Young adult fantasy – co to za gatunek i kogo czytać?

Young adult fantasy – co to znaczy?

Young adult fantasy (YA fantasy) to gatunek powieści, którego głównymi odbiorcami mają być czytelnicy w wieku 12–18 lat. Niemniej literaturę młodzieżową chętnie czytają również dorośli. Źródła rynkowe podają, że aż 70% osób, które kupuje powieści YA, to osoby powyżej 25 roku życia. Brak wulgaryzmów, krwawej przemocy i obrazowego seksu sprawiają, że lektury są subtelniejsze. To, co wyróżnia te powieści od klasycznego fantasy, to młody, nastoletni bohater, który zmaga się z problemami charakterystycznymi dla wieku dojrzewania: poczuciem inności, odrzucenia, tożsamością płciową, wyborem dalszej życiowej drogi, przyjaźniami i pierwszymi miłościami. To powieści, które w metaforyczny sposób przeprowadzają nas i bohatera przez trudy dojrzewania. Zmagamy się w nich z labiryntem, który musimy przebyć, by dorosnąć (Więzień labiryntu), biedni, wykluczeni trafiamy do elitarnej szkoły, gdzie inni są wobec nas uprzedzeni (Harry Potter czy Trylogia Wojen Makowych), a nawet walczymy ze złem, którego nikt z dorosłych nie dostrzega (Czarny Staw, To, Letnia noc).

Young adult fantasy – autorzy, których warto znać

Najpopularniejsi autorzy książek z gatunku young adult fantasy pochodzą ze Stanów Zjednoczonych. W Polsce też mamy kilku ciekawych pisarzy tworzących fantasy dla młodzieży. Kreują oni niesamowite światy, czerpiąc inspiracje z mitologii, legend czy demonologii. Osoby zainteresowane kultowymi seriami fantasy dla starszych czytelników zapraszamy do zapoznania się z artykułem – 10 serii książek fantasy, które warto przeczytać.

Sarah J. Maas – bestsellerowe e-booki young adult fantasy

Sarah J. Maas to amerykańska pisarka powieści fantasy. Zadebiutowała w 2012 roku, wydając pierwszą książkę z popularnego cyklu young adult fantasy –Szklany tron. To opowieści inspirowane baśnią Kopciuszek. Niemniej autorka nadała im osobliwy charakter. Co by było, gdyby Kopciuszek był zabójcą i chciał zabić księcia? Osią fabuły są przygody głównej bohaterki, Celaeny Sardothien. Dziewczyna jest członkinią Gildii Zabójców. Bezwzględna zbrodniarka służy władcy królestwa Adarlanu i konkuruje z innymi złoczyńcami, by zostać królewską czempionką. Jeśli interesują Was baśnie, legendy opowiedziane na nowo, już niedługo przybliżymy Wam trend zwany retellingiem.

Inną słynną serią fantasy dla młodzieży autorstwa Sarah J. Maas jest Dwór cierni i róż. Książki z tego cyklu przez wiele tygodni nie schodziły z listy bestsellerów „New York Timesa”. Tym razem pisarka inspirowała się motywem Pięknej i Bestii. W Dworze cierni i róż Maas opowiada o przygodach głównej bohaterki – nastoletniej Feyre Archeron – łowczyni z krainy Prythian.

Leigh Bardugo – uniwersum Griszów w stylu young adult fantasy

Szóstka wron oraz Cień i kość to jedne z najpopularniejszych serii young adult fantasy na świecie. Ich autorką jest amerykańska powieściopisarka Leigh Bardugo. Cykle te należą do tzw. uniwersum Griszów (ang. Grishaverse). Na potrzeby tych utworów Bardugo stworzyła nowy nietypowy podgatunek literacki – tsarpunk. To nurt, który czerpie z estetyki, kultury, polityki i struktur społecznych XIX- wiecznej Rosji.

Bohaterką serii Cień i kość jest osierocona i samotna żołnierka Alina Starkov. Przemierza ona rozmaite krainy pełne magii, mroku i potworów. Dziewczyna jest jedną z Griszów – ludzi władających potężnymi mocami, którzy potrafią manipulować żywiołami. Potencjał, jaki drzemie w Alinie, jest nadzwyczajny. Wobec tego staje się ona celem wielu złoczyńców. W Szóstce wron Bardugo inspirowała się Republiką Holenderską, istniejącą w latach 1588–1795. Głównym bohaterem tego cyklu jest Kaz Brekker – nastoletni kryminalista, który w swych przygodach będzie musiał zmierzyć się z Griszami.

Cassandra Clare – kronika The Shadowhunter Chronicles

Cassandra Clare, a właściwie Judith Lewis, to kolejna przedstawicielka amerykańskiej literatury young adult fantasy. Jej najpopularniejsze serie z tego gatunku to Dary Anioła, Diabelskie Maszyny oraz Mroczne Intrygi. Razem z innymi utworami wchodzą w skład kroniki The Shadowhunter Chronicles. Bohaterami powieści są nastolatkowie, będący wojownikami i łowcami. Przemierzają oni niebezpieczne krainy, podejmują się ryzykownych misji. Walczą z wampirami, demonami, czarownicami i innymi nadnaturalnymi istotami o utrzymanie porządku na świecie. Władają nadludzkimi siłami i są niezwykle uzdolnieni. Podczas swoich podróży muszą stawić czoła nie tylko złym mocom, ale również problemom wieku dojrzewania.

