry­sta metrów na pół­nocny wschód.

Mikael poszedł tam razem z inspek­to­rem Erlan­de­rem. Przy­glą­dali się w zamy­śle­niu. Od razu zauwa­żyli dużo krwi w wyko­pie i wokół niego.

Zna­leźli nawet znisz­czoną papie­ro­śnicę, która naj­wi­docz­niej słu­żyła jako łopatka. Erlan­der wło­żył zna­le­zi­sko do pla­sti­ko­wego woreczka i ozna­ko­wał go. Pozbie­rał także próbki zabar­wio­nych krwią gru­dek ziemi. Poli­cjant w mun­du­rze zwró­cił jego uwagę na nie­do­pa­łek papie­rosa marki Pall Mall bez fil­tra, leżący około metra od wykopu. Także i on został zapa­ko­wany do woreczka i opa­trzony ety­kietą. Mikael przy­po­mniał sobie, że widział paczkę pall malli na bla­cie kuchen­nym w domu Zala­chenki.

Erlan­der spoj­rzał na niebo. Zbie­rały się cięż­kie desz­czowe chmury. Burza, która zeszłej nocy roz­pę­tała się nad Göteborgiem, prze­cho­dziła naj­wi­docz­niej na połu­dnie od oko­lic Nos­se­bro, ale było tylko kwe­stią czasu, kiedy i tu zacznie padać. Inspek­tor popro­sił umun­du­ro­wa­nego poli­cjanta, żeby przy­niósł plan­dekę i przy­krył wykop.

– Wydaje mi się, że ma pan rację – powie­dział wresz­cie do Mika­ela. – Ana­liza krwi na pewno potwier­dzi, że tu leżała Lis­beth Salan­der. Domy­ślam się też, że na papie­ro­śnicy znaj­dziemy jej odci­ski pal­ców. Została postrze­lona i pogrze­bana, ale jakimś cudem udało jej się prze­żyć i wydo­stać…

– I wró­cić do domu, żeby przy­ło­żyć sie­kierą Zala­chence – dokoń­czył Mikael. – Zawzięta z niej sztuka.

– Ale jak, do dia­bła, pora­dziła sobie z Nie­der­man­nem?

Mikael wzru­szył ramio­nami. Był tak samo zasko­czony jak Erlan­der.