Chiny - ebook

OD AUTORA

Chiny to przede wszyst­kim powieść, lecz jej akcja roz­grywa się na tle auten­tycz­nych wyda­rzeń.

Ile­kroć w tek­ście wystę­pują postaci histo­ryczne, ich opisy są wyłącz­nie moim dzie­łem i mam nadzieję, że zdo­ła­łem oddać im spra­wie­dli­wość. Jed­nak główni boha­te­ro­wie – han­dlarz, Char­lie Far­ley, bra­cia Odstoc­ko­wie, Nio, Shi-Rong, Mei-Ling, Lako­wany Pazno­kieć, pan Liu, pan Ma, Guanji, ich rodziny i przy­ja­ciele – są wytwo­rem mojej wyobraźni.

Mam ogromny dług wdzięcz­no­ści wobec nastę­pu­ją­cych auto­rów i naukow­ców, z któ­rych badań, doty­czą­cych nie­rzadko tek­stów źró­dło­wych, czer­pa­łem, pisząc tę książkę. Pra­gnę zatem podzię­ko­wać:

OGÓLNE WPRO­WA­DZE­NIE: Joh­nowi Keay­owi za nie­zwy­kle przy­stępne wpro­wa­dze­nie do histo­rii Chin; Caro­line Blun­den i Mar­kowi Elvi­nowi za wspa­niałe kom­pen­dium wie­dzy, jakim są ich _Chiny,_ oraz Mari­nie War­ner za jej bogato ilu­stro­waną bio­gra­fię „Smo­czej Cesa­rzo­wej”.

PRACE NAUKOWE: Julii Lovell za histo­rię wojny opiu­mo­wej 1839 r.; Pete­rowi War­dowi Fay­owi za dodat­kowe infor­ma­cje o tej woj­nie i han­dlu opium oraz Zhang Yan­gwen za dane doty­czące sto­so­wa­nia opium w Chi­nach. Realia życia eunu­chów podaję za Jia Yin­ghua, na pod­sta­wie bio­gra­fii Sun Yaotinga, kon­ku­bin i służby – za Hsieh Bao Hua, a życia słu­żą­cego – na pod­sta­wie roz­mów Idy Pru­itt z Ning Lao T’ai-t’ai. W opi­sach krę­po­wa­nia stóp opie­ra­łem się na opra­co­wa­niach Doro­thy Ko. Za wpro­wa­dze­nie w zło­żoną kwe­stię histo­rii Man­dżu­rów dzię­kuję Mar­kowi C. Ellio­towi, a przede wszyst­kim Pameli Kyle Cros­sley, któ­rej sze­roko zakro­jone bada­nia trzech poko­leń jed­nej man­dżur­skiej rodziny pomo­gły mi wykre­ować cał­ko­wi­cie fik­cyjną rodzinę Guan­jiego. Infor­ma­cje o Pałacu Let­nim zaczerp­ną­łem od Guo Daiheng, Young-tsu Wonga, a zwłasz­cza z pracy Lil­lian M. Li poświę­co­nej Yuan­min­gy­uan. W swo­ich opi­sach cesar­skiego wymiaru spra­wie­dli­wo­ści oraz prawa doty­czącego tor­tur pole­ga­łem na zna­ko­mi­tej mono­gra­fii Nancy Park. Za infor­ma­cje na temat feng shui i opisy wsi połu­dnio­wo­chiń­skiej dzię­kuję Xia­oxin He i Junowi Luo, z któ­rych arty­kułu korzy­sta­łem. Pisząc o taj­pin­gach, się­ga­łem do badań Ste­phena R. Platta i Jona­thana Spence’a. Szcze­gólne podzię­ko­wa­nia należą się Dia­nie Pre­ston za jej chro­no­lo­giczną rela­cję z oblę­że­nia lega­cji pod­czas powsta­nia bok­se­rów, która oka­zała się dla mnie nie­wy­czer­pa­nym źró­dłem mate­riału.

Pra­gnę szcze­gól­nie podzię­ko­wać Julii Lovell za jej mądre i nie­zwy­kle przy­datne wska­zówki, które pomo­gły mi obrać wła­ściwy kie­ru­nek w mojej pracy; dok­to­rowi Jame­sowi Gre­en­bau­mowi, Tess John­ston i Mai Tsao za poucza­jące roz­mowy; Sing Tsung-Ling i Han­gowi Liu za dokładną lek­turę brud­no­pi­sów mojej powie­ści pod kątem per­spek­tywy kul­tu­ro­wej oraz Lynn Zhao za grun­towną wery­fi­ka­cję całego manu­skryptu pod kątem histo­rycz­nym. Odpo­wie­dzial­ność za ewen­tu­alne błędy spada wyłącz­nie na mnie.

Słowa podzię­ko­wa­nia należą się Rod­ney­owi Paul­lowi, który z nie­zwy­kłą sta­ran­no­ścią i cier­pli­wo­ścią spo­rzą­dził zamiesz­czone tutaj mapy.

Raz jesz­cze dzię­kuję moim redak­to­rom, Wil­lia­mowi Tho­ma­sowi z Double­day i Oli­ve­rowi John­so­nowi z Hod­dera, nie tylko za stwo­rze­nie wspa­nia­łych warun­ków współ­pracy, ale także za ogromną życz­li­wość i cier­pli­wość oka­zy­waną mi pod­czas dłu­go­trwa­łego i tech­nicz­nie skom­pli­ko­wa­nego pro­cesu przy­go­to­wy­wa­nia pierw­szej wer­sji tej książki. Chciał­bym rów­nież podzię­ko­wać Micha­elowi Wind­so­rowi ze Sta­nów Zjed­no­czo­nych i Alas­da­irowi Oli­ve­rowi z Wiel­kiej Bry­ta­nii za dwa jakże odmienne, lecz rów­nie zna­ko­mite pro­jekty okładki. Jestem też nie­zmier­nie wdzięczny zespo­łowi z Double­day w skła­dzie Khari Daw­kins, Maria Carella, Rita Madri­gal, Michael Gold­smith, Lau­ren Weber i Kathy Houri­gan.

Jak zawsze bar­dzo dzię­kuję Carze Jones i całej eki­pie z RCW.

Na koniec chciał­bym oczy­wi­ście podzię­ko­wać mojej agentce od trzy­dzie­stu sze­ściu lat, Gill Cole­ridge, wobec któ­rej mam olbrzymi dług wdzięcz­no­ści.