Michelle Madow – seria young adult fantasy Elementals

Michelle Madow swoją pierwszą książkę napisała na pierwszym roku studiów i od tego czasu nie przestaje tworzyć. Wśród młodzieży zasłynęła cyklem Elementals. W katalogu księgarni online Virtualo dostępne są wszystkie części tej serii e-booków young adult fantasy. Ich bohaterką jest zwyczajna nastolatka – Nicole Cassidy. W pierwszej części, z powodu awansu ojca, przeprowadza się do nowego miasta i zaczyna zajęcia w nowej szkole. Placówka jest nieco dziwna. Wszyscy mówią w niej o jakiejś magii i mocach. Nicole raczej w to nie wierzy. Do czasu, gdy nieoczekiwanie dowiaduje się, że jest wiedźmą pochodzącą od greckich bogów. Wtedy musi nauczyć się panować nad swoimi siłami i umiejętnie je wykorzystać do walki z wrogami.

Paulina Hendel – polska królowa young adult fantasy

Miłośnikom rodzimej literatury z pewnością przypadną do gustu książki Pauliny Hendel. Pisarkę można określić mianem królowej polskiego young adult fantasy. Autorka od młodości zaczytywała się w książkach fantastycznych. W końcu sama zapragnęła stworzyć intrygującą historię, pełną magii, zwrotów akcji i nieoczekiwanych wydarzeń.

Największą popularnością wśród młodych czytelników cieszy się jej debiutancka seria Zapomniana Księga. Hendel osadziła fabułę powieści na rodzimym, słowiańskim podwórku. Głównym bohaterem jest Hubert, który pewnego dnia budzi się w zrujnowanym domu. Nie pamięta ostatnich kilku lat, a na domiar złego okazuje się, że ludzkość została niemal doszczętnie zniszczona. Chłopak musi nauczyć się przetrwać w nowym postapokaliptycznym świecie.

Paulina Hendel czerpie inspiracje z dawnych lokalnych wierzeń ludowych i słowiańskiej demonologii. Jej najnowszy cykl e-booków z gatunku young adult fantasy, podobnie jak pierwszy, został ciepło przyjęty przez czytelników. Żniwiarz– bo o nim mowa ­– to 5-tomowy cykl, którego główną bohaterką jest 20-letnia Magda. To zwyczajna dziewczyna, pracująca na co dzień w bibliotece. Jednak po godzinach, zamiast spotykać się z przyjaciółmi, tropi słowiańskie upiory, stając się jednym ze Żniwiarzy.

Adam Faber ­– fantastyczne książki dla młodzieży o Kate Hallander

Fani Harry’ego Pottera powinni poznać uniwersum Kronika Jaaru autorstwa polskiego pisarza książek dla młodzieży (YA fantasy) – Adama Fabera. Jeśli Potter miałby być dziewczyną, nazywałby się Kate Hallander. Kate to główna bohaterka uniwersum oraz typowa nastolatka. Chodzi do szkoły i próbuje się uporać ze swoimi rodzinnymi problemami i miłosnymi dylematami. Wszystko się zmienia, gdy wchodzi do sklepu z magicznymi przedmiotami i natrafia tam na Księgę Luster. Zabawa z zaklęciami na zawsze zmienia jej życie. Przenosi ją do tytułowej Krainy Jaaru, w której przeżyje wiele niesamowitych przygód. Kontynuacją uniwersum Jaaru jest najnowszy cykl Adama Fabera Krew Ferów.

Robert Ziębiński – książki young adult fantasy w stylu Stranger Things

Seria Czarny Staw to nowość na polskim rynku literatury młodzieżowej. Jej autorem jest polski dziennikarz i pisarz, Robert Ziębiński, który nie szufladkuje i nie ogranicza się. Tworzy utwory należące do różnych gatunków literackich. Debiutował powieścią kryminalną Dżentelmen (w 2010 roku). Następnie przez kilka lat pracował nad reportażami i książkami z gatunku literatura faktu, by później wrócić do kryminałów, thrillerów i sensacji.

W 2020 roku ukazała się powieść Czarny Staw. Ten utwór Ziębińskiego był zapowiedzią cyklu powieści z gatunku young adult fantasy. Fabuła serii inspirowana jest postaciami z dawnych polskich legend. Bohaterem pierwszej części jest nastoletni Kamil. Chłopiec przeprowadza się do rodzinnego domu matki znajdującego się w miejscowości Czarny Staw. To wioska na tzw. końcu świata. Kamil poznaje tu nowych przyjaciół, a wraz z nimi odkrywa mrożące krew w żyłach opowieści dotyczące tutejszego jeziora. Miłośnicy klimatów w stylu Stranger Things pokochają tę serię.